| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / કઙ્ખાવિતરણી-અભિનવ-ટીકા • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
૭. સંવિધાનસિક્ખાપદવણ્ણના
7. Saṃvidhānasikkhāpadavaṇṇanā
સંવિદહિત્વાતિ ‘‘એહિ, અસુકગામં ગચ્છામા’’તિ વા ‘‘સ્વે અહં ગચ્છામિ, ત્વમ્પિ આગચ્છેય્યાસી’’તિ વા વત્વા. તઞ્ચ ખો સંવિદહનં અત્થતો સઙ્કેતકમ્મન્તિ આહ ‘‘ગમનકાલે સઙ્કેતં કત્વાતિ અત્થો’’તિ. અકપ્પિયભૂમિયં સંવિદહન્તસ્સાતિ અન્તોગામે, ભિક્ખુનિઉપસ્સયદ્વારે, રથિકાય, અઞ્ઞેસુ વા ચતુક્કસિઙ્ઘાટકહત્થિસાલાદીસુ ઠત્વા સંવિદહન્તસ્સ. તેનાહ ‘‘તત્થ ઠપેત્વા’’તિઆદિ. આસન્નસ્સાપીતિ અચ્ચાસન્નસ્સાપિ, રતનમત્તન્તરસ્સાપીતિ અધિપ્પાયો. અઞ્ઞસ્સ ગામસ્સાતિ યતો નિક્ખમતિ, તતો અઞ્ઞસ્સ ગામસ્સ. તં ઓક્કમન્તસ્સાતિ તં અન્તરગામસ્સ ઉપચારં ઓક્કમન્તસ્સ. સચે દૂરં ગન્તુકામો હોતિ, ગામૂપચારગણનાય ઓક્કમન્તે ઓક્કમન્તે પુરિમનયેનેવ આપત્તિ. તેનાહ ‘‘ઇતિ ગામૂપચારોક્કમનગણનાય પાચિત્તિયાની’’તિ. તસ્સ તસ્સ પન ગામસ્સ અતિક્કમને અનાપત્તિ. ગામે અસતીતિ અદ્ધયોજનબ્ભન્તરે ગામે અસતિ. તસ્મિં પન ગામે સતિ ગામન્તરગણનાયેવ પાચિત્તિયાનિ. અદ્ધયોજનગણનાય પાચિત્તિયન્તિ અદ્ધયોજને અદ્ધયોજને પાચિત્તિયં, એકમેકં અદ્ધયોજનં અતિક્કમન્તસ્સ ‘‘ઇદાનિ અતિક્કમિસ્સામી’’તિ પઠમપાદે દુક્કટં, દુતિયપાદે પાચિત્તિયન્તિ અત્થો. ઇમસ્મિઞ્હિ નયે અતિક્કમને આપત્તિ, ઓક્કમને અનાપત્તિ.
Saṃvidahitvāti ‘‘ehi, asukagāmaṃ gacchāmā’’ti vā ‘‘sve ahaṃ gacchāmi, tvampi āgaccheyyāsī’’ti vā vatvā. Tañca kho saṃvidahanaṃ atthato saṅketakammanti āha ‘‘gamanakāle saṅketaṃ katvāti attho’’ti. Akappiyabhūmiyaṃ saṃvidahantassāti antogāme, bhikkhuniupassayadvāre, rathikāya, aññesu vā catukkasiṅghāṭakahatthisālādīsu ṭhatvā saṃvidahantassa. Tenāha ‘‘tattha ṭhapetvā’’tiādi. Āsannassāpīti accāsannassāpi, ratanamattantarassāpīti adhippāyo. Aññassa gāmassāti yato nikkhamati, tato aññassa gāmassa. Taṃ okkamantassāti taṃ antaragāmassa upacāraṃ okkamantassa. Sace dūraṃ gantukāmo hoti, gāmūpacāragaṇanāya okkamante okkamante purimanayeneva āpatti. Tenāha ‘‘iti gāmūpacārokkamanagaṇanāya pācittiyānī’’ti. Tassa tassa pana gāmassa atikkamane anāpatti. Gāme asatīti addhayojanabbhantare gāme asati. Tasmiṃ pana gāme sati gāmantaragaṇanāyeva pācittiyāni. Addhayojanagaṇanāya pācittiyanti addhayojane addhayojane pācittiyaṃ, ekamekaṃ addhayojanaṃ atikkamantassa ‘‘idāni atikkamissāmī’’ti paṭhamapāde dukkaṭaṃ, dutiyapāde pācittiyanti attho. Imasmiñhi naye atikkamane āpatti, okkamane anāpatti.
વિસઙ્કેતેનાતિ (પાચિ॰ અટ્ઠ॰ ૧૮૫) એત્થ ‘‘પુરેભત્તં ગમિસ્સામા’’તિ વત્વા પચ્છાભત્તં ગચ્છન્તિ, ‘‘અજ્જ વા ગમિસ્સામા’’તિ સ્વે ગચ્છન્તિ, એવં કાલવિસઙ્કેતેયેવ અનાપત્તિ. દ્વારવિસઙ્કેતે, પન મગ્ગવિસઙ્કેતે, વા સતિપિ આપત્તિયેવ. આપદાસૂતિ રટ્ઠભેદે ચક્કસમારુળ્હા જાનપદા પરિયાયન્તિ, એવરૂપાસુ આપદાસુ અનાપત્તિ. ચક્કસમારુળ્હાતિ ચ ઇરિયાપથચક્કં વા સકટચક્કં વા સમારુળ્હાતિ અત્થો. માતુગામસિક્ખાપદેનાતિ (પાચિ॰ ૪૧૩ આદયો) સપ્પાણકવગ્ગે સત્તમસિક્ખાપદેન.
Visaṅketenāti (pāci. aṭṭha. 185) ettha ‘‘purebhattaṃ gamissāmā’’ti vatvā pacchābhattaṃ gacchanti, ‘‘ajja vā gamissāmā’’ti sve gacchanti, evaṃ kālavisaṅketeyeva anāpatti. Dvāravisaṅkete, pana maggavisaṅkete, vā satipi āpattiyeva. Āpadāsūti raṭṭhabhede cakkasamāruḷhā jānapadā pariyāyanti, evarūpāsu āpadāsu anāpatti. Cakkasamāruḷhāti ca iriyāpathacakkaṃ vā sakaṭacakkaṃ vā samāruḷhāti attho. Mātugāmasikkhāpadenāti (pāci. 413 ādayo) sappāṇakavagge sattamasikkhāpadena.
સંવિધાનસિક્ખાપદવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Saṃvidhānasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
