| Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Majjhima Nikāya, English translation |
Show IAST transliterationมชฺฌิม นิกาย ๙
The Middle-Length Suttas Collection 9
สมฺมาทิฏฺฐิสุตฺต
Right View
เอวํ เม สุตํ—เอกํ สมยํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ ตตฺร โข อายสฺมา สาริปุตฺโต ภิกฺขู อามนฺเตสิ: “อาวุโส ภิกฺขเว”ติฯ
So I have heard. At one time the Buddha was staying near Sāvatthī in Jeta’s Grove, Anāthapiṇḍika’s monastery. There Sāriputta addressed the bhikkhus: “Friends, bhikkhus!”
“อาวุโส”ติ โข เต ภิกฺขู อายสฺมโต สาริปุตฺตสฺส ปจฺจโสฺสสุํฯ อายสฺมา สาริปุตฺโต เอตทโวจ:
“Friend,” they replied. Sāriputta said this:
“‘สมฺมาทิฏฺฐิ สมฺมาทิฏฺฐี'ติ, อาวุโส, วุจฺจติฯ กิตฺตาวตา นุ โข, อาวุโส, อริยสาวโก สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อุชุคตาสฺส ทิฏฺฐิ, ธมฺเม อเวจฺจปฺปสาเทน สมนฺนาคโต, อาคโต อิมํ สทฺธมฺมนฺ”ติ?
“Friends, they speak of this thing called ‘right view’. How do you define a noble disciple who has right view, whose view is correct, who has experiential confidence in the teaching, and has come to the true teaching?”
“ทูรโตปิ โข มยํ, อาวุโส, อาคจฺเฉยฺยาม อายสฺมโต สาริปุตฺตสฺส สนฺติเก เอตสฺส ภาสิตสฺส อตฺถมญฺญาตุํฯ สาธุ วตายสฺมนฺตํเยว สาริปุตฺตํ ปฏิภาตุ เอตสฺส ภาสิตสฺส อตฺโถฯ อายสฺมโต สาริปุตฺตสฺส สุตฺวา ภิกฺขู ธาเรสฺสนฺตี”ติฯ
“Friend, we would travel a long way to learn the meaning of this statement in the presence of Venerable Sāriputta. May Venerable Sāriputta himself please clarify the meaning of this. The bhikkhus will listen and remember it.”
“เตน หิ, อาวุโส, สุณาถ, สาธุกํ มนสิ กโรถ, ภาสิสฺสามี”ติฯ
“Well then, friends, listen and apply your mind well, I will speak.”
“เอวมาวุโส”ติ โข เต ภิกฺขู อายสฺมโต สาริปุตฺตสฺส ปจฺจโสฺสสุํฯ อายสฺมา สาริปุตฺโต เอตทโวจ:
“Yes, friend,” they replied. Sāriputta said this:
“ยโต โข, อาวุโส, อริยสาวโก อกุสลญฺจ ปชานาติ, อกุสลมูลญฺจ ปชานาติ, กุสลญฺจ ปชานาติ, กุสลมูลญฺจ ปชานาติ—เอตฺตาวตาปิ โข, อาวุโส, อริยสาวโก สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อุชุคตาสฺส ทิฏฺฐิ, ธมฺเม อเวจฺจปฺปสาเทน สมนฺนาคโต, อาคโต อิมํ สทฺธมฺมํฯ
“A noble disciple understands the unskillful and its root, and the skillful and its root. When they’ve done this, they’re defined as a noble disciple who has right view, whose view is correct, who has experiential confidence in the teaching, and has come to the true teaching.
กตมํ ปนาวุโส, อกุสลํ, กตมํ อกุสลมูลํ, กตมํ กุสลํ, กตมํ กุสลมูลํ? ปาณาติปาโต โข, อาวุโส, อกุสลํ, อทินฺนาทานํ อกุสลํ, กาเมสุมิจฺฉาจาโร อกุสลํ, มุสาวาโท อกุสลํ, ปิสุณา วาจา อกุสลํ, ผรุสา วาจา อกุสลํ, สมฺผปฺปลาโป อกุสลํ, อภิชฺฌา อกุสลํ, พฺยาปาโท อกุสลํ, มิจฺฉาทิฏฺฐิ อกุสลํ—อิทํ วุจฺจตาวุโส อกุสลํฯ
But what is the unskillful and what is its root? And what is the skillful and what is its root? Killing living creatures, stealing, and sexual misconduct; speech that’s false, divisive, harsh, or nonsensical; and covetousness, ill will, and wrong view. This is called the unskillful.
กตมญฺจาวุโส, อกุสลมูลํ? โลโภ อกุสลมูลํ, โทโส อกุสลมูลํ, โมโห อกุสลมูลํ—อิทํ วุจฺจตาวุโส, อกุสลมูลํฯ
And what is the root of the unskillful? Greed, hate, and delusion. This is called the root of the unskillful.
กตมญฺจาวุโส, กุสลํ? ปาณาติปาตา เวรมณี กุสลํ, อทินฺนาทานา เวรมณี กุสลํ, กาเมสุมิจฺฉาจารา เวรมณี กุสลํ, มุสาวาทา เวรมณี กุสลํ, ปิสุณาย วาจาย เวรมณี กุสลํ, ผรุสาย วาจาย เวรมณี กุสลํ, สมฺผปฺปลาปา เวรมณี กุสลํ, อนภิชฺฌา กุสลํ, อพฺยาปาโท กุสลํ, สมฺมาทิฏฺฐิ กุสลํ—อิทํ วุจฺจตาวุโส, กุสลํฯ
And what is the skillful? Avoiding killing living creatures, stealing, and sexual misconduct; avoiding speech that’s false, divisive, harsh, or nonsensical; contentment, good will, and right view. This is called the skillful.
กตมญฺจาวุโส, กุสลมูลํ? อโลโภ กุสลมูลํ, อโทโส กุสลมูลํ, อโมโห กุสลมูลํ—อิทํ วุจฺจตาวุโส, กุสลมูลํฯ
And what is the root of the skillful? Contentment, love, and understanding. This is called the root of the skillful.
ยโต โข, อาวุโส, อริยสาวโก เอวํ อกุสลํ ปชานาติ, เอวํ อกุสลมูลํ ปชานาติ, เอวํ กุสลํ ปชานาติ, เอวํ กุสลมูลํ ปชานาติ, โส สพฺพโส ราคานุสยํ ปหาย, ปฏิฆานุสยํ ปฏิวิโนเทตฺวา, ‘อสฺมี'ติ ทิฏฺฐิมานานุสยํ สมูหนิตฺวา, อวิชฺชํ ปหาย วิชฺชํ อุปฺปาเทตฺวา, ทิฏฺเฐว ธมฺเม ทุกฺขสฺสนฺตกโร โหติ—เอตฺตาวตาปิ โข, อาวุโส, อริยสาวโก สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อุชุคตาสฺส ทิฏฺฐิ, ธมฺเม อเวจฺจปฺปสาเทน สมนฺนาคโต, อาคโต อิมํ สทฺธมฺมนฺ”ติฯ
A noble disciple understands in this way the unskillful and its root, and the skillful and its root. They’ve completely given up the underlying tendency to greed, got rid of the underlying tendency to repulsion, and eradicated the underlying tendency to the view and conceit ‘I am’. They’ve given up ignorance and given rise to knowledge, and make an end of suffering in this very life. When they’ve done this, they’re defined as a noble disciple who has right view, whose view is correct, who has experiential confidence in the teaching, and has come to the true teaching.”
“สาธาวุโส”ติ โข เต ภิกฺขู อายสฺมโต สาริปุตฺตสฺส ภาสิตํ อภินนฺทิตฺวา อนุโมทิตฺวา อายสฺมนฺตํ สาริปุตฺตํ อุตฺตริ ปญฺหํ อปุจฺฉุํ: “สิยา ปนาวุโส, อญฺโญปิ ปริยาโย ยถา อริยสาวโก สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อุชุคตาสฺส ทิฏฺฐิ, ธมฺเม อเวจฺจปฺปสาเทน สมนฺนาคโต, อาคโต อิมํ สทฺธมฺมนฺ”ติ?
Saying “Good, sir,” those bhikkhus approved and agreed with what Sāriputta said. Then they asked another question: “But friend, might there be another way to describe a noble disciple who has right view, whose view is correct, who has experiential confidence in the teaching, and has come to the true teaching?”
“สิยา, อาวุโสฯ ยโต โข, อาวุโส, อริยสาวโก อาหารญฺจ ปชานาติ, อาหารสมุทยญฺจ ปชานาติ, อาหารนิโรธญฺจ ปชานาติ, อาหารนิโรธคามินึ ปฏิปทญฺจ ปชานาติ—เอตฺตาวตาปิ โข, อาวุโส, อริยสาวโก สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อุชุคตาสฺส ทิฏฺฐิ, ธมฺเม อเวจฺจปฺปสาเทน สมนฺนาคโต, อาคโต อิมํ สทฺธมฺมํฯ
“There might, friends. A noble disciple understands fuel, its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation. When they’ve done this, they’re defined as a noble disciple who has right view, whose view is correct, who has experiential confidence in the teaching, and has come to the true teaching.
กตโม ปนาวุโส, อาหาโร, กตโม อาหารสมุทโย, กตโม อาหารนิโรโธ, กตมา อาหารนิโรธคามินี ปฏิปทา? จตฺตาโรเม, อาวุโส, อาหารา ภูตานํ วา สตฺตานํ ฐิติยา, สมฺภเวสีนํ วา อนุคฺคหายฯ กตเม จตฺตาโร? กพฬีกาโร อาหาโร โอฬาริโก วา สุขุโม วา, ผโสฺส ทุติโย, มโนสญฺเจตนา ตติยา, วิญฺญาณํ จตุตฺถํฯ ตณฺหาสมุทยา อาหารสมุทโย, ตณฺหานิโรธา อาหารนิโรโธ, อยเมว อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค อาหารนิโรธคามินี ปฏิปทา, เสยฺยถิทํ—สมฺมาทิฏฺฐิ สมฺมาสงฺกปฺโป สมฺมาวาจา สมฺมากมฺมนฺโต, สมฺมาอาชีโว สมฺมาวายาโม สมฺมาสติ สมฺมาสมาธิฯ
But what is fuel? What is its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation? There are these four fuels. They maintain sentient beings that have been born and help those that are about to be born. What four? Solid food, whether coarse or fine; contact is the second, mental intention the third, and consciousness the fourth. Fuel originates from craving. Fuel ceases when craving ceases. The practice that leads to the cessation of fuel is simply this noble eightfold path, that is: right view, right thought, right speech, right action, right livelihood, right effort, right mindfulness, and right immersion.
ยโต โข, อาวุโส, อริยสาวโก เอวํ อาหารํ ปชานาติ, เอวํ อาหารสมุทยํ ปชานาติ, เอวํ อาหารนิโรธํ ปชานาติ, เอวํ อาหารนิโรธคามินึ ปฏิปทํ ปชานาติ, โส สพฺพโส ราคานุสยํ ปหาย, ปฏิฆานุสยํ ปฏิวิโนเทตฺวา, ‘อสฺมี'ติ ทิฏฺฐิมานานุสยํ สมูหนิตฺวา, อวิชฺชํ ปหาย วิชฺชํ อุปฺปาเทตฺวา, ทิฏฺเฐว ธมฺเม ทุกฺขสฺสนฺตกโร โหติ—เอตฺตาวตาปิ โข, อาวุโส, อริยสาวโก สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อุชุคตาสฺส ทิฏฺฐิ, ธมฺเม อเวจฺจปฺปสาเทน สมนฺนาคโต, อาคโต อิมํ สทฺธมฺมนฺ”ติฯ
A noble disciple understands in this way fuel, its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation. They’ve completely given up the underlying tendency to greed, got rid of the underlying tendency to repulsion, and eradicated the underlying tendency to the view and conceit ‘I am’. They’ve given up ignorance and given rise to knowledge, and make an end of suffering in this very life. When they’ve done this, they’re defined as a noble disciple who has right view, whose view is correct, who has experiential confidence in the teaching, and has come to the true teaching.”
“สาธาวุโส”ติ โข เต ภิกฺขู อายสฺมโต สาริปุตฺตสฺส ภาสิตํ อภินนฺทิตฺวา อนุโมทิตฺวา อายสฺมนฺตํ สาริปุตฺตํ อุตฺตริ ปญฺหํ อปุจฺฉุํ: “สิยา ปนาวุโส, อญฺโญปิ ปริยาโย ยถา อริยสาวโก สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อุชุคตาสฺส ทิฏฺฐิ, ธมฺเม อเวจฺจปฺปสาเทน สมนฺนาคโต, อาคโต อิมํ สทฺธมฺมนฺ”ติ?
Saying “Good, sir,” those bhikkhus … asked another question: “But friend, might there be another way to describe a noble disciple who … has come to the true teaching?”
“สิยา, อาวุโสฯ ยโต โข, อาวุโส, อริยสาวโก ทุกฺขญฺจ ปชานาติ, ทุกฺขสมุทยญฺจ ปชานาติ, ทุกฺขนิโรธญฺจ ปชานาติ, ทุกฺขนิโรธคามินึ ปฏิปทญฺจ ปชานาติ—เอตฺตาวตาปิ โข, อาวุโส, อริยสาวโก สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อุชุคตาสฺส ทิฏฺฐิ, ธมฺเม อเวจฺจปฺปสาเทน สมนฺนาคโต, อาคโต อิมํ สทฺธมฺมํฯ กตมํ ปนาวุโส, ทุกฺขํ, กตโม ทุกฺขสมุทโย, กตโม ทุกฺขนิโรโธ, กตมา ทุกฺขนิโรธคามินี ปฏิปทา? ชาติปิ ทุกฺขา, ชราปิ ทุกฺขา, มรณมฺปิ ทุกฺขํ, โสกปริเทวทุกฺขโทมนสฺสุปายาสาปิ ทุกฺขา, อปฺปิเยหิ สมฺปโยโคปิ ทุกฺโข, ปิเยหิ วิปฺปโยโคปิ ทุกฺโข, ยมฺปิจฺฉํ น ลภติ ตมฺปิ ทุกฺขํ, สงฺขิตฺเตน ปญฺจุปาทานกฺขนฺธา ทุกฺขา—อิทํ วุจฺจตาวุโส, ทุกฺขํฯ กตโม จาวุโส, ทุกฺขสมุทโย? ยายํ ตณฺหา โปโนพฺภวิกา นนฺทีราคสหคตา ตตฺรตตฺราภินนฺทินี, เสยฺยถิทํ—กามตณฺหา ภวตณฺหา วิภวตณฺหา—อยํ วุจฺจตาวุโส, ทุกฺขสมุทโยฯ กตโม จาวุโส, ทุกฺขนิโรโธ? โย ตสฺสาเยว ตณฺหาย อเสสวิราคนิโรโธ จาโค ปฏินิสฺสคฺโค มุตฺติ อนาลโย—อยํ วุจฺจตาวุโส, ทุกฺขนิโรโธฯ กตมา จาวุโส, ทุกฺขนิโรธคามินี ปฏิปทา? อยเมว อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค, เสยฺยถิทํ—สมฺมาทิฏฺฐิ …เป… สมฺมาสมาธิ—อยํ วุจฺจตาวุโส, ทุกฺขนิโรธคามินี ปฏิปทาฯ
“There might, friends. A noble disciple understands suffering, its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation. When they’ve done this, they’re defined as a noble disciple who … has come to the true teaching. But what is suffering? What is its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation? Rebirth is suffering; old age is suffering; death is suffering; sorrow, lamentation, pain, sadness, and distress are suffering; association with the disliked is suffering; separation from the liked is suffering; not getting what you wish for is suffering. In brief, the five grasping aggregates are suffering. This is called suffering. And what is the origin of suffering? It’s the craving that leads to future lives, mixed up with relishing and greed, taking pleasure wherever it lands. That is, craving for sensual pleasures, craving for continued existence, and craving to end existence. This is called the origin of suffering. And what is the cessation of suffering? It’s the fading away and cessation of that very same craving with nothing left over; giving it away, letting it go, releasing it, and not clinging to it. This is called the cessation of suffering. And what is the practice that leads to the cessation of suffering? It is simply this noble eightfold path, that is: right view … right immersion. This is called the practice that leads to the cessation of suffering.
ยโต โข, อาวุโส, อริยสาวโก เอวํ ทุกฺขํ ปชานาติ, เอวํ ทุกฺขสมุทยํ ปชานาติ, เอวํ ทุกฺขนิโรธํ ปชานาติ, เอวํ ทุกฺขนิโรธคามินึ ปฏิปทํ ปชานาติ, โส สพฺพโส ราคานุสยํ ปหาย, ปฏิฆานุสยํ ปฏิวิโนเทตฺวา, ‘อสฺมี'ติ ทิฏฺฐิมานานุสยํ สมูหนิตฺวา, อวิชฺชํ ปหาย วิชฺชํ อุปฺปาเทตฺวา, ทิฏฺเฐว ธมฺเม ทุกฺขสฺสนฺตกโร โหติ—เอตฺตาวตาปิ โข, อาวุโส, อริยสาวโก สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อุชุคตาสฺส ทิฏฺฐิ, ธมฺเม อเวจฺจปฺปสาเทน สมนฺนาคโต, อาคโต อิมํ สทฺธมฺมนฺ”ติฯ
A noble disciple understands in this way suffering, its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation. They’ve completely given up the underlying tendency to greed, got rid of the underlying tendency to repulsion, and eradicated the underlying tendency to the view and conceit ‘I am’. They’ve given up ignorance and given rise to knowledge, and make an end of suffering in this very life. When they’ve done this, they’re defined as a noble disciple who has right view, whose view is correct, who has experiential confidence in the teaching, and has come to the true teaching.”
“สาธาวุโส”ติ โข เต ภิกฺขู อายสฺมโต สาริปุตฺตสฺส ภาสิตํ อภินนฺทิตฺวา อนุโมทิตฺวา อายสฺมนฺตํ สาริปุตฺตํ อุตฺตริ ปญฺหํ อปุจฺฉุํ: “สิยา ปนาวุโส, อญฺโญปิ ปริยาโย ยถา อริยสาวโก สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อุชุคตาสฺส ทิฏฺฐิ, ธมฺเม อเวจฺจปฺปสาเทน สมนฺนาคโต, อาคโต อิมํ สทฺธมฺมนฺ”ติ?
Saying “Good, sir,” those bhikkhus … asked another question: “But friend, might there be another way to describe a noble disciple who … has come to the true teaching?”
“สิยา, อาวุโสฯ ยโต โข, อาวุโส, อริยสาวโก ชรามรณญฺจ ปชานาติ, ชรามรณสมุทยญฺจ ปชานาติ, ชรามรณนิโรธญฺจ ปชานาติ, ชรามรณนิโรธคามินึ ปฏิปทญฺจ ปชานาติ—เอตฺตาวตาปิ โข, อาวุโส, อริยสาวโก สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อุชุคตาสฺส ทิฏฺฐิ, ธมฺเม อเวจฺจปฺปสาเทน สมนฺนาคโต, อาคโต อิมํ สทฺธมฺมํฯ กตมํ ปนาวุโส, ชรามรณํ, กตโม ชรามรณสมุทโย, กตโม ชรามรณนิโรโธ, กตมา ชรามรณนิโรธคามินี ปฏิปทา? ยา เตสํ เตสํ สตฺตานํ ตมฺหิ ตมฺหิ สตฺตนิกาเย ชรา ชีรณตา ขณฺฑิจฺจํ ปาลิจฺจํ วลิตฺตจตา อายุโน สํหานิ อินฺทฺริยานํ ปริปาโก—อยํ วุจฺจตาวุโส, ชราฯ กตมญฺจาวุโส, มรณํ? ยา เตสํ เตสํ สตฺตานํ ตมฺหา ตมฺหา สตฺตนิกายา จุติ จวนตา เภโท อนฺตรธานํ มจฺจุ มรณํ กาลงฺกิริยา ขนฺธานํ เภโท, กเฬวรสฺส นิกฺเขโป, ชีวิตินฺทฺริยสฺสุปจฺเฉโท—อิทํ วุจฺจตาวุโส, มรณํฯ อิติ อยญฺจ ชรา อิทญฺจ มรณํ—อิทํ วุจฺจตาวุโส, ชรามรณํฯ ชาติสมุทยา ชรามรณสมุทโย, ชาตินิโรธา ชรามรณนิโรโธ, อยเมว อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค ชรามรณนิโรธคามินี ปฏิปทา, เสยฺยถิทํ—สมฺมาทิฏฺฐิ …เป… สมฺมาสมาธิฯ
“There might, friends. A noble disciple understands old age and death, their origin, their cessation, and the practice that leads to their cessation … But what are old age and death? What is their origin, their cessation, and the practice that leads to their cessation? The old age, decrepitude, broken teeth, gray hair, wrinkly skin, diminished vitality, and failing faculties of the various sentient beings in the various orders of sentient beings. This is called old age. And what is death? The passing away, perishing, disintegration, demise, mortality, death, decease, breaking up of the aggregates, laying to rest of the corpse, and cutting off of the life faculty of the various sentient beings in the various orders of sentient beings. This is called death. Such is old age, and such is death. This is called old age and death. Old age and death originate from rebirth. Old age and death cease when rebirth ceases. The practice that leads to the cessation of old age and death is simply this noble eightfold path …”
ยโต โข, อาวุโส, อริยสาวโก เอวํ ชรามรณํ ปชานาติ, เอวํ ชรามรณสมุทยํ ปชานาติ, เอวํ ชรามรณนิโรธํ ปชานาติ, เอวํ ชรามรณนิโรธคามินึ ปฏิปทํ ปชานาติ, โส สพฺพโส ราคานุสยํ ปหาย …เป… ทุกฺขสฺสนฺตกโร โหติ—เอตฺตาวตาปิ โข, อาวุโส, อริยสาวโก สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อุชุคตาสฺส ทิฏฺฐิ, ธมฺเม อเวจฺจปฺปสาเทน สมนฺนาคโต, อาคโต อิมํ สทฺธมฺมนฺ”ติฯ
“สาธาวุโส”ติ โข …เป… อปุจฺฉุํ—สิยา ปนาวุโส …เป…
“Might there be another way to describe a noble disciple?”
“สิยา, อาวุโสฯ ยโต โข, อาวุโส, อริยสาวโก ชาติญฺจ ปชานาติ, ชาติสมุทยญฺจ ปชานาติ, ชาตินิโรธญฺจ ปชานาติ, ชาตินิโรธคามินึ ปฏิปทญฺจ ปชานาติ—เอตฺตาวตาปิ โข, อาวุโส, อริยสาวโก สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อุชุคตาสฺส ทิฏฺฐิ, ธมฺเม อเวจฺจปฺปสาเทน สมนฺนาคโต, อาคโต อิมํ สทฺธมฺมํฯ กตมา ปนาวุโส, ชาติ, กตโม ชาติสมุทโย, กตโม ชาตินิโรโธ, กตมา ชาตินิโรธคามินี ปฏิปทา? ยา เตสํ เตสํ สตฺตานํ ตมฺหิ ตมฺหิ สตฺตนิกาเย ชาติ สญฺชาติ โอกฺกนฺติ อภินิพฺพตฺติ ขนฺธานํ ปาตุภาโว, อายตนานํ ปฏิลาโภ—อยํ วุจฺจตาวุโส, ชาติฯ ภวสมุทยา ชาติสมุทโย, ภวนิโรธา ชาตินิโรโธ, อยเมว อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค ชาตินิโรธคามินี ปฏิปทา, เสยฺยถิทํ—สมฺมาทิฏฺฐิ …เป… สมฺมาสมาธิฯ
“There might, friends. A noble disciple understands rebirth, its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation … But what is rebirth? What is its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation? The rebirth, inception, conception, reincarnation, manifestation of the aggregates, and acquisition of the sense fields of the various sentient beings in the various orders of sentient beings. This is called rebirth. Rebirth originates from continued existence. Rebirth ceases when continued existence ceases. The practice that leads to the cessation of rebirth is simply this noble eightfold path …”
ยโต โข, อาวุโส, อริยสาวโก เอวํ ชาตึ ปชานาติ, เอวํ ชาติสมุทยํ ปชานาติ, เอวํ ชาตินิโรธํ ปชานาติ, เอวํ ชาตินิโรธคามินึ ปฏิปทํ ปชานาติ, โส สพฺพโส ราคานุสยํ ปหาย …เป… ทุกฺขสฺสนฺตกโร โหติ—เอตฺตาวตาปิ โข, อาวุโส, อริยสาวโก สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อุชุคตาสฺส ทิฏฺฐิ, ธมฺเม อเวจฺจปฺปสาเทน สมนฺนาคโต, อาคโต อิมํ สทฺธมฺมนฺ”ติฯ
“สาธาวุโส”ติ โข …เป… อปุจฺฉุํ—สิยา ปนาวุโส …เป…
“Might there be another way to describe a noble disciple?”
“สิยา, อาวุโสฯ ยโต โข, อาวุโส, อริยสาวโก ภวญฺจ ปชานาติ, ภวสมุทยญฺจ ปชานาติ, ภวนิโรธญฺจ ปชานาติ, ภวนิโรธคามินึ ปฏิปทญฺจ ปชานาติ—เอตฺตาวตาปิ โข, อาวุโส, อริยสาวโก สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อุชุคตาสฺส ทิฏฺฐิ, ธมฺเม อเวจฺจปฺปสาเทน สมนฺนาคโต, อาคโต อิมํ สทฺธมฺมํฯ กตโม ปนาวุโส, ภโว, กตโม ภวสมุทโย, กตโม ภวนิโรโธ, กตมา ภวนิโรธคามินี ปฏิปทา? ตโยเม, อาวุโส, ภวา—กามภโว, รูปภโว, อรูปภโวฯ อุปาทานสมุทยา ภวสมุทโย, อุปาทานนิโรธา ภวนิโรโธ, อยเมว อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค ภวนิโรธคามินี ปฏิปทา, เสยฺยถิทํ—สมฺมาทิฏฺฐิ …เป… สมฺมาสมาธิฯ
“There might, friends. A noble disciple understands continued existence, its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation. But what is continued existence? What is its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation? There are these three states of continued existence. Existence in the sensual realm, the realm of luminous form, and the formless realm. Continued existence originates from grasping. Continued existence ceases when grasping ceases. The practice that leads to the cessation of continued existence is simply this noble eightfold path …”
ยโต โข, อาวุโส, อริยสาวโก เอวํ ภวํ ปชานาติ, เอวํ ภวสมุทยํ ปชานาติ, เอวํ ภวนิโรธํ ปชานาติ, เอวํ ภวนิโรธคามินึ ปฏิปทํ ปชานาติ, โส สพฺพโส ราคานุสยํ ปหาย …เป… ทุกฺขสฺสนฺตกโร โหติฯ เอตฺตาวตาปิ โข, อาวุโส, อริยสาวโก สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อุชุคตาสฺส ทิฏฺฐิ, ธมฺเม อเวจฺจปฺปสาเทน สมนฺนาคโต, อาคโต อิมํ สทฺธมฺมนฺ”ติฯ
“สาธาวุโส”ติ โข …เป… อปุจฺฉุํ—สิยา ปนาวุโส …เป…
“Might there be another way to describe a noble disciple?”
“สิยา, อาวุโสฯ ยโต โข, อาวุโส, อริยสาวโก อุปาทานญฺจ ปชานาติ, อุปาทานสมุทยญฺจ ปชานาติ, อุปาทานนิโรธญฺจ ปชานาติ, อุปาทานนิโรธคามินึ ปฏิปทญฺจ ปชานาติ—เอตฺตาวตาปิ โข, อาวุโส, อริยสาวโก สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อุชุคตาสฺส ทิฏฺฐิ, ธมฺเม อเวจฺจปฺปสาเทน สมนฺนาคโต, อาคโต อิมํ สทฺธมฺมํฯ กตมํ ปนาวุโส, อุปาทานํ, กตโม อุปาทานสมุทโย, กตโม อุปาทานนิโรโธ, กตมา อุปาทานนิโรธคามินี ปฏิปทา? จตฺตาริมานิ, อาวุโส, อุปาทานานิ—กามุปาทานํ, ทิฏฺฐุปาทานํ, สีลพฺพตุปาทานํ, อตฺตวาทุปาทานํฯ ตณฺหาสมุทยา อุปาทานสมุทโย, ตณฺหานิโรธา อุปาทานนิโรโธ, อยเมว อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค อุปาทานนิโรธคามินี ปฏิปทา, เสยฺยถิทํ—สมฺมาทิฏฺฐิ …เป… สมฺมาสมาธิฯ
“There might, friends. A noble disciple understands grasping, its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation … But what is grasping? What is its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation? There are these four kinds of grasping. Grasping at sensual pleasures, views, precepts and observances, and theories of a self. Grasping originates from craving. Grasping ceases when craving ceases. The practice that leads to the cessation of grasping is simply this noble eightfold path …”
ยโต โข, อาวุโส, อริยสาวโก เอวํ อุปาทานํ ปชานาติ, เอวํ อุปาทานสมุทยํ ปชานาติ, เอวํ อุปาทานนิโรธํ ปชานาติ, เอวํ อุปาทานนิโรธคามินึ ปฏิปทํ ปชานาติ, โส สพฺพโส ราคานุสยํ ปหาย …เป… ทุกฺขสฺสนฺตกโร โหติ—เอตฺตาวตาปิ โข, อาวุโส, อริยสาวโก สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อุชุคตาสฺส ทิฏฺฐิ, ธมฺเม อเวจฺจปฺปสาเทน สมนฺนาคโต, อาคโต อิมํ สทฺธมฺมนฺ”ติฯ
“สาธาวุโส”ติ โข …เป… อปุจฺฉุํ—สิยา ปนาวุโส …เป…
“Might there be another way to describe a noble disciple?”
“สิยา, อาวุโสฯ ยโต โข, อาวุโส, อริยสาวโก ตณฺหญฺจ ปชานาติ, ตณฺหาสมุทยญฺจ ปชานาติ, ตณฺหานิโรธญฺจ ปชานาติ, ตณฺหานิโรธคามินึ ปฏิปทญฺจ ปชานาติ—เอตฺตาวตาปิ โข, อาวุโส, อริยสาวโก สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อุชุคตาสฺส ทิฏฺฐิ, ธมฺเม อเวจฺจปฺปสาเทน สมนฺนาคโต, อาคโต อิมํ สทฺธมฺมํฯ กตมา ปนาวุโส, ตณฺหา, กตโม ตณฺหาสมุทโย, กตโม ตณฺหานิโรโธ, กตมา ตณฺหานิโรธคามินี ปฏิปทา? ฉยิเม, อาวุโส, ตณฺหากายา—รูปตณฺหา, สทฺทตณฺหา, คนฺธตณฺหา, รสตณฺหา, โผฏฺฐพฺพตณฺหา, ธมฺมตณฺหาฯ เวทนาสมุทยา ตณฺหาสมุทโย, เวทนานิโรธา ตณฺหานิโรโธ, อยเมว อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค ตณฺหานิโรธคามินี ปฏิปทา, เสยฺยถิทํ—สมฺมาทิฏฺฐิ …เป… สมฺมาสมาธิฯ
“There might, friends. A noble disciple understands craving, its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation … But what is craving? What is its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation? There are these six classes of craving. Craving for sights, sounds, smells, tastes, touches, and thoughts. Craving originates from feeling. Craving ceases when feeling ceases. The practice that leads to the cessation of craving is simply this noble eightfold path …”
ยโต โข, อาวุโส, อริยสาวโก เอวํ ตณฺหํ ปชานาติ, เอวํ ตณฺหาสมุทยํ ปชานาติ, เอวํ ตณฺหานิโรธํ ปชานาติ, เอวํ ตณฺหานิโรธคามินึ ปฏิปทํ ปชานาติ, โส สพฺพโส ราคานุสยํ ปหาย …เป… ทุกฺขสฺสนฺตกโร โหติ—เอตฺตาวตาปิ โข, อาวุโส, อริยสาวโก สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อุชุคตาสฺส ทิฏฺฐิ, ธมฺเม อเวจฺจปฺปสาเทน สมนฺนาคโต, อาคโต อิมํ สทฺธมฺมนฺ”ติฯ
“สาธาวุโส”ติ โข …เป… อปุจฺฉุํ—สิยา ปนาวุโส …เป…
“Might there be another way to describe a noble disciple?”
“สิยา, อาวุโสฯ ยโต โข, อาวุโส, อริยสาวโก เวทนญฺจ ปชานาติ, เวทนาสมุทยญฺจ ปชานาติ, เวทนานิโรธญฺจ ปชานาติ, เวทนานิโรธคามินึ ปฏิปทญฺจ ปชานาติ—เอตฺตาวตาปิ โข, อาวุโส, อริยสาวโก สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อุชุคตาสฺส ทิฏฺฐิ, ธมฺเม อเวจฺจปฺปสาเทน สมนฺนาคโต, อาคโต อิมํ สทฺธมฺมํฯ กตมา ปนาวุโส, เวทนา, กตโม เวทนาสมุทโย, กตโม เวทนานิโรโธ, กตมา เวทนานิโรธคามินี ปฏิปทา? ฉยิเม, อาวุโส, เวทนากายา—จกฺขุสมฺผสฺสชา เวทนา, โสตสมฺผสฺสชา เวทนา, ฆานสมฺผสฺสชา เวทนา, ชิวฺหาสมฺผสฺสชา เวทนา, กายสมฺผสฺสชา เวทนา, มโนสมฺผสฺสชา เวทนาฯ ผสฺสสมุทยา เวทนาสมุทโย, ผสฺสนิโรธา เวทนานิโรโธ, อยเมว อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค เวทนานิโรธคามินี ปฏิปทา, เสยฺยถิทํ—สมฺมาทิฏฺฐิ …เป… สมฺมาสมาธิฯ
“There might, friends. A noble disciple understands feeling, its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation … But what is feeling? What is its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation? There are these six classes of feeling. Feeling born of contact through the eye, ear, nose, tongue, body, and mind. Feeling originates from contact. Feeling ceases when contact ceases. The practice that leads to the cessation of feeling is simply this noble eightfold path …”
ยโต โข, อาวุโส, อริยสาวโก เอวํ เวทนํ ปชานาติ, เอวํ เวทนาสมุทยํ ปชานาติ, เอวํ เวทนานิโรธํ ปชานาติ, เอวํ เวทนานิโรธคามินึ ปฏิปทํ ปชานาติ, โส สพฺพโส ราคานุสยํ ปหาย …เป… ทุกฺขสฺสนฺตกโร โหติ—เอตฺตาวตาปิ โข, อาวุโส, อริยสาวโก สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อุชุคตาสฺส ทิฏฺฐิ, ธมฺเม อเวจฺจปฺปสาเทน สมนฺนาคโต, อาคโต อิมํ สทฺธมฺมนฺ”ติฯ
“สาธาวุโส”ติ โข …เป… อปุจฺฉุํ—สิยา ปนาวุโส …เป…
“Might there be another way to describe a noble disciple?”
“สิยา, อาวุโสฯ ยโต โข, อาวุโส, อริยสาวโก ผสฺสญฺจ ปชานาติ, ผสฺสสมุทยญฺจ ปชานาติ, ผสฺสนิโรธญฺจ ปชานาติ, ผสฺสนิโรธคามินึ ปฏิปทญฺจ ปชานาติ—เอตฺตาวตาปิ โข, อาวุโส, อริยสาวโก สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อุชุคตาสฺส ทิฏฺฐิ, ธมฺเม อเวจฺจปฺปสาเทน สมนฺนาคโต, อาคโต อิมํ สทฺธมฺมํฯ กตโม ปนาวุโส, ผโสฺส, กตโม ผสฺสสมุทโย, กตโม ผสฺสนิโรโธ, กตมา ผสฺสนิโรธคามินี ปฏิปทา? ฉยิเม, อาวุโส, ผสฺสกายา—จกฺขุสมฺผโสฺส, โสตสมฺผโสฺส, ฆานสมฺผโสฺส, ชิวฺหาสมฺผโสฺส, กายสมฺผโสฺส, มโนสมฺผโสฺสฯ สฬายตนสมุทยา ผสฺสสมุทโย, สฬายตนนิโรธา ผสฺสนิโรโธ, อยเมว อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค ผสฺสนิโรธคามินี ปฏิปทา, เสยฺยถิทํ—สมฺมาทิฏฺฐิ …เป… สมฺมาสมาธิฯ
“There might, friends. A noble disciple understands contact, its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation … But what is contact? What is its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation? There are these six classes of contact. Contact through the eye, ear, nose, tongue, body, and mind. Contact originates from the six sense fields. Contact ceases when the six sense fields cease. The practice that leads to the cessation of contact is simply this noble eightfold path …”
ยโต โข, อาวุโส, อริยสาวโก เอวํ ผสฺสํ ปชานาติ, เอวํ ผสฺสสมุทยํ ปชานาติ, เอวํ ผสฺสนิโรธํ ปชานาติ, เอวํ ผสฺสนิโรธคามินึ ปฏิปทํ ปชานาติ, โส สพฺพโส ราคานุสยํ ปหาย …เป… ทุกฺขสฺสนฺตกโร โหติ—เอตฺตาวตาปิ โข, อาวุโส, อริยสาวโก สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อุชุคตาสฺส ทิฏฺฐิ, ธมฺเม อเวจฺจปฺปสาเทน สมนฺนาคโต, อาคโต อิมํ สทฺธมฺมนฺ”ติฯ
“สาธาวุโส”ติ โข …เป… อปุจฺฉุํ—สิยา ปนาวุโส …เป…
“Might there be another way to describe a noble disciple?”
“สิยา, อาวุโสฯ ยโต โข, อาวุโส, อริยสาวโก สฬายตนญฺจ ปชานาติ, สฬายตนสมุทยญฺจ ปชานาติ, สฬายตนนิโรธญฺจ ปชานาติ, สฬายตนนิโรธคามินึ ปฏิปทญฺจ ปชานาติ—เอตฺตาวตาปิ โข, อาวุโส, อริยสาวโก สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อุชุคตาสฺส ทิฏฺฐิ, ธมฺเม อเวจฺจปฺปสาเทน สมนฺนาคโต, อาคโต อิมํ สทฺธมฺมํฯ กตมํ ปนาวุโส, สฬายตนํ, กตโม สฬายตนสมุทโย, กตโม สฬายตนนิโรโธ, กตมา สฬายตนนิโรธคามินี ปฏิปทา? ฉยิมานิ, อาวุโส, อายตนานิ—จกฺขายตนํ, โสตายตนํ, ฆานายตนํ, ชิวฺหายตนํ, กายายตนํ, มนายตนํฯ นามรูปสมุทยา สฬายตนสมุทโย, นามรูปนิโรธา สฬายตนนิโรโธ, อยเมว อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค สฬายตนนิโรธคามินี ปฏิปทา, เสยฺยถิทํ—สมฺมาทิฏฺฐิ …เป… สมฺมาสมาธิฯ
“There might, friends. A noble disciple understands the six sense fields, their origin, their cessation, and the practice that leads to their cessation … But what are the six sense fields? What is their origin, their cessation, and the practice that leads to their cessation? There are these six sense fields. The sense fields of the eye, ear, nose, tongue, body, and mind. The six sense fields originate from name and form. The six sense fields cease when name and form cease. The practice that leads to the cessation of the six sense fields is simply this noble eightfold path …”
ยโต โข, อาวุโส, อริยสาวโก เอวํ สฬายตนํ ปชานาติ, เอวํ สฬายตนสมุทยํ ปชานาติ, เอวํ สฬายตนนิโรธํ ปชานาติ, เอวํ สฬายตนนิโรธคามินึ ปฏิปทํ ปชานาติ, โส สพฺพโส ราคานุสยํ ปหาย …เป… ทุกฺขสฺสนฺตกโร โหติ—เอตฺตาวตาปิ โข, อาวุโส, อริยสาวโก สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อุชุคตาสฺส ทิฏฺฐิ, ธมฺเม อเวจฺจปฺปสาเทน สมนฺนาคโต, อาคโต อิมํ สทฺธมฺมนฺ”ติฯ
“สาธาวุโส”ติ โข …เป… อปุจฺฉุํ—สิยา ปนาวุโส …เป…
“Might there be another way to describe a noble disciple?”
“สิยา, อาวุโสฯ ยโต โข, อาวุโส, อริยสาวโก นามรูปญฺจ ปชานาติ, นามรูปสมุทยญฺจ ปชานาติ, นามรูปนิโรธญฺจ ปชานาติ, นามรูปนิโรธคามินึ ปฏิปทญฺจ ปชานาติ—เอตฺตาวตาปิ โข, อาวุโส, อริยสาวโก สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อุชุคตาสฺส ทิฏฺฐิ, ธมฺเม อเวจฺจปฺปสาเทน สมนฺนาคโต, อาคโต อิมํ สทฺธมฺมํฯ กตมํ ปนาวุโส, นามรูปํ, กตโม นามรูปสมุทโย, กตโม นามรูปนิโรโธ, กตมา นามรูปนิโรธคามินี ปฏิปทา? เวทนา, สญฺญา, เจตนา, ผโสฺส, มนสิกาโร—อิทํ วุจฺจตาวุโส, นามํ; จตฺตาริ จ มหาภูตานิ, จตุนฺนญฺจ มหาภูตานํ อุปาทายรูปํ—อิทํ วุจฺจตาวุโส, รูปํฯ อิติ อิทญฺจ นามํ อิทญฺจ รูปํ—อิทํ วุจฺจตาวุโส, นามรูปํฯ วิญฺญาณสมุทยา นามรูปสมุทโย, วิญฺญาณนิโรธา นามรูปนิโรโธ, อยเมว อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค นามรูปนิโรธคามินี ปฏิปทา, เสยฺยถิทํ—สมฺมาทิฏฺฐิ …เป… สมฺมาสมาธิฯ
“There might, friends. A noble disciple understands name and form, their origin, their cessation, and the practice that leads to their cessation … But what are name and form? What is their origin, their cessation, and the practice that leads to their cessation? Feeling, perception, intention, contact, and application of mind—this is called name. The four primary elements, and form derived from the four primary elements—this is called form. Such is name and such is form. This is called name and form. Name and form originate from consciousness. Name and form cease when consciousness ceases. The practice that leads to the cessation of name and form is simply this noble eightfold path …”
ยโต โข, อาวุโส, อริยสาวโก เอวํ นามรูปํ ปชานาติ, เอวํ นามรูปสมุทยํ ปชานาติ, เอวํ นามรูปนิโรธํ ปชานาติ, เอวํ นามรูปนิโรธคามินึ ปฏิปทํ ปชานาติ, โส สพฺพโส ราคานุสยํ ปหาย …เป… ทุกฺขสฺสนฺตกโร โหติ—เอตฺตาวตาปิ โข, อาวุโส, อริยสาวโก สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อุชุคตาสฺส ทิฏฺฐิ, ธมฺเม อเวจฺจปฺปสาเทน สมนฺนาคโต, อาคโต อิมํ สทฺธมฺมนฺ”ติฯ
“สาธาวุโส”ติ โข …เป… อปุจฺฉุํ—สิยา ปนาวุโส …เป…
“Might there be another way to describe a noble disciple?”
“สิยา, อาวุโสฯ ยโต โข, อาวุโส, อริยสาวโก วิญฺญาณญฺจ ปชานาติ, วิญฺญาณสมุทยญฺจ ปชานาติ, วิญฺญาณนิโรธญฺจ ปชานาติ, วิญฺญาณนิโรธคามินึ ปฏิปทญฺจ ปชานาติ—เอตฺตาวตาปิ โข, อาวุโส, อริยสาวโก สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อุชุคตาสฺส ทิฏฺฐิ, ธมฺเม อเวจฺจปฺปสาเทน สมนฺนาคโต, อาคโต อิมํ สทฺธมฺมํฯ กตมํ ปนาวุโส, วิญฺญาณํ, กตโม วิญฺญาณสมุทโย, กตโม วิญฺญาณนิโรโธ, กตมา วิญฺญาณนิโรธคามินี ปฏิปทา? ฉยิเม, อาวุโส, วิญฺญาณกายา—จกฺขุวิญฺญาณํ, โสตวิญฺญาณํ, ฆานวิญฺญาณํ, ชิวฺหาวิญฺญาณํ, กายวิญฺญาณํ, มโนวิญฺญาณํฯ สงฺขารสมุทยา วิญฺญาณสมุทโย, สงฺขารนิโรธา วิญฺญาณนิโรโธ, อยเมว อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค วิญฺญาณนิโรธคามินี ปฏิปทา, เสยฺยถิทํ—สมฺมาทิฏฺฐิ …เป… สมฺมาสมาธิฯ
“There might, friends. A noble disciple understands consciousness, its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation … But what is consciousness? What is its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation? There are these six classes of consciousness. Eye, ear, nose, tongue, body, and mind consciousness. Consciousness originates from choices. Consciousness ceases when choices cease. The practice that leads to the cessation of consciousness is simply this noble eightfold path …”
ยโต โข, อาวุโส, อริยสาวโก เอวํ วิญฺญาณํ ปชานาติ, เอวํ วิญฺญาณสมุทยํ ปชานาติ, เอวํ วิญฺญาณนิโรธํ ปชานาติ, เอวํ วิญฺญาณนิโรธคามินึ ปฏิปทํ ปชานาติ, โส สพฺพโส ราคานุสยํ ปหาย …เป… ทุกฺขสฺสนฺตกโร โหติ—
เอตฺตาวตาปิ โข, อาวุโส, อริยสาวโก สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อุชุคตาสฺส ทิฏฺฐิ, ธมฺเม อเวจฺจปฺปสาเทน สมนฺนาคโต, อาคโต อิมํ สทฺธมฺมนฺ”ติฯ “สาธาวุโส”ติ โข …เป… อปุจฺฉุํ—สิยา ปนาวุโส …เป…
“Might there be another way to describe a noble disciple?”
“สิยา, อาวุโสฯ ยโต โข, อาวุโส, อริยสาวโก สงฺขาเร จ ปชานาติ, สงฺขารสมุทยญฺจ ปชานาติ, สงฺขารนิโรธญฺจ ปชานาติ, สงฺขารนิโรธคามินึ ปฏิปทญฺจ ปชานาติ—เอตฺตาวตาปิ โข, อาวุโส, อริยสาวโก สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อุชุคตาสฺส ทิฏฺฐิ, ธมฺเม อเวจฺจปฺปสาเทน สมนฺนาคโต, อาคโต อิมํ สทฺธมฺมํฯ กตเม ปนาวุโส, สงฺขารา, กตโม สงฺขารสมุทโย, กตโม สงฺขารนิโรโธ, กตมา สงฺขารนิโรธคามินี ปฏิปทา? ตโยเม, อาวุโส, สงฺขารา—กายสงฺขาโร, วจีสงฺขาโร, จิตฺตสงฺขาโรฯ อวิชฺชาสมุทยา สงฺขารสมุทโย, อวิชฺชานิโรธา สงฺขารนิโรโธ, อยเมว อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค สงฺขารนิโรธคามินี ปฏิปทา, เสยฺยถิทํ—สมฺมาทิฏฺฐิ …เป… สมฺมาสมาธิฯ
“There might, friends. A noble disciple understands choices, their origin, their cessation, and the practice that leads to their cessation … But what are choices? What is their origin, their cessation, and the practice that leads to their cessation? There are these three kinds of choice. Choices by way of body, speech, and mind. Choices originate from ignorance. Choices cease when ignorance ceases. The practice that leads to the cessation of choices is simply this noble eightfold path …”
ยโต โข, อาวุโส, อริยสาวโก เอวํ สงฺขาเร ปชานาติ, เอวํ สงฺขารสมุทยํ ปชานาติ, เอวํ สงฺขารนิโรธํ ปชานาติ, เอวํ สงฺขารนิโรธคามินึ ปฏิปทํ ปชานาติ, โส สพฺพโส ราคานุสยํ ปหาย, ปฏิฆานุสยํ ปฏิวิโนเทตฺวา, ‘อสฺมี'ติ ทิฏฺฐิมานานุสยํ สมูหนิตฺวา, อวิชฺชํ ปหาย วิชฺชํ อุปฺปาเทตฺวา, ทิฏฺเฐว ธมฺเม ทุกฺขสฺสนฺตกโร โหติ—เอตฺตาวตาปิ โข, อาวุโส, อริยสาวโก สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อุชุคตาสฺส ทิฏฺฐิ, ธมฺเม อเวจฺจปฺปสาเทน สมนฺนาคโต, อาคโต อิมํ สทฺธมฺมนฺ”ติฯ
“สาธาวุโส”ติ โข …เป… อปุจฺฉุํ—สิยา ปนาวุโส …เป…
“Might there be another way to describe a noble disciple?”
“สิยา, อาวุโสฯ ยโต โข, อาวุโส, อริยสาวโก อวิชฺชญฺจ ปชานาติ, อวิชฺชาสมุทยญฺจ ปชานาติ, อวิชฺชานิโรธญฺจ ปชานาติ, อวิชฺชานิโรธคามินึ ปฏิปทญฺจ ปชานาติ—เอตฺตาวตาปิ โข, อาวุโส, อริยสาวโก สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อุชุคตาสฺส ทิฏฺฐิ, ธมฺเม อเวจฺจปฺปสาเทน สมนฺนาคโต, อาคโต อิมํ สทฺธมฺมํฯ กตมา ปนาวุโส, อวิชฺชา, กตโม อวิชฺชาสมุทโย, กตโม อวิชฺชานิโรโธ, กตมา อวิชฺชานิโรธคามินี ปฏิปทา? ยํ โข, อาวุโส, ทุกฺเข อญฺญาณํ, ทุกฺขสมุทเย อญฺญาณํ, ทุกฺขนิโรเธ อญฺญาณํ, ทุกฺขนิโรธคามินิยา ปฏิปทาย อญฺญาณํ—อยํ วุจฺจตาวุโส, อวิชฺชาฯ อาสวสมุทยา อวิชฺชาสมุทโย, อาสวนิโรธา อวิชฺชานิโรโธ, อยเมว อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค อวิชฺชานิโรธคามินี ปฏิปทา, เสยฺยถิทํ—สมฺมาทิฏฺฐิ …เป… สมฺมาสมาธิฯ
“There might, friends. A noble disciple understands ignorance, its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation … But what is ignorance? What is its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation? Not knowing about suffering, the origin of suffering, the cessation of suffering, and the practice that leads to the cessation of suffering. This is called ignorance. Ignorance originates from defilement. Ignorance ceases when defilement ceases. The practice that leads to the cessation of ignorance is simply this noble eightfold path …”
ยโต โข, อาวุโส, อริยสาวโก เอวํ อวิชฺชํ ปชานาติ, เอวํ อวิชฺชาสมุทยํ ปชานาติ, เอวํ อวิชฺชานิโรธํ ปชานาติ, เอวํ อวิชฺชานิโรธคามินึ ปฏิปทํ ปชานาติ, โส สพฺพโส ราคานุสยํ ปหาย, ปฏิฆานุสยํ ปฏิวิโนเทตฺวา, ‘อสฺมี'ติ ทิฏฺฐิมานานุสยํ สมูหนิตฺวา, อวิชฺชํ ปหาย วิชฺชํ อุปฺปาเทตฺวา, ทิฏฺเฐว ธมฺเม ทุกฺขสฺสนฺตกโร โหติ—เอตฺตาวตาปิ โข, อาวุโส, อริยสาวโก สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อุชุคตาสฺส ทิฏฺฐิ, ธมฺเม อเวจฺจปฺปสาเทน สมนฺนาคโต, อาคโต อิมํ สทฺธมฺมนฺ”ติฯ
“สาธาวุโส”ติ โข เต ภิกฺขู อายสฺมโต สาริปุตฺตสฺส ภาสิตํ อภินนฺทิตฺวา อนุโมทิตฺวา อายสฺมนฺตํ สาริปุตฺตํ อุตฺตริ ปญฺหํ อปุจฺฉุํ: “สิยา ปนาวุโส, อญฺโญปิ ปริยาโย ยถา อริยสาวโก สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อุชุคตาสฺส ทิฏฺฐิ, ธมฺเม อเวจฺจปฺปสาเทน สมนฺนาคโต, อาคโต อิมํ สทฺธมฺมนฺ”ติ?
Saying “Good, sir,” those bhikkhus approved and agreed with what Sāriputta said. Then they asked another question: “But friend, might there be another way to describe a noble disciple who has right view, whose view is correct, who has experiential confidence in the teaching, and has come to the true teaching?”
“สิยา, อาวุโสฯ ยโต โข, อาวุโส, อริยสาวโก อาสวญฺจ ปชานาติ, อาสวสมุทยญฺจ ปชานาติ, อาสวนิโรธญฺจ ปชานาติ, อาสวนิโรธคามินึ ปฏิปทญฺจ ปชานาติ—เอตฺตาวตาปิ โข, อาวุโส, อริยสาวโก สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อุชุคตาสฺส ทิฏฺฐิ, ธมฺเม อเวจฺจปฺปสาเทน สมนฺนาคโต, อาคโต อิมํ สทฺธมฺมํฯ
“There might, friends. A noble disciple understands defilement, its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation. When they’ve done this, they’re defined as a noble disciple who has right view, whose view is correct, who has experiential confidence in the teaching, and has come to the true teaching.
กตโม ปนาวุโส, อาสโว, กตโม อาสวสมุทโย, กตโม อาสวนิโรโธ, กตมา อาสวนิโรธคามินี ปฏิปทาติ? ตโยเม, อาวุโส, อาสวา—กามาสโว, ภวาสโว, อวิชฺชาสโวฯ อวิชฺชาสมุทยา อาสวสมุทโย, อวิชฺชานิโรธา อาสวนิโรโธ, อยเมว อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค อาสวนิโรธคามินี ปฏิปทา, เสยฺยถิทํ—สมฺมาทิฏฺฐิ …เป… สมฺมาสมาธิฯ
But what is defilement? What is its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation? There are these three defilements. The defilements of sensuality, desire to be reborn, and ignorance. Defilement originates from ignorance. Defilement ceases when ignorance ceases. The practice that leads to the cessation of defilement is simply this noble eightfold path, that is: right view, right thought, right speech, right action, right livelihood, right effort, right mindfulness, and right immersion.
ยโต โข, อาวุโส, อริยสาวโก เอวํ อาสวํ ปชานาติ, เอวํ อาสวสมุทยํ ปชานาติ, เอวํ อาสวนิโรธํ ปชานาติ, เอวํ อาสวนิโรธคามินึ ปฏิปทํ ปชานาติ, โส สพฺพโส ราคานุสยํ ปหาย, ปฏิฆานุสยํ ปฏิวิโนเทตฺวา, ‘อสฺมี'ติ ทิฏฺฐิมานานุสยํ สมูหนิตฺวา, อวิชฺชํ ปหาย วิชฺชํ อุปฺปาเทตฺวา, ทิฏฺเฐว ธมฺเม ทุกฺขสฺสนฺตกโร โหติ—เอตฺตาวตาปิ โข, อาวุโส, อริยสาวโก สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อุชุคตาสฺส ทิฏฺฐิ, ธมฺเม อเวจฺจปฺปสาเทน สมนฺนาคโต, อาคโต อิมํ สทฺธมฺมนฺ”ติฯ
A noble disciple understands in this way defilement, its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation. They’ve completely given up the underlying tendency to greed, got rid of the underlying tendency to repulsion, and eradicated the underlying tendency to the view and conceit ‘I am’. They’ve given up ignorance and given rise to knowledge, and make an end of suffering in this very life. When they’ve done this, they’re defined as a noble disciple who has right view, whose view is correct, who has experiential confidence in the teaching, and has come to the true teaching.”
อิทมโวจายสฺมา สาริปุตฺโตฯ อตฺตมนา เต ภิกฺขู อายสฺมโต สาริปุตฺตสฺส ภาสิตํ อภินนฺทุนฺติฯ
This is what Venerable Sāriputta said. Satisfied, the bhikkhus approved what Sāriputta said.
สมฺมาทิฏฺฐิสุตฺตํ นิฏฺฐิตํ นวมํฯ
The authoritative text of the Majjhima Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]
