Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಥೇರಗಾಥಾ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Theragāthā-aṭṭhakathā |
೮. ಸಞ್ಜಯತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ
8. Sañjayattheragāthāvaṇṇanā
ಯತೋ ಅಹನ್ತಿ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಞ್ಜಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಗಾಥಾ। ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಸೋಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಂ ಪುಞ್ಞಂ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಮಹತಿ ಪೂಗೇ ಸಂಕಿತ್ತಿವಸೇನ ವತ್ಥುಂ ಸಙ್ಘರಿತ್ವಾ ರತನತ್ತಯಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಪುಞ್ಞಂ ಕರೋನ್ತೋ ಸಯಂ ದಲಿದ್ದೋ ಹುತ್ವಾ ನೇಸಂ ಗಣಾದೀನಂ ಪುಞ್ಞಕಿರಿಯಾಯ ಬ್ಯಾವಟೋ ಅಹೋಸಿ। ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ ಭಗವನ್ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಭಿಕ್ಖೂನಞ್ಚ ತಂ ತಂ ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಂ ಅಕಾಸಿ। ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಅಪರಾಪರಂ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ಸುಗತೀಸುಯೇವ ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ರಾಜಗಹೇ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ ಸಞ್ಜಯೋ ನಾಮ ನಾಮೇನ, ಸೋ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ಬ್ರಹ್ಮಾಯುಪೋಕ್ಖರಸಾತಿಆದಿಕೇ ಅಭಿಞ್ಞಾತೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಸಾಸನೇ ಅಭಿಪ್ಪಸನ್ನೇ ದಿಸ್ವಾ ಸಞ್ಜಾತಪ್ಪಸಾದೋ ಸತ್ಥಾರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿ। ತಸ್ಸ ಸತ್ಥಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ। ಸೋ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಸೋತಾಪನ್ನೋ ಅಹೋಸಿ। ಅಪರಭಾಗೇ ಪಬ್ಬಜಿ। ಪಬ್ಬಜನ್ತೋ ಚ ಖುರಗ್ಗೇಯೇವ ಛಳಭಿಞ್ಞೋ ಅಹೋಸೀ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ಅಪದಾನೇ (ಅಪ॰ ಥೇರ ೧.೧೦.೫೧-೫೫) –
Yato ahanti āyasmato sañjayattherassa gāthā. Kā uppatti? Sopi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha vivaṭṭūpanissayaṃ puññaṃ upacinanto vipassissa bhagavato kāle mahati pūge saṃkittivasena vatthuṃ saṅgharitvā ratanattayaṃ uddissa puññaṃ karonto sayaṃ daliddo hutvā nesaṃ gaṇādīnaṃ puññakiriyāya byāvaṭo ahosi. Kālena kālaṃ bhagavantaṃ upasaṅkamitvā vanditvā pasannamānaso bhikkhūnañca taṃ taṃ veyyāvaccaṃ akāsi. So tena puññakammena devaloke nibbatto aparāparaṃ puññāni katvā sugatīsuyeva saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde rājagahe vibhavasampannassa brāhmaṇassa putto hutvā nibbatti sañjayo nāma nāmena, so vayappatto brahmāyupokkharasātiādike abhiññāte brāhmaṇe sāsane abhippasanne disvā sañjātappasādo satthāraṃ upasaṅkami. Tassa satthā dhammaṃ desesi. So dhammaṃ sutvā sotāpanno ahosi. Aparabhāge pabbaji. Pabbajanto ca khuraggeyeva chaḷabhiñño ahosī. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.10.51-55) –
‘‘ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ, ಮಹಾಪೂಗಗಣೋ ಅಹು।
‘‘Vipassissa bhagavato, mahāpūgagaṇo ahu;
ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಕರೋ ಆಸಿಂ, ಸಬ್ಬಕಿಚ್ಚೇಸು ವಾವಟೋ॥
Veyyāvaccakaro āsiṃ, sabbakiccesu vāvaṭo.
‘‘ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮೋ ಚ ಮೇ ನತ್ಥಿ, ಸುಗತಸ್ಸ ಮಹೇಸಿನೋ।
‘‘Deyyadhammo ca me natthi, sugatassa mahesino;
ಅವನ್ದಿಂ ಸತ್ಥುನೋ ಪಾದೇ, ವಿಪ್ಪಸನ್ನೇನ ಚೇತಸಾ॥
Avandiṃ satthuno pāde, vippasannena cetasā.
‘‘ಏಕನವುತಿತೋ ಕಪ್ಪೇ, ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಂ ಅಕಾಸಹಂ।
‘‘Ekanavutito kappe, veyyāvaccaṃ akāsahaṃ;
ದುಗ್ಗತಿಂ ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ, ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಸ್ಸಿದಂ ಫಲಂ॥
Duggatiṃ nābhijānāmi, veyyāvaccassidaṃ phalaṃ.
‘‘ಇತೋ ಚ ಅಟ್ಠಮೇ ಕಪ್ಪೇ, ರಾಜಾ ಆಸಿಂ ಸುಚಿನ್ತಿತೋ।
‘‘Ito ca aṭṭhame kappe, rājā āsiṃ sucintito;
ಸತ್ತರತನಸಮ್ಪನ್ನೋ, ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ಮಹಬ್ಬಲೋ॥
Sattaratanasampanno, cakkavattī mahabbalo.
‘‘ಕಿಲೇಸಾ ಝಾಪಿತಾ ಮಯ್ಹಂ…ಪೇ॰… ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನ’’ನ್ತಿ॥
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.
ಛಳಭಿಞ್ಞೋ ಪನ ಹುತ್ವಾ ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕರೋನ್ತೋ ‘‘ಯತೋ ಅಹಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ’’ತಿ ಗಾಥಂ ಅಭಾಸಿ।
Chaḷabhiñño pana hutvā aññaṃ byākaronto ‘‘yato ahaṃ pabbajito’’ti gāthaṃ abhāsi.
೪೮. ತತ್ಥ ಯತೋ ಅಹಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋತಿ ಯತೋ ಪಭುತಿ ಯತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಅಹಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ। ಪಬ್ಬಜಿತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ ಸಙ್ಕಪ್ಪಂ, ಅನರಿಯಂ ದೋಸಸಂಹಿತನ್ತಿ ರಾಗಾದಿದೋಸಸಂಹಿತಂ ತತೋ ಏವ ಅನರಿಯಂ ನಿಹೀನಂ, ಅರಿಯೇಹಿ ವಾ ಅನರಣೀಯತಾಯ ಅನರಿಯೇಹಿ ಅರಣೀಯತಾಯ ಚ ಅನರಿಯಂ ಪಾಪಕಂ ಆರಮ್ಮಣೇ ಅಭೂತಗುಣಾದಿಸಙ್ಕಪ್ಪನತೋ ‘‘ಸಙ್ಕಪ್ಪೋ’’ತಿ ಲದ್ಧನಾಮಂ ಕಾಮವಿತಕ್ಕಾದಿಮಿಚ್ಛಾವಿತಕ್ಕಂ ಉಪ್ಪಾದಿತಂ ನಾಭಿಜಾನಾಮೀತಿ, ‘‘ಖುರಗ್ಗೇಯೇವ ಮಯಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ತ’’ನ್ತಿ ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ।
48. Tattha yato ahaṃ pabbajitoti yato pabhuti yato paṭṭhāya ahaṃ pabbajito. Pabbajitakālato paṭṭhāya nābhijānāmi saṅkappaṃ, anariyaṃ dosasaṃhitanti rāgādidosasaṃhitaṃ tato eva anariyaṃ nihīnaṃ, ariyehi vā anaraṇīyatāya anariyehi araṇīyatāya ca anariyaṃ pāpakaṃ ārammaṇe abhūtaguṇādisaṅkappanato ‘‘saṅkappo’’ti laddhanāmaṃ kāmavitakkādimicchāvitakkaṃ uppāditaṃ nābhijānāmīti, ‘‘khuraggeyeva mayā arahattaṃ patta’’nti aññaṃ byākāsi.
ಸಞ್ಜಯತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Sañjayattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಥೇರಗಾಥಾಪಾಳಿ • Theragāthāpāḷi / ೮. ಸಞ್ಜಯತ್ಥೇರಗಾಥಾ • 8. Sañjayattheragāthā