Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
ਸਙ੍ਘਿਕਚੀવਰੁਪ੍ਪਾਦਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
Saṅghikacīvaruppādakathāvaṇṇanā
੩੬੩. ਨੋ ਚੇ ਅਤ੍ਥਤਂ ਹੋਤਿ ‘‘ਏਕਂ ਚੀવਰਮਾਸ’’ਨ੍ਤਿ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਕਸ੍ਮਾ? ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਸ੍ਸੇવ ਤਾਨਿ ਚੀવਰਾਨਿ ਯਾવ ਚੀવਰਮਾਸਾ’’ਤਿ વਚਨਸ੍ਸ ਅਭਾવਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨਤ੍ਥਤਕਥਿਨਸ੍ਸ ਅਨਨੁਞ੍ਞਾਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਨ, ਹੇਟ੍ਠਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ, ਤਤੋ ਲੀਨਤ੍ਥਦੀਪਨਤ੍ਥਮਿਧ ਤਥਾ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚ। ਹੇਟ੍ਠਾ ਹਿ ‘‘ਅਕਾਲਚੀવਰਂ ਨਾਮ ਅਨਤ੍ਥਤੇ ਕਥਿਨੇ ਏਕਾਦਸਮਾਸੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਅਤ੍ਥਤੇ ਕਥਿਨੇ ਸਤ੍ਤਮਾਸੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਕਾਲੇਪਿ ਆਦਿਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਏਤਂ ਅਕਾਲਚੀવਰਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ॰ ੫੦੦) વਚਨਤੋ ਅਨਤ੍ਥਤਕਥਿਨਾਨਂ ਏਕਚੀવਰਮਾਸੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਤੇਸਂਯੇવ ਹੋਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਧ ਤਂ ਅવਤ੍વਾ ਏਕੋਪਿ ਤਯੋ ਗਣਪੂਰਕੇ ਲਭਿਤ੍વਾ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤੁਂ ਲਭਤੀਤਿ ਇਮਂ ਲੀਨਤ੍ਥਂ ਪਕਾਸੇਤੁਂ ‘‘ਯਾવ ਕਥਿਨਸ੍ਸ ਉਬ੍ਭਾਰਾਯਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਇਤਰਥਾ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਨ ਞਾਯਤਿ। ‘‘ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋ ਚ વਿਨਯਧਰੇਹੀਤਿ ਤਥਾ વੁਤ੍ਤੋਤਿ ਅਪਰੇ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਤ੍ਥਤਂ ਹੋਤਿ, ਪਞ੍ਚ ਮਾਸੇ ਸਬ੍ਬਂ ਤਸ੍ਸੇવ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਹੋਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਂਯੋਗવਸੇਨ ਉਪਯੋਗવਚਨਂ। ‘‘ਇਧ વਸ੍ਸਂવੁਤ੍ਥਸਙ੍ਘਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਨਿਯਮਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘વਸ੍ਸਾવਾਸਿਕਂ ਦੇਮਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਇਧਾ’’ਤਿ ਅਧਿਕਾਰਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਮਿਂ વੁਤ੍ਤੇ ਲਭਤਿ। ‘‘ਪਿਟ੍ਠਿਸਮਯੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾਤਿ ਚੀવਰਕਾਲਸ੍ਸਾਸਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਚ ਅਨਤ੍ਥਤਕਥਿਨਾਨਮ੍ਪਿ વੁਤ੍ਥવਸ੍ਸਾਨਞ੍ਚ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਟ੍ਠਾਨਤ੍ਤਾ ਏવ વੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਲਿਖਿਤਂ। ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਯਂ ਪਨ ਇਦਂ ‘ਇਧ વਸ੍ਸਂવੁਤ੍ਥਸਙ੍ਘਸ੍ਸਾ’ਤਿਆਦਿਂ ਕਤ੍વਾ ਯਾવ ‘ਅਨਾਗਤવਸ੍ਸੇ’ਤਿ ਪਦਂ, ਤਾવ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ‘ਕਸ੍ਮਾ? ਪਿਟ੍ਠਿਸਮਯੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ’ਤਿ ਇਦਂ ਪਰਤੋ ‘ਤਤ੍ਰ ਸਮ੍ਮੁਖੀਭੂਤਾਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪਾਪੁਣਾਤੀ’ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ‘ਕਸ੍ਮਾ? ਪਿਟ੍ਠਿਸਮਯੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ’ਤਿ ਲਿਖਿਤਬ੍ਬਂ। ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਚੇ? ਪਰਤੋ ‘ਚੀવਰਮਾਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾવ ਹੇਮਨ੍ਤਸ੍ਸਾ’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇਨ ਨਿਬ੍ਬਿਸੇਸਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਏવ ਏਕਚ੍ਚੇਸੁ ਪਣ੍ਡਿਤਨ੍ਤਿ વਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਇਧ ਪਨ ਇਧ-ਸਦ੍ਦੇਨ વਿਸੇਸਿਤਂ, ਤਤ੍ਥ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞવਿਰੋਧੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ। ‘‘ਮਯ੍ਹਿਮਾਨਿ ਚੀવਰਾਨਿ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤੀ’’ਤਿ વਚਨਮੇવਾਧਿਟ੍ਠਾਨਂ, ਇਦਮੇਤ੍ਥ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠવਸੇਨ વੁਤ੍ਤਂ। ‘‘ਮਯ੍ਹਿਮਾਨਿ ਚੀવਰਾਨੀ’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇਪਿ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਮੇવ ਹੋਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ‘‘ਮਯ੍ਹਿਮਾਨੀ’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ਤਸ੍ਸ ਚੀવਰਾਨਿ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘ਚੀવਰਾਨਿ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤੀ’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇવਾ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਦੁਗ੍ਗਹਿਤਾਨੀਤਿ ਸਙ੍ਘਿਕਾਨੇવ ਹੋਨ੍ਤਿ। ‘‘ਗਹਿਤਮੇવ ਨਾਮਾ’ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਇਦਂ ਪਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਨ વਿਦਿਤਂ, ਤੇ ਪਨ ਭਾਗਾ ਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਤ੍ਤਾਯੇવਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ। ‘‘ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਅਪਤਿਤੇ ਪੁਨ ਆਗਤਾ ਲਭਨ੍ਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ।
363. No ce atthataṃ hoti ‘‘ekaṃ cīvaramāsa’’nti na vattabbaṃ. Kasmā? ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, tasseva tāni cīvarāni yāva cīvaramāsā’’ti vacanassa abhāvato, tasmā anatthatakathinassa ananuññātanti ce? Na, heṭṭhā anuññātattā, tato līnatthadīpanatthamidha tathā vuttattā ca. Heṭṭhā hi ‘‘akālacīvaraṃ nāma anatthate kathine ekādasamāse uppannaṃ, atthate kathine sattamāse uppannaṃ, kālepi ādissa dinnaṃ, etaṃ akālacīvaraṃ nāmā’’ti (pārā. 500) vacanato anatthatakathinānaṃ ekacīvaramāse uppannaṃ, tesaṃyeva hotīti siddhaṃ, tasmā idha taṃ avatvā ekopi tayo gaṇapūrake labhitvā kathinaṃ attharituṃ labhatīti imaṃ līnatthaṃ pakāsetuṃ ‘‘yāva kathinassa ubbhārāyā’’ti vuttaṃ. Itarathā ayamattho na ñāyati. ‘‘Jānitabboca vinayadharehīti tathā vuttoti apare’’ti vuttaṃ. Atthataṃ hoti, pañca māse sabbaṃ tasseva bhikkhuno hotīti sambandho. Accantasaṃyogavasena upayogavacanaṃ. ‘‘Idha vassaṃvutthasaṅghassā’’ti niyamitattā ‘‘vassāvāsikaṃ demā’’ti ettha ca ‘‘idhā’’ti adhikārattā tasmiṃ vutte labhati. ‘‘Piṭṭhisamaye uppannattāti cīvarakālassāsannattā ca anatthatakathinānampi vutthavassānañca anuññātaṭṭhānattā eva vutta’’nti aññatarasmiṃ gaṇṭhipade likhitaṃ. Keci pana ‘‘yaṃ pana idaṃ ‘idha vassaṃvutthasaṅghassā’tiādiṃ katvā yāva ‘anāgatavasse’ti padaṃ, tāva pucchitvā ‘kasmā? Piṭṭhisamaye uppannattā’ti idaṃ parato ‘tatra sammukhībhūtānaṃ sabbesaṃ pāpuṇātī’ti imassa pariyosāne ‘kasmā? Piṭṭhisamaye uppannattā’ti likhitabbaṃ. Kasmāti ce? Parato ‘cīvaramāsato paṭṭhāya yāva hemantassā’ti vuttena nibbisesattā, tasmā eva ekaccesu paṇḍitanti vadantī’’ti vadanti. Idha pana idha-saddena visesitaṃ, tattha natthi, tasmā aññamaññavirodho natthīti gahetabbaṃ. ‘‘Mayhimāni cīvarāni pāpuṇantī’’ti vacanamevādhiṭṭhānaṃ, idamettha ukkaṭṭhavasena vuttaṃ. ‘‘Mayhimāni cīvarānī’ti vuttepi adhiṭṭhitameva hotī’’ti vuttaṃ. ‘‘Mayhimānī’ti vutte tassa cīvarāni nāma natthi, tasmā ‘cīvarāni pāpuṇantī’ti vattabbamevā’’ti vadanti. Duggahitānīti saṅghikāneva honti. ‘‘Gahitameva nāmā’ti imassa idaṃ pattanti kiñcāpi na viditaṃ, te pana bhāgā tesaṃ atthato pattāyevāti adhippāyo’’ti likhitaṃ. ‘‘Ekasmiṃ apatite puna āgatā labhantī’’ti vuttaṃ.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Mahāvaggapāḷi / ੨੨੨. ਸਙ੍ਘਿਕਚੀવਰੁਪ੍ਪਾਦਕਥਾ • 222. Saṅghikacīvaruppādakathā
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ਸਙ੍ਘਿਕਚੀવਰੁਪ੍ਪਾਦਕਥਾ • Saṅghikacīvaruppādakathā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ਸਙ੍ਘਿਕਚੀવਰੁਪ੍ਪਾਦਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Saṅghikacīvaruppādakathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ਸਙ੍ਘਿਕਚੀવਰੁਪ੍ਪਾਦਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Saṅghikacīvaruppādakathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ੨੨੨. ਸਙ੍ਘਿਕਚੀવਰੁਪ੍ਪਾਦਕਥਾ • 222. Saṅghikacīvaruppādakathā