Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
૬. સંયોજનસુત્તવણ્ણના
6. Saṃyojanasuttavaṇṇanā
૬. છટ્ઠે સંયોજનાનં હિતા પચ્ચયભાવેનાતિ સંયોજનિયા, તેભૂમકા ધમ્મા. તેનાહ ‘‘દસન્નં સંયોજનાન’’ન્તિઆદિ. સંયોજનિયે ધમ્મે અસ્સાદતો અનુપસ્સતિ સીલેનાતિ અસ્સાદાનુપસ્સી, તસ્સ ભાવો અસ્સાદાનુપસ્સિતા. નિબ્બિદાનુપસ્સિતાતિ એત્થાપિ એસેવ નયો. ઉક્કણ્ઠનવસેનાતિ સંયોજનિયેસુ તેભૂમકધમ્મેસુ નિબ્બિન્દનવસેન. જનનં જાતિ, ખન્ધાનં પાતુભાવોતિ આહ ‘‘જાતિયાતિ ખન્ધનિબ્બત્તિતો’’તિ, ખન્ધાનં તત્થ તત્થ ભવે અપરાપરં નિબ્બત્તિતોતિ અત્થો. ખન્ધપરિપાકો એકભવપરિયાપન્નાનં ખન્ધાનં પુરાણભાવો. એકભવપરિયાપન્નજીવિતિન્દ્રિયપ્પબન્ધવિચ્છેદવસેન ખન્ધાનં ભેદો ઇધ મરણન્તિ આહ ‘‘મરણેનાતિ ખન્ધભેદતો’’તિ. અન્તોનિજ્ઝાનં ચિત્તસન્તાપો. પરિદેવો નામ ઞાતિબ્યસનાદીહિ ફુટ્ઠસ્સ વાચાવિપ્પલાપો. સો ચ સોકસમુટ્ઠાનોતિ આહ ‘‘તન્નિસ્સિતલાલપ્પિતલક્ખણેહિ પરિદેવેહી’’તિ. લાલપ્પિતં વાચાવિપ્પલાપો, સો ચ અત્થતો સદ્દોયેવ.
6. Chaṭṭhe saṃyojanānaṃ hitā paccayabhāvenāti saṃyojaniyā, tebhūmakā dhammā. Tenāha ‘‘dasannaṃ saṃyojanāna’’ntiādi. Saṃyojaniye dhamme assādato anupassati sīlenāti assādānupassī, tassa bhāvo assādānupassitā. Nibbidānupassitāti etthāpi eseva nayo. Ukkaṇṭhanavasenāti saṃyojaniyesu tebhūmakadhammesu nibbindanavasena. Jananaṃ jāti, khandhānaṃ pātubhāvoti āha ‘‘jātiyāti khandhanibbattito’’ti, khandhānaṃ tattha tattha bhave aparāparaṃ nibbattitoti attho. Khandhaparipāko ekabhavapariyāpannānaṃ khandhānaṃ purāṇabhāvo. Ekabhavapariyāpannajīvitindriyappabandhavicchedavasena khandhānaṃ bhedo idha maraṇanti āha ‘‘maraṇenāti khandhabhedato’’ti. Antonijjhānaṃ cittasantāpo. Paridevo nāma ñātibyasanādīhi phuṭṭhassa vācāvippalāpo. So ca sokasamuṭṭhānoti āha ‘‘tannissitalālappitalakkhaṇehi paridevehī’’ti. Lālappitaṃ vācāvippalāpo, so ca atthato saddoyeva.
દુક્ખન્તિ ઇધ કાયિકં દુક્ખં અધિપ્પેતન્તિ આહ ‘‘કાયપટિપીળનદુક્ખેહી’’તિ. મનોવિઘાતદોમનસ્સેહીતિ મનસો વિઘાતકરેહિ દોમનસ્સેહિ. બ્યાપાદસમ્પયોગેન મનસો વિહનનરસઞ્હિ દોમનસ્સં. ભુસો આયાસો ઉપાયાસો યથા ‘‘ભુસમાદાનં ઉપાદાન’’ન્તિ, સો ચ અત્થતો ઞાતિબ્યસનાદીહિ ફુટ્ઠસ્સ અધિમત્તચેતોદુક્ખપ્પભાવિતો દોસોયેવ. કાયચિત્તાનઞ્હિ આયાસનવસેન દોસસ્સેવ પવત્તિઆકારો ઉપાયાસોતિ વુચ્ચતિ સઙ્ખારક્ખન્ધપરિયાપન્નો. તં ચુદ્દસહિ અકુસલચેતસિકેહિ અઞ્ઞો એકો ચેતસિકધમ્મોતિ એકે. યં વિસાદોતિ ચ વદન્તિ.
Dukkhanti idha kāyikaṃ dukkhaṃ adhippetanti āha ‘‘kāyapaṭipīḷanadukkhehī’’ti. Manovighātadomanassehīti manaso vighātakarehi domanassehi. Byāpādasampayogena manaso vihananarasañhi domanassaṃ. Bhuso āyāso upāyāso yathā ‘‘bhusamādānaṃ upādāna’’nti, so ca atthato ñātibyasanādīhi phuṭṭhassa adhimattacetodukkhappabhāvito dosoyeva. Kāyacittānañhi āyāsanavasena dosasseva pavattiākāro upāyāsoti vuccati saṅkhārakkhandhapariyāpanno. Taṃ cuddasahi akusalacetasikehi añño eko cetasikadhammoti eke. Yaṃ visādoti ca vadanti.
સંયોજનસુત્તવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Saṃyojanasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya / ૬. સંયોજનસુત્તં • 6. Saṃyojanasuttaṃ
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ૬. સંયોજનસુત્તવણ્ણના • 6. Saṃyojanasuttavaṇṇanā