Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મિલિન્દપઞ્હપાળિ • Milindapañhapāḷi |
૯. સંસારપઞ્હો
9. Saṃsārapañho
૯. રાજા આહ ‘‘ભન્તે નાગસેન, યં પનેતં બ્રૂસિ ‘સંસારો’તિ, કતમો સો સંસારો’’તિ? ‘‘ઇધ, મહારાજ, જાતો ઇધેવ મરતિ, ઇધ મતો અઞ્ઞત્ર ઉપ્પજ્જતિ, તહિં જાતો તહિં યેવ મરતિ, તહિં મતો અઞ્ઞત્ર ઉપ્પજ્જતિ, એવં ખો, મહારાજ, સંસારો હોતી’’તિ. ‘‘ઓપમ્મં કરોહી’’તિ. ‘‘યથા, મહારાજ, કોચિદેવ પુરિસો પક્કં અમ્બં ખાદિત્વા અટ્ઠિં રોપેય્ય, તતો મહન્તો અમ્બરુક્ખો નિબ્બત્તિત્વા ફલાનિ દદેય્ય, અથ સો પુરિસો તતોપિ પક્કં અમ્બં ખાદિત્વા અટ્ઠિં રોપેય્ય, તતોપિ મહન્તો અમ્બરુક્ખો નિબ્બત્તિત્વા ફલાનિ દદેય્ય, એવમેતેસં રુક્ખાનં કોટિ ન પઞ્ઞાયતિ, એવમેવ ખો, મહારાજ, ઇધ જાતો ઇધેવ મરતિ, ઇધ મતો અઞ્ઞત્ર ઉપ્પજ્જતિ, તહિં જાતો તહિં યેવ મરતિ, તહિં મતો અઞ્ઞત્ર ઉપ્પજ્જતિ, એવં ખો, મહારાજ, સંસારો હોતી’’તિ.
9. Rājā āha ‘‘bhante nāgasena, yaṃ panetaṃ brūsi ‘saṃsāro’ti, katamo so saṃsāro’’ti? ‘‘Idha, mahārāja, jāto idheva marati, idha mato aññatra uppajjati, tahiṃ jāto tahiṃ yeva marati, tahiṃ mato aññatra uppajjati, evaṃ kho, mahārāja, saṃsāro hotī’’ti. ‘‘Opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja, kocideva puriso pakkaṃ ambaṃ khāditvā aṭṭhiṃ ropeyya, tato mahanto ambarukkho nibbattitvā phalāni dadeyya, atha so puriso tatopi pakkaṃ ambaṃ khāditvā aṭṭhiṃ ropeyya, tatopi mahanto ambarukkho nibbattitvā phalāni dadeyya, evametesaṃ rukkhānaṃ koṭi na paññāyati, evameva kho, mahārāja, idha jāto idheva marati, idha mato aññatra uppajjati, tahiṃ jāto tahiṃ yeva marati, tahiṃ mato aññatra uppajjati, evaṃ kho, mahārāja, saṃsāro hotī’’ti.
‘‘કલ્લોસિ, ભન્તે નાગસેના’’તિ.
‘‘Kallosi, bhante nāgasenā’’ti.
સંસારપઞ્હો નવમો.
Saṃsārapañho navamo.