Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / કઙ્ખાવિતરણી-પુરાણ-ટીકા • Kaṅkhāvitaraṇī-purāṇa-ṭīkā |
સમુટ્ઠાનવિનિચ્છયવણ્ણના
Samuṭṭhānavinicchayavaṇṇanā
સમુટ્ઠાનાનં વિનિચ્છયે પન ગિરગ્ગસમજ્જાદીનિ ‘‘અચિત્તકાનિ લોકવજ્જાની’’તિ વુત્તત્તા ‘‘નચ્ચ’’ન્તિ વા ‘‘ગન્ધ’’ન્તિ વા અજાનિત્વાપિ દસ્સનેન, વિલિમ્પનેન વા આપજ્જનતો વત્થુઅજાનનચિત્તેન અચિત્તકાનિ. ‘‘નચ્ચ’’ન્તિ વા ‘‘ગન્ધ’’ન્તિ વા જાનિત્વા પસ્સન્તિયા, વિલિમ્પન્તિયા વા અકુસલત્તા એવ લોકવજ્જાનિ. ચોરિવુટ્ઠાપનાદીનિ ‘‘ચોરી’’તિઆદિના વત્થું જાનિત્વા કરણેયેવ આપજ્જનત્તા સચિત્તકાનિ. ઉપસમ્પદાદીનં એકન્તાકુસલચિત્તેનેવ અકત્તબ્બત્તા પણ્ણત્તિવજ્જાનિ. ‘‘ઇધ સચિત્તકાચિત્તકતા પણ્ણત્તિજાનનાજાનનતાય અગ્ગહેત્વા વત્થુજાનનાજાનનતાય ગહેતબ્બ’’ન્તિ લિખિતં. અધિપ્પેતત્તા સઙ્ખેપતો દસ્સનાભાવા –
Samuṭṭhānānaṃ vinicchaye pana giraggasamajjādīni ‘‘acittakāni lokavajjānī’’ti vuttattā ‘‘nacca’’nti vā ‘‘gandha’’nti vā ajānitvāpi dassanena, vilimpanena vā āpajjanato vatthuajānanacittena acittakāni. ‘‘Nacca’’nti vā ‘‘gandha’’nti vā jānitvā passantiyā, vilimpantiyā vā akusalattā eva lokavajjāni. Corivuṭṭhāpanādīni ‘‘corī’’tiādinā vatthuṃ jānitvā karaṇeyeva āpajjanattā sacittakāni. Upasampadādīnaṃ ekantākusalacitteneva akattabbattā paṇṇattivajjāni. ‘‘Idha sacittakācittakatā paṇṇattijānanājānanatāya aggahetvā vatthujānanājānanatāya gahetabba’’nti likhitaṃ. Adhippetattā saṅkhepato dassanābhāvā –
અચિત્તકત્તં દ્વિધા મતં, વત્થુપણ્ણત્તિઅઞ્ઞાણા;
Acittakattaṃ dvidhā mataṃ, vatthupaṇṇattiaññāṇā;
વુત્તં ઞાણં દ્વિધા ઇધ, સકનામેન અઞ્ઞાતં.
Vuttaṃ ñāṇaṃ dvidhā idha, sakanāmena aññātaṃ.
પરનામઞ્ચ જાનનં, વત્થુસ્સેકં બલક્કારે;
Paranāmañca jānanaṃ, vatthussekaṃ balakkāre;
એકધા સમચારિકે, તસ્મિં તપ્પટિબન્ધોતિ.
Ekadhā samacārike, tasmiṃ tappaṭibandhoti.
પરનામેન જાનનં, દ્વિધા મુત્તાદિકે એકં;
Paranāmena jānanaṃ, dvidhā muttādike ekaṃ;
એકં લોમાદિકે મતન્તિ, અયં ભેદો વેદિતબ્બો.
Ekaṃ lomādike matanti, ayaṃ bhedo veditabbo.
સેસમેત્થ ઉત્તાનં, અનુત્તાનત્થે વુત્તવિનિચ્છયત્તા ન ઉદ્ધટન્તિ;
Sesamettha uttānaṃ, anuttānatthe vuttavinicchayattā na uddhaṭanti;
સમુટ્ઠાનવિનિચ્છયવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Samuṭṭhānavinicchayavaṇṇanā niṭṭhitā.
ભિક્ખુનીપાતિમોક્ખવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Bhikkhunīpātimokkhavaṇṇanā niṭṭhitā.
કઙ્ખાવિતરણીપુરાણટીકા નિટ્ઠિતા.
Kaṅkhāvitaraṇīpurāṇaṭīkā niṭṭhitā.