Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / ཛཱཏཀ-ཨཊྛཀཐཱ • Jātaka-aṭṭhakathā

    [༡༤༦] ༦. སམུདྡཀཱཀཛཱཏཀཝཎྞནཱ

    [146] 6. Samuddakākajātakavaṇṇanā

    ཨཔི ནུ ཧནུཀཱ སནྟཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ སམྦཧུལེ མཧལླཀེ བྷིཀྑཱུ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི། ཏེ ཀིར གིཧིཀཱལེ སཱཝཏྠིཡཾ ཀུཊུམྦིཀཱ ཨཌྜྷཱ མཧདྡྷནཱ ཨཉྙམཉྙསཧཱཡཀཱ ཨེཀཏོ ཧུཏྭཱ པུཉྙཱནི ཀརོནྟཱ སཏྠུ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ ‘‘མཡཾ མཧལླཀཱ, ཀིཾ ནོ གྷརཱཝཱསེན, སཏྠུ སནྟིཀེ རམཎཱིཡེ བུདྡྷསཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ དུཀྑསྶནྟཾ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི སབྦཾ སཱཔཏེཡྻཾ པུཏྟདྷཱིཏཱདཱིནཾ དཏྭཱ ཨསྶུམུཁཾ ཉཱཏིསངྒྷཾ པཧཱཡ སཏྠཱརཾ པབྦཛྫཾ ཡཱཙིཏྭཱ པབྦཛིཾསུ། པབྦཛིཏྭཱ པན པབྦཛྫཱནུརཱུཔཾ སམཎདྷམྨཾ ན ཀརིཾསུ, མཧལླཀབྷཱཝེན དྷམྨམྤི ན པརིཡཱཔུཎིཾསུ, གིཧིཀཱལེ ཝིཡ པབྦཛིཏཀཱལེཔི ཝིཧཱརཔརིཡནྟེ པཎྞསཱལཾ ཀཱརེཏྭཱ ཨེཀཏོཝ ཝསིཾསུ། པིཎྜཱཡ ཙརནྟཱཔི ཨཉྙཏྠ ཨགནྟྭཱ ཡེབྷུཡྻེན ཨཏྟནོ པུཏྟདཱརསྶེཝ གེཧཾ གནྟྭཱ བྷུཉྫིཾསུ། ཏེསུ ཨེཀསྶ པུརཱཎདུཏིཡིཀཱ སབྦེསམྤི མཧལླཀཏྠེརཱནཾ ཨུཔཀཱརཱ ཨཧོསི, ཏསྨཱ སེསཱཔི ཨཏྟནཱ ལདྡྷཾ ཨཱཧཱརཾ གཧེཏྭཱ ཏསྶཱཡེཝ གེཧེ ནིསཱིདིཏྭཱ བྷུཉྫནྟི། སཱཔི ཏེསཾ ཡཐཱསནྣིཧིཏཾ སཱུཔབྱཉྫནཾ དེཏི། སཱ ཨཉྙཏརེན རོགེན ཕུཊྛཱ ཀཱལམཀཱསི། ཨཐ ཏེ མཧལླཀཏྠེརཱ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ ཨཉྙམཉྙཾ གཱིཝཱསུ གཧེཏྭཱ ‘‘མདྷུརཧཏྠརསཱ ཨུཔཱསིཀཱ ཀཱལཀཏཱ’’ཏི ཝིཧཱརཔཙྩནྟེ རོདནྟཱ ཝིཙརིཾསུ། ཏེསཾ སདྡཾ སུཏྭཱ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ བྷིཀྑཱུ སནྣིཔཏིཏྭཱ ‘‘ཨཱཝུསོ, ཀསྨཱ རོདཐཱ’’ཏི པུཙྪིཾསུ། ཏེ ‘‘ཨམྷཱཀཾ སཧཱཡསྶ པུརཱཎདུཏིཡིཀཱ མདྷུརཧཏྠརསཱ ཀཱལཀཏཱ ཨམྷཱཀཾ ཨཏིཝིཡ ཨུཔཀཱརཱ, ‘ཨིདཱནི ཀུཏོ ཏཐཱརཱུཔིཾ ལབྷིསྶཱམཱ’ཏི ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན རོདིམྷཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ།

    Apinu hanukā santāti idaṃ satthā jetavane viharanto sambahule mahallake bhikkhū ārabbha kathesi. Te kira gihikāle sāvatthiyaṃ kuṭumbikā aḍḍhā mahaddhanā aññamaññasahāyakā ekato hutvā puññāni karontā satthu dhammadesanaṃ sutvā ‘‘mayaṃ mahallakā, kiṃ no gharāvāsena, satthu santike ramaṇīye buddhasāsane pabbajitvā dukkhassantaṃ karissāmā’’ti sabbaṃ sāpateyyaṃ puttadhītādīnaṃ datvā assumukhaṃ ñātisaṅghaṃ pahāya satthāraṃ pabbajjaṃ yācitvā pabbajiṃsu. Pabbajitvā pana pabbajjānurūpaṃ samaṇadhammaṃ na kariṃsu, mahallakabhāvena dhammampi na pariyāpuṇiṃsu, gihikāle viya pabbajitakālepi vihārapariyante paṇṇasālaṃ kāretvā ekatova vasiṃsu. Piṇḍāya carantāpi aññattha agantvā yebhuyyena attano puttadārasseva gehaṃ gantvā bhuñjiṃsu. Tesu ekassa purāṇadutiyikā sabbesampi mahallakattherānaṃ upakārā ahosi, tasmā sesāpi attanā laddhaṃ āhāraṃ gahetvā tassāyeva gehe nisīditvā bhuñjanti. Sāpi tesaṃ yathāsannihitaṃ sūpabyañjanaṃ deti. Sā aññatarena rogena phuṭṭhā kālamakāsi. Atha te mahallakattherā vihāraṃ gantvā aññamaññaṃ gīvāsu gahetvā ‘‘madhurahattharasā upāsikā kālakatā’’ti vihārapaccante rodantā vicariṃsu. Tesaṃ saddaṃ sutvā ito cito ca bhikkhū sannipatitvā ‘‘āvuso, kasmā rodathā’’ti pucchiṃsu. Te ‘‘amhākaṃ sahāyassa purāṇadutiyikā madhurahattharasā kālakatā amhākaṃ ativiya upakārā, ‘idāni kuto tathārūpiṃ labhissāmā’ti iminā kāraṇena rodimhā’’ti āhaṃsu.

    ཏེསཾ ཏཾ ཝིཔྤཀཱརཾ དིསྭཱ བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཱཝུསོ, ཨིམིནཱ ནཱམ ཀཱརཎེན མཧལླཀཏྠེརཱ ཨཉྙམཉྙཾ གཱིཝཱསུ གཧེཏྭཱ ཝིཧཱརཔཙྩནྟེ རོདནྟཱ ཝིཙརནྟཱི’’ཏི། སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝེཏེ ཏསྶཱ ཀཱལཀིརིཡཱཡ རོདནྟཱ ཝིཙརནྟི, པུབྦེཔེཏེ ཨིམཾ ཀཱཀཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟིཏྭཱ སམུདྡེ མཏཾ ནིསྶཱཡ ‘སམུདྡཨུདཀཾ ཨུསྶིཉྩིཏྭཱ ཨེཏཾ ནཱིཧརིསྶཱམཱ’ཏི ཝཱཡམནྟཱ པཎྜིཏེ ནིསྶཱཡ ཛཱིཝིཏཾ ལབྷིཾསཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི།

    Tesaṃ taṃ vippakāraṃ disvā bhikkhū dhammasabhāyaṃ kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ ‘‘āvuso, iminā nāma kāraṇena mahallakattherā aññamaññaṃ gīvāsu gahetvā vihārapaccante rodantā vicarantī’’ti. Satthā āgantvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchitvā ‘‘imāya nāmā’’ti vutte ‘‘na, bhikkhave, idānevete tassā kālakiriyāya rodantā vicaranti, pubbepete imaṃ kākayoniyaṃ nibbattitvā samudde mataṃ nissāya ‘samuddaudakaṃ ussiñcitvā etaṃ nīharissāmā’ti vāyamantā paṇḍite nissāya jīvitaṃ labhiṃsū’’ti vatvā atītaṃ āhari.

    ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ སམུདྡདེཝཏཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི། ཨཐེཀོ ཀཱཀོ ཨཏྟནོ བྷརིཡཾ ཀཱཀིཾ ཨཱདཱཡ གོཙརཾ པརིཡེསམཱནོ སམུདྡཏཱིརཾ ཨགམཱསི ། ཏསྨིཾ ཀཱལེ མནུསྶཱ སམུདྡཏཱིརེ ཁཱིརཔཱཡཱསམཙྪམཾསསུརཱདཱིཧི ནཱགབལིཀམྨཾ ཀཏྭཱ པཀྐམིཾསུ། ཨཐ སོ ཀཱཀོ བལིཀམྨཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ཁཱིརཱདཱིནི དིསྭཱ སདྡྷིཾ ཀཱཀིཡཱ ཁཱིརཔཱཡཱསམཙྪམཾསཱདཱིནི བྷུཉྫིཏྭཱ བཧུཾ སུརཾ པིཝི། ཏེ ཨུབྷོཔི སུརཱམདམཏྟཱ ‘‘སམུདྡཀཱིལ༹ཾ ཀཱིལི༹སྶཱམཱ’’ཏི ཝེལནྟེ ནིསཱིདིཏྭཱ ནྷཱཡིཏུཾ ཨཱརབྷིཾསུ ཨཐེཀཱ ཨཱུམི ཨཱགནྟྭཱ ཀཱཀིཾ གཧེཏྭཱ སམུདྡཾ པཝེསེསི། ཏམེཀོ མཙྪོ མཾསཾ ཁཱདིཏྭཱ ཨཛ྄ཛྷོཧརི། ཀཱཀོ ‘‘བྷརིཡཱ མེ མཏཱ’’ཏི རོདི པརིདེཝི། ཨཐསྶ པརིདེཝནསདྡཾ སུཏྭཱ བཧཱུ ཀཱཀཱ སནྣིཔཏིཏྭཱ ‘‘ཀིཾཀཱརཎཱ རོདསཱི’’ཏི པུཙྪིཾསུ། ‘‘སཧཱཡིཀཱ ཝོ ཝེལནྟེ ནྷཱཡམཱནཱ ཨཱུམིཡཱ ཧཊཱ’’ཏི། ཏེ སབྦེཔི ཨེཀརཝཾ རཝནྟཱ རོདིཾསུ། ཨཐ ནེསཾ ཨེཏདཧོསི ‘‘ཨིདཾ སམུདྡཨུདཀཾ ནཱམ ཨམྷཱཀཾ ཀིཾ པཧོསི, ཨུདཀཾ ཨུསྶིཉྩིཏྭཱ སམུདྡཾ ཏུཙྪཾ ཀཏྭཱ སཧཱཡིཀཾ ནཱིཧརིསྶཱམཱ’’ཏི། ཏེ མུཁཾ པཱུརེཏྭཱ པཱུརེཏྭཱ ཨུདཀཾ བཧི ཚཌྜེནྟི, ལོཎཱུདཀེན ཙ གལེ སུསྶམཱནེ ཨུཊྛཱཡུཊྛཱཡ ཐལཾ གནྟྭཱ ཝིསྶམནྟི།

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto samuddadevatā hutvā nibbatti. Atheko kāko attano bhariyaṃ kākiṃ ādāya gocaraṃ pariyesamāno samuddatīraṃ agamāsi . Tasmiṃ kāle manussā samuddatīre khīrapāyāsamacchamaṃsasurādīhi nāgabalikammaṃ katvā pakkamiṃsu. Atha so kāko balikammaṭṭhānaṃ gantvā khīrādīni disvā saddhiṃ kākiyā khīrapāyāsamacchamaṃsādīni bhuñjitvā bahuṃ suraṃ pivi. Te ubhopi surāmadamattā ‘‘samuddakīḷaṃ kīḷissāmā’’ti velante nisīditvā nhāyituṃ ārabhiṃsu athekā ūmi āgantvā kākiṃ gahetvā samuddaṃ pavesesi. Tameko maccho maṃsaṃ khāditvā ajjhohari. Kāko ‘‘bhariyā me matā’’ti rodi paridevi. Athassa paridevanasaddaṃ sutvā bahū kākā sannipatitvā ‘‘kiṃkāraṇā rodasī’’ti pucchiṃsu. ‘‘Sahāyikā vo velante nhāyamānā ūmiyā haṭā’’ti. Te sabbepi ekaravaṃ ravantā rodiṃsu. Atha nesaṃ etadahosi ‘‘idaṃ samuddaudakaṃ nāma amhākaṃ kiṃ pahosi, udakaṃ ussiñcitvā samuddaṃ tucchaṃ katvā sahāyikaṃ nīharissāmā’’ti. Te mukhaṃ pūretvā pūretvā udakaṃ bahi chaḍḍenti, loṇūdakena ca gale sussamāne uṭṭhāyuṭṭhāya thalaṃ gantvā vissamanti.

    ཏེ ཧནཱུསུ ཀིལནྟེསུ མུཁེསུ སུཀྑནྟེསུ ཨཀྑཱིསུ རཏྟེསུ དཱིནཱ ཀིལནྟཱ ཧུཏྭཱ ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘ཨམྦྷོ, མཡཾ སམུདྡཨུདཀཾ གཧེཏྭཱ བཧི པཱཏེམ, གཧིཏགཧིཏཊྛཱནཾ པུན ཨུདཀེན པཱུརཏི, སམུདྡཾ ཏུཙྪཾ ཀཱཏུཾ ན སཀྑིསྶཱམཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨིམཾ གཱཐམཱཧཾསུ –

    Te hanūsu kilantesu mukhesu sukkhantesu akkhīsu rattesu dīnā kilantā hutvā aññamaññaṃ āmantetvā ‘‘ambho, mayaṃ samuddaudakaṃ gahetvā bahi pātema, gahitagahitaṭṭhānaṃ puna udakena pūrati, samuddaṃ tucchaṃ kātuṃ na sakkhissāmā’’ti vatvā imaṃ gāthamāhaṃsu –

    ༡༤༦.

    146.

    ‘‘ཨཔི ནུ ཧནུཀཱ སནྟཱ, མུཁཉྩ པརིསུསྶཏི།

    ‘‘Api nu hanukā santā, mukhañca parisussati;

    ཨོརམཱམ ན པཱརེམ, པཱུརཏེཝ མཧོདདྷཱི’’ཏི༎

    Oramāma na pārema, pūrateva mahodadhī’’ti.

    ཏཏྠ ཨཔི ནུ ཧནུཀཱ སནྟཱཏི ཨཔི ནོ ཧནུཀཱ སནྟཱ, ཨཔི ཨམྷཱཀཾ ཧནུཀཱ ཀིལནྟཱ། ཨོརམཱམ ན པཱརེམཱཏི མཡཾ ཨཏྟནོ བལེན མཧཱསམུདྡཨུདཀཾ ཨཱཀཌྜྷཱམ ཨོསཱརེམ, ཏུཙྪཾ པན ནཾ ཀཱཏུཾ ན སཀྐོམ། ཨཡཉྷི པཱུརཏེཝ མཧོདདྷཱིཏི།

    Tattha api nu hanukā santāti api no hanukā santā, api amhākaṃ hanukā kilantā. Oramāma na pāremāti mayaṃ attano balena mahāsamuddaudakaṃ ākaḍḍhāma osārema, tucchaṃ pana naṃ kātuṃ na sakkoma. Ayañhi pūrateva mahodadhīti.

    ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ སབྦེཔི ཏེ ཀཱཀཱ ‘‘ཏསྶཱ ཀཱཀིཡཱ ཨེཝརཱུཔཾ ནཱམ ཏུཎྜཾ ཨཧོསི, ཨེཝརཱུཔཱནི ཝཊྚཀྑཱིནི, ཨེཝརཱུཔཾ ཚཝིསཎྛཱནཾ, ཨེཝརཱུཔོ མདྷུརསདྡོ། སཱ ནོ ཨིམཾ ཙོརསམུདྡཾ ནིསྶཱཡ ནཊྛཱ’’ཏི བཧུཾ ཝིཔྤལཔིཾསུ། ཏེ ཨེཝཾ ཝིཔྤལཔམཱནེ སམུདྡདེཝཏཱ བྷེརཝརཱུཔཾ དསྶེཏྭཱ པལཱཔེསི, ཨེཝཾ ཏེསཾ སོཏྠི ཨཧོསི།

    Evañca pana vatvā sabbepi te kākā ‘‘tassā kākiyā evarūpaṃ nāma tuṇḍaṃ ahosi, evarūpāni vaṭṭakkhīni, evarūpaṃ chavisaṇṭhānaṃ, evarūpo madhurasaddo. Sā no imaṃ corasamuddaṃ nissāya naṭṭhā’’ti bahuṃ vippalapiṃsu. Te evaṃ vippalapamāne samuddadevatā bheravarūpaṃ dassetvā palāpesi, evaṃ tesaṃ sotthi ahosi.

    སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ ཀཱཀཱི ཨཡཾ པུརཱཎདུཏིཡིཀཱ ཨཧོསི, ཀཱཀོ མཧལླཀཏྠེརོ, སེསཀཱཀཱ སེསམཧལླཀཏྠེརཱ, སམུདྡདེཝཏཱ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི།

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā kākī ayaṃ purāṇadutiyikā ahosi, kāko mahallakatthero, sesakākā sesamahallakattherā, samuddadevatā pana ahameva ahosi’’nti.

    སམུདྡཀཱཀཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཚཊྛཱ།

    Samuddakākajātakavaṇṇanā chaṭṭhā.







    Related texts:



    ཏིཔིཊཀ (མཱུལ) • Tipiṭaka (Mūla) / སུཏྟཔིཊཀ • Suttapiṭaka / ཁུདྡཀནིཀཱཡ • Khuddakanikāya / ཛཱཏཀཔཱལི༹ • Jātakapāḷi / ༡༤༦. སམུདྡཀཱཀཛཱཏཀཾ • 146. Samuddakākajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact