Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / ખુદ્દસિક્ખા-મૂલસિક્ખા • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
૪૬. સંવરનિદ્દેસવણ્ણના
46. Saṃvaraniddesavaṇṇanā
૪૫૩. સંવરણં ચક્ખુદ્વારાદીનં સતિકવાટેન પિદહનં સંવરો. તત્થ કિઞ્ચાપિ ચક્ખુન્દ્રિયે સંવરો નત્થિ, ન હિ ચક્ખુપસાદં નિસ્સાય સતિ ઉપ્પજ્જતિ, નેવ ભવઙ્ગસમયે આવજ્જનાદીનં અઞ્ઞતરસમયે, જવનક્ખણે પન ઉપ્પજ્જતીતિ તદા સંવરો હોતિ, એવં હોન્તે પન સો ચક્ખુદ્વારાદીનં સંવરોતિ વુચ્ચતિ. ચક્ખુસોતાદિભેદેહીતિ ચક્ખુ ચ સોતઞ્ચ, તાનિ આદિ યેસં, તેવ ભેદા ચાતિ સમાસો, તેહિ દ્વારેહિ. અભિજ્ઝાદિપ્પવત્તિયા અચ્ચન્તોપકારકત્તા કરણત્થે ચેત્થ તતિયા. એતેન ચક્ખુસોતઘાનજિવ્હાકાયમનસઙ્ખાતાનિ દ્વારાનિ વુત્તાનિ. રૂપસદ્દાદિગોચરેતિ રૂપસદ્દગન્ધરસફોટ્ઠબ્બધમ્મસઙ્ખાતે વિસયે. અભિજ્ઝાદોમનસ્સાદિપ્પવત્તિન્તિ એત્થ પરસમ્પત્તિં અભિમુખં ઝાયતીતિ અભિજ્ઝા, બલવતણ્હા. આદિ-સદ્દેન મિચ્છાદિટ્ઠિઆદયો અનેકે અકુસલા ધમ્મા સઙ્ગહિતા.
453. Saṃvaraṇaṃ cakkhudvārādīnaṃ satikavāṭena pidahanaṃ saṃvaro. Tattha kiñcāpi cakkhundriye saṃvaro natthi, na hi cakkhupasādaṃ nissāya sati uppajjati, neva bhavaṅgasamaye āvajjanādīnaṃ aññatarasamaye, javanakkhaṇe pana uppajjatīti tadā saṃvaro hoti, evaṃ honte pana so cakkhudvārādīnaṃ saṃvaroti vuccati. Cakkhusotādibhedehīti cakkhu ca sotañca, tāni ādi yesaṃ, teva bhedā cāti samāso, tehi dvārehi. Abhijjhādippavattiyā accantopakārakattā karaṇatthe cettha tatiyā. Etena cakkhusotaghānajivhākāyamanasaṅkhātāni dvārāni vuttāni. Rūpasaddādigocareti rūpasaddagandharasaphoṭṭhabbadhammasaṅkhāte visaye. Abhijjhādomanassādippavattinti ettha parasampattiṃ abhimukhaṃ jhāyatīti abhijjhā, balavataṇhā. Ādi-saddena micchādiṭṭhiādayo aneke akusalā dhammā saṅgahitā.
૪૫૪. સકં ચિત્તં કિટ્ઠાદિં દુપ્પસું વિય નિગ્ગણ્હેય્યાતિ સમ્બન્ધો. કિટ્ઠન્તિ કિટ્ઠટ્ઠાને ઉપ્પન્નં સસ્સં ગહિતં. કિટ્ઠં અદતીતિ કિટ્ઠાદિ, તં. સમ્પજાનોતિ સાત્થકસપ્પાયગોચરઅસમ્મોહસઙ્ખાતેન ચતુસમ્પજઞ્ઞેન સમ્મા પજાનો. ઇમિના ઇન્દ્રિયસંવરસીલં કથિતં.
454. Sakaṃ cittaṃ kiṭṭhādiṃ duppasuṃ viya niggaṇheyyāti sambandho. Kiṭṭhanti kiṭṭhaṭṭhāne uppannaṃ sassaṃ gahitaṃ. Kiṭṭhaṃ adatīti kiṭṭhādi, taṃ. Sampajānoti sātthakasappāyagocaraasammohasaṅkhātena catusampajaññena sammā pajāno. Iminā indriyasaṃvarasīlaṃ kathitaṃ.
સંવરનિદ્દેસવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Saṃvaraniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.