Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / કઙ્ખાવિતરણી-અભિનવ-ટીકા • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
૧૪-૧૭. સઙ્ઘભેદકાદિસિક્ખાપદવણ્ણના
14-17. Saṅghabhedakādisikkhāpadavaṇṇanā
ભિક્ખુની સઙ્ઘં ન ભિન્દતીતિ કમ્મં, ઉદ્દેસો ચાતિ દ્વીહિ ભેદો, સો તાય સદ્ધિં નત્થીતિ ભિક્ખુની સઙ્ઘં ન ભિન્દતિ. ન કેવલં પરિવાસાભાવોયેવાતિ આહ ‘‘છાદનપચ્ચયાપી’’તિઆદિ. એત્થ ચ ‘‘છાદનપચ્ચયાપિ ન દુક્કટં આપજ્જતી’’તિ પાઠો દટ્ઠબ્બો, છાદનપચ્ચયાપિ દુક્કટં ન આપજ્જતીતિ અત્થો. એવઞ્ચ કત્વા –
Bhikkhunī saṅghaṃ na bhindatīti kammaṃ, uddeso cāti dvīhi bhedo, so tāya saddhiṃ natthīti bhikkhunī saṅghaṃ na bhindati. Na kevalaṃ parivāsābhāvoyevāti āha ‘‘chādanapaccayāpī’’tiādi. Ettha ca ‘‘chādanapaccayāpi na dukkaṭaṃ āpajjatī’’ti pāṭho daṭṭhabbo, chādanapaccayāpi dukkaṭaṃ na āpajjatīti attho. Evañca katvā –
‘‘આપજ્જતિ ગરુકં સાવસેસં;
‘‘Āpajjati garukaṃ sāvasesaṃ;
છાદેતિ અનાદરિયં પટિચ્ચ;
Chādeti anādariyaṃ paṭicca;
ન ભિક્ખુની નો ચ ફુસેય્ય વજ્જં;
Na bhikkhunī no ca phuseyya vajjaṃ;
પઞ્હામેસા કુસલેહિ ચિન્તિતા’’તિ. (પરિ॰ ૪૮૧) –
Pañhāmesā kusalehi cintitā’’ti. (pari. 481) –
એત્થ ભિક્ખુનિનિસેધો ઉપપન્નો હોતિ. યેસુ પન પોત્થકેસુ ‘‘છાદનપચ્ચયા પન દુક્કટં આપજ્જતી’’તિ વિના ન-કારં પાઠો દિસ્સતિ, સો પમાદલેખોતિ દટ્ઠબ્બં. તસ્માતિ યસ્મા પરિવાસો નામ નત્થિ, તસ્મા. અત્તનો સીમં સોધેત્વા વિહારસીમાય વાતિ વિહારે બદ્ધસીમમેવ સન્ધાય વુત્તં. સોધેતું અસક્કોન્તીહીતિ વિહારસીમં સોધેતું અસક્કોન્તીહિ.
Ettha bhikkhuninisedho upapanno hoti. Yesu pana potthakesu ‘‘chādanapaccayā pana dukkaṭaṃ āpajjatī’’ti vinā na-kāraṃ pāṭho dissati, so pamādalekhoti daṭṭhabbaṃ. Tasmāti yasmā parivāso nāma natthi, tasmā. Attano sīmaṃ sodhetvā vihārasīmāya vāti vihāre baddhasīmameva sandhāya vuttaṃ. Sodhetuṃ asakkontīhīti vihārasīmaṃ sodhetuṃ asakkontīhi.
મુખમત્તનિદસ્સનન્તિ પવેસોપાયમત્તનિદસ્સનં. એત્થાહ – અથ કસ્મા યથા ભિક્ખુમાનત્તકથાય ‘‘પરિક્ખિત્તસ્સ વિહારસ્સ પરિક્ખેપતો, અપરિક્ખિત્તસ્સ વિહારસ્સ પરિક્ખેપારહટ્ઠાનતો દ્વે લેડ્ડુપાતે અતિક્કમ્મા’’તિ (કઙ્ખા॰ અટ્ઠ॰ નિગમનવણ્ણના) વુત્તં, એવમવત્વા ‘‘ગામૂપચારતો ચ ભિક્ખૂનં વિહારૂપચારતો ચ દ્વે લેડ્ડુપાતે અતિક્કમિત્વા’’તિ ઇધ વુત્તન્તિ? તત્ર ચેકે વદન્તિ ‘‘ભિક્ખૂનં વુત્તપ્પકારં પદેસં અતિક્કમિત્વા ગામેપિ તં કમ્મં કાતું વટ્ટતિ, ભિક્ખુનીનં પન ગામે ન વટ્ટતિ, તસ્મા એવં વુત્ત’’ન્તિ. અપરે પન ભણન્તિ ‘‘ભિક્ખૂનમ્પિ ગામે ન વટ્ટતિ, ભિક્ખુવિહારો નામ પુબ્બેયેવ ગામૂપચારં અતિક્કમિત્વા તિટ્ઠતિ , તસ્મા ગામં અવત્વા વિહારૂપચારમેવ હેટ્ઠા વુત્તં. ભિક્ખુનીનં પન વિહારો ગામેયેવ, ન બહિ, તસ્મા ગામૂપચારઞ્ચ વિહારૂપચારઞ્ચ ઉભયમેવેત્થ દસ્સિતં. તસ્મા ઉભયત્થાપિ અત્થતો નાનાત્થં નત્થી’’તિ. વીમંસિત્વા યઞ્ચેત્થ યુજ્જતિ, તં ગહેતબ્બં.
Mukhamattanidassananti pavesopāyamattanidassanaṃ. Etthāha – atha kasmā yathā bhikkhumānattakathāya ‘‘parikkhittassa vihārassa parikkhepato, aparikkhittassa vihārassa parikkhepārahaṭṭhānato dve leḍḍupāte atikkammā’’ti (kaṅkhā. aṭṭha. nigamanavaṇṇanā) vuttaṃ, evamavatvā ‘‘gāmūpacārato ca bhikkhūnaṃ vihārūpacārato ca dve leḍḍupāte atikkamitvā’’ti idha vuttanti? Tatra ceke vadanti ‘‘bhikkhūnaṃ vuttappakāraṃ padesaṃ atikkamitvā gāmepi taṃ kammaṃ kātuṃ vaṭṭati, bhikkhunīnaṃ pana gāme na vaṭṭati, tasmā evaṃ vutta’’nti. Apare pana bhaṇanti ‘‘bhikkhūnampi gāme na vaṭṭati, bhikkhuvihāro nāma pubbeyeva gāmūpacāraṃ atikkamitvā tiṭṭhati , tasmā gāmaṃ avatvā vihārūpacārameva heṭṭhā vuttaṃ. Bhikkhunīnaṃ pana vihāro gāmeyeva, na bahi, tasmā gāmūpacārañca vihārūpacārañca ubhayamevettha dassitaṃ. Tasmā ubhayatthāpi atthato nānātthaṃ natthī’’ti. Vīmaṃsitvā yañcettha yujjati, taṃ gahetabbaṃ.
તતો પટ્ઠાયાતિ આરોચિતકાલતો પટ્ઠાય.
Tato paṭṭhāyāti ārocitakālato paṭṭhāya.
સઙ્ઘભેદકાદિસિક્ખાપદવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Saṅghabhedakādisikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
ઇતિ કઙ્ખાવિતરણિયા પાતિમોક્ખવણ્ણનાય
Iti kaṅkhāvitaraṇiyā pātimokkhavaṇṇanāya
વિનયત્થમઞ્જૂસાયં લીનત્થપ્પકાસનિયં
Vinayatthamañjūsāyaṃ līnatthappakāsaniyaṃ
ભિક્ખુનિપાતિમોક્ખે સઙ્ઘાદિસેસવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Bhikkhunipātimokkhe saṅghādisesavaṇṇanā niṭṭhitā.