| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મિલિન્દપઞ્હપાળિ • Milindapañhapāḷi |
૧૦. સમ્પસાદનલક્ખણસદ્ધાપઞ્હો
10. Sampasādanalakkhaṇasaddhāpañho
૧૦. રાજા આહ ‘‘ભન્તે નાગસેન, કિંલક્ખણા સદ્ધા’’તિ? ‘‘સમ્પસાદનલક્ખણા ચ, મહારાજ, સદ્ધા, સમ્પક્ખન્દનલક્ખણા ચા’’તિ. ‘‘કથં, ભન્તે, સમ્પસાદનલક્ખણા સદ્ધા’’તિ? ‘‘સદ્ધા ખો, મહારાજ, ઉપ્પજ્જમાના નીવરણે વિક્ખમ્ભેતિ, વિનીવરણં ચિત્તં હોતિ અચ્છં વિપ્પસન્નં અનાવિલં. એવં ખો, મહારાજ, સમ્પસાદનલક્ખણા સદ્ધા’’તિ.
10. Rājā āha ‘‘bhante nāgasena, kiṃlakkhaṇā saddhā’’ti? ‘‘Sampasādanalakkhaṇā ca, mahārāja, saddhā, sampakkhandanalakkhaṇā cā’’ti. ‘‘Kathaṃ, bhante, sampasādanalakkhaṇā saddhā’’ti? ‘‘Saddhā kho, mahārāja, uppajjamānā nīvaraṇe vikkhambheti, vinīvaraṇaṃ cittaṃ hoti acchaṃ vippasannaṃ anāvilaṃ. Evaṃ kho, mahārāja, sampasādanalakkhaṇā saddhā’’ti.
‘‘ઓપમ્મં કરોહી’’તિ. ‘‘યથા, મહારાજ, રાજા ચક્કવત્તી ચતુરઙ્ગિનિયા સેનાય સદ્ધિં અદ્ધાનમગ્ગપ્પટિપન્નો પરિત્તં ઉદકં તરેય્ય, તં ઉદકં હત્થીહિ ચ અસ્સેહિ ચ રથેહિ ચ પત્તીહિ ચ ખુભિતં ભવેય્ય આવિલં લુળિતં કલલીભૂતં. ઉત્તિણ્ણો ચ રાજા ચક્કવત્તી મનુસ્સે આણાપેય્ય ‘પાનીયં, ભણે, આહરથ, પિવિસ્સામી’તિ, રઞ્ઞો ચ ઉદકપ્પસાદકો મણિ ભવેય્ય. ‘એવં દેવા’તિ ખો તે મનુસ્સા રઞ્ઞો ચક્કવત્તિસ્સ પટિસ્સુત્વા તં ઉદકપ્પસાદકં મણિં ઉદકે પક્ખિપેય્યું, તસ્મિં ઉદકે પક્ખિત્તમત્તે સઙ્ખસેવાલપણકં વિગચ્છેય્ય, કદ્દમો ચ સન્નિસીદેય્ય, અચ્છં ભવેય્ય ઉદકં વિપ્પસન્નં અનાવિલં. તતો રઞ્ઞો ચક્કવત્તિસ્સ પાનીયં ઉપનામેય્યું ‘પિવતુ, દેવ, પાનીય’ન્તિ.
‘‘Opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja, rājā cakkavattī caturaṅginiyā senāya saddhiṃ addhānamaggappaṭipanno parittaṃ udakaṃ tareyya, taṃ udakaṃ hatthīhi ca assehi ca rathehi ca pattīhi ca khubhitaṃ bhaveyya āvilaṃ luḷitaṃ kalalībhūtaṃ. Uttiṇṇo ca rājā cakkavattī manusse āṇāpeyya ‘pānīyaṃ, bhaṇe, āharatha, pivissāmī’ti, rañño ca udakappasādako maṇi bhaveyya. ‘Evaṃ devā’ti kho te manussā rañño cakkavattissa paṭissutvā taṃ udakappasādakaṃ maṇiṃ udake pakkhipeyyuṃ, tasmiṃ udake pakkhittamatte saṅkhasevālapaṇakaṃ vigaccheyya, kaddamo ca sannisīdeyya, acchaṃ bhaveyya udakaṃ vippasannaṃ anāvilaṃ. Tato rañño cakkavattissa pānīyaṃ upanāmeyyuṃ ‘pivatu, deva, pānīya’nti.
‘‘યથા, મહારાજ, ઉદકં, એવં ચિત્તં દટ્ઠબ્બં, યથા તે મનુસ્સા, એવં યોગાવચરો દટ્ઠબ્બો, યથા સઙ્ખસેવાલપણકં કદ્દમો ચ, એવં કિલેસા દટ્ઠબ્બા. યથા ઉદકપ્પસાદકો મણિ, એવં સદ્ધા દટ્ઠબ્બા, યથા ઉદકપ્પસાદકે મણિમ્હિ ઉદકે પક્ખિત્તમત્તે સઙ્ખસેવાલપણકં વિગચ્છેય્ય, કદ્દમો ચ સન્નિસીદેય્ય, અચ્છં ભવેય્ય ઉદકં વિપ્પસન્નં અનાવિલં, એવમેવ ખો, મહારાજ, સદ્ધા ઉપ્પજ્જમાના નીવરણે વિક્ખમ્ભેતિ, વિનીવરણં ચિત્તં હોતિ અચ્છં વિપ્પસન્નં અનાવિલં, એવં ખો, મહારાજ, સમ્પસાદનલક્ખણા સદ્ધા’’તિ.
‘‘Yathā, mahārāja, udakaṃ, evaṃ cittaṃ daṭṭhabbaṃ, yathā te manussā, evaṃ yogāvacaro daṭṭhabbo, yathā saṅkhasevālapaṇakaṃ kaddamo ca, evaṃ kilesā daṭṭhabbā. Yathā udakappasādako maṇi, evaṃ saddhā daṭṭhabbā, yathā udakappasādake maṇimhi udake pakkhittamatte saṅkhasevālapaṇakaṃ vigaccheyya, kaddamo ca sannisīdeyya, acchaṃ bhaveyya udakaṃ vippasannaṃ anāvilaṃ, evameva kho, mahārāja, saddhā uppajjamānā nīvaraṇe vikkhambheti, vinīvaraṇaṃ cittaṃ hoti acchaṃ vippasannaṃ anāvilaṃ, evaṃ kho, mahārāja, sampasādanalakkhaṇā saddhā’’ti.
‘‘કલ્લોસિ, ભન્તે નાગસેના’’તિ.
‘‘Kallosi, bhante nāgasenā’’ti.
સમ્પસાદનલક્ખણસદ્ધાપઞ્હો દસમો.
Sampasādanalakkhaṇasaddhāpañho dasamo.
