| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya |
૧૧. સઙ્કવાસુત્તં
11. Saṅkavāsuttaṃ
૯૨. એકં સમયં ભગવા કોસલેસુ ચારિકં ચરમાનો મહતા ભિક્ખુસઙ્ઘેન સદ્ધિં યેન સઙ્કવા 1 નામ કોસલાનં નિગમો તદવસરિ. તત્ર સુદં ભગવા સઙ્કવાયં વિહરતિ. તેન ખો પન સમયેન કસ્સપગોત્તો નામ ભિક્ખુ સઙ્કવાયં આવાસિકો હોતિ. તત્ર સુદં ભગવા સિક્ખાપદપટિસંયુત્તાય ધમ્મિયા કથાય ભિક્ખૂ સન્દસ્સેતિ સમાદપેતિ સમુત્તેજેતિ સમ્પહંસેતિ. અથ ખો કસ્સપગોત્તસ્સ ભિક્ખુનો ભગવતિ સિક્ખાપદપટિસંયુત્તાય ધમ્મિયા કથાય ભિક્ખૂ સન્દસ્સેન્તે સમાદપેન્તે સમુત્તેજેન્તે સમ્પહંસેન્તે અહુદેવ અક્ખન્તિ અહુ અપ્પચ્ચયો – ‘‘અધિસલ્લિખતેવાયં 2 સમણો’’તિ. અથ ખો ભગવા સઙ્કવાયં યથાભિરન્તં વિહરિત્વા યેન રાજગહં તેન ચારિકં પક્કામિ. અનુપુબ્બેન ચારિકં ચરમાનો યેન રાજગહં તદવસરિ. તત્ર સુદં ભગવા રાજગહે વિહરતિ.
92. Ekaṃ samayaṃ bhagavā kosalesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ yena saṅkavā 3 nāma kosalānaṃ nigamo tadavasari. Tatra sudaṃ bhagavā saṅkavāyaṃ viharati. Tena kho pana samayena kassapagotto nāma bhikkhu saṅkavāyaṃ āvāsiko hoti. Tatra sudaṃ bhagavā sikkhāpadapaṭisaṃyuttāya dhammiyā kathāya bhikkhū sandasseti samādapeti samuttejeti sampahaṃseti. Atha kho kassapagottassa bhikkhuno bhagavati sikkhāpadapaṭisaṃyuttāya dhammiyā kathāya bhikkhū sandassente samādapente samuttejente sampahaṃsente ahudeva akkhanti ahu appaccayo – ‘‘adhisallikhatevāyaṃ 4 samaṇo’’ti. Atha kho bhagavā saṅkavāyaṃ yathābhirantaṃ viharitvā yena rājagahaṃ tena cārikaṃ pakkāmi. Anupubbena cārikaṃ caramāno yena rājagahaṃ tadavasari. Tatra sudaṃ bhagavā rājagahe viharati.
અથ ખો કસ્સપગોત્તસ્સ ભિક્ખુનો અચિરપક્કન્તસ્સ ભગવતો અહુદેવ કુક્કુચ્ચં અહુ વિપ્પટિસારો – ‘‘અલાભા વત મે, ન વત મે લાભા ; દુલ્લદ્ધં વત મે, ન વત મે સુલદ્ધં; યસ્સ મે ભગવતિ સિક્ખાપદપટિસંયુત્તાય ધમ્મિયા કથાય ભિક્ખૂ સન્દસ્સેન્તે સમાદપેન્તે સમુત્તેજેન્તે સમ્પહંસેન્તે અહુદેવ અક્ખન્તિ અહુ અપ્પચ્ચયો – ‘અધિસલ્લિખતેવાયં સમણો’તિ. યંનૂનાહં યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમેય્યં; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવતો સન્તિકે અચ્ચયં અચ્ચયતો દેસેય્ય’’ન્તિ. અથ ખો કસ્સપગોત્તો ભિક્ખુ સેનાસનં સંસામેત્વા પત્તચીવરમાદાય યેન રાજગહં તેન પક્કામિ. અનુપુબ્બેન યેન રાજગહં યેન ગિજ્ઝકૂટો પબ્બતો યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ ; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નો ખો કસ્સપગોત્તો ભિક્ખુ ભગવન્તં એતદવોચ –
Atha kho kassapagottassa bhikkhuno acirapakkantassa bhagavato ahudeva kukkuccaṃ ahu vippaṭisāro – ‘‘alābhā vata me, na vata me lābhā ; dulladdhaṃ vata me, na vata me suladdhaṃ; yassa me bhagavati sikkhāpadapaṭisaṃyuttāya dhammiyā kathāya bhikkhū sandassente samādapente samuttejente sampahaṃsente ahudeva akkhanti ahu appaccayo – ‘adhisallikhatevāyaṃ samaṇo’ti. Yaṃnūnāhaṃ yena bhagavā tenupasaṅkameyyaṃ; upasaṅkamitvā bhagavato santike accayaṃ accayato deseyya’’nti. Atha kho kassapagotto bhikkhu senāsanaṃ saṃsāmetvā pattacīvaramādāya yena rājagahaṃ tena pakkāmi. Anupubbena yena rājagahaṃ yena gijjhakūṭo pabbato yena bhagavā tenupasaṅkami ; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho kassapagotto bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘એકમિદં, ભન્તે, સમયં ભગવા સઙ્કવાયં વિહરતિ, સઙ્કવા નામ કોસલાનં નિગમો. તત્ર, ભન્તે, ભગવા સિક્ખાપદપટિસંયુત્તાય ધમ્મિયા કથાય ભિક્ખૂ સન્દસ્સેસિ સમાદપેસિ સમુત્તેજેસિ સમ્પહંસેસિ. તસ્સ મય્હં ભગવતિ સિક્ખાપદપટિસંયુત્તાય ધમ્મિયા કથાય ભિક્ખૂ સન્દસ્સેન્તે સમાદપેન્તે સમુત્તેજેન્તે સમ્પહંસેન્તે અહુદેવ અક્ખન્તિ અહુ અપ્પચ્ચયો – ‘અધિસલ્લિખતેવાયં સમણો’તિ. અથ ખો ભગવા સઙ્કવાયં યથાભિરન્તં વિહરિત્વા યેન રાજગહં તેન ચારિકં પક્કામિ. ( ) 5 તસ્સ મય્હં, ભન્તે, અચિરપક્કન્તસ્સ ભગવતો અહુદેવ કુક્કુચ્ચં અહુ વિપ્પટિસારો – અલાભા વત મે, ન વત મે લાભા; દુલ્લદ્ધં વત મે, ન વત મે સુલદ્ધં; યસ્સ મે ભગવતિ સિક્ખાપદપટિસંયુત્તાય ધમ્મિયા કથાય ભિક્ખૂ સન્દસ્સેન્તે સમાદપેન્તે સમુત્તેજેન્તે સમ્પહંસેન્તે અહુદેવ અક્ખન્તિ અહુ અપ્પચ્ચયો – ‘અધિસલ્લિખતેવાયં સમણો’તિ. યંનૂનાહં યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમેય્યં; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવતો સન્તિકે અચ્ચયં અચ્ચયતો દેસેય્યન્તિ. અચ્ચયો મં, ભન્તે , અચ્ચગમા યથાબાલં યથામૂળ્હં યથાઅકુસલં યસ્સ મે ભગવતિ સિક્ખાપદપટિસંયુત્તાય ધમ્મિયા કથાય ભિક્ખૂ સન્દસ્સેન્તે સમાદપેન્તે સમુત્તેજેન્તે સમ્પહંસેન્તે અહુદેવ અક્ખન્તિ અહુ અપ્પચ્ચયો – ‘અધિસલ્લિખતેવાયં સમણો’તિ. તસ્સ મે, ભન્તે, ભગવા અચ્ચયં અચ્ચયતો પટિગ્ગણ્હાતુ, આયતિં સંવરાયા’’તિ.
‘‘Ekamidaṃ, bhante, samayaṃ bhagavā saṅkavāyaṃ viharati, saṅkavā nāma kosalānaṃ nigamo. Tatra, bhante, bhagavā sikkhāpadapaṭisaṃyuttāya dhammiyā kathāya bhikkhū sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi. Tassa mayhaṃ bhagavati sikkhāpadapaṭisaṃyuttāya dhammiyā kathāya bhikkhū sandassente samādapente samuttejente sampahaṃsente ahudeva akkhanti ahu appaccayo – ‘adhisallikhatevāyaṃ samaṇo’ti. Atha kho bhagavā saṅkavāyaṃ yathābhirantaṃ viharitvā yena rājagahaṃ tena cārikaṃ pakkāmi. ( ) 6 Tassa mayhaṃ, bhante, acirapakkantassa bhagavato ahudeva kukkuccaṃ ahu vippaṭisāro – alābhā vata me, na vata me lābhā; dulladdhaṃ vata me, na vata me suladdhaṃ; yassa me bhagavati sikkhāpadapaṭisaṃyuttāya dhammiyā kathāya bhikkhū sandassente samādapente samuttejente sampahaṃsente ahudeva akkhanti ahu appaccayo – ‘adhisallikhatevāyaṃ samaṇo’ti. Yaṃnūnāhaṃ yena bhagavā tenupasaṅkameyyaṃ; upasaṅkamitvā bhagavato santike accayaṃ accayato deseyyanti. Accayo maṃ, bhante , accagamā yathābālaṃ yathāmūḷhaṃ yathāakusalaṃ yassa me bhagavati sikkhāpadapaṭisaṃyuttāya dhammiyā kathāya bhikkhū sandassente samādapente samuttejente sampahaṃsente ahudeva akkhanti ahu appaccayo – ‘adhisallikhatevāyaṃ samaṇo’ti. Tassa me, bhante, bhagavā accayaṃ accayato paṭiggaṇhātu, āyatiṃ saṃvarāyā’’ti.
‘‘તગ્ઘ તં 7, કસ્સપ, અચ્ચયો અચ્ચગમા યથાબાલં યથામૂળ્હં યથાઅકુસલં, યસ્સ તે મયિ સિક્ખાપદપટિસંયુત્તાય ધમ્મિયા કથાય ભિક્ખૂ સન્દસ્સેન્તે સમાદપેન્તે સમુત્તેજેન્તે સમ્પહંસેન્તે અહુદેવ અક્ખન્તિ અહુ અપ્પચ્ચયો – ‘અધિસલ્લિખતેવાયં સમણો’તિ. યતો ચ ખો ત્વં, કસ્સપ, અચ્ચયં અચ્ચયતો દિસ્વા યથાધમ્મં પટિકરોસિ, તં તે મયં પટિગ્ગણ્હામ. વુદ્ધિહેસા, કસ્સપ, અરિયસ્સ વિનયે યો અચ્ચયં અચ્ચયતો દિસ્વા યથાધમ્મં પટિકરોતિ, આયતિં સંવરં આપજ્જતિ.
‘‘Taggha taṃ 8, kassapa, accayo accagamā yathābālaṃ yathāmūḷhaṃ yathāakusalaṃ, yassa te mayi sikkhāpadapaṭisaṃyuttāya dhammiyā kathāya bhikkhū sandassente samādapente samuttejente sampahaṃsente ahudeva akkhanti ahu appaccayo – ‘adhisallikhatevāyaṃ samaṇo’ti. Yato ca kho tvaṃ, kassapa, accayaṃ accayato disvā yathādhammaṃ paṭikarosi, taṃ te mayaṃ paṭiggaṇhāma. Vuddhihesā, kassapa, ariyassa vinaye yo accayaṃ accayato disvā yathādhammaṃ paṭikaroti, āyatiṃ saṃvaraṃ āpajjati.
‘‘થેરો ચેપિ , કસ્સપ, ભિક્ખુ હોતિ ન સિક્ખાકામો ન સિક્ખાસમાદાનસ્સ વણ્ણવાદી, યે ચઞ્ઞે ભિક્ખૂ ન સિક્ખાકામા તે ચ ન સિક્ખાય સમાદપેતિ, યે ચઞ્ઞે ભિક્ખૂ સિક્ખાકામા તેસઞ્ચ ન વણ્ણં ભણતિ ભૂતં તચ્છં કાલેન, એવરૂપસ્સાહં, કસ્સપ, થેરસ્સ ભિક્ખુનો ન વણ્ણં ભણામિ. તં કિસ્સ હેતુ? સત્થા હિસ્સ વણ્ણં ભણતીતિ અઞ્ઞે નં 9 ભિક્ખૂ ભજેય્યું, યે નં ભજેય્યું ત્યાસ્સ દિટ્ઠાનુગતિં આપજ્જેય્યું, ય્યાસ્સ દિટ્ઠાનુગતિં આપજ્જેય્યું તેસં તં અસ્સ દીઘરત્તં અહિતાય દુક્ખાયાતિ. તસ્માહં, કસ્સપ, એવરૂપસ્સ થેરસ્સ ભિક્ખુનો ન વણ્ણં ભણામિ.
‘‘Thero cepi , kassapa, bhikkhu hoti na sikkhākāmo na sikkhāsamādānassa vaṇṇavādī, ye caññe bhikkhū na sikkhākāmā te ca na sikkhāya samādapeti, ye caññe bhikkhū sikkhākāmā tesañca na vaṇṇaṃ bhaṇati bhūtaṃ tacchaṃ kālena, evarūpassāhaṃ, kassapa, therassa bhikkhuno na vaṇṇaṃ bhaṇāmi. Taṃ kissa hetu? Satthā hissa vaṇṇaṃ bhaṇatīti aññe naṃ 10 bhikkhū bhajeyyuṃ, ye naṃ bhajeyyuṃ tyāssa diṭṭhānugatiṃ āpajjeyyuṃ, yyāssa diṭṭhānugatiṃ āpajjeyyuṃ tesaṃ taṃ assa dīgharattaṃ ahitāya dukkhāyāti. Tasmāhaṃ, kassapa, evarūpassa therassa bhikkhuno na vaṇṇaṃ bhaṇāmi.
‘‘મજ્ઝિમો ચેપિ, કસ્સપ, ભિક્ખુ હોતિ…પે॰… નવો ચેપિ, કસ્સપ, ભિક્ખુ હોતિ ન સિક્ખાકામો ન સિક્ખાસમાદાનસ્સ વણ્ણવાદી, યે ચઞ્ઞે ભિક્ખૂ ન સિક્ખાકામા તે ચ ન સિક્ખાય સમાદપેતિ, યે ચઞ્ઞે ભિક્ખૂ સિક્ખાકામા તેસઞ્ચ ન વણ્ણં ભણતિ ભૂતં તચ્છં કાલેન, એવરૂપસ્સાહં, કસ્સપ, નવસ્સ ભિક્ખુનો ન વણ્ણં ભણામિ. તં કિસ્સ હેતુ? સત્થા હિસ્સ વણ્ણં ભણતીતિ અઞ્ઞે નં ભિક્ખૂ ભજેય્યું, યે નં ભજેય્યું ત્યાસ્સ દિટ્ઠાનુગતિં આપજ્જેય્યું, ય્યાસ્સ દિટ્ઠાનુગતિં આપજ્જેય્યું તેસં તં અસ્સ દીઘરત્તં અહિતાય દુક્ખાયાતિ. તસ્માહં, કસ્સપ, એવરૂપસ્સ નવસ્સ ભિક્ખુનો ન વણ્ણં ભણામિ.
‘‘Majjhimo cepi, kassapa, bhikkhu hoti…pe… navo cepi, kassapa, bhikkhu hoti na sikkhākāmo na sikkhāsamādānassa vaṇṇavādī, ye caññe bhikkhū na sikkhākāmā te ca na sikkhāya samādapeti, ye caññe bhikkhū sikkhākāmā tesañca na vaṇṇaṃ bhaṇati bhūtaṃ tacchaṃ kālena, evarūpassāhaṃ, kassapa, navassa bhikkhuno na vaṇṇaṃ bhaṇāmi. Taṃ kissa hetu? Satthā hissa vaṇṇaṃ bhaṇatīti aññe naṃ bhikkhū bhajeyyuṃ, ye naṃ bhajeyyuṃ tyāssa diṭṭhānugatiṃ āpajjeyyuṃ, yyāssa diṭṭhānugatiṃ āpajjeyyuṃ tesaṃ taṃ assa dīgharattaṃ ahitāya dukkhāyāti. Tasmāhaṃ, kassapa, evarūpassa navassa bhikkhuno na vaṇṇaṃ bhaṇāmi.
‘‘થેરો ચેપિ, કસ્સપ, ભિક્ખુ હોતિ સિક્ખાકામો સિક્ખાસમાદાનસ્સ વણ્ણવાદી, યે ચઞ્ઞે ભિક્ખૂ ન સિક્ખાકામા તે ચ સિક્ખાય સમાદપેતિ, યે ચઞ્ઞે ભિક્ખૂ સિક્ખાકામા તેસઞ્ચ વણ્ણં ભણતિ ભૂતં તચ્છં કાલેન, એવરૂપસ્સાહં, કસ્સપ, થેરસ્સ ભિક્ખુનો વણ્ણં ભણામિ. તં કિસ્સ હેતુ? સત્થા હિસ્સ વણ્ણં ભણતીતિ અઞ્ઞે નં ભિક્ખૂ ભજેય્યું, યે નં ભજેય્યું ત્યાસ્સ દિટ્ઠાનુગતિં આપજ્જેય્યું, ય્યાસ્સ દિટ્ઠાનુગતિં આપજ્જેય્યું તેસં તં અસ્સ દીઘરત્તં હિતાય સુખાયાતિ. તસ્માહં, કસ્સપ, એવરૂપસ્સ થેરસ્સ ભિક્ખુનો વણ્ણં ભણામિ.
‘‘Thero cepi, kassapa, bhikkhu hoti sikkhākāmo sikkhāsamādānassa vaṇṇavādī, ye caññe bhikkhū na sikkhākāmā te ca sikkhāya samādapeti, ye caññe bhikkhū sikkhākāmā tesañca vaṇṇaṃ bhaṇati bhūtaṃ tacchaṃ kālena, evarūpassāhaṃ, kassapa, therassa bhikkhuno vaṇṇaṃ bhaṇāmi. Taṃ kissa hetu? Satthā hissa vaṇṇaṃ bhaṇatīti aññe naṃ bhikkhū bhajeyyuṃ, ye naṃ bhajeyyuṃ tyāssa diṭṭhānugatiṃ āpajjeyyuṃ, yyāssa diṭṭhānugatiṃ āpajjeyyuṃ tesaṃ taṃ assa dīgharattaṃ hitāya sukhāyāti. Tasmāhaṃ, kassapa, evarūpassa therassa bhikkhuno vaṇṇaṃ bhaṇāmi.
‘‘મજ્ઝિમો ચેપિ, કસ્સપ, ભિક્ખુ હોતિ સિક્ખાકામો…પે॰… નવો ચેપિ, કસ્સપ, ભિક્ખુ હોતિ સિક્ખાકામો સિક્ખાસમાદાનસ્સ વણ્ણવાદી, યે ચઞ્ઞે ભિક્ખૂ ન સિક્ખાકામા તે ચ સિક્ખાય સમાદપેતિ, યે ચઞ્ઞે ભિક્ખૂ સિક્ખાકામા તેસઞ્ચ વણ્ણં ભણતિ ભૂતં તચ્છં કાલેન, એવરૂપસ્સાહં, કસ્સપ, નવસ્સ ભિક્ખુનો વણ્ણં ભણામિ. તં કિસ્સ હેતુ? સત્થા હિસ્સ વણ્ણં ભણતીતિ અઞ્ઞે નં ભિક્ખૂ ભજેય્યું, યે નં ભજેય્યું ત્યાસ્સ દિટ્ઠાનુગતિં આપજ્જેય્યું, ય્યાસ્સ દિટ્ઠાનુગતિં આપજ્જેય્યું તેસં તં અસ્સ દીઘરત્તં હિતાય સુખાયાતિ. તસ્માહં, કસ્સપ, એવરૂપસ્સ નવસ્સ ભિક્ખુનો વણ્ણં ભણામી’’તિ. એકાદસમં.
‘‘Majjhimo cepi, kassapa, bhikkhu hoti sikkhākāmo…pe… navo cepi, kassapa, bhikkhu hoti sikkhākāmo sikkhāsamādānassa vaṇṇavādī, ye caññe bhikkhū na sikkhākāmā te ca sikkhāya samādapeti, ye caññe bhikkhū sikkhākāmā tesañca vaṇṇaṃ bhaṇati bhūtaṃ tacchaṃ kālena, evarūpassāhaṃ, kassapa, navassa bhikkhuno vaṇṇaṃ bhaṇāmi. Taṃ kissa hetu? Satthā hissa vaṇṇaṃ bhaṇatīti aññe naṃ bhikkhū bhajeyyuṃ, ye naṃ bhajeyyuṃ tyāssa diṭṭhānugatiṃ āpajjeyyuṃ, yyāssa diṭṭhānugatiṃ āpajjeyyuṃ tesaṃ taṃ assa dīgharattaṃ hitāya sukhāyāti. Tasmāhaṃ, kassapa, evarūpassa navassa bhikkhuno vaṇṇaṃ bhaṇāmī’’ti. Ekādasamaṃ.
સમણવગ્ગો નવમો.
Samaṇavaggo navamo.
તસ્સુદ્દાનં –
Tassuddānaṃ –
સમણો ગદ્રભો ખેત્તં, વજ્જિપુત્તો ચ સેક્ખકં;
Samaṇo gadrabho khettaṃ, vajjiputto ca sekkhakaṃ;
તયો ચ સિક્ખના વુત્તા, દ્વે સિક્ખા સઙ્કવાય ચાતિ.
Tayo ca sikkhanā vuttā, dve sikkhā saṅkavāya cāti.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ૧૧. સઙ્કવાસુત્તવણ્ણના • 11. Saṅkavāsuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ૧૧. સઙ્કવાસુત્તવણ્ણના • 11. Saṅkavāsuttavaṇṇanā
