| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
੮. ਸਨ੍ਨਿਧਿਕਾਰਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ
8. Sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā
੨੫੩. ਅਪਰਜ੍ਜੁ ਸਨ੍ਨਿਧਿ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਜ੍ਜ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ ਨ ਕੇવਲਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਮੇવ, ਅਥ ਖੋ ਉਗ੍ਗਹਿਤਕਮ੍ਪਿ, ਤੇਨੇવ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾਤਿ ਏવਂ ਸਨ੍ਨਿਧਿਕਤਂ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਯਾવਕਾਲਿਕਂ વਾ ਯਾਮਕਾਲਿਕਂ વਾ ਅਜ੍ਝੋਹਰਿਤੁਕਾਮਤਾਯ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣੇ ਤਾવ ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਯਦਿ ਤਂ ਪਠਮਮੇવ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ, ‘‘ਪਟਿਗ੍ਗਹਣੇ ਤਾવਾ’’ਤਿ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਸ੍ਮਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਮੇਤਂ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਾਲੇ ਗਹਿਤਂ ਅਜ੍ਜ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤ’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ।
253. Aparajju sannidhi nāma hotīti attho. Ajja paṭiggahitanti na kevalaṃ paṭiggahitameva, atha kho uggahitakampi, teneva aṭṭhakathāyaṃ ‘‘paṭiggaṇhāti, āpatti dukkaṭassāti evaṃ sannidhikataṃ yaṃ kiñci yāvakālikaṃ vā yāmakālikaṃ vā ajjhoharitukāmatāya gaṇhantassa paṭiggahaṇe tāva āpatti dukkaṭassā’’ti vuttaṃ. Yadi taṃ paṭhamameva paṭiggahitaṃ, ‘‘paṭiggahaṇe tāvā’’ti na vattabbaṃ, tasmā veditabbametaṃ ‘‘attano kāle gahitaṃ ajja paṭiggahita’nti vutta’’nti.
ਏਤ੍ਥਾਹ – ਯਥਾ ਪਞ੍ਚ ਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ ਉਗ੍ਗਹਿਤਕਾਨਿ ਅਨਧਿਪ੍ਪੇਤਾਨਿ। ਸਤ੍ਤਾਹਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਅਨਜ੍ਝੋਹਰਣੀਯਤ੍ਤਾ, ਤਥਾ ਇਧਾਪਿ ਉਗ੍ਗਹਿਤਕਂ ਨਾਧਿਪ੍ਪੇਤਨ੍ਤਿ? ਏਤ੍ਥ વੁਚ੍ਚਤਿ – ਭੇਸਜ੍ਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ (ਪਾਰਾ॰ ੬੧੮ ਆਦਯੋ) ਉਗ੍ਗਹਿਤਕਂ ਨਾਧਿਪ੍ਪੇਤਨ੍ਤਿ ਯੁਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਾਲਾਤਿਕ੍ਕਮਨਮਤ੍ਤੇਨ ਤਤ੍ਥ ਆਪਤ੍ਤਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ। ਏਤ੍ਥ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਾਲਾਤਿਕ੍ਕਮਨਮਤ੍ਤੇਨ ਆਪਤ੍ਤਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗਾਭਾવਤੋ। ਅਜ੍ਝੋਹਰਣੇਨੇવ ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦਮਤੇਨ ਅਜ੍ਜ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਪੁਨਦਿવਸੇ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋ ਦ੍વੇ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਆਪਜ੍ਜਤਿ।
Etthāha – yathā pañca bhesajjāni uggahitakāni anadhippetāni. Sattāhātikkame anāpatti anajjhoharaṇīyattā, tathā idhāpi uggahitakaṃ nādhippetanti? Ettha vuccati – bhesajjasikkhāpade (pārā. 618 ādayo) uggahitakaṃ nādhippetanti yuttaṃ attano kālātikkamanamattena tattha āpattippasaṅgato. Ettha na yuttaṃ attano kālātikkamanamattena āpattippasaṅgābhāvato. Ajjhoharaṇeneva hi ettha āpattīti adhippāyo, tasmā anugaṇṭhipadamatena ajja uggahetvā punadivase bhuñjanto dve āpattiyo āpajjati.
ਤਤ੍ਰਾਯਂ વਿਚਾਰਣਾ – ਅਤ੍ਤਨਾ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਕਾਮੋ ਅਜ੍ਜ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਪੁਨਦਿવਸੇ ਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਦ੍વੇ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਆਪਜ੍ਜਤਿ। ਸਾਮਣੇਰਾਦੀਨਂਯੇવ ਅਤ੍ਥਾਯ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਗਹਿਤਂ ਪੁਨਦਿવਸੇ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਨ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋਤਿ। ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾਤਿ ਏਤ੍ਥਾਯਮਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਸਚੇ ਬੇਲਟ੍ਠਸੀਸੋ વਿਯ ਦੁਤਿਯਤਤਿਯਾਦਿਦਿવਸਤ੍ਥਾਯ ਅਜ੍ਜ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਸਾਮਣੇਰਾਦੀਨਂ ਗੋਪਨਤ੍ਥਾਯ ਦੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਪੁਨਦਿવਸੇ ਅਜ੍ਝੋਹਰਣਤ੍ਥਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣੇ ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾਤਿ ਸਮ੍ਭવਤਿ। ਸਯਮੇવ ਸਚੇ ਤਂ ਗੋਪੇਤ੍વਾ ਠਪੇਤਿ, ਪੁਨਦਿવਸੇ ਪਤਿਤਂ ਕਚવਰਂ ਦਿਸ੍વਾ વਿਮਤਿવਸੇਨ વਾ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਤੋ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਤੋવ ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾਤਿ ਸਮ੍ਭવਤਿ। ਨੋ ਚੇ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਤਂ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਨਤ੍ਥਿ। ‘‘ਇਦਞ੍ਹਿ ‘ਏਕਂ ਪਾਦਂ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮੇਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਸ੍ਸਾ’ਤਿਆਦਿ વਿਯਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਯੋ ਪਨ ਏਕਪ੍ਪਹਾਰੇਨੇવ ਦ੍વੇਪਿ ਪਾਦੇ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਏવਂਸਮ੍ਪਦਮਿਦਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਏਤ੍ਥ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਭਾવਂ ਅવਿਜਹਨ੍ਤਮੇવ ਸਨ੍ਨਿਧਿਂ ਜਨੇਤੀਤਿ ਧਮ੍ਮਸਿਰਿਤ੍ਥੇਰੋ, ਤਂ ‘‘ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਾ વਿਰੁਜ੍ਝਤਿ। ਕਪਾਲੇਨ ਪੀਤੋ ਪਨ ਸ੍ਨੇਹੋ ਅਬ੍ਬੋਹਾਰਿਕੋ। ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਉਣ੍ਹੇ ਓਤਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਗ੍ਘਰਤਿ, ਤਥਾਪਿ ‘‘ਭੇਸਜ੍ਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ વਿਯਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਇਤਰਥਾ ਕਪਾਲੇਨ ਪੀਤਾ ਸਪ੍ਪਿਆਦਯੋਪਿ ਸਤ੍ਤਾਹਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਜਨੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ। ਸਯਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾਤਿ ਇਧਾਪਿ ਪੁਬ੍ਬੇ વੁਤ੍ਤવਿਧਿਯੇવ। ਦੁਦ੍ਧੋਤਪਤ੍ਤਕਥਾਪਿ ਏਤੇਨ ਸਮੇਤਿ વਿਯ । ਆਹਾਰਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਕਾਲੇਪਿ ਲਬ੍ਭਤਿ। ਪਕਤਿਆਮਿਸੇਤਿ ਕਪ੍ਪਿਯਾਮਿਸੇ। ਸਾਮਿਸੇਨ ਮੁਖੇਨ ਅਜ੍ਝੋਹਰਤੋ ਦ੍વੇਤਿ ‘‘ਹਿਯ੍ਯੋ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਯਾਮਕਾਲਿਕਂ ਅਜ੍ਜ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਂ ਸਾਮਿਸੇਨ ਮੁਖੇਨ ਅਜ੍ਝੋਹਰਤੋ ਦ੍વੇ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਾਨੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ। ਅਜ੍ਜ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਯਾવਕਾਲਿਕਮ੍ਪਿ ਹਿ ਯਾਮਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਪਾਨਕੇਨ ਸਂਸਟ੍ਠਂ ਸਨ੍ਨਿਧਿਂ ਕਰੋਤਿ। ਅਕਪ੍ਪਿਯਮਂਸੇਸੁ ਮਨੁਸ੍ਸਮਂਸੇ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਂ, ਸੇਸਮਂਸੇ ਦੁਕ੍ਕਟਞ੍ਚ વਡ੍ਢਤਿ।
Tatrāyaṃ vicāraṇā – attanā bhuñjitukāmo ajja uggahetvā punadivase bhuñjati, dve āpattiyo āpajjati. Sāmaṇerādīnaṃyeva atthāya uggahetvā gahitaṃ punadivase paṭiggahetvā bhuñjanto āpattiyā na kāretabboti. Paṭiggaṇhāti, āpatti dukkaṭassāti etthāyamadhippāyo – sace belaṭṭhasīso viya dutiyatatiyādidivasatthāya ajja paṭiggahetvā sāmaṇerādīnaṃ gopanatthāya deti, tassa punadivase ajjhoharaṇatthaṃ paṭiggahaṇe āpatti dukkaṭassāti sambhavati. Sayameva sace taṃ gopetvā ṭhapeti, punadivase patitaṃ kacavaraṃ disvā vimativasena vā paṭiggaṇhato paṭiggahaṇatova āpatti dukkaṭassāti sambhavati. No ce paṭiggaṇhāti, taṃ dukkaṭaṃ natthi. ‘‘Idañhi ‘ekaṃ pādaṃ atikkāmeti, āpatti thullaccayassā’tiādi viyā’’ti vuttaṃ. Yo pana ekappahāreneva dvepi pāde atikkāmeti, tassa taṃ thullaccayaṃ natthi, evaṃsampadamidanti veditabbaṃ. Ettha paṭiggahitabhāvaṃ avijahantameva sannidhiṃ janetīti dhammasiritthero, taṃ ‘‘paṭiggaṇhāti, āpatti dukkaṭassā’’ti pāḷiyā virujjhati. Kapālena pīto pana sneho abbohāriko. Kiñcāpi uṇhe otāpentassa paggharati, tathāpi ‘‘bhesajjasikkhāpade viyā’’ti vuttaṃ. Itarathā kapālena pītā sappiādayopi sattāhātikkame āpattiṃ janeyyunti. Sayaṃ paṭiggahetvāti idhāpi pubbe vuttavidhiyeva. Duddhotapattakathāpi etena sameti viya . Āhāratthāyāti kālepi labbhati. Pakatiāmiseti kappiyāmise. Sāmisena mukhena ajjhoharato dveti ‘‘hiyyo paṭiggahitayāmakālikaṃ ajja purebhattaṃ sāmisena mukhena ajjhoharato dve pācittiyānī’’ti likhitaṃ. Ajja paṭiggahitaṃ yāvakālikampi hi yāmātikkantapānakena saṃsaṭṭhaṃ sannidhiṃ karoti. Akappiyamaṃsesu manussamaṃse thullaccayaṃ, sesamaṃse dukkaṭañca vaḍḍhati.
੨੫੫. ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਂ ਯਾવਜੀવਿਕਂ ਆਹਾਰਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਕਾਲੇਪਿ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇવ ਸਨ੍ਨਿਧਿਂ ਅਨਾਪਜ੍ਜਨਤੋਤਿ ਕੇਚਿ। ਤਦਹੁ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਤਦਹੁ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਚੇ? ਨ, ਪਾਲ਼ਿਯਮ੍ਪਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ વਿਸੇਸਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿਤਾਯ। ਭੇਸਜ੍ਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਂ ਯਥਾਸੁਖਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨਂ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਆਹਾਰੇ ਸਪ੍ਪਿਆਦਿ ਸਙ੍ਗਹਂ ਯਾਤਿ, ਤੇਨ ਤਗ੍ਗਤਿਕવਸੇਨ વੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਭੇਸਜ੍ਜવਸੇਨ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਉਪਤਿਸ੍ਸੋ।
255.Sattāhakālikaṃ yāvajīvikaṃ āhāratthāyāti kālepi dukkaṭameva sannidhiṃ anāpajjanatoti keci. Tadahu paṭiggahitaṃ tadahu purebhattaṃ vaṭṭatīti ce? Na, pāḷiyampi aṭṭhakathāyampi visesassa natthitāya. Bhesajjasikkhāpade purebhattaṃ yathāsukhaṃ paribhuñjanaṃ vuttanti ce? Āhāre sappiādi saṅgahaṃ yāti, tena taggatikavasena vuttaṃ, na bhesajjavasena vuttanti upatisso.
ਸਨ੍ਨਿਧਿਕਾਰਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ • Mahāvibhaṅga / ੪. ਭੋਜਨવਗ੍ਗੋ • 4. Bhojanavaggo
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ੮. ਸਨ੍ਨਿਧਿਕਾਰਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 8. Sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ੮. ਸਨ੍ਨਿਧਿਕਾਰਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 8. Sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ੮. ਸਨ੍ਨਿਧਿਕਾਰਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 8. Sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ੮. ਸਨ੍ਨਿਧਿਕਾਰਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ • 8. Sannidhikārakasikkhāpadaṃ
