Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ (അട്ഠകഥാ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā)

    ൧൦. സങ്ഗാരവസുത്തവണ്ണനാ

    10. Saṅgāravasuttavaṇṇanā

    ൬൧. ദസമേ സങ്ഗാരവോതി ഏവംനാമകോ രാജഗഹനഗരേ ജിണ്ണപടിസങ്ഖരണകാരകോ ആയുത്തകബ്രാഹ്മണോ. ഉപസങ്കമീതി ഭുത്തപാതരാസോ ഹുത്വാ മഹാജനപരിവുതോ ഉപസങ്കമി. മയമസ്സൂതി ഏത്ഥ അസ്സൂതി നിപാതമത്തം, മയം, ഭോ ഗോതമ, ബ്രാഹ്മണാ നാമാതി ഇദമേവ അത്ഥപദം. യഞ്ഞം യജാമാതി ബാഹിരസമയേ സബ്ബചതുക്കേന സബ്ബട്ഠകേന സബ്ബസോളസകേന സബ്ബദ്വത്തിംസായ സബ്ബചതുസട്ഠിയാ സബ്ബസതേന സബ്ബപഞ്ചസതേനാതി ച ഏവം പാണഘാതപടിസംയുത്തോ യഞ്ഞോ നാമ ഹോതി. തം സന്ധായേവമാഹ. അനേകസാരീരികന്തി അനേകസരീരസമ്ഭവം. യദിദന്തി യാ ഏസാ. യഞ്ഞാധികരണന്തി യജനകാരണാ ചേവ യാജനകാരണാ ചാതി അത്ഥോ. ഏകസ്മിഞ്ഹി ബഹൂനം ദദന്തേപി ദാപേന്തേപി ബഹൂസുപി ബഹൂനം ദേന്തേസുപി ദാപേന്തേസുപി പുഞ്ഞപടിപദാ അനേകസാരീരികാ നാമ ഹോതി. തം സന്ധായേതം വുത്തം. തുയ്ഹഞ്ച തുയ്ഹഞ്ച യജാമീതി വദന്തസ്സാപി ത്വഞ്ച ത്വഞ്ച യജാഹീതി ആണാപേന്തസ്സാപി ച അനേകസാരീരികാവ ഹോതി. തമ്പി സന്ധായേതം വുത്തം. യസ്സ വാ തസ്സ വാതി യസ്മാ വാ തസ്മാ വാ. ഏകമത്താനം ദമേതീതി അത്തനോ ഇന്ദ്രിയദമനവസേന ഏകം അത്താനമേവ ദമേതി. ഏകമത്താനം സമേതീതി അത്തനോ രാഗാദിസമനവസേന ഏകം അത്താനമേവ സമേതി. പരിനിബ്ബാപേതീതി രാഗാദിപരിനിബ്ബാനേനേവ പരിനിബ്ബാപേതി. ഏവമസ്സായന്തി ഏവം സന്തേപി അയം.

    61. Dasame saṅgāravoti evaṃnāmako rājagahanagare jiṇṇapaṭisaṅkharaṇakārako āyuttakabrāhmaṇo. Upasaṅkamīti bhuttapātarāso hutvā mahājanaparivuto upasaṅkami. Mayamassūti ettha assūti nipātamattaṃ, mayaṃ, bho gotama, brāhmaṇā nāmāti idameva atthapadaṃ. Yaññaṃ yajāmāti bāhirasamaye sabbacatukkena sabbaṭṭhakena sabbasoḷasakena sabbadvattiṃsāya sabbacatusaṭṭhiyā sabbasatena sabbapañcasatenāti ca evaṃ pāṇaghātapaṭisaṃyutto yañño nāma hoti. Taṃ sandhāyevamāha. Anekasārīrikanti anekasarīrasambhavaṃ. Yadidanti yā esā. Yaññādhikaraṇanti yajanakāraṇā ceva yājanakāraṇā cāti attho. Ekasmiñhi bahūnaṃ dadantepi dāpentepi bahūsupi bahūnaṃ dentesupi dāpentesupi puññapaṭipadā anekasārīrikā nāma hoti. Taṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ. Tuyhañca tuyhañca yajāmīti vadantassāpi tvañca tvañca yajāhīti āṇāpentassāpi ca anekasārīrikāva hoti. Tampi sandhāyetaṃ vuttaṃ. Yassa vā tassa vāti yasmā vā tasmā vā. Ekamattānaṃ dametīti attano indriyadamanavasena ekaṃ attānameva dameti. Ekamattānaṃ sametīti attano rāgādisamanavasena ekaṃ attānameva sameti. Parinibbāpetīti rāgādiparinibbāneneva parinibbāpeti. Evamassāyanti evaṃ santepi ayaṃ.

    ഏവമിദം ബ്രാഹ്മണസ്സ കഥം സുത്വാ സത്ഥാ ചിന്തേസി – ‘‘അയം ബ്രാഹ്മണോ പസുഘാതകസംയുത്തം മഹായഞ്ഞം അനേകസാരീരികം പുഞ്ഞപടിപദം വദേതി, പബ്ബജ്ജാമൂലകം പന പുഞ്ഞുപ്പത്തിപടിപദം ഏകസാരീരികന്തി വദേതി. നേവായം ഏകസാരീരികം ജാനാതി, ന അനേകസാരീരികം, ഹന്ദസ്സ ഏകസാരീരികഞ്ച അനേകസാരീരികഞ്ച പടിപദം ദേസേസ്സാമീ’’തി ഉപരി ദേസനം വഡ്ഢേന്തോ തേന ഹി ബ്രാഹ്മണാതിആദിമാഹ. തത്ഥ യഥാ തേ ഖമേയ്യാതി യഥാ തുയ്ഹം രുച്ചേയ്യ. ഇധ തഥാഗതോ ലോകേ ഉപ്പജ്ജതീതിആദി വിസുദ്ധിമഗ്ഗേ വിത്ഥാരിതമേവ. ഏഥായം മഗ്ഗോതി ഏഥ തുമ്ഹേ, അഹമനുസാസാമി, അയം മഗ്ഗോ. അയം പടിപദാതി തസ്സേവ വേവചനം. യഥാ പടിപന്നോതി യേന മഗ്ഗേന പടിപന്നോ. അനുത്തരം ബ്രഹ്മചരിയോഗധന്തി അരഹത്തമഗ്ഗസങ്ഖാതസ്സ ബ്രഹ്മചരിയസ്സ അനുത്തരം ഓഗധം ഉത്തമപതിട്ഠാഭൂതം നിബ്ബാനം. ഇച്ചായന്തി ഇതി അയം.

    Evamidaṃ brāhmaṇassa kathaṃ sutvā satthā cintesi – ‘‘ayaṃ brāhmaṇo pasughātakasaṃyuttaṃ mahāyaññaṃ anekasārīrikaṃ puññapaṭipadaṃ vadeti, pabbajjāmūlakaṃ pana puññuppattipaṭipadaṃ ekasārīrikanti vadeti. Nevāyaṃ ekasārīrikaṃ jānāti, na anekasārīrikaṃ, handassa ekasārīrikañca anekasārīrikañca paṭipadaṃ desessāmī’’ti upari desanaṃ vaḍḍhento tena hi brāhmaṇātiādimāha. Tattha yathā te khameyyāti yathā tuyhaṃ rucceyya. Idha tathāgato loke uppajjatītiādi visuddhimagge vitthāritameva. Ethāyaṃ maggoti etha tumhe, ahamanusāsāmi, ayaṃ maggo. Ayaṃ paṭipadāti tasseva vevacanaṃ. Yathā paṭipannoti yena maggena paṭipanno. Anuttaraṃ brahmacariyogadhanti arahattamaggasaṅkhātassa brahmacariyassa anuttaraṃ ogadhaṃ uttamapatiṭṭhābhūtaṃ nibbānaṃ. Iccāyanti iti ayaṃ.

    അപ്പട്ഠതരാതി യത്ഥ ബഹൂഹി വേയ്യാവച്ചകരേഹി വാ ഉപകരണേഹി വാ അത്ഥോ നത്ഥി. അപ്പസമാരമ്ഭതരാതി യത്ഥ ബഹൂനം കമ്മച്ഛേദവസേന പീളാസങ്ഖാതോ സമാരമ്ഭോ നത്ഥി. സേയ്യഥാപി ഭവം ഗോതമോ , ഭവം ചാനന്ദോ, ഏതേ മേ പുജ്ജാതി യഥാ ഭവം ഗോതമോ, ഭവഞ്ചാനന്ദോ, ഏവരൂപാ മമ പൂജിതാ, തുമ്ഹേയേവ ദ്വേ ജനാ മയ്ഹം പുജ്ജാ ച പാസംസാ ചാതി ഇമമത്ഥം സന്ധായേതം വദതി. തസ്സ കിര ഏവം അഹോസി – ‘‘ആനന്ദത്ഥേരോ മംയേവ ഇമം പഞ്ഹം കഥാപേതുകാമോ, അത്തനോ ഖോ പന വണ്ണേ വുത്തേ പദുസ്സനകോ നാമ നത്ഥീ’’തി. തസ്മാ പഞ്ഹം അകഥേതുകാമോ വണ്ണഭണനേന വിക്ഖേപം കരോന്തോ ഏവമാഹ.

    Appaṭṭhatarāti yattha bahūhi veyyāvaccakarehi vā upakaraṇehi vā attho natthi. Appasamārambhatarāti yattha bahūnaṃ kammacchedavasena pīḷāsaṅkhāto samārambho natthi. Seyyathāpi bhavaṃ gotamo , bhavaṃ cānando, ete me pujjāti yathā bhavaṃ gotamo, bhavañcānando, evarūpā mama pūjitā, tumheyeva dve janā mayhaṃ pujjā ca pāsaṃsā cāti imamatthaṃ sandhāyetaṃ vadati. Tassa kira evaṃ ahosi – ‘‘ānandatthero maṃyeva imaṃ pañhaṃ kathāpetukāmo, attano kho pana vaṇṇe vutte padussanako nāma natthī’’ti. Tasmā pañhaṃ akathetukāmo vaṇṇabhaṇanena vikkhepaṃ karonto evamāha.

    ഖോ ത്യാഹന്തി ന ഖോ തേ അഹം. ഥേരോപി കിര ചിന്തേസി – ‘‘അയം ബ്രാഹ്മണോ പഞ്ഹം അകഥേതുകാമോ പരിവത്തതി, ഇമം പഞ്ഹം ഏതംയേവ കഥാപേസ്സാമീ’’തി. തസ്മാ നം ഏവമാഹ.

    Nakho tyāhanti na kho te ahaṃ. Theropi kira cintesi – ‘‘ayaṃ brāhmaṇo pañhaṃ akathetukāmo parivattati, imaṃ pañhaṃ etaṃyeva kathāpessāmī’’ti. Tasmā naṃ evamāha.

    സഹധമ്മികന്തി സകാരണം. സംസാദേതീതി സംസീദാപേതി. നോ വിസ്സജ്ജേതീതി ന കഥേതി. യംനൂനാഹം പരിമോചേയ്യന്തി യംനൂനാഹം ഉഭോപേതേ വിഹേസതോ പരിമോചേയ്യം. ബ്രാഹ്മണോ ഹി ആനന്ദേന പുച്ഛിതം പഞ്ഹം അകഥേന്തോ വിഹേസേതി, ആനന്ദോപി ബ്രാഹ്മണം അകഥേന്തം കഥാപേന്തോ. ഇതി ഉഭോപേതേ വിഹേസതോ മോചേസ്സാമീതി ചിന്തേത്വാ ഏവമാഹ. കാ ന്വജ്ജാതി കാ നു അജ്ജ. അന്തരാകഥാ ഉദപാദീതി അഞ്ഞിസ്സാ കഥായ അന്തരന്തരേ കതരാ കഥാ ഉപ്പജ്ജീതി പുച്ഛതി. തദാ കിര രാജന്തേപുരേ തീണി പാടിഹാരിയാനി ആരബ്ഭ കഥാ ഉദപാദി, തം പുച്ഛാമീതി സത്ഥാ ഏവമാഹ. അഥ ബ്രാഹ്മണോ ‘‘ഇദാനി വത്തും സക്ഖിസ്സാമീ’’തി രാജന്തേപുരേ ഉപ്പന്നം കഥം ആരോചേന്തോ അയം ഖ്വജ്ജ, ഭോ ഗോതമാതിആദിമാഹ. തത്ഥ അയം ഖ്വജ്ജാതി അയം ഖോ അജ്ജ. പുബ്ബേ സുദന്തി ഏത്ഥ സുദന്തി നിപാതമത്തം. ഉത്തരി മനുസ്സധമ്മാതി ദസകുസലകമ്മപഥസങ്ഖാതാ മനുസ്സധമ്മാ ഉത്തരിം. ഇദ്ധിപാടിഹാരിയം ദസ്സേസുന്തി ഭിക്ഖാചാരം ഗച്ഛന്താ ആകാസേനേവ ഗമിംസു ചേവ ആഗമിംസു ചാതി ഏവം പുബ്ബേ പവത്തം ആകാസഗമനം സന്ധായേവമാഹ. ഏതരഹി പന ബഹുതരാ ച ഭിക്ഖൂതി ഇദം സോ ബ്രാഹ്മണോ ‘‘പുബ്ബേ ഭിക്ഖൂ ‘ചത്താരോ പച്ചയേ ഉപ്പാദേസ്സാമാ’തി മഞ്ഞേ ഏവമകംസു, ഇദാനി പച്ചയാനം ഉപ്പന്നഭാവം ഞത്വാ സോപ്പേന ചേവ പമാദേന ച വീതിനാമേന്തീ’’തി ലദ്ധിയാ ഏവമാഹ.

    Sahadhammikanti sakāraṇaṃ. Saṃsādetīti saṃsīdāpeti. No vissajjetīti na katheti. Yaṃnūnāhaṃ parimoceyyanti yaṃnūnāhaṃ ubhopete vihesato parimoceyyaṃ. Brāhmaṇo hi ānandena pucchitaṃ pañhaṃ akathento viheseti, ānandopi brāhmaṇaṃ akathentaṃ kathāpento. Iti ubhopete vihesato mocessāmīti cintetvā evamāha. Kā nvajjāti kā nu ajja. Antarākathā udapādīti aññissā kathāya antarantare katarā kathā uppajjīti pucchati. Tadā kira rājantepure tīṇi pāṭihāriyāni ārabbha kathā udapādi, taṃ pucchāmīti satthā evamāha. Atha brāhmaṇo ‘‘idāni vattuṃ sakkhissāmī’’ti rājantepure uppannaṃ kathaṃ ārocento ayaṃ khvajja, bho gotamātiādimāha. Tattha ayaṃ khvajjāti ayaṃ kho ajja. Pubbe sudanti ettha sudanti nipātamattaṃ. Uttari manussadhammāti dasakusalakammapathasaṅkhātā manussadhammā uttariṃ. Iddhipāṭihāriyaṃ dassesunti bhikkhācāraṃ gacchantā ākāseneva gamiṃsu ceva āgamiṃsu cāti evaṃ pubbe pavattaṃ ākāsagamanaṃ sandhāyevamāha. Etarahi pana bahutarā ca bhikkhūti idaṃ so brāhmaṇo ‘‘pubbe bhikkhū ‘cattāro paccaye uppādessāmā’ti maññe evamakaṃsu, idāni paccayānaṃ uppannabhāvaṃ ñatvā soppena ceva pamādena ca vītināmentī’’ti laddhiyā evamāha.

    പാടിഹാരിയാനീതി പച്ചനീകപടിഹരണവസേന പാടിഹാരിയാനി. ഇദ്ധിപാടിഹാരിയന്തി ഇജ്ഝനവസേന ഇദ്ധി, പടിഹരണവസേന പാടിഹാരിയം, ഇദ്ധിയേവ പാടിഹാരിയം ഇദ്ധിപാടിഹാരിയം. ഇതരേസുപി ഏസേവ നയോ. അനേകവിഹിതം ഇദ്ധിവിധന്തിആദീനം അത്ഥോ ചേവ ഭാവനാനയോ ച വിസുദ്ധിമഗ്ഗേ (വിസുദ്ധി॰ ൨.൩൬൫) വിത്ഥാരിതോവ.

    Pāṭihāriyānīti paccanīkapaṭiharaṇavasena pāṭihāriyāni. Iddhipāṭihāriyanti ijjhanavasena iddhi, paṭiharaṇavasena pāṭihāriyaṃ, iddhiyeva pāṭihāriyaṃ iddhipāṭihāriyaṃ. Itaresupi eseva nayo. Anekavihitaṃ iddhividhantiādīnaṃ attho ceva bhāvanānayo ca visuddhimagge (visuddhi. 2.365) vitthāritova.

    നിമിത്തേന ആദിസതീതി ആഗതനിമിത്തേന വാ ഗതനിമിത്തേന വാ ഠിതനിമിത്തേന വാ ‘‘ഇദം നാമ ഭവിസ്സതീ’’തി കഥേതി. തത്രിദം വത്ഥു – ഏകോ കിര രാജാ തിസ്സോ മുത്താ ഗഹേത്വാ പുരോഹിതം പുച്ഛി ‘‘കിം മേ, ആചരിയ, ഹത്ഥേ’’തി. സോ ഇതോ ചിതോ ച ഓലോകേസി, തേന ച സമയേന ഏകാ സരബൂ ‘‘മക്ഖികം ഗഹേസ്സാമീ’’തി പക്ഖന്താ, ഗഹണകാലേ മക്ഖികാ പലാതാ. സോ മക്ഖികായ മുത്തത്താ ‘‘മുത്താ മഹാരാജാ’’തി ആഹ. മുത്താ താവ ഹോന്തു, കതി മുത്താതി. സോ പുന നിമിത്തം ഓലോകേസി. അഥാവിദൂരേ കുക്കുടോ തിക്ഖത്തും സദ്ദം നിച്ഛാരേസി. ബ്രാഹ്മണോ ‘‘തിസ്സോ മഹാരാജാ’’തി ആഹ. ഏവം ഏകച്ചോ ആഗതനിമിത്തേന കഥേതി. ഏതേനുപായേന ഗതഠിതനിമിത്തേഹിപി കഥനം വേദിതബ്ബം. ഏവമ്പി തേ മനോതി ഏവം തവ മനോ സോമനസ്സിതോ വാ ദോമനസ്സിതോ വാ കാമവിതക്കാദിസംയുത്തോ വാതി. ദുതിയം തസ്സേവ വേവചനം. ഇതിപി തേ ചിത്തന്തി ഇതിപി തവ ചിത്തം, ഇമഞ്ച ഇമഞ്ച അത്ഥം ചിന്തയമാനം പവത്തതീതി അത്ഥോ. ബഹും ചേപി ആദിസതീതി ബഹും ചേപി കഥേതി. തഥേവ തം ഹോതീതി യഥാ കഥിതം, തഥേവ ഹോതി.

    Nimittenaādisatīti āgatanimittena vā gatanimittena vā ṭhitanimittena vā ‘‘idaṃ nāma bhavissatī’’ti katheti. Tatridaṃ vatthu – eko kira rājā tisso muttā gahetvā purohitaṃ pucchi ‘‘kiṃ me, ācariya, hatthe’’ti. So ito cito ca olokesi, tena ca samayena ekā sarabū ‘‘makkhikaṃ gahessāmī’’ti pakkhantā, gahaṇakāle makkhikā palātā. So makkhikāya muttattā ‘‘muttā mahārājā’’ti āha. Muttā tāva hontu, kati muttāti. So puna nimittaṃ olokesi. Athāvidūre kukkuṭo tikkhattuṃ saddaṃ nicchāresi. Brāhmaṇo ‘‘tisso mahārājā’’ti āha. Evaṃ ekacco āgatanimittena katheti. Etenupāyena gataṭhitanimittehipi kathanaṃ veditabbaṃ. Evampi te manoti evaṃ tava mano somanassito vā domanassito vā kāmavitakkādisaṃyutto vāti. Dutiyaṃ tasseva vevacanaṃ. Itipi te cittanti itipi tava cittaṃ, imañca imañca atthaṃ cintayamānaṃ pavattatīti attho. Bahuṃ cepi ādisatīti bahuṃ cepi katheti. Tatheva taṃ hotīti yathā kathitaṃ, tatheva hoti.

    അമനുസ്സാനന്തി യക്ഖപിസാചാദീനം. ദേവതാനന്തി ചാതുമഹാരാജികാദീനം. സദ്ദം സുത്വാതി അഞ്ഞസ്സ ചിത്തം ഞത്വാ കഥേന്താനം സുത്വാ. വിതക്കവിപ്ഫാരസദ്ദന്തി വിതക്കവിപ്ഫാരവസേന ഉപ്പന്നം വിപ്പലപന്താനം സുത്തപ്പമത്താദീനം സദ്ദം. സുത്വാതി തം സുത്വാ. യം വിതക്കയതോ തസ്സ സോ സദ്ദോ ഉപ്പന്നോ, തസ്സ വസേന ‘‘ഏവമ്പി തേ മനോ’’തിആദിസതി.

    Amanussānanti yakkhapisācādīnaṃ. Devatānanti cātumahārājikādīnaṃ. Saddaṃ sutvāti aññassa cittaṃ ñatvā kathentānaṃ sutvā. Vitakkavipphārasaddanti vitakkavipphāravasena uppannaṃ vippalapantānaṃ suttappamattādīnaṃ saddaṃ. Sutvāti taṃ sutvā. Yaṃ vitakkayato tassa so saddo uppanno, tassa vasena ‘‘evampi te mano’’tiādisati.

    തത്രിമാനി വത്ഥൂനി – ഏകോ കിര മനുസ്സോ ‘‘അട്ടം കരിസ്സാമീ’’തി ഗാമാ നഗരം ഗച്ഛന്തോ നിക്ഖന്തട്ഠാനതോ പട്ഠായ ‘‘വിനിച്ഛയസഭായം രഞ്ഞോ ച രാജമഹാമത്താനഞ്ച ഇദം കഥേസ്സാമി ഇദം കഥേസ്സാമീ’’തി വിതക്കേന്തോ രാജകുലം ഗതോ വിയ രഞ്ഞോ പുരതോ ഠിതോ വിയ അട്ടകാരകേന സദ്ധിം കഥേന്തോ വിയ ച അഹോസി, തസ്സ തം വിതക്കവിപ്ഫാരവസേന നിച്ഛരന്തം സദ്ദം സുത്വാ ഏകോ പുരിസോ ‘‘കേനട്ഠേന ഗച്ഛസീ’’തി ആഹ. അട്ടകമ്മേനാതി. ഗച്ഛ, ജയോ തേ ഭവിസ്സതീതി. സോ ഗന്ത്വാ അട്ടം കത്വാ ജയമേവ പാപുണി.

    Tatrimāni vatthūni – eko kira manusso ‘‘aṭṭaṃ karissāmī’’ti gāmā nagaraṃ gacchanto nikkhantaṭṭhānato paṭṭhāya ‘‘vinicchayasabhāyaṃ rañño ca rājamahāmattānañca idaṃ kathessāmi idaṃ kathessāmī’’ti vitakkento rājakulaṃ gato viya rañño purato ṭhito viya aṭṭakārakena saddhiṃ kathento viya ca ahosi, tassa taṃ vitakkavipphāravasena niccharantaṃ saddaṃ sutvā eko puriso ‘‘kenaṭṭhena gacchasī’’ti āha. Aṭṭakammenāti. Gaccha, jayo te bhavissatīti. So gantvā aṭṭaṃ katvā jayameva pāpuṇi.

    അപരോപി ഥേരോ മോളിയഗാമേ പിണ്ഡായ ചരി. അഥ നം നിക്ഖമന്തം ഏകാ ദാരികാ അഞ്ഞവിഹിതാ ന അദ്ദസ. സോ ഗാമദ്വാരേ ഠത്വാ നിവത്തിത്വാ ഓലോകേത്വാ തം ദിസ്വാ വിതക്കേന്തോ അഗമാസി. ഗച്ഛന്തോയേവ ച ‘‘കിം നു ഖോ കുരുമാനാ ദാരികാ ന അദ്ദസാ’’തി വചീഭേദം അകാസി. പസ്സേ ഠിതോ ഏകോ പുരിസോ സുത്വാ ‘‘തുമ്ഹേ, ഭന്തേ, മോളിയഗാമേ ചരിത്ഥാ’’തി ആഹ.

    Aparopi thero moḷiyagāme piṇḍāya cari. Atha naṃ nikkhamantaṃ ekā dārikā aññavihitā na addasa. So gāmadvāre ṭhatvā nivattitvā oloketvā taṃ disvā vitakkento agamāsi. Gacchantoyeva ca ‘‘kiṃ nu kho kurumānā dārikā na addasā’’ti vacībhedaṃ akāsi. Passe ṭhito eko puriso sutvā ‘‘tumhe, bhante, moḷiyagāme caritthā’’ti āha.

    മനോസങ്ഖാരാ പണിഹിതാതി ചിത്തസങ്ഖാരാ സുട്ഠപിതാ. വിതക്കേസ്സതീതി വിതക്കയിസ്സതി പവത്തയിസ്സതീതി പജാനാതി. പജാനന്തോ ച ആഗമനേന ജാനാതി, പുബ്ബഭാഗേന ജാനാതി, അന്തോസമാപത്തിയം ചിത്തം അപലോകേത്വാ ജാനാതി. ആഗമനേന ജാനാതി നാമ കസിണപരികമ്മകാലേയേവ ‘‘യേനാകാരേനേസ കസിണഭാവനം ആരദ്ധോ പഠമജ്ഝാനം വാ…പേ॰… ചതുത്ഥജ്ഝാനം വാ അട്ഠ വാ സമാപത്തിയോ നിബ്ബത്തേസ്സതീ’’തി ജാനാതി. പുബ്ബഭാഗേന ജാനാതി നാമ പഠമവിപസ്സനായ ആരദ്ധായയേവ ജാനാതി, ‘‘യേനാകാരേന ഏസ വിപസ്സനം ആരദ്ധോ സോതാപത്തിമഗ്ഗം വാ നിബ്ബത്തേസ്സതി…പേ॰… അരഹത്തമഗ്ഗം വാ നിബ്ബത്തേസ്സതീ’’തി ജാനാതി. അന്തോസമാപത്തിയം ചിത്തം ഓലോകേത്വാ ജാനാതി നാമ – ‘‘യേനാകാരേന ഇമസ്സ മനോസങ്ഖാരാ സുട്ഠപിതാ, ഇമസ്സ നാമ ചിത്തസ്സ അനന്തരാ ഇമം നാമ വിതക്കം വിതക്കേസ്സതി, ഇതോ വുട്ഠിതസ്സ ഏതസ്സ ഹാനഭാഗിയോ വാ സമാധി ഭവിസ്സതി ഠിതിഭാഗിയോ വാ വിസേസഭാഗിയോ വാ നിബ്ബേധഭാഗിയോ വാ, അഭിഞ്ഞായോ വാ നിബ്ബത്തേസ്സതീ’’തി ജാനാതി. തത്ഥ പുഥുജ്ജനോ ചേതോപരിയഞാണലാഭീ പുഥുജ്ജനാനംയേവ ചിത്തം ജാനാതി, ന അരിയാനം. അരിയേസുപി ഹേട്ഠിമോ ഉപരിമസ്സ ചിത്തം ന ജാനാതി, ഉപരിമോ പന ഹേട്ഠിമസ്സ ജാനാതി. ഏതേസു ച സോതാപന്നോ സോതാപത്തിഫലസമാപത്തിം സമാപജ്ജതി…പേ॰… അരഹാ അരഹത്തഫലസമാപത്തിം സമാപജ്ജതി. ഉപരിമോ ഹേട്ഠിമം ന സമാപജ്ജതി. തേസഞ്ഹി ഹേട്ഠിമാ ഹേട്ഠിമാ സമാപത്തി തത്രവത്തിയേവ ഹോതി. തഥേവ തം ഹോതീതി ഏതം ഏകംസേന തഥേവ ഹോതി. ചേതോപരിയഞാണവസേന ഞാതഞ്ഹി അഞ്ഞഥാഭാവി നാമ നത്ഥി.

    Manosaṅkhārāpaṇihitāti cittasaṅkhārā suṭṭhapitā. Vitakkessatīti vitakkayissati pavattayissatīti pajānāti. Pajānanto ca āgamanena jānāti, pubbabhāgena jānāti, antosamāpattiyaṃ cittaṃ apaloketvā jānāti. Āgamanena jānāti nāma kasiṇaparikammakāleyeva ‘‘yenākārenesa kasiṇabhāvanaṃ āraddho paṭhamajjhānaṃ vā…pe… catutthajjhānaṃ vā aṭṭha vā samāpattiyo nibbattessatī’’ti jānāti. Pubbabhāgena jānāti nāma paṭhamavipassanāya āraddhāyayeva jānāti, ‘‘yenākārena esa vipassanaṃ āraddho sotāpattimaggaṃ vā nibbattessati…pe… arahattamaggaṃ vā nibbattessatī’’ti jānāti. Antosamāpattiyaṃ cittaṃ oloketvā jānāti nāma – ‘‘yenākārena imassa manosaṅkhārā suṭṭhapitā, imassa nāma cittassa anantarā imaṃ nāma vitakkaṃ vitakkessati, ito vuṭṭhitassa etassa hānabhāgiyo vā samādhi bhavissati ṭhitibhāgiyo vā visesabhāgiyo vā nibbedhabhāgiyo vā, abhiññāyo vā nibbattessatī’’ti jānāti. Tattha puthujjano cetopariyañāṇalābhī puthujjanānaṃyeva cittaṃ jānāti, na ariyānaṃ. Ariyesupi heṭṭhimo uparimassa cittaṃ na jānāti, uparimo pana heṭṭhimassa jānāti. Etesu ca sotāpanno sotāpattiphalasamāpattiṃ samāpajjati…pe… arahā arahattaphalasamāpattiṃ samāpajjati. Uparimo heṭṭhimaṃ na samāpajjati. Tesañhi heṭṭhimā heṭṭhimā samāpatti tatravattiyeva hoti. Tatheva taṃhotīti etaṃ ekaṃsena tatheva hoti. Cetopariyañāṇavasena ñātañhi aññathābhāvi nāma natthi.

    ഏവം വിതക്കേഥാതി ഏവം നേക്ഖമ്മവിതക്കാദയോ പവത്തേന്താ വിതക്കേഥ. മാ ഏവം വിതക്കയിത്ഥാതി ഏവം കാമവിതക്കാദയോ പവത്തേന്താ മാ വിതക്കയിത്ഥ. ഏവം മനസി കരോഥാതി ഏവം അനിച്ചസഞ്ഞമേവ, ദുക്ഖസഞ്ഞാദീസു വാ അഞ്ഞതരം മനസി കരോഥ. മാ ഏവന്തി നിച്ചന്തിആദിനാ നയേന മാ മനസാ കരിത്ഥ. ഇദന്തി ഇദം പഞ്ചകാമഗുണരാഗം പജഹഥ. ഇദഞ്ച ഉപസമ്പജ്ജാതി ഇദം ചതുമഗ്ഗഫലപ്പഭേദം ലോകുത്തരധമ്മമേവ ഉപസമ്പജ്ജ പാപുണിത്വാ നിപ്ഫാദേത്വാ വിഹരഥ.

    Evaṃ vitakkethāti evaṃ nekkhammavitakkādayo pavattentā vitakketha. Mā evaṃ vitakkayitthāti evaṃ kāmavitakkādayo pavattentā mā vitakkayittha. Evaṃ manasi karothāti evaṃ aniccasaññameva, dukkhasaññādīsu vā aññataraṃ manasi karotha. Mā evanti niccantiādinā nayena mā manasā karittha. Idanti idaṃ pañcakāmaguṇarāgaṃ pajahatha. Idañca upasampajjāti idaṃ catumaggaphalappabhedaṃ lokuttaradhammameva upasampajja pāpuṇitvā nipphādetvā viharatha.

    മായാസഹധമ്മരൂപം വിയ ഖായതീതി മായായ സമാനകാരണജാതികം വിയ ഹുത്വാ ഉപട്ഠാതി. മായാകാരോപി ഹി ഉദകം ഗഹേത്വാ തേലം കരോതി, തേലം ഗഹേത്വാ ഉദകന്തി ഏവം അനേകരൂപം മായം ദസ്സേതി. ഇദമ്പി പാടിഹാരിയം തഥാരൂപമേവാതി. ഇദമ്പി മേ, ഭോ ഗോതമ, പാടിഹാരിയം മായാസഹധമ്മരൂപം വിയ ഖായതീതി ചിന്താമണികവിജ്ജാസരിക്ഖകതം സന്ധായ ഏവം ആഹ. ചിന്താമണികവിജ്ജം ജാനന്താപി ഹി ആഗച്ഛന്തമേവ ദിസ്വാ ‘‘അയം ഇദം നാമ വിതക്കേന്തോ ആഗച്ഛതീ’’തി ജാനന്തി. തഥാ ‘‘ഇദം നാമ വിതക്കേന്തോ ഠിതോ, ഇദം നാമ വിതക്കേന്തോ നിസിന്നോ, ഇദം നാമ വിതക്കേന്തോ നിപന്നോ’’തി ജാനന്തി.

    Māyāsahadhammarūpaṃ viya khāyatīti māyāya samānakāraṇajātikaṃ viya hutvā upaṭṭhāti. Māyākāropi hi udakaṃ gahetvā telaṃ karoti, telaṃ gahetvā udakanti evaṃ anekarūpaṃ māyaṃ dasseti. Idampi pāṭihāriyaṃ tathārūpamevāti. Idampi me, bho gotama, pāṭihāriyaṃ māyāsahadhammarūpaṃ viya khāyatīti cintāmaṇikavijjāsarikkhakataṃ sandhāya evaṃ āha. Cintāmaṇikavijjaṃ jānantāpi hi āgacchantameva disvā ‘‘ayaṃ idaṃ nāma vitakkento āgacchatī’’ti jānanti. Tathā ‘‘idaṃ nāma vitakkento ṭhito, idaṃ nāma vitakkento nisinno, idaṃ nāma vitakkento nipanno’’ti jānanti.

    അഭിക്കന്തതരന്തി സുന്ദരതരം. പണീതതരന്തി ഉത്തമതരം. ഭവഞ്ഹി ഗോതമോ അവിതക്കം അവിചാരന്തി ഇധ ബ്രാഹ്മണോ അവസേസം ആദേസനാപാടിഹാരിയം ബാഹിരകന്തി ന ഗണ്ഹി. ഇദഞ്ച പന സബ്ബം സോ ബ്രാഹ്മണോ തഥാഗതസ്സ വണ്ണം കഥേന്തോയേവ ആഹ. അദ്ധാ ഖോ ത്യായന്തി ഏകംസേനേവ തയാ അയം. ആസജ്ജ ഉപനീയ വാചാ ഭാസിതാതി മമ ഗുണേ ഘട്ടേത്വാ മമേവ ഗുണാനം സന്തികം ഉപനീതാ വാചാ ഭാസിതാ. അപിച ത്യാഹം ബ്യാകരിസ്സാമീതി അപിച തേ അഹമേവ കഥേസ്സാമീതി. സേസം ഉത്താനത്ഥമേവാതി.

    Abhikkantataranti sundarataraṃ. Paṇītataranti uttamataraṃ. Bhavañhi gotamo avitakkaṃ avicāranti idha brāhmaṇo avasesaṃ ādesanāpāṭihāriyaṃ bāhirakanti na gaṇhi. Idañca pana sabbaṃ so brāhmaṇo tathāgatassa vaṇṇaṃ kathentoyeva āha. Addhā kho tyāyanti ekaṃseneva tayā ayaṃ. Āsajja upanīya vācā bhāsitāti mama guṇe ghaṭṭetvā mameva guṇānaṃ santikaṃ upanītā vācā bhāsitā. Apica tyāhaṃ byākarissāmīti apica te ahameva kathessāmīti. Sesaṃ uttānatthamevāti.

    ബ്രാഹ്മണവഗ്ഗോ പഠമോ.

    Brāhmaṇavaggo paṭhamo.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ • Aṅguttaranikāya / ൧൦. സങ്ഗാരവസുത്തം • 10. Saṅgāravasuttaṃ

    ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (ടീകാ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ൧൦. സങ്ഗാരവസുത്തവണ്ണനാ • 10. Saṅgāravasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact