| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಮಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā |
ಸಮುದಯಸಚ್ಚನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ
Samudayasaccaniddesavaṇṇanā
೩೪. ಸಮುದಯಸಚ್ಚನಿದ್ದೇಸೇ ಯಾಯಂ ತಣ್ಹಾತಿ ಯಾ ಅಯಂ ತಣ್ಹಾ। ಪೋನೋಭವಿಕಾತಿ ಪುನಬ್ಭವಕರಣಂ ಪುನೋಭವೋ, ಪುನೋಭವೋ ಸೀಲಮಸ್ಸಾತಿ ಪೋನೋಭವಿಕಾ। ಅಪಿಚ ಪುನಬ್ಭವಂ ದೇತಿ, ಪುನಬ್ಭವಾಯ ಸಂವತ್ತತಿ, ಪುನಪ್ಪುನಂ ಭವೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತೀತಿ ಪೋನೋಭವಿಕಾ। ಸಾ ಪನೇಸಾ ಪುನಬ್ಭವಸ್ಸ ದಾಯಿಕಾಪಿ ಅತ್ಥಿ ಅದಾಯಿಕಾಪಿ, ಪುನಬ್ಭವಾಯ ಸಂವತ್ತನಿಕಾಪಿ ಅತ್ಥಿ ಅಸಂವತ್ತನಿಕಾಪಿ, ದಿನ್ನಾಯ ಪಟಿಸನ್ಧಿಯಾ ಉಪಧಿವೇಪಕ್ಕಮತ್ತಾಪಿ। ಸಾ ತಿಪ್ಪಕಾರಾಪಿ ಪೋನೋಭವಿಕಾತಿ ನಾಮಂ ಲಭತಿ। ಪೋನಬ್ಭವಿಕಾತಿಪಿ ಪಾಠೋ, ಸೋಯೇವತ್ಥೋ। ಅಭಿನನ್ದನಸಙ್ಖಾತೇನ ನನ್ದಿರಾಗೇನ ಸಹ ಗತಾತಿ ನನ್ದಿರಾಗಸಹಗತಾ। ನನ್ದಿರಾಗೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಅತ್ಥತೋ ಏಕತ್ತಮೇವ ಗತಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ತತ್ರ ತತ್ರಾಭಿನನ್ದಿನೀತಿ ಯತ್ರ ಯತ್ರ ಅತ್ತಭಾವೋ ನಿಬ್ಬತ್ತತಿ, ತತ್ರ ತತ್ರ ಅಭಿನನ್ದಿನೀ। ರೂಪಾದೀಸು ವಾ ಆರಮ್ಮಣೇಸು ತತ್ರ ತತ್ರಾಭಿನನ್ದಿನೀ, ರೂಪಾಭಿನನ್ದಿನೀ ಸದ್ದಗನ್ಧರಸಫೋಟ್ಠಬ್ಬಧಮ್ಮಾಭಿನನ್ದಿನೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ತತ್ರ ತತ್ರಾಭಿನನ್ದೀತಿಪಿ ಪಾಠೋ, ತತ್ರ ತತ್ರ ಅಭಿನನ್ದಯತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೇಯ್ಯಥಿದನ್ತಿ ನಿಪಾತೋ, ತಸ್ಸ ಸಾ ಕತಮಾ ಇತಿ ಚೇತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕಾಮತಣ್ಹಾತಿ ಕಾಮೇ ತಣ್ಹಾ, ಪಞ್ಚಕಾಮಗುಣಿಕರಾಗಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಭವತಣ್ಹಾತಿ ಭವೇ ತಣ್ಹಾ। ಭವಪತ್ಥನಾವಸೇನ ಉಪ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಸಸ್ಸತದಿಟ್ಠಿಸಹಗತಸ್ಸ ರಾಗಸ್ಸ ರೂಪಾರೂಪಭವರಾಗಸ್ಸ ಚ ಝಾನನಿಕನ್ತಿಯಾ ಚ ಏತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ವಿಭವತಣ್ಹಾತಿ ವಿಭವೇ ತಣ್ಹಾ। ಉಚ್ಛೇದದಿಟ್ಠಿಸಹಗತರಾಗಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ।
34. Samudayasaccaniddese yāyaṃ taṇhāti yā ayaṃ taṇhā. Ponobhavikāti punabbhavakaraṇaṃ punobhavo, punobhavo sīlamassāti ponobhavikā. Apica punabbhavaṃ deti, punabbhavāya saṃvattati, punappunaṃ bhave nibbattetīti ponobhavikā. Sā panesā punabbhavassa dāyikāpi atthi adāyikāpi, punabbhavāya saṃvattanikāpi atthi asaṃvattanikāpi, dinnāya paṭisandhiyā upadhivepakkamattāpi. Sā tippakārāpi ponobhavikāti nāmaṃ labhati. Ponabbhavikātipi pāṭho, soyevattho. Abhinandanasaṅkhātena nandirāgena saha gatāti nandirāgasahagatā. Nandirāgena saddhiṃ atthato ekattameva gatāti vuttaṃ hoti. Tatra tatrābhinandinīti yatra yatra attabhāvo nibbattati, tatra tatra abhinandinī. Rūpādīsu vā ārammaṇesu tatra tatrābhinandinī, rūpābhinandinī saddagandharasaphoṭṭhabbadhammābhinandinīti attho. Tatra tatrābhinandītipi pāṭho, tatra tatra abhinandayatīti attho. Seyyathidanti nipāto, tassa sā katamā iti ceti attho. Kāmataṇhāti kāme taṇhā, pañcakāmaguṇikarāgassetaṃ adhivacanaṃ. Bhavataṇhāti bhave taṇhā. Bhavapatthanāvasena uppannassa sassatadiṭṭhisahagatassa rāgassa rūpārūpabhavarāgassa ca jhānanikantiyā ca etaṃ adhivacanaṃ. Vibhavataṇhāti vibhave taṇhā. Ucchedadiṭṭhisahagatarāgassetaṃ adhivacanaṃ.
ಇದಾನಿ ತಸ್ಸಾ ತಣ್ಹಾಯ ವತ್ಥುಂ ವಿತ್ಥಾರತೋ ದಸ್ಸೇತುಂ ಸಾ ಖೋ ಪನೇಸಾತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಉಪ್ಪಜ್ಜತೀತಿ ಜಾಯತಿ। ನಿವಿಸತೀತಿ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಪವತ್ತಿವಸೇನ ಪತಿಟ್ಠಾತಿ। ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನಾ ಕತ್ಥ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ನಿವಿಸಮಾನಾ ಕತ್ಥ ನಿವಿಸತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಯಂ ಲೋಕೇ ಪಿಯರೂಪಂ ಸಾತರೂಪನ್ತಿ ಯಂ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ ಪಿಯಸಭಾವಞ್ಚೇವ ಮಧುರಸಭಾವಞ್ಚ। ಚಕ್ಖು ಲೋಕೇತಿಆದೀಸು ಲೋಕಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಚಕ್ಖುಆದೀಸು ಮಮತ್ತೇನ ಅಭಿನಿವಿಟ್ಠಾ ಸತ್ತಾ ಸಮ್ಪತ್ತಿಯಂ ಪತಿಟ್ಠಿತಾ ಅತ್ತನೋ ಚಕ್ಖುಂ ಆದಾಸಾದೀಸು ನಿಮಿತ್ತಗ್ಗಹಣಾನುಸಾರೇನ ವಿಪ್ಪಸನ್ನಂ ಪಞ್ಚಪಸಾದಂ ಸುವಣ್ಣವಿಮಾನೇ ಉಗ್ಘಾಟಿತಮಣಿಸೀಹಪಞ್ಜರಂ ವಿಯ ಮಞ್ಞನ್ತಿ, ಸೋತಂ ರಜತಪನಾಳಿಕಂ ವಿಯ ಪಾಮಙ್ಗಸುತ್ತಕಂ ವಿಯ ಚ ಮಞ್ಞನ್ತಿ, ತುಙ್ಗನಾಸಾತಿ ಲದ್ಧವೋಹಾರಂ ಘಾನಂ ವಟ್ಟೇತ್ವಾ ಠಪಿತಹರಿತಾಲವಟ್ಟಿಂ ವಿಯ ಮಞ್ಞನ್ತಿ, ಜಿವ್ಹಂ ರತ್ತಕಮ್ಬಲಪಟಲಂ ವಿಯ ಮುದುಸಿನಿದ್ಧಮಧುರರಸದಂ ಮಞ್ಞನ್ತಿ, ಕಾಯಂ ಸಾಲಲಟ್ಠಿಂ ವಿಯ ಸುವಣ್ಣತೋರಣಂ ವಿಯ ಚ ಮಞ್ಞನ್ತಿ, ಮನಂ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಮನೇನ ಅಸದಿಸಂ ಉಳಾರಂ ಮಞ್ಞನ್ತಿ, ರೂಪಂ ಸುವಣ್ಣಕಣಿಕಾರಪುಪ್ಫಾದಿವಣ್ಣಂ ವಿಯ, ಸದ್ದಂ ಮತ್ತಕರವೀಕಕೋಕಿಲಮನ್ದಧಮಿತಮಣಿವಂಸನಿಗ್ಘೋಸಂ ವಿಯ, ಅತ್ತನಾ ಪಟಿಲದ್ಧಾನಿ ಚತುಸಮುಟ್ಠಾನಿಕಗನ್ಧಾರಮ್ಮಣಾದೀನಿ ‘‘ಕಸ್ಸಞ್ಞಸ್ಸ ಏವರೂಪಾನಿ ಅತ್ಥೀ’’ತಿ ಮಞ್ಞನ್ತಿ, ತೇಸಂ ಏವಂ ಮಞ್ಞಮಾನಾನಂ ತಾನಿ ಚಕ್ಖಾದೀನಿ ಪಿಯರೂಪಾನಿ ಚೇವ ಸಾತರೂಪಾನಿ ಚ ಹೋನ್ತಿ। ಅಥ ನೇಸಂ ತತ್ಥ ಅನುಪ್ಪನ್ನಾ ಚೇವ ತಣ್ಹಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ , ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಚ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಪವತ್ತಿವಸೇನ ನಿವಿಸತಿ। ತಸ್ಮಾ ಥೇರೋ ‘‘ಚಕ್ಖು ಲೋಕೇ ಪಿಯರೂಪಂ ಸಾತರೂಪಂ, ಏತ್ಥೇಸಾ ತಣ್ಹಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತೀ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನಾತಿ ಯದಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ತದಾ ಏತ್ಥ ಉಪ್ಪಜ್ಜತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
Idāni tassā taṇhāya vatthuṃ vitthārato dassetuṃ sā kho panesātiādimāha. Tattha uppajjatīti jāyati. Nivisatīti punappunaṃ pavattivasena patiṭṭhāti. Uppajjamānā kattha uppajjati, nivisamānā kattha nivisatīti sambandho. Yaṃ loke piyarūpaṃ sātarūpanti yaṃ lokasmiṃ piyasabhāvañceva madhurasabhāvañca. Cakkhu loketiādīsu lokasmiñhi cakkhuādīsu mamattena abhiniviṭṭhā sattā sampattiyaṃ patiṭṭhitā attano cakkhuṃ ādāsādīsu nimittaggahaṇānusārena vippasannaṃ pañcapasādaṃ suvaṇṇavimāne ugghāṭitamaṇisīhapañjaraṃ viya maññanti, sotaṃ rajatapanāḷikaṃ viya pāmaṅgasuttakaṃ viya ca maññanti, tuṅganāsāti laddhavohāraṃ ghānaṃ vaṭṭetvā ṭhapitaharitālavaṭṭiṃ viya maññanti, jivhaṃ rattakambalapaṭalaṃ viya mudusiniddhamadhurarasadaṃ maññanti, kāyaṃ sālalaṭṭhiṃ viya suvaṇṇatoraṇaṃ viya ca maññanti, manaṃ aññesaṃ manena asadisaṃ uḷāraṃ maññanti, rūpaṃ suvaṇṇakaṇikārapupphādivaṇṇaṃ viya, saddaṃ mattakaravīkakokilamandadhamitamaṇivaṃsanigghosaṃ viya, attanā paṭiladdhāni catusamuṭṭhānikagandhārammaṇādīni ‘‘kassaññassa evarūpāni atthī’’ti maññanti, tesaṃ evaṃ maññamānānaṃ tāni cakkhādīni piyarūpāni ceva sātarūpāni ca honti. Atha nesaṃ tattha anuppannā ceva taṇhā uppajjati , uppannā ca punappunaṃ pavattivasena nivisati. Tasmā thero ‘‘cakkhu loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ, etthesā taṇhā uppajjamānā uppajjatī’’tiādimāha. Tattha uppajjamānāti yadā uppajjati, tadā ettha uppajjatīti attho.
ಸಮುದಯಸಚ್ಚನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Samudayasaccaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಮಗ್ಗಪಾಳಿ • Paṭisambhidāmaggapāḷi / ೧. ಸುತಮಯಞಾಣನಿದ್ದೇಸೋ • 1. Sutamayañāṇaniddeso
