Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
సంవిదావహారకథావణ్ణనా
Saṃvidāvahārakathāvaṇṇanā
సంవిదావహారకథాయం ‘‘సమ్బహులా సంవిదహిత్వా ఏకో భణ్డం అవహరతి, ఆపత్తి సబ్బేసం పారాజికస్సా’’తి పాళియం అవిసేసేన వుత్తత్తా ఆణాపకానం ఆణత్తిక్ఖణే ఆపత్తి, అవహారకస్స ఉద్ధారేతి యథాసమ్భవం యోజేత్వా అత్థో గహేతబ్బో ఆణత్తికథాయం ‘‘సో తం భణ్డం అవహరతి, ఆపత్తి సబ్బేసం పారాజికస్సా’’తిఆదీసు వియ. ఏత్థాపి హి ఆణాపకస్స ఆణత్తిక్ఖణేయేవ ఆపత్తి వుత్తా. తథా చ వక్ఖతి ‘‘అథ తం భణ్డం అవస్సం హారియం హోతి, యం పరతో సబ్బేసం ఆపత్తి పారాజికస్సాతి వుత్తం, తతో ఇమస్స తఙ్ఖణేయేవ పారాజికం హోతీతి అయం యుత్తి సబ్బత్థ వేదితబ్బా’’తి (పారా॰ అట్ఠ॰ ౧.౧౨౧). సంవిదావహారే చ ‘‘ఆణత్తి నత్థీ’’తి న వత్తబ్బా ‘‘అన్తేవాసికేసు ఏకమేకస్స ఏకేకో మాసకో సాహత్థికో హోతి, పఞ్చ ఆణత్తికా’’తి వచనతో. ఆణత్తియా చ సతి ఆణాపకస్స ఆణత్తిక్ఖణేయేవ ఆపత్తి ఇచ్ఛితబ్బా, న ఉద్ధారే.
Saṃvidāvahārakathāyaṃ ‘‘sambahulā saṃvidahitvā eko bhaṇḍaṃ avaharati, āpatti sabbesaṃ pārājikassā’’ti pāḷiyaṃ avisesena vuttattā āṇāpakānaṃ āṇattikkhaṇe āpatti, avahārakassa uddhāreti yathāsambhavaṃ yojetvā attho gahetabbo āṇattikathāyaṃ ‘‘so taṃ bhaṇḍaṃ avaharati, āpatti sabbesaṃ pārājikassā’’tiādīsu viya. Etthāpi hi āṇāpakassa āṇattikkhaṇeyeva āpatti vuttā. Tathā ca vakkhati ‘‘atha taṃ bhaṇḍaṃ avassaṃ hāriyaṃ hoti, yaṃ parato sabbesaṃ āpatti pārājikassāti vuttaṃ, tato imassa taṅkhaṇeyeva pārājikaṃ hotīti ayaṃ yutti sabbattha veditabbā’’ti (pārā. aṭṭha. 1.121). Saṃvidāvahāre ca ‘‘āṇatti natthī’’ti na vattabbā ‘‘antevāsikesu ekamekassa ekeko māsako sāhatthiko hoti, pañca āṇattikā’’ti vacanato. Āṇattiyā ca sati āṇāpakassa āṇattikkhaṇeyeva āpatti icchitabbā, na uddhāre.
యది ఏవం ‘‘తేసు ఏకో భణ్డం అవహరతి, తస్సుద్ధారే సబ్బేసం పారాజిక’’న్తి కస్మా వుత్తన్తి? నాయం దోసో. ఏత్థ హి సబ్బేసంయేవ ఆపత్తిదస్సనత్థం అవహారకస్సపి ఆపత్తిసమ్భవట్ఠానం దస్సేన్తో ‘‘తస్సుద్ధారే సబ్బేసం పారాజిక’’న్తి ఆహ, న పన ఆణాపకానమ్పి ఉద్ధారేయేవ ఆపత్తిదస్సనత్థన్తి ఏవమత్థో గహేతబ్బో. ‘‘సమ్బహులా ఏకం ఆణాపేన్తి ‘గచ్ఛేతం ఆహరా’తి, తస్సుద్ధారే సబ్బేసం పారాజిక’’న్తిఆదీసుపి ఏవమేవ అత్థో గహేతబ్బో. అథ వా సంవిదావహారే ఆణాపకానమ్పి ఉద్ధారేయేవ ఆపత్తి, న ఆణత్తిక్ఖణేతి ఆవేణికమిదం లక్ఖణన్తి అట్ఠకథాచరియప్పమాణేన గహేతబ్బం, ఇతో వా అఞ్ఞేన పకారేన యథా అట్ఠకథాయం పుబ్బేనాపరం న విరుజ్ఝతి, తథా వీమంసిత్వా గహేతబ్బం.
Yadi evaṃ ‘‘tesu eko bhaṇḍaṃ avaharati, tassuddhāre sabbesaṃ pārājika’’nti kasmā vuttanti? Nāyaṃ doso. Ettha hi sabbesaṃyeva āpattidassanatthaṃ avahārakassapi āpattisambhavaṭṭhānaṃ dassento ‘‘tassuddhāre sabbesaṃ pārājika’’nti āha, na pana āṇāpakānampi uddhāreyeva āpattidassanatthanti evamattho gahetabbo. ‘‘Sambahulā ekaṃ āṇāpenti ‘gacchetaṃ āharā’ti, tassuddhāre sabbesaṃ pārājika’’ntiādīsupi evameva attho gahetabbo. Atha vā saṃvidāvahāre āṇāpakānampi uddhāreyeva āpatti, na āṇattikkhaṇeti āveṇikamidaṃ lakkhaṇanti aṭṭhakathācariyappamāṇena gahetabbaṃ, ito vā aññena pakārena yathā aṭṭhakathāyaṃ pubbenāparaṃ na virujjhati, tathā vīmaṃsitvā gahetabbaṃ.
సంవిధాయాతి సంవిదహిత్వా. తేన నేసం దుక్కటాపత్తియోతి ఆణత్తివసేన పారాజికాపత్తియా అసమ్భవే సతి వుత్తం. యది హి తే ఆణత్తా అవస్సం తం హరన్తి, పారాజికాపత్తియేవ నేసం దట్ఠబ్బా, న దుక్కటాపత్తి. సాహత్థికం వా ఆణత్తికస్స ఆణత్తికం వా సాహత్థికస్స అఙ్గం న హోతీతి భిన్నకాలవిసయత్తా అఞ్ఞమఞ్ఞస్స అఙ్గం న హోతి. తథా హి సహత్థా అవహరన్తస్స ఠానాచావనే ఆపత్తి, ఆణత్తియా పన ఆణత్తిక్ఖణేయేవాతి భిన్నకాలవిసయా సాహత్థికాణత్తికేహి ఆపజ్జితబ్బాపత్తియో.
Saṃvidhāyāti saṃvidahitvā. Tena nesaṃ dukkaṭāpattiyoti āṇattivasena pārājikāpattiyā asambhave sati vuttaṃ. Yadi hi te āṇattā avassaṃ taṃ haranti, pārājikāpattiyeva nesaṃ daṭṭhabbā, na dukkaṭāpatti. Sāhatthikaṃ vā āṇattikassa āṇattikaṃ vā sāhatthikassa aṅgaṃ na hotīti bhinnakālavisayattā aññamaññassa aṅgaṃ na hoti. Tathā hi sahatthā avaharantassa ṭhānācāvane āpatti, āṇattiyā pana āṇattikkhaṇeyevāti bhinnakālavisayā sāhatthikāṇattikehi āpajjitabbāpattiyo.
సంవిదావహారకథావణ్ణనా నిట్ఠితా.
Saṃvidāvahārakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.