| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
೬. ಸನ್ದಕಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
6. Sandakasuttavaṇṇanā
೨೨೩. ಏವಂ ಮೇ ಸುತನ್ತಿ ಸನ್ದಕಸುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಪಿಲಕ್ಖಗುಹಾಯನ್ತಿ ತಸ್ಸಾ ಗುಹಾಯ ದ್ವಾರೇ ಪಿಲಕ್ಖರುಕ್ಖೋ ಅಹೋಸಿ, ತಸ್ಮಾ ಪಿಲಕ್ಖಗುಹಾತ್ವೇವ ಸಙ್ಖಂ ಗತಾ। ಪಟಿಸಲ್ಲಾನಾ ವುಟ್ಠಿತೋತಿ ವಿವೇಕತೋ ವುಟ್ಠಿತೋ। ದೇವಕತಸೋಬ್ಭೋತಿ ವಸ್ಸೋದಕೇನೇವ ತಿನ್ನಟ್ಠಾನೇ ಜಾತೋ ಮಹಾಉದಕರಹದೋ। ಗುಹಾದಸ್ಸನಾಯಾತಿ ಏತ್ಥ ಗುಹಾತಿ ಪಂಸುಗುಹಾ। ಸಾ ಉನ್ನಮೇ ಉದಕಮುತ್ತಟ್ಠಾನೇ ಅಹೋಸಿ, ಏಕತೋ ಉಮಙ್ಗಂ ಕತ್ವಾ ಖಾಣುಕೇ ಚ ಪಂಸುಞ್ಚ ನೀಹರಿತ್ವಾ ಅನ್ತೋ ಥಮ್ಭೇ ಉಸ್ಸಾಪೇತ್ವಾ ಮತ್ಥಕೇ ಪದರಚ್ಛನ್ನಗೇಹಸಙ್ಖೇಪೇನ ಕತಾ, ತತ್ಥ ತೇ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾ ವಸನ್ತಿ। ಸಾ ವಸ್ಸಾನೇ ಉದಕಪುಣ್ಣಾ ತಿಟ್ಠತಿ, ನಿದಾಘೇ ತತ್ಥ ವಸನ್ತಿ। ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ಗುಹಾದಸ್ಸನಾಯಾ’’ತಿ ಆಹ। ವಿಹಾರದಸ್ಸನತ್ಥಞ್ಹಿ ಅನಮತಗ್ಗಿಯಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಸಮುದ್ದಪಬ್ಬತದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವಾಪಿ ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ।
223.Evaṃme sutanti sandakasuttaṃ. Tattha pilakkhaguhāyanti tassā guhāya dvāre pilakkharukkho ahosi, tasmā pilakkhaguhātveva saṅkhaṃ gatā. Paṭisallānā vuṭṭhitoti vivekato vuṭṭhito. Devakatasobbhoti vassodakeneva tinnaṭṭhāne jāto mahāudakarahado. Guhādassanāyāti ettha guhāti paṃsuguhā. Sā unname udakamuttaṭṭhāne ahosi, ekato umaṅgaṃ katvā khāṇuke ca paṃsuñca nīharitvā anto thambhe ussāpetvā matthake padaracchannagehasaṅkhepena katā, tattha te paribbājakā vasanti. Sā vassāne udakapuṇṇā tiṭṭhati, nidāghe tattha vasanti. Taṃ sandhāya ‘‘guhādassanāyā’’ti āha. Vihāradassanatthañhi anamataggiyaṃ paccavekkhitvā samuddapabbatadassanatthaṃ vāpi gantuṃ vaṭṭatīti.
ಉನ್ನಾದಿನಿಯಾತಿ ಉಚ್ಚಂ ನದಮಾನಾಯ। ಏವಂ ನದಮಾನಾಯ ಚಸ್ಸಾ ಉದ್ಧಙ್ಗಮನವಸೇನ ಉಚ್ಚೋ, ದಿಸಾಸು ಪತ್ಥಟವಸೇನ ಮಹಾಸದ್ದೋತಿ ಉಚ್ಚಾಸದ್ದಮಹಾಸದ್ದೋ, ತಾಯ ಉಚ್ಚಾಸದ್ದಮಹಾಸದ್ದಾಯ। ತೇಸಂ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾನಂ ಪಾತೋವ ಉಟ್ಠಾಯ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ನಾಮ ಚೇತಿಯವತ್ತಂ ವಾ ಬೋಧಿವತ್ತಂ ವಾ ಆಚರಿಯುಪಜ್ಝಾಯವತ್ತಂ ವಾ ಯೋನಿಸೋಮನಸಿಕಾರೋ ವಾ ನತ್ಥಿ। ತೇನ ತೇ ಪಾತೋವ ಉಟ್ಠಾಯ ಬಾಲಾತಪೇ ನಿಸಿನ್ನಾ, ಸಾಯಂ ವಾ ಕಥಾಯ ಫಾಸುಕತ್ಥಾಯ ಸನ್ನಿಪತಿತಾ ‘‘ಇಮಸ್ಸ ಹತ್ಥೋ ಸೋಭಣೋ ಇಮಸ್ಸ ಪಾದೋ’’ತಿ ಏವಂ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಸ್ಸ ಹತ್ಥಪಾದಾದೀನಿ ವಾ ಆರಬ್ಭ ಇತ್ಥಿಪುರಿಸದಾರಕದಾರಿಕಾವಣ್ಣೇ ವಾ ಅಞ್ಞಂ ವಾ ಕಾಮಸ್ಸಾದಭವಸ್ಸಾದಾದಿವತ್ಥುಂ ಆರಬ್ಭ ಕಥಂ ಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ರಾಜಕಥಾದಿಅನೇಕವಿಧಂ ತಿರಚ್ಛಾನಕಥಂ ಕಥೇನ್ತಿ। ಸಾ ಹಿ ಅನಿಯ್ಯಾನಿಕತ್ತಾ ಸಗ್ಗಮೋಕ್ಖಮಗ್ಗಾನಂ ತಿರಚ್ಛಾನಭೂತಾ ಕಥಾತಿ ತಿರಚ್ಛಾನಕಥಾ। ತತ್ಥ ರಾಜಾನಂ ಆರಬ್ಭ ‘‘ಮಹಾಸಮ್ಮತೋ ಮನ್ಧಾತಾ ಧಮ್ಮಾಸೋಕೋ ಏವಂಮಹಾನುಭಾವೋ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಪವತ್ತಾ ಕಥಾ ರಾಜಕಥಾ। ಏಸ ನಯೋ ಚೋರಕಥಾದೀಸು।
Unnādiniyāti uccaṃ nadamānāya. Evaṃ nadamānāya cassā uddhaṅgamanavasena ucco, disāsu patthaṭavasena mahāsaddoti uccāsaddamahāsaddo, tāya uccāsaddamahāsaddāya. Tesaṃ paribbājakānaṃ pātova uṭṭhāya kattabbaṃ nāma cetiyavattaṃ vā bodhivattaṃ vā ācariyupajjhāyavattaṃ vā yonisomanasikāro vā natthi. Tena te pātova uṭṭhāya bālātape nisinnā, sāyaṃ vā kathāya phāsukatthāya sannipatitā ‘‘imassa hattho sobhaṇo imassa pādo’’ti evaṃ aññamaññassa hatthapādādīni vā ārabbha itthipurisadārakadārikāvaṇṇe vā aññaṃ vā kāmassādabhavassādādivatthuṃ ārabbha kathaṃ paṭṭhapetvā anupubbena rājakathādianekavidhaṃ tiracchānakathaṃ kathenti. Sā hi aniyyānikattā saggamokkhamaggānaṃ tiracchānabhūtā kathāti tiracchānakathā. Tattha rājānaṃ ārabbha ‘‘mahāsammato mandhātā dhammāsoko evaṃmahānubhāvo’’tiādinā nayena pavattā kathā rājakathā. Esa nayo corakathādīsu.
ತೇಸು ‘‘ಅಸುಕೋ ರಾಜಾ ಅಭಿರೂಪೋ ದಸ್ಸನೀಯೋ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಗೇಹಸ್ಸಿತಕಥಾವ ತಿರಚ್ಛಾನಕಥಾ ಹೋತಿ। ‘‘ಸೋಪಿ ನಾಮ ಏವಂ ಮಹಾನುಭಾವೋ ಖಯಂ ಗತೋ’’ತಿ ಏವಂ ಪವತ್ತಾ ಪನ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಭಾವೇ ತಿಟ್ಠತಿ। ಚೋರೇಸುಪಿ ‘‘ಮೂಲದೇವೋ ಏವಂಮಹಾನುಭಾವೋ, ಮೇಘಮಾಲೋ ಏವಂಮಹಾನುಭಾವೋ’’ತಿ ತೇಸಂ ಕಮ್ಮಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಅಹೋ ಸೂರಾತಿ ಗೇಹಸ್ಸಿತಕಥಾವ ತಿರಚ್ಛಾನಕಥಾ। ಯುದ್ಧೇಪಿ ಭಾರತಯುದ್ಧಾದೀಸು ‘‘ಅಸುಕೇನ ಅಸುಕೋ ಏವಂ ಮಾರಿತೋ ಏವಂ ವಿದ್ಧೋ’’ತಿ ಕಾಮಸ್ಸಾದವಸೇನೇವ ಕಥಾ ತಿರಚ್ಛಾನಕಥಾ। ‘‘ತೇಪಿ ನಾಮ ಖಯಂ ಗತಾ’’ತಿ ಏವಂ ಪವತ್ತಾ ಪನ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಕಥಾ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಮೇವ ಹೋತಿ। ಅಪಿಚ ಅನ್ನಾದೀಸು ‘‘ಏವಂ ವಣ್ಣವನ್ತಂ ಗನ್ಧವನ್ತಂ ರಸವನ್ತಂ ಫಸ್ಸಸಮ್ಪನ್ನಂ ಖಾದಿಮ್ಹ ಭುಞ್ಜಿಮ್ಹ ಪಿವಿಮ್ಹ ಪರಿಭುಞ್ಜಿಮ್ಹಾ’’ತಿ ಕಾಮಸ್ಸಾದವಸೇನ ಕಥೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಸಾತ್ಥಕಂ ಪನ ಕತ್ವಾ – ‘‘ಪುಬ್ಬೇ ಏವಂ ವಣ್ಣಾದಿಸಮ್ಪನ್ನಂ ಅನ್ನಂ ಪಾನಂ ವತ್ಥಂ ಸಯನಂ ಮಾಲಂ ಗನ್ಧಂ ಸೀಲವನ್ತಾನಂ ಅದಮ್ಹ, ಚೇತಿಯೇ ಪೂಜಂ ಅಕರಿಮ್ಹಾ’’ತಿ ಕಥೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ।
Tesu ‘‘asuko rājā abhirūpo dassanīyo’’tiādinā nayena gehassitakathāva tiracchānakathā hoti. ‘‘Sopi nāma evaṃ mahānubhāvo khayaṃ gato’’ti evaṃ pavattā pana kammaṭṭhānabhāve tiṭṭhati. Coresupi ‘‘mūladevo evaṃmahānubhāvo, meghamālo evaṃmahānubhāvo’’ti tesaṃ kammaṃ paṭicca aho sūrāti gehassitakathāva tiracchānakathā. Yuddhepi bhāratayuddhādīsu ‘‘asukena asuko evaṃ mārito evaṃ viddho’’ti kāmassādavaseneva kathā tiracchānakathā. ‘‘Tepi nāma khayaṃ gatā’’ti evaṃ pavattā pana sabbattha kathā kammaṭṭhānameva hoti. Apica annādīsu ‘‘evaṃ vaṇṇavantaṃ gandhavantaṃ rasavantaṃ phassasampannaṃ khādimha bhuñjimha pivimha paribhuñjimhā’’ti kāmassādavasena kathetuṃ na vaṭṭati, sātthakaṃ pana katvā – ‘‘pubbe evaṃ vaṇṇādisampannaṃ annaṃ pānaṃ vatthaṃ sayanaṃ mālaṃ gandhaṃ sīlavantānaṃ adamha, cetiye pūjaṃ akarimhā’’ti kathetuṃ vaṭṭati.
ಞಾತಿಕಥಾದೀಸುಪಿ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಞಾತಕಾ ಸೂರಾ ಸಮತ್ಥಾ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಪುಬ್ಬೇ ಮಯಂ ಏವಂ ವಿಚಿತ್ರೇಹಿ ಯಾನೇಹಿ ಚರಿಮ್ಹಾ’’ತಿ ವಾ ಅಸ್ಸಾದವಸೇನ ವತ್ತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಸಾತ್ಥಕಂ ಪನ ಕತ್ವಾ ‘‘ತೇಪಿ ನೋ ಞಾತಕಾ ಖಯಂ ಗತಾ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಪುಬ್ಬೇ ಮಯಂ ಏವರೂಪಾ ಉಪಾಹನಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಅದಮ್ಹಾ’’ತಿ ವಾ ಕಥೇತಬ್ಬಾ। ಗಾಮಕಥಾಪಿ ಸುನಿವಿಟ್ಠದುನ್ನಿವಿಟ್ಠಸುಭಿಕ್ಖದುಬ್ಭಿಕ್ಖಾದಿವಸೇನ ವಾ ‘‘ಅಸುಕಗಾಮವಾಸಿನೋ ಸೂರಾ ಸಮತ್ಥಾ’’ತಿ ವಾ ಏವಂ ಅಸ್ಸಾದವಸೇನ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಸಾತ್ಥಕಂ ಪನ ಕತ್ವಾ ಸದ್ಧಾ ಪಸನ್ನಾತಿ ವಾ ಖಯವಯಂ ಗತಾತಿ ವಾ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ನಿಗಮನಗರಜನಪದಕಥಾಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಇತ್ಥಿಕಥಾಪಿ ವಣ್ಣಸಣ್ಠಾನಾದೀನಿ ಪಟಿಚ್ಚ ಅಸ್ಸಾದವಸೇನ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಸದ್ಧಾ ಪಸನ್ನಾ ಖಯಂ ಗತಾತಿ ಏವಮೇವ ವಟ್ಟತಿ। ಸೂರಕಥಾಪಿ ನನ್ದಿಮಿತ್ತೋ ನಾಮ ಯೋಧೋ ಸೂರೋ ಅಹೋಸೀತಿ ಅಸ್ಸಾದವಸೇನೇವ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಸದ್ಧೋ ಪಸನ್ನೋ ಅಹೋಸಿ ಖಯಂ ಗತೋತಿ ಏವಮೇವ ವಟ್ಟತಿ। ವಿಸಿಖಾಕಥಾಪಿ ಅಸುಕಾ ವಿಸಿಖಾ ಸುನಿವಿಟ್ಠಾ ದುನ್ನಿವಿಟ್ಠಾ ಸೂರಾ ಸಮತ್ಥಾತಿ ಅಸ್ಸಾದವಸೇನೇವ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಸದ್ಧಾ ಪಸನ್ನಾ ಖಯಂ ಗತಾ ಇಚ್ಚೇವಂ ವಟ್ಟತಿ।
Ñātikathādīsupi ‘‘amhākaṃ ñātakā sūrā samatthā’’ti vā ‘‘pubbe mayaṃ evaṃ vicitrehi yānehi carimhā’’ti vā assādavasena vattuṃ na vaṭṭati, sātthakaṃ pana katvā ‘‘tepi no ñātakā khayaṃ gatā’’ti vā ‘‘pubbe mayaṃ evarūpā upāhanā saṅghassa adamhā’’ti vā kathetabbā. Gāmakathāpi suniviṭṭhadunniviṭṭhasubhikkhadubbhikkhādivasena vā ‘‘asukagāmavāsino sūrā samatthā’’ti vā evaṃ assādavasena na vaṭṭati, sātthakaṃ pana katvā saddhā pasannāti vā khayavayaṃ gatāti vā vattuṃ vaṭṭati. Nigamanagarajanapadakathāsupi eseva nayo. Itthikathāpi vaṇṇasaṇṭhānādīni paṭicca assādavasena na vaṭṭati, saddhā pasannā khayaṃ gatāti evameva vaṭṭati. Sūrakathāpi nandimitto nāma yodho sūro ahosīti assādavaseneva na vaṭṭati, saddho pasanno ahosi khayaṃ gatoti evameva vaṭṭati. Visikhākathāpi asukā visikhā suniviṭṭhā dunniviṭṭhā sūrā samatthāti assādavaseneva na vaṭṭati, saddhā pasannā khayaṃ gatā iccevaṃ vaṭṭati.
ಕುಮ್ಭಟ್ಠಾನಕಥಾತಿ ಕುಮ್ಭಟ್ಠಾನಉದಕತಿತ್ಥಕಥಾ ವಾ ವುಚ್ಚತಿ ಕುಮ್ಭದಾಸಿಕಥಾ ವಾ। ಸಾಪಿ ‘‘ಪಾಸಾದಿಕಾ ನಚ್ಚಿತುಂ ಗಾಯಿತುಂ ಛೇಕಾ’’ತಿ ಅಸ್ಸಾದವಸೇನ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಸದ್ಧಾ ಪಸನ್ನಾತಿಆದಿನಾ ನಯೇನೇವ ವಟ್ಟತಿ। ಪುಬ್ಬಪೇತಕಥಾತಿ ಅತೀತಞಾತಿಕಥಾ। ತತ್ಥ ವತ್ತಮಾನಞಾತಿಕಥಾಸದಿಸೋವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ।
Kumbhaṭṭhānakathāti kumbhaṭṭhānaudakatitthakathā vā vuccati kumbhadāsikathā vā. Sāpi ‘‘pāsādikā naccituṃ gāyituṃ chekā’’ti assādavasena na vaṭṭati, saddhā pasannātiādinā nayeneva vaṭṭati. Pubbapetakathāti atītañātikathā. Tattha vattamānañātikathāsadisova vinicchayo.
ನಾನತ್ತಕಥಾತಿ ಪುರಿಮಪಚ್ಛಿಮಕಥಾವಿಮುತ್ತಾ ಅವಸೇಸಾ ನಾನಾಸಭಾವಾ ನಿರತ್ಥಕಕಥಾ। ಲೋಕಕ್ಖಾಯಿಕಾತಿ ಅಯಂ ಲೋಕೋ ಕೇನ ನಿಮ್ಮಿತೋ, ಅಸುಕೇನ ನಾಮ ನಿಮ್ಮಿತೋ, ಕಾಕಾ ಸೇತಾ ಅಟ್ಠೀನಂ ಸೇತತ್ತಾ, ಬಕಾ ರತ್ತಾ ಲೋಹಿತಸ್ಸ ರತ್ತತ್ತಾತಿ ಏವಮಾದಿಕಾ ಲೋಕಾಯತವಿತಣ್ಡಸಲ್ಲಾಪಕಥಾ।
Nānattakathāti purimapacchimakathāvimuttā avasesā nānāsabhāvā niratthakakathā. Lokakkhāyikāti ayaṃ loko kena nimmito, asukena nāma nimmito, kākā setā aṭṭhīnaṃ setattā, bakā rattā lohitassa rattattāti evamādikā lokāyatavitaṇḍasallāpakathā.
ಸಮುದ್ದಕ್ಖಾಯಿಕಾ ನಾಮ ಕಸ್ಮಾ ಸಮುದ್ದೋ ಸಾಗರೋ, ಸಾಗರದೇವೇನ ಖಣಿತತ್ತಾ ಸಾಗರೋ, ಖತೋ ಮೇತಿ ಹತ್ಥಮುದ್ದಾಯ ನಿವೇದಿತತ್ತಾ ಸಮುದ್ದೋತಿ ಏವಮಾದಿಕಾ ನಿರತ್ಥಕಾ ಸಮುದ್ದಕ್ಖಾಯಿಕಕಥಾ। ಇತಿ ಭವೋ, ಇತಿ ಅಭವೋತಿ ಯಂ ವಾ ತಂ ವಾ ನಿರತ್ಥಕಕಾರಣಂ ವತ್ವಾ ಪವತ್ತಿತಕಥಾ ಇತಿಭವಾಭವಕಥಾ। ಏತ್ಥ ಚ ಭವೋತಿ ಸಸ್ಸತಂ, ಅಭವೋತಿ ಉಚ್ಛೇದಂ। ಭವೋತಿ ವಡ್ಢಿ, ಅಭವೋತಿ ಹಾನಿ। ಭವೋತಿ ಕಾಮಸುಖಂ, ಅಭವೋತಿ ಅತ್ತಕಿಲಮಥೋ। ಇತಿ ಇಮಾಯ ಛಬ್ಬಿಧಾಯ ಇತಿಭವಾಭವಕಥಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಬಾತ್ತಿಂಸತಿರಚ್ಛಾನಕಥಾ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಏವರೂಪಿಂ ತಿರಚ್ಛಾನಕಥಂ ಕಥೇನ್ತಿಯಾ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ।
Samuddakkhāyikā nāma kasmā samuddo sāgaro, sāgaradevena khaṇitattā sāgaro, khato meti hatthamuddāya niveditattā samuddoti evamādikā niratthakā samuddakkhāyikakathā. Iti bhavo, iti abhavoti yaṃ vā taṃ vā niratthakakāraṇaṃ vatvā pavattitakathā itibhavābhavakathā. Ettha ca bhavoti sassataṃ, abhavoti ucchedaṃ. Bhavoti vaḍḍhi, abhavoti hāni. Bhavoti kāmasukhaṃ, abhavoti attakilamatho. Iti imāya chabbidhāya itibhavābhavakathāya saddhiṃ bāttiṃsatiracchānakathā nāma hoti. Evarūpiṃ tiracchānakathaṃ kathentiyā nisinno hoti.
ತತೋ ಸನ್ದಕೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ತೇ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೇ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ – ‘‘ಇಮೇ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾ ಅತಿವಿಯ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಅಗಾರವಾ ಅಪ್ಪತಿಸ್ಸಾ, ಮಯಞ್ಚ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಪಾತುಭಾವತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸೂರಿಯುಗ್ಗಮನೇ ಖಜ್ಜೋಪನಕೂಪಮಾ ಜಾತಾ, ಲಾಭಸಕ್ಕಾರೋಪಿ ನೋ ಪರಿಹೀನೋ। ಸಚೇ ಪನ ಇಮಂ ಠಾನಂ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಗೋತಮಸಾವಕೋ ವಾ ಗಿಹಿಉಪಟ್ಠಾಕೋಪಿ ವಾಸ್ಸ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಅತಿವಿಯ ಲಜ್ಜನೀಯಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಪರಿಸದೋಸೋ ಖೋ ಪನ ಪರಿಸಜೇಟ್ಠಕಸ್ಸೇವ ಉಪರಿ ಆರೋಹತೀ’’ತಿ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ವಿಲೋಕೇನ್ತೋ ಥೇರಂ ಅದ್ದಸ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಸನ್ದಕೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ…ಪೇ॰… ತುಣ್ಹೀ ಅಹೇಸುನ್ತಿ।
Tato sandako paribbājako te paribbājake oloketvā – ‘‘ime paribbājakā ativiya aññamaññaṃ agāravā appatissā, mayañca samaṇassa gotamassa pātubhāvato paṭṭhāya sūriyuggamane khajjopanakūpamā jātā, lābhasakkāropi no parihīno. Sace pana imaṃ ṭhānaṃ samaṇo gotamo gotamasāvako vā gihiupaṭṭhākopi vāssa āgaccheyya, ativiya lajjanīyaṃ bhavissati. Parisadoso kho pana parisajeṭṭhakasseva upari ārohatī’’ti ito cito ca vilokento theraṃ addasa. Tena vuttaṃ addasā kho sandako paribbājako…pe… tuṇhī ahesunti.
ತತ್ಥ ಸಣ್ಠಪೇಸೀತಿ ಸಿಕ್ಖಾಪೇಸಿ, ವಜ್ಜಮಸ್ಸಾ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇಸಿ। ಯಥಾ ಸುಟ್ಠಪಿತಾ ಹೋತಿ, ತಥಾ ನಂ ಠಪೇಸಿ। ಯಥಾ ನಾಮ ಪರಿಸಮಜ್ಝಂ ಪವಿಸನ್ತೋ ಪುರಿಸೋ ವಜ್ಜಪಟಿಚ್ಛಾದನತ್ಥಂ ನಿವಾಸನಂ ಸಣ್ಠಪೇತಿ, ಪಾರುಪನಂ ಸಣ್ಠಪೇತಿ, ರಜೋಕಿಣ್ಣಟ್ಠಾನಂ ಪುಞ್ಛತಿ, ಏವಮಸ್ಸಾ ವಜ್ಜಪಟಿಚ್ಛಾದನತ್ಥಂ ‘‘ಅಪ್ಪಸದ್ದಾ ಭೋನ್ತೋ’’ತಿ ಸಿಕ್ಖಾಪೇನ್ತೋ ಯಥಾ ಸುಟ್ಠಪಿತಾ ಹೋತಿ, ತಥಾ ನಂ ಠಪೇಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಪ್ಪಸದ್ದಕಾಮಾತಿ ಅಪ್ಪಸದ್ದಂ ಇಚ್ಛನ್ತಿ, ಏಕಕಾ ನಿಸೀದನ್ತಿ, ಏಕಕಾ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ನ ಗಣಸಙ್ಗಣಿಕಾಯ ಯಾಪೇನ್ತಿ। ಅಪ್ಪಸದ್ದವಿನೀತಾತಿ ಅಪ್ಪಸದ್ದೇನ ನಿರವೇನ ಬುದ್ಧೇನ ವಿನೀತಾ। ಅಪ್ಪಸದ್ದಸ್ಸ ವಣ್ಣವಾದಿನೋತಿ ಯಂ ಠಾನಂ ಅಪ್ಪಸದ್ದಂ ನಿಸ್ಸದ್ದಂ। ತಸ್ಸ ವಣ್ಣವಾದಿನೋ। ಉಪಸಙ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ ಮಞ್ಞೇಯ್ಯಾತಿ ಇಧಾಗನ್ತಬ್ಬಂ ಮಞ್ಞೇಯ್ಯ।
Tattha saṇṭhapesīti sikkhāpesi, vajjamassā paṭicchādesi. Yathā suṭṭhapitā hoti, tathā naṃ ṭhapesi. Yathā nāma parisamajjhaṃ pavisanto puriso vajjapaṭicchādanatthaṃ nivāsanaṃ saṇṭhapeti, pārupanaṃ saṇṭhapeti, rajokiṇṇaṭṭhānaṃ puñchati, evamassā vajjapaṭicchādanatthaṃ ‘‘appasaddā bhonto’’ti sikkhāpento yathā suṭṭhapitā hoti, tathā naṃ ṭhapesīti attho. Appasaddakāmāti appasaddaṃ icchanti, ekakā nisīdanti, ekakā tiṭṭhanti, na gaṇasaṅgaṇikāya yāpenti. Appasaddavinītāti appasaddena niravena buddhena vinītā. Appasaddassavaṇṇavādinoti yaṃ ṭhānaṃ appasaddaṃ nissaddaṃ. Tassa vaṇṇavādino. Upasaṅkamitabbaṃ maññeyyāti idhāgantabbaṃ maññeyya.
ಕಸ್ಮಾ ಪನೇಸ ಥೇರಸ್ಸ ಉಪಸಙ್ಕಮನಂ ಪಚ್ಚಾಸೀಸತೀತಿ। ಅತ್ತನೋ ವುದ್ಧಿಂ ಪತ್ಥಯಮಾನೋ। ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾ ಕಿರ ಬುದ್ಧೇಸು ವಾ ಬುದ್ಧಸಾವಕೇಸು ವಾ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಆಗತೇಸು – ‘‘ಅಜ್ಜ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸನ್ತಿಕಂ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಆಗತೋ, ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಆಗತೋ, ನ ಖೋ ಪನೇತೇ ಯಸ್ಸ ವಾ ತಸ್ಸ ವಾ ಸನ್ತಿಕಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಪಸ್ಸಥ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಉತ್ತಮಭಾವ’’ನ್ತಿ ಅತ್ತನೋ ಉಪಟ್ಠಾಕಾನಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಅತ್ತಾನಂ ಉಕ್ಖಿಪನ್ತಿ ಉಚ್ಚೇ ಠಾನೇ ಠಪೇನ್ತಿ। ಭಗವತೋಪಿ ಉಪಟ್ಠಾಕೇ ಗಣ್ಹಿತುಂ ವಾಯಮನ್ತಿ। ತೇ ಕಿರ ಭಗವತೋ ಉಪಟ್ಠಾಕೇ ದಿಸ್ವಾ ಏವಂ ವದನ್ತಿ – ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸತ್ಥಾ ಭವಂ ಗೋತಮೋಪಿ ಗೋತಮಸ್ಸ ಸಾವಕಾಪಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸನ್ತಿಕಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಮಯಂ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಸಮಗ್ಗಾ। ತುಮ್ಹೇ ಪನ ಅಮ್ಹೇ ಅಕ್ಖೀಹಿ ಪಸ್ಸಿತುಂ ನ ಇಚ್ಛಥ, ಸಾಮೀಚಿಕಮ್ಮಂ ನ ಕರೋಥ, ಕಿಂ ವೋ ಅಮ್ಹೇಹಿ ಅಪರದ್ಧ’’ನ್ತಿ। ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ಮನುಸ್ಸಾ – ‘‘ಬುದ್ಧಾಪಿ ಏತೇಸಂ ಸನ್ತಿಕಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಕಿಂ ಅಮ್ಹಾಕ’’ನ್ತಿ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ತೇ ದಿಸ್ವಾ ನಪ್ಪಮಜ್ಜನ್ತಿ। ತುಣ್ಹೀ ಅಹೇಸುನ್ತಿ ಸನ್ದಕಂ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ನಿಸ್ಸದ್ದಾ ನಿಸೀದಿಂಸು।
Kasmā panesa therassa upasaṅkamanaṃ paccāsīsatīti. Attano vuddhiṃ patthayamāno. Paribbājakā kira buddhesu vā buddhasāvakesu vā attano santikaṃ āgatesu – ‘‘ajja amhākaṃ santikaṃ samaṇo gotamo āgato, sāriputto āgato, na kho panete yassa vā tassa vā santikaṃ gacchanti, passatha amhākaṃ uttamabhāva’’nti attano upaṭṭhākānaṃ santike attānaṃ ukkhipanti ucce ṭhāne ṭhapenti. Bhagavatopi upaṭṭhāke gaṇhituṃ vāyamanti. Te kira bhagavato upaṭṭhāke disvā evaṃ vadanti – ‘‘tumhākaṃ satthā bhavaṃ gotamopi gotamassa sāvakāpi amhākaṃ santikaṃ āgacchanti, mayaṃ aññamaññaṃ samaggā. Tumhe pana amhe akkhīhi passituṃ na icchatha, sāmīcikammaṃ na karotha, kiṃ vo amhehi aparaddha’’nti. Appekacce manussā – ‘‘buddhāpi etesaṃ santikaṃ gacchanti, kiṃ amhāka’’nti tato paṭṭhāya te disvā nappamajjanti. Tuṇhī ahesunti sandakaṃ parivāretvā nissaddā nisīdiṃsu.
೨೨೪. ಸ್ವಾಗತಂ ಭೋತೋ ಆನನ್ದಸ್ಸಾತಿ ಸುಆಗಮನಂ ಭೋತೋ ಆನನ್ದಸ್ಸ। ಭವನ್ತೇ ಹಿ ನೋ ಆಗತೇ ಆನನ್ದೋ ಹೋತಿ, ಗತೇ ಸೋಕೋತಿ ದೀಪೇತಿ। ಚಿರಸ್ಸಂ ಖೋತಿ ಪಿಯಸಮುದಾಚಾರವಚನಮೇತಂ। ಥೇರೋ ಪನ ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾರಾಮಂ ಚಾರಿಕತ್ಥಾಯ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಪುರಿಮಗಮನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಏವಮಾಹ। ಏವಞ್ಚ ಪನ ವತ್ವಾ ನ ಮಾನತ್ಥದ್ಧೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಸೀದಿ, ಅತ್ತನೋ ಪನ ಆಸನಾ ವುಟ್ಠಾಯ ತಂ ಆಸನಂ ಪಪ್ಫೋಟೇತ್ವಾ ಥೇರಂ ಆಸನೇನ ನಿಮನ್ತೇನ್ತೋ ನಿಸೀದತು ಭವಂ ಆನನ್ದೋ, ಇದಮಾಸನಂ ಪಞ್ಞತ್ತನ್ತಿ ಆಹ।
224.Svāgataṃ bhoto ānandassāti suāgamanaṃ bhoto ānandassa. Bhavante hi no āgate ānando hoti, gate sokoti dīpeti. Cirassaṃ khoti piyasamudācāravacanametaṃ. Thero pana kālena kālaṃ paribbājakārāmaṃ cārikatthāya gacchatīti purimagamanaṃ gahetvā evamāha. Evañca pana vatvā na mānatthaddho hutvā nisīdi, attano pana āsanā vuṭṭhāya taṃ āsanaṃ papphoṭetvā theraṃ āsanena nimantento nisīdatu bhavaṃ ānando, idamāsanaṃ paññattanti āha.
ಅನ್ತರಾಕಥಾ ವಿಪ್ಪಕತಾತಿ ನಿಸಿನ್ನಾನಂ ವೋ ಆರಮ್ಭತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಮಮಾಗಮನಂ ಏತಸ್ಮಿಂ ಅನ್ತರೇ ಕಾ ನಾಮ ಕಥಾ ವಿಪ್ಪಕತಾ, ಮಮಾಗಮನಪಚ್ಚಯಾ ಕತಮಾ ಕಥಾ ಪರಿಯನ್ತಂ ನ ಗತಾತಿ ಪುಚ್ಛತಿ।
Antarākathāvippakatāti nisinnānaṃ vo ārambhato paṭṭhāya yāva mamāgamanaṃ etasmiṃ antare kā nāma kathā vippakatā, mamāgamanapaccayā katamā kathā pariyantaṃ na gatāti pucchati.
ಅಥ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ‘‘ನಿರತ್ಥಕಕಥಾವ ಏಸಾ ನಿಸ್ಸಾರಾ ವಟ್ಟಸನ್ನಿಸ್ಸಿತಾ, ನ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪುರತೋ ವತ್ತಬ್ಬತಂ ಅರಹತೀ’’ತಿ ದೀಪೇನ್ತೋ ತಿಟ್ಠತೇಸಾ, ಭೋತಿಆದಿಮಾಹ। ನೇಸಾ ಭೋತೋತಿ ಸಚೇ ಭವಂ ಸೋತುಕಾಮೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಪಚ್ಛಾಪೇಸಾ ಕಥಾ ನ ದುಲ್ಲಭಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪನಿಮಾಯ ಅತ್ಥೋ ನತ್ಥಿ। ಭೋತೋ ಪನ ಆಗಮನಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞದೇವ ಸುಕಾರಣಂ ಕಥಂ ಸೋತುಕಾಮಮ್ಹಾತಿ ದೀಪೇತಿ। ತತೋ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಯಾಚನ್ತೋ ಸಾಧು ವತ ಭವನ್ತಂ ಯೇ ವಾತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಆಚರಿಯಕೇತಿ ಆಚರಿಯಸಮಯೇ। ಅನಸ್ಸಾಸಿಕಾನೀತಿ ಅಸ್ಸಾಸವಿರಹಿತಾನಿ। ಸಸಕ್ಕನ್ತಿ ಏಕಂಸತ್ಥೇ ನಿಪಾತೋ, ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸೋ ಏಕಂಸೇನೇವ ನ ವಸೇಯ್ಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ವಸನ್ತೋ ಚ ನಾರಾಧೇಯ್ಯಾತಿ ನ ಸಮ್ಪಾದೇಯ್ಯ, ನ ಪರಿಪೂರೇಯ್ಯಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಞಾಯಂ ಧಮ್ಮಂ ಕುಸಲನ್ತಿ ಕಾರಣಭೂತಂ ಅನವಜ್ಜಟ್ಠೇನ ಕುಸಲಂ ಧಮ್ಮಂ।
Atha paribbājako ‘‘niratthakakathāva esā nissārā vaṭṭasannissitā, na tumhākaṃ purato vattabbataṃ arahatī’’ti dīpento tiṭṭhatesā, bhotiādimāha. Nesā bhototi sace bhavaṃ sotukāmo bhavissati, pacchāpesā kathā na dullabhā bhavissati, amhākaṃ panimāya attho natthi. Bhoto pana āgamanaṃ labhitvā aññadeva sukāraṇaṃ kathaṃ sotukāmamhāti dīpeti. Tato dhammadesanaṃ yācanto sādhu vata bhavantaṃ ye vātiādimāha. Tattha ācariyaketi ācariyasamaye. Anassāsikānīti assāsavirahitāni. Sasakkanti ekaṃsatthe nipāto, viññū puriso ekaṃseneva na vaseyyāti attho. Vasanto ca nārādheyyāti na sampādeyya, na paripūreyyāti vuttaṃ hoti. Ñāyaṃ dhammaṃ kusalanti kāraṇabhūtaṃ anavajjaṭṭhena kusalaṃ dhammaṃ.
೨೨೫. ಇಧಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಲೋಕೇ। ನತ್ಥಿ ದಿನ್ನನ್ತಿಆದೀನಿ ಸಾಲೇಯ್ಯಕಸುತ್ತೇ (ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೪೪೦) ವುತ್ತಾನಿ। ಚಾತುಮಹಾಭೂತಿಕೋತಿ ಚತುಮಹಾಭೂತಮಯೋ। ಪಥವೀ ಪಥವೀಕಾಯನ್ತಿ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ಪಥವೀಧಾತು ಬಾಹಿರಪಥವೀಧಾತುಂ। ಅನುಪೇತೀತಿ ಅನುಯಾತಿ। ಅನುಪಗಚ್ಛತೀತಿ ತಸ್ಸೇವ ವೇವಚನಂ, ಅನುಗಚ್ಛತೀತಿಪಿ ಅತ್ಥೋ, ಉಭಯೇನಾಪಿ ಉಪೇತಿ ಉಪಗಚ್ಛತೀತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಆಪಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಇನ್ದ್ರಿಯಾನೀತಿ ಮನಚ್ಛಟ್ಠಾನಿ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಆಕಾಸಂ ಪಕ್ಖನ್ದನ್ತಿ। ಆಸನ್ದಿಪಞ್ಚಮಾತಿ ನಿಪನ್ನಮಞ್ಚೇನ ಪಞ್ಚಮಾ, ಮಞ್ಚೋ ಚೇವ, ಚತ್ತಾರೋ ಮಞ್ಚಪಾದೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಠಿತಾ ಚತ್ತಾರೋ ಪುರಿಸಾ ಚಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯಾವಾಳಾಹನಾತಿ ಯಾವ ಸುಸಾನಾ। ಪದಾನೀತಿ ಅಯಂ ಏವಂ ಸೀಲವಾ ಅಹೋಸಿ, ಏವಂ ದುಸ್ಸೀಲೋತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಪವತ್ತಾನಿ ಗುಣಪದಾನಿ। ಸರೀರಮೇವ ವಾ ಏತ್ಥ ಪದಾನೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ। ಕಾಪೋತಕಾನೀತಿ ಕಪೋತಕವಣ್ಣಾನಿ, ಪಾರಾವತಪಕ್ಖವಣ್ಣಾನೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
225.Idhāti imasmiṃ loke. Natthi dinnantiādīni sāleyyakasutte (ma. ni. 1.440) vuttāni. Cātumahābhūtikoti catumahābhūtamayo. Pathavī pathavīkāyanti ajjhattikā pathavīdhātu bāhirapathavīdhātuṃ. Anupetīti anuyāti. Anupagacchatīti tasseva vevacanaṃ, anugacchatītipi attho, ubhayenāpi upeti upagacchatīti dasseti. Āpādīsupi eseva nayo. Indriyānīti manacchaṭṭhāni indriyāni ākāsaṃ pakkhandanti. Āsandipañcamāti nipannamañcena pañcamā, mañco ceva, cattāro mañcapāde gahetvā ṭhitā cattāro purisā cāti attho. Yāvāḷāhanāti yāva susānā. Padānīti ayaṃ evaṃ sīlavā ahosi, evaṃ dussīlotiādinā nayena pavattāni guṇapadāni. Sarīrameva vā ettha padānīti adhippetaṃ. Kāpotakānīti kapotakavaṇṇāni, pārāvatapakkhavaṇṇānīti attho.
ಭಸ್ಸನ್ತಾತಿ ಭಸ್ಮನ್ತಾ, ಅಯಮೇವ ವಾ ಪಾಳಿ। ಆಹುತಿಯೋತಿ ಯಂ ಪಹೇಣಕಸಕ್ಕಾರಾದಿಭೇದಂ ದಿನ್ನದಾನಂ, ಸಬ್ಬಂ ತಂ ಛಾರಿಕಾವಸಾನಮೇವ ಹೋತಿ, ನ ತತೋ ಪರಂ ಫಲದಾಯಕಂ ಹುತ್ವಾ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ದತ್ತುಪಞ್ಞತ್ತನ್ತಿ ದತ್ತೂಹಿ ಬಾಲಮನುಸ್ಸೇಹಿ ಪಞ್ಞತ್ತಂ। ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಬಾಲೇಹಿ ಅಬುದ್ಧೀಹಿ ಪಞ್ಞತ್ತಮಿದಂ ದಾನಂ, ನ ಪಣ್ಡಿತೇಹಿ। ಬಾಲಾ ದೇನ್ತಿ, ಪಣ್ಡಿತಾ ಗಣ್ಹನ್ತೀತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಅತ್ಥಿಕವಾದನ್ತಿ ಅತ್ಥಿ ದಿನ್ನಂ ದಿನ್ನಫಲನ್ತಿ ಇಮಂ ಅತ್ಥಿಕವಾದಂಯೇವ ವದನ್ತಿ ತೇಸಂ ತುಚ್ಛಂ ವಚನಂ ಮುಸಾವಿಲಾಪೋ। ಬಾಲೇ ಚ ಪಣ್ಡಿತೇ ಚಾತಿ ಬಾಲಾ ಚ ಪಣ್ಡಿತಾ ಚ।
Bhassantāti bhasmantā, ayameva vā pāḷi. Āhutiyoti yaṃ paheṇakasakkārādibhedaṃ dinnadānaṃ, sabbaṃ taṃ chārikāvasānameva hoti, na tato paraṃ phaladāyakaṃ hutvā gacchatīti attho. Dattupaññattanti dattūhi bālamanussehi paññattaṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti – bālehi abuddhīhi paññattamidaṃ dānaṃ, na paṇḍitehi. Bālā denti, paṇḍitā gaṇhantīti dasseti. Atthikavādanti atthi dinnaṃ dinnaphalanti imaṃ atthikavādaṃyeva vadanti tesaṃ tucchaṃ vacanaṃ musāvilāpo. Bāleca paṇḍite cāti bālā ca paṇḍitā ca.
ಅಕತೇನ ಮೇ ಏತ್ಥ ಕತನ್ತಿ ಮಯ್ಹಂ ಅಕತೇನೇವ ಸಮಣಕಮ್ಮೇನ ಏತ್ಥ ಏತಸ್ಸ ಸಮಯೇ ಕಮ್ಮಂ ಕತಂ ನಾಮ ಹೋತಿ, ಅವುಸಿತೇನೇವ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯೇನ ವುಸಿತಂ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಏತ್ಥಾತಿ ಏತಸ್ಮಿಂ ಸಮಣಧಮ್ಮೇ। ಸಮಸಮಾತಿ ಅತಿವಿಯ ಸಮಾ, ಸಮೇನ ವಾ ಗುಣೇನ ಸಮಾ। ಸಾಮಞ್ಞಂ ಪತ್ತಾತಿ ಸಮಾನಭಾವಂ ಪತ್ತಾ।
Akatena me ettha katanti mayhaṃ akateneva samaṇakammena ettha etassa samaye kammaṃ kataṃ nāma hoti, avusiteneva brahmacariyena vusitaṃ nāma hoti. Etthāti etasmiṃ samaṇadhamme. Samasamāti ativiya samā, samena vā guṇena samā. Sāmaññaṃ pattāti samānabhāvaṃ pattā.
೨೨೬. ಕರತೋತಿಆದೀನಿ ಅಪಣ್ಣಕಸುತ್ತೇ ವುತ್ತಾನಿ। ತಥಾ ನತ್ಥಿ ಹೇತೂತಿಆದೀನಿ।
226.Karatotiādīni apaṇṇakasutte vuttāni. Tathā natthi hetūtiādīni.
೨೨೮. ಚತುತ್ಥಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಾಸೇ ಅಕಟಾತಿ ಅಕತಾ। ಅಕಟವಿಧಾತಿ ಅಕತವಿಧಾನಾ, ಏವಂ ಕರೋಹೀತಿ ಕೇನಚಿ ಕಾರಾಪಿತಾ ನ ಹೋನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅನಿಮ್ಮಿತಾತಿ ಇದ್ಧಿಯಾಪಿ ನ ನಿಮ್ಮಿತಾ। ಅನಿಮ್ಮಾತಾತಿ ಅನಿಮ್ಮಾಪಿತಾ। ಕೇಚಿ ಅನಿಮ್ಮಿತಬ್ಬಾತಿ ಪದಂ ವದನ್ತಿ, ತಂ ನೇವ ಪಾಳಿಯಂ, ನ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಸನ್ದಿಸ್ಸತಿ। ವಞ್ಝಾತಿ ವಞ್ಝಪಸುವಞ್ಝತಾಲಾದಯೋ ವಿಯ ಅಫಲಾ, ಕಸ್ಸಚಿ ಅಜನಕಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏತೇನ ಪಥವೀಕಾಯಾದೀನಂ ರೂಪಾದಿಜನಕಭಾವಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ। ಪಬ್ಬತಕೂಟಾ ವಿಯ ಠಿತಾತಿ ಕೂಟಟ್ಠಾ। ಈಸಿಕಟ್ಠಾಯಿಟ್ಠಿತಾತಿ ಮುಞ್ಜೇ ಈಸಿಕಾ ವಿಯ ಠಿತಾ। ತತ್ರಾಯಮಧಿಪ್ಪಾಯೋ – ಯಮಿದಂ ಜಾಯತೀತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ತಂ ಮುಞ್ಜತೋ ಈಸಿಕಾ ವಿಯ ವಿಜ್ಜಮಾನಮೇವ ನಿಕ್ಖಮತೀತಿ। ‘‘ಏಸಿಕಟ್ಠಾಯಿಟ್ಠಿತಾ’’ತಿಪಿ ಪಾಠೋ, ಸುನಿಖಾತೋ ಏಸಿಕತ್ಥಮ್ಭೋ ನಿಚ್ಚಲೋ ತಿಟ್ಠತಿ, ಏವಂ ಠಿತಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಉಭಯೇನಪಿ ತೇಸಂ ವಿನಾಸಾಭಾವಂ ದೀಪೇತಿ। ನ ಇಞ್ಜನ್ತೀತಿ ಏಸಿಕತ್ಥಮ್ಭೋ ವಿಯ ಠಿತತ್ತಾ ನ ಚಲನ್ತಿ। ನ ವಿಪರಿಣಾಮೇನ್ತೀತಿ ಪಕತಿಂ ನ ಜಹನ್ತಿ। ನ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಬಾಧೇನ್ತೀತಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ನ ಉಪಹನನ್ತಿ। ನಾಲನ್ತಿ ನ ಸಮತ್ಥಾ।
228. Catutthabrahmacariyavāse akaṭāti akatā. Akaṭavidhāti akatavidhānā, evaṃ karohīti kenaci kārāpitā na hontīti attho. Animmitāti iddhiyāpi na nimmitā. Animmātāti animmāpitā. Keci animmitabbāti padaṃ vadanti, taṃ neva pāḷiyaṃ, na aṭṭhakathāyaṃ sandissati. Vañjhāti vañjhapasuvañjhatālādayo viya aphalā, kassaci ajanakāti attho. Etena pathavīkāyādīnaṃ rūpādijanakabhāvaṃ paṭikkhipati. Pabbatakūṭā viya ṭhitāti kūṭaṭṭhā. Īsikaṭṭhāyiṭṭhitāti muñje īsikā viya ṭhitā. Tatrāyamadhippāyo – yamidaṃ jāyatīti vuccati, taṃ muñjato īsikā viya vijjamānameva nikkhamatīti. ‘‘Esikaṭṭhāyiṭṭhitā’’tipi pāṭho, sunikhāto esikatthambho niccalo tiṭṭhati, evaṃ ṭhitāti attho. Ubhayenapi tesaṃ vināsābhāvaṃ dīpeti. Na iñjantīti esikatthambho viya ṭhitattā na calanti. Na vipariṇāmentīti pakatiṃ na jahanti. Na aññamaññaṃ byābādhentīti aññamaññaṃ na upahananti. Nālanti na samatthā.
ಪಥವೀಕಾಯೋತಿಆದೀಸು ಪಥವೀಯೇವ ಪಥವೀಕಾಯೋ, ಪಥವೀಸಮೂಹೋ ವಾ। ತತ್ಥಾತಿ ತೇಸು ಜೀವಸತ್ತಮೇಸು ಕಾಯೇಸು। ನತ್ಥಿ ಹನ್ತಾ ವಾತಿ ಹನ್ತುಂ ವಾ ಘಾತೇತುಂ ವಾ ಸೋತುಂ ವಾ ಸಾವೇತುಂ ವಾ ಜಾನಿತುಂ ವಾ ಜಾನಾಪೇತುಂ ವಾ ಸಮತ್ಥೋ ನಾಮ ನತ್ಥೀತಿ ದೀಪೇತಿ। ಸತ್ತನ್ನಂತ್ವೇವ ಕಾಯಾನನ್ತಿ ಯಥಾ ಮುಗ್ಗರಾಸಿಆದೀಸು ಪಹಟಂ ಸತ್ಥಂ ಮುಗ್ಗರಾಸಿಆದೀನಂ ಅನ್ತರೇನ ಪವಿಸತಿ, ಏವಂ ಸತ್ತನ್ನಂ ಕಾಯಾನಂ ಅನ್ತರೇನ ಛಿದ್ದೇನ ವಿವರೇನ ಸತ್ಥಂ ಪವಿಸತಿ। ತತ್ಥ ‘‘ಅಹಂ ಇಮಂ ಜೀವಿತಾ ವೋರೋಪೇಮೀ’’ತಿ ಕೇವಲಂ ಸಞ್ಞಾಮತ್ತಮೇವ ಹೋತೀತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಯೋನಿಪಮುಖಸತಸಹಸ್ಸಾನೀತಿ ಪಮುಖಯೋನೀನಂ ಉತ್ತಮಯೋನೀನಂ ಚುದ್ದಸಸತಸಹಸ್ಸಾನಿ ಅಞ್ಞಾನಿ ಚ ಸಟ್ಠಿಸತಾನಿ ಅಞ್ಞಾನಿ ಚ ಛಸತಾನಿ। ಪಞ್ಚ ಚ ಕಮ್ಮುನೋ ಸತಾನೀತಿ ಪಞ್ಚ ಕಮ್ಮಸತಾನಿ ಚ, ಕೇವಲಂ ತಕ್ಕಮತ್ತಕೇನ ನಿರತ್ಥಕಂ ದಿಟ್ಠಿಂ ದೀಪೇತಿ। ಪಞ್ಚ ಚ ಕಮ್ಮಾನಿ ತೀಣಿ ಚ ಕಮ್ಮಾನೀತಿಆದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಕೇಚಿ ಪನಾಹು ಪಞ್ಚ ಕಮ್ಮಾನೀತಿ ಪಞ್ಚಿನ್ದ್ರಿಯವಸೇನ ಭಣತಿ। ತೀಣೀತಿ ಕಾಯಕಮ್ಮಾದಿವಸೇನಾತಿ। ಕಮ್ಮೇ ಚ ಅಡ್ಢಕಮ್ಮೇ ಚಾತಿ ಏತ್ಥ ಪನಸ್ಸ ಕಾಯಕಮ್ಮಞ್ಚ ವಚೀಕಮ್ಮಞ್ಚ ಕಮ್ಮನ್ತಿ ಲದ್ಧಿ, ಮನೋಕಮ್ಮಂ ಉಪಡ್ಢಕಮ್ಮನ್ತಿ। ದ್ವಟ್ಠಿಪಟಿಪದಾತಿ ದ್ವಾಸಟ್ಠಿ ಪಟಿಪದಾತಿ ವದತಿ। ದ್ವಟ್ಠನ್ತರಕಪ್ಪಾತಿ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕಪ್ಪೇ ಚತುಸಟ್ಠಿ ಅನ್ತರಕಪ್ಪಾ ನಾಮ ಹೋನ್ತಿ, ಅಯಂ ಪನ ಅಞ್ಞೇ ದ್ವೇ ಅಜಾನನ್ತೋ ಏವಮಾಹ। ಛಳಾಭಿಜಾತಿಯೋ ಅಪಣ್ಣಕಸುತ್ತೇ ವಿತ್ಥಾರಿತಾ।
Pathavīkāyotiādīsu pathavīyeva pathavīkāyo, pathavīsamūho vā. Tatthāti tesu jīvasattamesu kāyesu. Natthi hantā vāti hantuṃ vā ghātetuṃ vā sotuṃ vā sāvetuṃ vā jānituṃ vā jānāpetuṃ vā samattho nāma natthīti dīpeti. Sattannaṃtveva kāyānanti yathā muggarāsiādīsu pahaṭaṃ satthaṃ muggarāsiādīnaṃ antarena pavisati, evaṃ sattannaṃ kāyānaṃ antarena chiddena vivarena satthaṃ pavisati. Tattha ‘‘ahaṃ imaṃ jīvitā voropemī’’ti kevalaṃ saññāmattameva hotīti dasseti. Yonipamukhasatasahassānīti pamukhayonīnaṃ uttamayonīnaṃ cuddasasatasahassāni aññāni ca saṭṭhisatāni aññāni ca chasatāni. Pañca ca kammuno satānīti pañca kammasatāni ca, kevalaṃ takkamattakena niratthakaṃ diṭṭhiṃ dīpeti. Pañca ca kammāni tīṇi ca kammānītiādīsupi eseva nayo. Keci panāhu pañca kammānīti pañcindriyavasena bhaṇati. Tīṇīti kāyakammādivasenāti. Kamme ca aḍḍhakamme cāti ettha panassa kāyakammañca vacīkammañca kammanti laddhi, manokammaṃ upaḍḍhakammanti. Dvaṭṭhipaṭipadāti dvāsaṭṭhi paṭipadāti vadati. Dvaṭṭhantarakappāti ekasmiṃ kappe catusaṭṭhi antarakappā nāma honti, ayaṃ pana aññe dve ajānanto evamāha. Chaḷābhijātiyo apaṇṇakasutte vitthāritā.
ಅಟ್ಠ ಪುರಿಸಭೂಮಿಯೋತಿ ಮನ್ದಭೂಮಿ ಖಿಡ್ಡಾಭೂಮಿ ವೀಮಂಸಕಭೂಮಿ ಉಜುಗತಭೂಮಿ ಸೇಕ್ಖಭೂಮಿ ಸಮಣಭೂಮಿ ಜಿನಭೂಮಿ ಪನ್ನಭೂಮೀತಿ ಇಮಾ ಅಟ್ಠ ಪುರಿಸಭೂಮಿಯೋತಿ ವದತಿ। ತತ್ಥ ಜಾತದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸತ್ತದಿವಸೇ ಸಮ್ಬಾಧಟ್ಠಾನತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತತ್ತಾ ಸತ್ತಾ ಮನ್ದಾ ಹೋನ್ತಿ ಮೋಮೂಹಾ। ಅಯಂ ಮನ್ದಭೂಮೀತಿ ವದತಿ। ಯೇ ಪನ ದುಗ್ಗತಿತೋ ಆಗತಾ ಹೋನ್ತಿ, ತೇ ಅಭಿಣ್ಹಂ ರೋದನ್ತಿ ಚೇವ ವಿರವನ್ತಿ ಚ। ಸುಗತಿತೋ ಆಗತಾ ತಂ ಅನುಸ್ಸರಿತ್ವಾ ಅನುಸ್ಸರಿತ್ವಾ ಹಸನ್ತಿ। ಅಯಂ ಖಿಡ್ಡಾಭೂಮಿ ನಾಮ। ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ಹತ್ಥಂ ವಾ ಪಾದಂ ವಾ ಮಞ್ಚಂ ವಾ ಪೀಠಂ ವಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಭೂಮಿಯಂ ಪದನಿಕ್ಖಿಪನಂ ವೀಮಂಸಕಭೂಮಿ ನಾಮ। ಪದಸಾವ ಗನ್ತುಂ ಸಮತ್ಥಕಾಲೋ ಉಜುಗತಭೂಮಿ ನಾಮ। ಸಿಪ್ಪಾನಂ ಸಿಕ್ಖನಕಾಲೋ ಸೇಕ್ಖಭೂಮಿ ನಾಮ। ಘರಾ ನಿಕ್ಖಮ್ಮ ಪಬ್ಬಜನಕಾಲೋ ಸಮಣಭೂಮಿ ನಾಮ। ಆಚರಿಯಂ ಸೇವಿತ್ವಾ ಜಾನನಕಾಲೋ ಜಿನಭೂಮಿ ನಾಮ। ಭಿಕ್ಖು ಚ ಪನ್ನಕೋ ಜಿನೋ ನ ಕಿಞ್ಚಿ ಆಹಾತಿ ಏವಂ ಅಲಾಭಿಂ ಸಮಣಂ ಪನ್ನಭೂಮೀತಿ ವದತಿ।
Aṭṭha purisabhūmiyoti mandabhūmi khiḍḍābhūmi vīmaṃsakabhūmi ujugatabhūmi sekkhabhūmi samaṇabhūmi jinabhūmi pannabhūmīti imā aṭṭha purisabhūmiyoti vadati. Tattha jātadivasato paṭṭhāya sattadivase sambādhaṭṭhānato nikkhantattā sattā mandā honti momūhā. Ayaṃ mandabhūmīti vadati. Ye pana duggatito āgatā honti, te abhiṇhaṃ rodanti ceva viravanti ca. Sugatito āgatā taṃ anussaritvā anussaritvā hasanti. Ayaṃ khiḍḍābhūmi nāma. Mātāpitūnaṃ hatthaṃ vā pādaṃ vā mañcaṃ vā pīṭhaṃ vā gahetvā bhūmiyaṃ padanikkhipanaṃ vīmaṃsakabhūmi nāma. Padasāva gantuṃ samatthakālo ujugatabhūmi nāma. Sippānaṃ sikkhanakālo sekkhabhūmi nāma. Gharā nikkhamma pabbajanakālo samaṇabhūmi nāma. Ācariyaṃ sevitvā jānanakālo jinabhūmi nāma. Bhikkhu ca pannako jino na kiñci āhāti evaṃ alābhiṃ samaṇaṃ pannabhūmīti vadati.
ಏಕೂನಪಞ್ಞಾಸ ಆಜೀವಸತೇತಿ ಏಕೂನಪಞ್ಞಾಸ ಆಜೀವವುತ್ತಿಸತಾನಿ। ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಸತೇತಿ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಪಬ್ಬಜ್ಜಸತಾನಿ। ನಾಗಾವಾಸಸತೇತಿ ನಾಗಮಣ್ಡಲಸತಾನಿ। ವೀಸೇ ಇನ್ದ್ರಿಯಸತೇತಿ ವೀಸ ಇನ್ದ್ರಿಯಸತಾನಿ। ತಿಂಸೇ ನಿರಯಸತೇತಿ ತಿಂಸ ನಿರಯಸತಾನಿ। ರಜೋಧಾತುಯೋತಿ ರಜಓಕಿರಣಟ್ಠಾನಾನಿ। ಹತ್ಥಪಿಟ್ಠಿಪಾದಪಿಟ್ಠಾದೀನಿ ಸನ್ಧಾಯ ವದತಿ। ಸತ್ತ ಸಞ್ಞೀಗಬ್ಭಾತಿ ಓಟ್ಠಗೋಣಗದ್ರಭಅಜಪಸುಮಿಗಮಹಿಂಸೇ ಸನ್ಧಾಯ ವದತಿ। ಅಸಞ್ಞೀಗಬ್ಭಾತಿ ಸಾಲಿಯವಗೋಧುಮಮುಗ್ಗಕಙ್ಗುವರಕಕುದ್ರೂಸಕೇ ಸನ್ಧಾಯ ವದತಿ। ನಿಗಣ್ಠಿಗಬ್ಭಾತಿ ನಿಗಣ್ಠಿಮ್ಹಿ ಜಾತಗಬ್ಭಾ, ಉಚ್ಛುವೇಳುನಳಾದಯೋ ಸನ್ಧಾಯ ವದತಿ। ಸತ್ತ ದೇವಾತಿ ಬಹೂ ದೇವಾ, ಸೋ ಪನ ಸತ್ತಾತಿ ವದತಿ। ಮಾನುಸಾಪಿ ಅನನ್ತಾ, ಸೋ ಸತ್ತಾತಿ ವದತಿ। ಸತ್ತ ಪಿಸಾಚಾತಿ ಪಿಸಾಚಾ ಮಹನ್ತಾ, ಸತ್ತಾತಿ ವದತಿ।
Ekūnapaññāsaājīvasateti ekūnapaññāsa ājīvavuttisatāni. Paribbājakasateti paribbājakapabbajjasatāni. Nāgāvāsasateti nāgamaṇḍalasatāni. Vīse indriyasateti vīsa indriyasatāni. Tiṃse nirayasateti tiṃsa nirayasatāni. Rajodhātuyoti rajaokiraṇaṭṭhānāni. Hatthapiṭṭhipādapiṭṭhādīni sandhāya vadati. Satta saññīgabbhāti oṭṭhagoṇagadrabhaajapasumigamahiṃse sandhāya vadati. Asaññīgabbhāti sāliyavagodhumamuggakaṅguvarakakudrūsake sandhāya vadati. Nigaṇṭhigabbhāti nigaṇṭhimhi jātagabbhā, ucchuveḷunaḷādayo sandhāya vadati. Satta devāti bahū devā, so pana sattāti vadati. Mānusāpi anantā, so sattāti vadati. Satta pisācāti pisācā mahantā, sattāti vadati.
ಸರಾತಿ ಮಹಾಸರಾ। ಕಣ್ಣಮುಣ್ಡ-ರಥಕಾರ-ಅನೋತತ್ತ-ಸೀಹಪಪಾತಕುಳಿರ-ಮುಚಲಿನ್ದ-ಕುಣಾಲದಹೇ ಗಹೇತ್ವಾ ವದತಿ। ಪವುಟಾತಿ ಗಣ್ಠಿಕಾ। ಪಪಾತಾತಿ ಮಹಾಪಪಾತಾ। ಪಪಾತಸತಾನೀತಿ ಖುದ್ದಕಪಪಾತಸತಾನಿ। ಸುಪಿನಾತಿ ಮಹಾಸುಪಿನಾ। ಸುಪಿನಸತಾನೀತಿ ಖುದ್ದಕಸುಪಿನಸತಾನಿ। ಮಹಾಕಪ್ಪಿನೋತಿ ಮಹಾಕಪ್ಪಾನಂ। ಏತ್ಥ ಏಕಮ್ಹಾ ಸರಾ ವಸ್ಸಸತೇ ವಸ್ಸಸತೇ ಕುಸಗ್ಗೇನ ಏಕಂ ಉದಕಬಿನ್ದುಂ ನೀಹರಿತ್ವಾ ನೀಹರಿತ್ವಾ ಸತ್ತಕ್ಖತ್ತುಂ ತಮ್ಹಿ ಸರೇ ನಿರುದಕೇ ಕತೇ ಏಕೋ ಮಹಾಕಪ್ಪೋತಿ ವದತಿ। ಏವರೂಪಾನಂ ಮಹಾಕಪ್ಪಾನಂ ಚತುರಾಸೀತಿಸತಸಹಸ್ಸಾನಿ ಖೇಪೇತ್ವಾ ಬಾಲಾ ಚ ಪಣ್ಡಿತಾ ಚ ದುಕ್ಖಸ್ಸನ್ತಂ ಕರೋನ್ತೀತಿ ಅಯಮಸ್ಸ ಲದ್ಧಿ। ಪಣ್ಡಿತೋಪಿ ಕಿರ ಅನ್ತರಾ ಸುಜ್ಝಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಬಾಲೋಪಿ ತತೋ ಉದ್ಧಂ ನ ಗಚ್ಛತಿ।
Sarāti mahāsarā. Kaṇṇamuṇḍa-rathakāra-anotatta-sīhapapātakuḷira-mucalinda-kuṇāladahe gahetvā vadati. Pavuṭāti gaṇṭhikā. Papātāti mahāpapātā. Papātasatānīti khuddakapapātasatāni. Supināti mahāsupinā. Supinasatānīti khuddakasupinasatāni. Mahākappinoti mahākappānaṃ. Ettha ekamhā sarā vassasate vassasate kusaggena ekaṃ udakabinduṃ nīharitvā nīharitvā sattakkhattuṃ tamhi sare nirudake kate eko mahākappoti vadati. Evarūpānaṃ mahākappānaṃ caturāsītisatasahassāni khepetvā bālā ca paṇḍitā ca dukkhassantaṃ karontīti ayamassa laddhi. Paṇḍitopi kira antarā sujjhituṃ na sakkoti, bālopi tato uddhaṃ na gacchati.
ಸೀಲೇನಾತಿ ಅಚೇಲಕಸೀಲೇನ ವಾ ಅಞ್ಞೇನ ವಾ ಯೇನ ಕೇನಚಿ। ವತೇನಾತಿ ತಾದಿಸೇನ ವತೇನ। ತಪೇನಾತಿ ತಪೋಕಮ್ಮೇನ। ಅಪರಿಪಕ್ಕಂ ಪರಿಪಾಚೇತಿ ನಾಮ ಯೋ ‘‘ಅಹಂ ಪಣ್ಡಿತೋ’’ತಿ ಅನ್ತರಾ ವಿಸುಜ್ಝತಿ। ಪರಿಪಕ್ಕಂ ಫುಸ್ಸ ಫುಸ್ಸ ಬ್ಯನ್ತಿಂ ಕರೋತಿ ನಾಮ ಯೋ ‘‘ಅಹಂ ಬಾಲೋ’’ತಿ ವುತ್ತಪರಿಮಾಣಂ ಕಾಲಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಯಾತಿ। ಹೇವಂ ನತ್ಥೀತಿ ಏವಂ ನತ್ಥಿ। ತಞ್ಹಿ ಉಭಯಮ್ಪಿ ನ ಸಕ್ಕಾ ಕಾತುನ್ತಿ ದೀಪೇತಿ। ದೋಣಮಿತೇತಿ ದೋಣೇನ ಮಿತಂ ವಿಯ। ಸುಖದುಕ್ಖೇತಿ ಸುಖದುಕ್ಖಂ। ಪರಿಯನ್ತಕತೇತಿ ವುತ್ತಪರಿಮಾಣೇನ ಕಾಲೇನ ಕತಪರಿಯನ್ತೋ। ನತ್ಥಿ ಹಾಯನವಡ್ಢನೇತಿ ನತ್ಥಿ ಹಾಯನವಡ್ಢನಾನಿ। ನ ಸಂಸಾರೋ ಪಣ್ಡಿತಸ್ಸ ಹಾಯತಿ, ನ ಬಾಲಸ್ಸ ವಡ್ಢತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಉಕ್ಕಂಸಾವಕಂಸೇತಿ ಉಕ್ಕಂಸಾವಕಂಸಾ, ಹಾಪನವಡ್ಢನಾನಮೇವೇತಂ ವೇವಚನಂ। ಇದಾನಿ ತಮತ್ಥಂ ಉಪಮಾಯ ಸಾಧೇನ್ತೋ ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮಾತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಸುತ್ತಗುಳೇತಿ ವೇಠೇತ್ವಾ ಕತಸುತ್ತಗುಳಂ। ನಿಬ್ಬೇಠಿಯಮಾನಮೇವ ಪಲೇತೀತಿ ಪಬ್ಬತೇ ವಾ ರುಕ್ಖಗ್ಗೇ ವಾ ಠತ್ವಾ ಖಿತ್ತಂ ಸುತ್ತಪಮಾಣೇನ ನಿಬ್ಬೇಠಿಯಮಾನಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಸುತ್ತೇ ಖೀಣೇ ತತ್ಥ ತಿಟ್ಠತಿ ನ ಗಚ್ಛತಿ। ಏವಮೇವಂ ವುತ್ತಕಾಲತೋ ಉದ್ಧಂ ನ ಗಚ್ಛತೀತಿ ದಸ್ಸೇತಿ।
Sīlenāti acelakasīlena vā aññena vā yena kenaci. Vatenāti tādisena vatena. Tapenāti tapokammena. Aparipakkaṃ paripāceti nāma yo ‘‘ahaṃ paṇḍito’’ti antarā visujjhati. Paripakkaṃ phussa phussa byantiṃ karoti nāma yo ‘‘ahaṃ bālo’’ti vuttaparimāṇaṃ kālaṃ atikkamitvā yāti. Hevaṃ natthīti evaṃ natthi. Tañhi ubhayampi na sakkā kātunti dīpeti. Doṇamiteti doṇena mitaṃ viya. Sukhadukkheti sukhadukkhaṃ. Pariyantakateti vuttaparimāṇena kālena katapariyanto. Natthi hāyanavaḍḍhaneti natthi hāyanavaḍḍhanāni. Na saṃsāro paṇḍitassa hāyati, na bālassa vaḍḍhatīti attho. Ukkaṃsāvakaṃseti ukkaṃsāvakaṃsā, hāpanavaḍḍhanānamevetaṃ vevacanaṃ. Idāni tamatthaṃ upamāya sādhento seyyathāpi nāmātiādimāha. Tattha suttaguḷeti veṭhetvā katasuttaguḷaṃ. Nibbeṭhiyamānameva paletīti pabbate vā rukkhagge vā ṭhatvā khittaṃ suttapamāṇena nibbeṭhiyamānaṃ gacchati, sutte khīṇe tattha tiṭṭhati na gacchati. Evamevaṃ vuttakālato uddhaṃ na gacchatīti dasseti.
೨೨೯. ಕಿಮಿದನ್ತಿ ಕಿಮಿದಂ ತವ ಅಞ್ಞಾಣಂ, ಕಿಂ ಸಬ್ಬಞ್ಞು ನಾಮ ತ್ವನ್ತಿ ಏವಂ ಪುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ ನಿಯತಿವಾದೇ ಪಕ್ಖಿಪನ್ತೋ ಸುಞ್ಞಂ ಮೇ ಅಗಾರನ್ತಿಆದಿಮಾಹ।
229.Kimidanti kimidaṃ tava aññāṇaṃ, kiṃ sabbaññu nāma tvanti evaṃ puṭṭho samāno niyativāde pakkhipanto suññaṃ me agārantiādimāha.
೨೩೦. ಅನುಸ್ಸವಿಕೋ ಹೋತೀತಿ ಅನುಸ್ಸವನಿಸ್ಸಿತೋ ಹೋತಿ। ಅನುಸ್ಸವಸಚ್ಚೋತಿ ಸವನಂ ಸಚ್ಚತೋ ಗಹೇತ್ವಾ ಠಿತೋ। ಪಿಟಕಸಮ್ಪದಾಯಾತಿ ವಗ್ಗಪಣ್ಣಾಸಕಾಯ ಪಿಟಕಗನ್ಥಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ।
230.Anussaviko hotīti anussavanissito hoti. Anussavasaccoti savanaṃ saccato gahetvā ṭhito. Piṭakasampadāyāti vaggapaṇṇāsakāya piṭakaganthasampattiyā.
೨೩೨. ಮನ್ದೋತಿ ಮನ್ದಪಞ್ಞೋ। ಮೋಮೂಹೋತಿ ಅತಿಮೂಳ್ಹೋ। ವಾಚಾವಿಕ್ಖೇಪಂ ಆಪಜ್ಜತೀತಿ ವಾಚಾಯ ವಿಕ್ಖೇಪಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಕೀದಿಸಂ? ಅಮರಾವಿಕ್ಖೇಪಂ, ಅಪರಿಯನ್ತವಿಕ್ಖೇಪನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಥ ವಾ ಅಮರಾ ನಾಮ ಮಚ್ಛಜಾತಿ। ಸಾ ಉಮ್ಮುಜ್ಜನನಿಮ್ಮುಜ್ಜನಾದಿವಸೇನ ಉದಕೇ ಸನ್ಧಾವಮಾನಾ ಗಹೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕಾತಿ ಏವಮೇವ ಅಯಮ್ಪಿ ವಾದೋ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಸನ್ಧಾವತಿ, ಗಾಹಂ ನ ಉಪಗಚ್ಛತೀತಿ ಅಮರಾವಿಕ್ಖೇಪೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ತಂ ಅಮರಾವಿಕ್ಖೇಪಂ।
232.Mandoti mandapañño. Momūhoti atimūḷho. Vācāvikkhepaṃ āpajjatīti vācāya vikkhepaṃ āpajjati. Kīdisaṃ? Amarāvikkhepaṃ, apariyantavikkhepanti attho. Atha vā amarā nāma macchajāti. Sā ummujjananimmujjanādivasena udake sandhāvamānā gahetuṃ na sakkāti evameva ayampi vādo ito cito ca sandhāvati, gāhaṃ na upagacchatīti amarāvikkhepoti vuccati. Taṃ amarāvikkhepaṃ.
ಏವನ್ತಿಪಿ ಮೇ ನೋತಿಆದೀಸು ಇದಂ ಕುಸಲನ್ತಿ ಪುಟ್ಠೋ ‘‘ಏವನ್ತಿಪಿ ಮೇ ನೋ’’ತಿ ವದತಿ, ತತೋ ಕಿಂ ಅಕುಸಲನ್ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ತಥಾತಿಪಿ ಮೇ ನೋ’’ತಿ ವದತಿ, ಕಿಂ ಉಭಯತೋ ಅಞ್ಞಥಾತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಅಞ್ಞಥಾತಿಪಿ ಮೇ ನೋ’’ತಿ ವದತಿ, ತತೋ ತಿವಿಧೇನಾಪಿ ನ ಹೋತೀತಿ ತೇ ಲದ್ಧೀತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ನೋತಿಪಿ ಮೇ ನೋ’’ತಿ ವದತಿ, ತತೋ ಕಿಂ ನೋ ನೋತಿ ತೇ ಲದ್ಧೀತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ನೋ ನೋತಿಪಿ ಮೇ ನೋ’’ತಿ ವಿಕ್ಖೇಪಮಾಪಜ್ಜತಿ, ಏಕಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಪಕ್ಖೇ ನ ತಿಟ್ಠತಿ। ನಿಬ್ಬಿಜ್ಜ ಪಕ್ಕಮತೀತಿ ಅತ್ತನೋಪಿ ಏಸ ಸತ್ಥಾ ಅವಸ್ಸಯೋ ಭವಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಮಯ್ಹಂ ಕಿಂ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸತೀತಿ ನಿಬ್ಬಿನ್ದಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮತಿ। ಪುರಿಮೇಸುಪಿ ಅನಸ್ಸಾಸಿಕೇಸು ಏಸೇವ ನಯೋ।
Evantipi me notiādīsu idaṃ kusalanti puṭṭho ‘‘evantipi me no’’ti vadati, tato kiṃ akusalanti vutte ‘‘tathātipi me no’’ti vadati, kiṃ ubhayato aññathāti vutte ‘‘aññathātipi me no’’ti vadati, tato tividhenāpi na hotīti te laddhīti vutte ‘‘notipi me no’’ti vadati, tato kiṃ no noti te laddhīti vutte ‘‘no notipi me no’’ti vikkhepamāpajjati, ekasmimpi pakkhe na tiṭṭhati. Nibbijja pakkamatīti attanopi esa satthā avassayo bhavituṃ na sakkoti, mayhaṃ kiṃ sakkhissatīti nibbinditvā pakkamati. Purimesupi anassāsikesu eseva nayo.
೨೩೪. ಸನ್ನಿಧಿಕಾರಕಂ ಕಾಮೇ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುನ್ತಿ ಯಥಾ ಪುಬ್ಬೇ ಗಿಹಿಭೂತೋ ಸನ್ನಿಧಿಂ ಕತ್ವಾ ವತ್ಥುಕಾಮೇ ಪರಿಭುಞ್ಜತಿ, ಏವಂ ತಿಲತಣ್ಡುಲಸಪ್ಪಿನವನೀತಾದೀನಿ ಸನ್ನಿಧಿಂ ಕತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ಅಭಬ್ಬೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ನನು ಚ ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ವಸನಟ್ಠಾನೇ ತಿಲತಣ್ಡುಲಾದಯೋ ಪಞ್ಞಾಯನ್ತೀತಿ। ನೋ ನ ಪಞ್ಞಾಯನ್ತಿ, ನ ಪನೇಸ ತೇ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಾಯ ಠಪೇತಿ, ಅಫಾಸುಕಪಬ್ಬಜಿತಾದೀನಂ ಅತ್ಥಾಯ ಠಪೇತಿ। ಅನಾಗಾಮಿಸ್ಸ ಕಥನ್ತಿ। ತಸ್ಸಾಪಿ ಪಞ್ಚ ಕಾಮಗುಣಾ ಸಬ್ಬಸೋವ ಪಹೀನಾ, ಧಮ್ಮೇನ ಪನ ಲದ್ಧಂ ವಿಚಾರೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜತಿ।
234.Sannidhikārakaṃ kāme paribhuñjitunti yathā pubbe gihibhūto sannidhiṃ katvā vatthukāme paribhuñjati, evaṃ tilataṇḍulasappinavanītādīni sannidhiṃ katvā idāni paribhuñjituṃ abhabboti attho. Nanu ca khīṇāsavassa vasanaṭṭhāne tilataṇḍulādayo paññāyantīti. No na paññāyanti, na panesa te attano atthāya ṭhapeti, aphāsukapabbajitādīnaṃ atthāya ṭhapeti. Anāgāmissa kathanti. Tassāpi pañca kāmaguṇā sabbasova pahīnā, dhammena pana laddhaṃ vicāretvā paribhuñjati.
೨೩೬. ಪುತ್ತಮತಾಯ ಪುತ್ತಾತಿ ಸೋ ಕಿರ ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಆಜೀವಕಾ ಮತಾ ನಾಮಾತಿ ಸಞ್ಞೀ ಹುತ್ವಾ ಏವಮಾಹ। ಅಯಞ್ಹೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ – ಆಜೀವಕಾ ಮತಾ ನಾಮ, ತೇಸಂ ಮಾತಾ ಪುತ್ತಮತಾ ಹೋತಿ, ಇತಿ ಆಜೀವಕಾ ಪುತ್ತಮತಾಯ ಪುತ್ತಾ ನಾಮ ಹೋನ್ತಿ। ಸಮಣೇ ಗೋತಮೇತಿ ಸಮಣೇ ಗೋತಮೇ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಾಸೋ ಅತ್ಥಿ, ಅಞ್ಞತ್ಥ ನತ್ಥೀತಿ ದೀಪೇತಿ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ।
236.Puttamatāya puttāti so kira imaṃ dhammaṃ sutvā ājīvakā matā nāmāti saññī hutvā evamāha. Ayañhettha attho – ājīvakā matā nāma, tesaṃ mātā puttamatā hoti, iti ājīvakā puttamatāya puttā nāma honti. Samaṇe gotameti samaṇe gotame brahmacariyavāso atthi, aññattha natthīti dīpeti. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
ಪಪಞ್ಚಸೂದನಿಯಾ ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
ಸನ್ದಕಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Sandakasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya / ೬. ಸನ್ದಕಸುತ್ತಂ • 6. Sandakasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ೬. ಸನ್ದಕಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 6. Sandakasuttavaṇṇanā
