Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
੨. ਉਪੋਸਥਕ੍ਖਨ੍ਧਕવਣ੍ਣਨਾ
2. Uposathakkhandhakavaṇṇanā
ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾਨੁਜਾਨਨਾਦਿਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
Sannipātānujānanādikathāvaṇṇanā
੧੩੨-੩. ਤੇਨ ਸਮਯੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਓવਾਦਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸੇ ਧੁਰਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂਯੇવ વਿਸੁਂ ਉਪੋਸਥਕਰਣਂ ਅਨੁਜਾਨਿਤ੍વਾ ਠਿਤਸਮਯੇਨ। ਕੋ ਪਨ ਸੋਤਿ? ਮਜ੍ਝਿਮਬੋਧਿਯਂ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਪ੍ਪਹੋਨਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਂ ਪਰਿਨਿਟ੍ਠਾਨਕਾਲੋ। ਤੇਨੇવਾਹ ‘‘ਤਾਨਿ ਨੇਸਂ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਂ ਅਨੁਜਾਨੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ। ‘‘ਏવਞ੍ਚ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਉਦ੍ਦਿਸਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਨਿਦਾਨੁਦ੍ਦੇਸਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤੁਕਾਮਤਾਯ ਚ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਂ ਉਦ੍ਦੇਸਪਰਿਚ੍ਛੇਦਨਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਞ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਞ੍ਞਥਾ ‘‘ਏવਞ੍ਚ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਮਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਉਦ੍ਦਿਸੇਯ੍ਯਥਾ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤਬ੍ਬਕ੍ਕਮਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਾ ਇਦਾਨਿ ‘‘ਏવਞ੍ਚ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਉਦ੍ਦਿਸਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਨਿਰਤ੍ਥਕਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਇਦਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਘੁਪੋਸਥਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ।
132-3.Tenasamayenāti attano ovādapātimokkhuddese dhuraṃ nikkhipitvā bhikkhūnaṃyeva visuṃ uposathakaraṇaṃ anujānitvā ṭhitasamayena. Ko pana soti? Majjhimabodhiyaṃ pātimokkhuddesappahonakasikkhāpadānaṃ pariniṭṭhānakālo. Tenevāha ‘‘tāni nesaṃ pātimokkhuddesaṃ anujāneyya’’nti. ‘‘Evañca pana, bhikkhave, uddisitabba’’nti nidānuddesaṃ paññāpetukāmatāya ca sikkhāpadānaṃ uddesaparicchedanidassanatthañca vuttaṃ. Aññathā ‘‘evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyathā’’ti sabbasikkhāpadānaṃ uddisitabbakkamassa dassitattā idāni ‘‘evañca pana, bhikkhave, uddisitabba’’nti idaṃ niratthakaṃ āpajjati, idañca sabbasaṅghuposathaṃ sandhāya vuttaṃ.
੧੩੪. ‘‘ਯਂਨੂਨ ਅਯ੍ਯਾਪਿ…ਪੇ॰… ਸਨ੍ਨਿਪਤੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ ਬਹੂਨਂ ਅਧਿਕਾਰਪ੍ਪવਤ੍ਤਿ। ਤਤ੍ਰਾਪਿ વਿਨਯਂ ਆਗਮ੍ਮ વੁਤ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਾਮਿ, ਨ ਕੇવਲਂ ਸਙ੍ਘਤ੍ਥੇਰੋਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ, ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਗਾਰવਯੁਤ੍ਤવਚਨਾਰਹਤਾਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਞ੍ਚ ‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਆਹ। ਤਤ੍ਥ ਸਯਂ ਚੇ ਥੇਰੋ, ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਆવੁਸੋ’’ਤਿ વਤ੍ਤੁਂ ਯੁਜ੍ਜਤਿ। ਕਥਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ? ਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ ਸਙ੍ਘਤ੍ਥੇਰੋ ਅਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਦੁਲ੍ਲਭੋ। ਸਬ੍ਬਕਮ੍ਮવਾਚਾਯ ਪਯੋਗਨਿਦਸ੍ਸਨੇ ਚ ‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘੋ’’ ਇਚ੍ਚੇવ ਭਗવਾ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ ਚੇ? ਏવਮੇਤਂ ਤਥਾ ਦਸ੍ਸਨਤੋ। ਸਙ੍ਘਂ ਉਪਾਦਾਯ ਸਙ੍ਘਤ੍ਥੇਰੇਨਾਪਿ ‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਉਪਾਦਾਯ ‘‘ਆવੁਸੋ’’ਤਿ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮવਾਚਾਯ ਪਯੋਗਦਸ੍ਸਨਤੋ, ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਉਪੋਸਥੇ ਚ ਥੇਰੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ‘‘ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਅਹਂ, ਆવੁਸੋ’’ਤਿ ਪਯੋਗਦਸ੍ਸਨਤੋ ਚ। ‘‘ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲ’’ਨ੍ਤਿ ਪਰਤੋ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤਬ੍ਬੇ ਉਪੋਸਥਕਰਣਨ੍ਤਰਾਯੇ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ। ਉਪੋਸਥਸ੍ਸ ਬਹੁવਿਧਤ੍ਤਾ ਸਰੂਪਤੋ વਤ੍ਤੁਂ ‘‘ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਉਦ੍ਦਿਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਆਹ। ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਞਤ੍ਤਿਂ ਨਿਟ੍ਠਪੇਸਿ। ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਤੋ ਏવ ਹਿ ਉਪੋਸਥਕਮ੍ਮਂ। ਨ, ਤਤਿਯਾਨੁਸ੍ਸਾવਨਸਮ੍ਭવਤੋਤਿ ਚੇ? ਨ, ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥਕਮ੍ਮੇਹਿ ਅਸਦਿਸਤ੍ਤਾ। ਨ ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਚਤੁਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ’’ਤਿ ਆਰਭੀਯਤੀਤਿ। ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯੇਹਿ ਅਸਦਿਸਤ੍ਤਾ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਮਾਹੋਤੂਤਿ ਚੇ? ਨ, ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਥਾਪਿ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਤੋ। ਤਥਾ ਹਿ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਂ ਏਕਚ੍ਚਂ ਅਪਲੋਕਨવਸੇਨਪਿ ਕਾਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਂ ਅਞ੍ਞਥਾ ਕਾਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਕਥਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ? ਇਦਮੇવ ਉਪੋਸਥਕਮ੍ਮਂ ਞਾਪਕਂ।
134. ‘‘Yaṃnūna ayyāpi…pe… sannipateyyu’’nti bahūnaṃ adhikārappavatti. Tatrāpi vinayaṃ āgamma vutto bhikkhu sāmi, na kevalaṃ saṅghattheroti dassanatthaṃ, saṅghassa gāravayuttavacanārahatādassanatthañca ‘‘suṇātu me, bhante’’ti āha. Tattha sayaṃ ce thero, bhikkhuṃ sandhāya ‘‘āvuso’’ti vattuṃ yujjati. Kathaṃ paññāyati? Buddhakāle saṅghatthero abyatto nāma dullabho. Sabbakammavācāya payoganidassane ca ‘‘suṇātu me, bhante, saṅgho’’ icceva bhagavā dassetīti ce? Evametaṃ tathā dassanato. Saṅghaṃ upādāya saṅghattherenāpi ‘‘suṇātu me, bhante, saṅgho’’ti vattabbaṃ, bhikkhuṃ upādāya ‘‘āvuso’’ti mahākassapassa kammavācāya payogadassanato, pārisuddhiuposathe ca therena bhikkhunā ‘‘parisuddho ahaṃ, āvuso’’ti payogadassanato ca. ‘‘Yadi saṅghassa pattakalla’’nti parato paññāpetabbe uposathakaraṇantarāye sandhāyāha. Uposathassa bahuvidhattā sarūpato vattuṃ ‘‘pātimokkhaṃ uddiseyyā’’ti āha. Ettāvatā ñattiṃ niṭṭhapesi. Ñattidutiyakammato eva hi uposathakammaṃ. Na, tatiyānussāvanasambhavatoti ce? Na, aññehi ñatticatutthakammehi asadisattā. Na hi ettha catukkhattuṃ ‘‘suṇātu me’’ti ārabhīyatīti. Aññehi ñattidutiyehi asadisattā ñattidutiyampi māhotūti ce? Na, ñattidutiyakammassa aññathāpi kattabbato. Tathā hi ñattidutiyakammaṃ ekaccaṃ apalokanavasenapi kātuṃ vaṭṭati, na aññaṃ aññathā kātuṃ vaṭṭati. Kathaṃ paññāyatīti? Idameva uposathakammaṃ ñāpakaṃ.
‘‘ਕਿਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਨ ਞਤ੍ਤਿ ਨਿਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਞ੍ਹਿ ਞਤ੍ਤਿਤੋ ਪੁਰੇਤਰਮੇવ ਕਰੀਯਤੀਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘੋ, ਕਿਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਂ, ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸਾ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾਤਿ? ਤਥਾਪਿ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਹਿ ਤਂ ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨ੍ਤੋਕਰੀਯਤੀਤਿ। ਯਦਿ ਏવਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਪਯੋਜਨਾਭਾવਾਤਿ ਚੇ? ਨ, ਯਥਾਗਤਟ੍ਠਾਨੇਯੇવ વਤ੍ਤਬ੍ਬਤੋ, ਪਰਪਦਾਪੇਕ੍ਖਤਾਯਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਇਦਂ ਪੁਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਂ ਅਕਤ੍વਾ ਉਪੋਸਥਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸਙ੍ਘੋ, ਪੁਗ੍ਗਲੋ વਾ ਠਪਨਕ੍ਖੇਤ੍ਤਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਆਪਜ੍ਜਤਿ। ਨ ਹਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਖੇਤ੍ਤੇ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਨਾਸਨੋਦਕਪਦੀਪਕਰਣੇ ਆਪਤ੍ਤਿਮੋਕ੍ਖੋ ਹੋਤਿ। ਉਪੋਸਥਕਮ੍ਮਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਾਕਰਣਪਚ੍ਚਯਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ, ਨ ਸਾ ਕਮ੍ਮਪਰਿਯੋਸਾਨਾਪੇਕ੍ਖਾ ਏਤ੍ਥਾਗਤਸਮ੍ਪਜਾਨਮੁਸਾવਾਦਾਪਤ੍ਤਿ વਿਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ‘‘ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਆਰੋਚੇਥਾ’’ਤਿ વਤ੍ਤੁਕਾਮੋ ਪਠਮਂਯੇવ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਪਰਿਸੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚਯਂ ਪੁਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਂ ਸਰਾਪੇਤਿ। ਤਞ੍ਹਿ ਕਤਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ, ਅਕਤਂ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚਯੋ, ਤੇਨੇવ ਉਭਯਾਪੇਕ੍ਖਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ‘‘ਕਤਂ ਨ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅવਤ੍વਾ ‘‘ਕਿਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚ’’ ਮਿਚ੍ਚੇવਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਅਕਤਪਕ੍ਖੇ ਤਾવ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਆਰੋਚਨਕ੍ਕਮਨਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਪਰਤੋ ‘‘ਯਸ੍ਸ ਸਿਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਸੋ ਆવਿ ਕਰੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਚ, ਕਤਪਕ੍ਖੇ ‘‘ਅਸਨ੍ਤਿਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਤੁਣ੍ਹੀ ਭવਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਚ વਕ੍ਖਤਿ।
‘‘Kiṃ saṅghassa pubbakicca’’nti idaṃ na ñatti niṭṭhapetvā vattabbaṃ, tañhi ñattito puretarameva karīyatīti. Tasmā ‘‘suṇātu me, bhante, saṅgho, kiṃ saṅghassa pubbakiccaṃ, yadi saṅghassā’’ti vattabbaṃ siyāti? Tathāpi na vattabbaṃ, na hi taṃ ñattiyā antokarīyatīti. Yadi evaṃ sabbattha na vattabbaṃ payojanābhāvāti ce? Na, yathāgataṭṭhāneyeva vattabbato, parapadāpekkhatāyāti vuttaṃ hoti. Idaṃ pubbakiccaṃ akatvā uposathaṃ karonto saṅgho, puggalo vā ṭhapanakkhettātikkame āpajjati. Na hi tasmiṃ khette atikkante sammajjanāsanodakapadīpakaraṇe āpattimokkho hoti. Uposathakammato pubbe kattabbakiccākaraṇapaccayattā tassā āpattiyā, na sā kammapariyosānāpekkhā etthāgatasampajānamusāvādāpatti viya, tasmā pātimokkhuddesako bhikkhu ‘‘pārisuddhiṃ āyasmanto ārocethā’’ti vattukāmo paṭhamaṃyeva parisuddhāparisuddhapaccayaṃ pubbakiccaṃ sarāpeti. Tañhi kataṃ parisuddhapaccayo hoti, akataṃ aparisuddhapaccayo, teneva ubhayāpekkhādhippāyena ‘‘kataṃ na kata’’nti avatvā ‘‘kiṃ saṅghassa pubbakicca’’ miccevāha. Tattha akatapakkhe tāva pārisuddhiārocanakkamanidassanatthaṃ parato ‘‘yassa siyā āpatti, so āvi kareyyā’’ti ca, katapakkhe ‘‘asantiyā āpattiyā tuṇhī bhavitabba’’nti ca vakkhati.
ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਆਰੋਚੇਥ। ਕਿਂਕਾਰਣਾ? ਯਸ੍ਮਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਸ੍ਸਾਮਿ। ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਉਦ੍ਦਿਸਾਮੀ’’ਤਿ વਤ੍ਤਮਾਨਕਾਲਂ ਅਪਰਾਮਸਿਤ੍વਾ ‘‘ਉਦ੍ਦਿਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਨਾਗਤਕਾਲਪਰਾਮਸਨੇਨ ਯ੍વਾਯਂ ‘‘ਦਾਨਿ ਨੇਸਂ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਂ ਅਨੁਜਾਨੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾવ॰ ੧੫੦) ਏਤ੍ਥ વੁਤ੍ਤਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸੋ, ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਕੇ। ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ વਤ੍ਤਮਾਨਸ੍ਸ ਨਿਦਾਨੁਦ੍ਦੇਸਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸ੍ਸ ਯਦੇਤਂ ਅਨ੍ਤੇ ‘‘ਕਚ੍ਚਿਤ੍ਥ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾ’’ਤਿਆਦਿਕਂ ਯਾવਤਤਿਯਾਨੁਸ੍ਸਾવਨਂ, ਤਸ੍ਸੇવ ਆਪਤ੍ਤਿਖੇਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਅવਯવੇਪਿ ਅવਯવੀવੋਹਾਰਸਮ੍ਭવਤੋ ਚ ਇਧ ਆਪਤ੍ਤਿਖੇਤ੍ਤਮੇવ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਏવਞ੍ਹਿ વੁਤ੍ਤੇ ਯਸ੍ਮਾ ਪਰਤੋ ਆਪਤ੍ਤਿਖੇਤ੍ਤਂ ਆਗਮਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਆਪਤ੍ਤਿਭੀਰੁਕਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਸਬ੍ਬੇવ ਪਠਮਮੇવ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਆਰੋਚੇਥਾਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਸਮ੍ਭવਤਿ। વਤ੍ਤਮਾਨਕਾਲવਸੇਨ વੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਆਰੋਚੇਥਾ’’ਤਿ વਚਨਮੇવ ਨ ਸਮ੍ਭવਤਿ ਤਦਾਰੋਚਨਸ੍ਸ ਪਠਮਂ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ, ਪਗੇવ ਤਸ੍ਸ ਕਰਣਾਭਾવੇਨ ‘‘ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ વਚਨਂ। ਅਯਂ ਨਯੋ ਸਨ੍ਤਿਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਆਰੋਚਨੇ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾવੇ, ਅਕਮ੍ਮਪਰਿਯੋਸਾਨਾ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾવਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ, ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਯੁਜ੍ਜਤੇવ। ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਕੋ ਹਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਆਪਤ੍ਤਿਆવਿਕਰਣਂ ਅਕਤ੍વਾ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍વਾ ਤੇਨੇવ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾવੇਨ ਆਰੋਚਿਤਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਕੋ ਹੁਤ੍વਾ ‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਂ ਆਰਭਿ।
Pārisuddhiṃ āyasmanto ārocetha. Kiṃkāraṇā? Yasmā pātimokkhaṃ uddisissāmi. Ettha ca ‘‘uddisāmī’’ti vattamānakālaṃ aparāmasitvā ‘‘uddisissāmī’’ti anāgatakālaparāmasanena yvāyaṃ ‘‘dāni nesaṃ pātimokkhuddesaṃ anujāneyya’’nti (mahāva. 150) ettha vuttapātimokkhuddeso, taṃ sandhāya ‘‘pātimokkhaṃ uddisissāmī’’ti vuttanti eke. Yasmā ‘‘pañcime, bhikkhave, pātimokkhuddesā’’ti vuttaṃ, tasmā vattamānassa nidānuddesasaṅkhātassa pātimokkhassa yadetaṃ ante ‘‘kaccittha parisuddhā’’tiādikaṃ yāvatatiyānussāvanaṃ, tasseva āpattikhettattā, avayavepi avayavīvohārasambhavato ca idha āpattikhettameva sandhāya ‘‘pātimokkhaṃ uddisissāmī’’ti vuttaṃ. Evañhi vutte yasmā parato āpattikhettaṃ āgamissati, tasmā āpattibhīrukā tumhe sabbeva paṭhamameva pārisuddhiṃ ārocethāti ayamattho sambhavati. Vattamānakālavasena vutte ‘‘pārisuddhiṃ āyasmanto ārocethā’’ti vacanameva na sambhavati tadārocanassa paṭhamaṃ icchitabbattā, pageva tassa karaṇābhāvena ‘‘pātimokkhaṃ uddisissāmī’’ti vacanaṃ. Ayaṃ nayo santiyā āpattiyā ārocane yujjati, na tuṇhībhāve, akammapariyosānā tuṇhībhāvappattito, evaṃ santepi tasmiṃ yujjateva. Pātimokkhuddesako hi aññamaññaṃ āpattiāvikaraṇaṃ akatvā tuṇhībhūte bhikkhū passitvā teneva tuṇhībhāvena ārocitapārisuddhiko hutvā ‘‘suṇātu me, bhante’’ti pātimokkhuddesaṃ ārabhi.
ਏਤ੍ਥਾਹ – ਪਠਮਂ ‘‘ਸਙ੍ਘੋ ਉਪੋਸਥਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਉਦ੍ਦਿਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਇਧਾਪਿ ‘‘ਸਙ੍ਘੋ ਉਪੋਸਥਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਅਥ ‘‘ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਉਦ੍ਦੇਸਾ’’ਤਿ ਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਾ ਯਥਾਰੁਤਮੇવ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਥਾਪਿ ‘‘ਉਪੋਸਥਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ? ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਲਕ੍ਖਣવਿਰੋਧਤੋ, ਅਨਿਟ੍ਠਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ ਚ। ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਉਦ੍ਦੇਸਾ ਏવ ਹਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਉਪੋਸਥੋ ਕਤੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਉਪੋਸਥਕਰਣੇਨ। ਤਞ੍ਚ ਸੋવ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਸਙ੍ਘੋਤਿ ਅਨਿਟ੍ਠਪ੍ਪਸਙ੍ਗੋવ ਆਪਜ੍ਜਤਿ। ‘‘ਸੁਣਾਥਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ਅਚਿਤ੍ਤਸਾਮਗ੍ਗਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗਭਯਾ ‘‘ਸੁਣੋਮਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ‘‘ਸੁਣਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਉਦ੍ਦਿਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾਤਿ ਚੇ? ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਆਪਤ੍ਤਿਖੇਤ੍ਤਦਸ੍ਸਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯਨਿਰਪੇਕ੍ਖਤਾਯ ‘‘ਸੁਣੋਮ’’ ਇਚ੍ਚੇવ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਏਕਪਦੇਨੇવ ਹਿਸ੍ਸ ਤਦਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋਤਿ। ਯਦਿ ਏવਂ ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਤਂ ਸਬ੍ਬੇਹੇવ ਆਰਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਚੇ? ‘‘ਉਦ੍ਦਿਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਸਾਧਾਰਣવਚਨੇਨ ਆਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਅਚਿਤ੍ਤਸਾਮਗ੍ਗਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗਨਿવਾਰਣਤ੍ਥਂ। ਸਰਮਾਨੇਨਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਚਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਜਾਨਮੁਸਾવਾਦਸ੍ਸ ਸਚਿਤ੍ਤਕਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਅਨ੍ਤਰਾਯਿਕੋ ਧਮ੍ਮੋ વੁਤ੍ਤੋ ਭਗવਤਾਤਿ ਏવਂ ਅਕਿਰਿਯਸਮੁਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸਾਪਿ ਏવਂ ਪਰਿਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਇਮਸ੍ਸ ਮੁਸਾવਾਦਸ੍ਸ ਮਹਾਦੀਨવਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। વਿਸੁਦ੍ਧਾਪੇਕ੍ਖੇਨਾਤਿ ਸਾવਸੇਸਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਉਪਾਦਾਯ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਭਾવਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਨવਸੇਸਞ੍ਚ ਉਪਾਦਾਯ ਗਿਹਿਭਾવਸਙ੍ਖਾਤਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੇਨ ਕਸ੍ਮਾ ਆવਿ ਕਾਤਬ੍ਬਾ? ਅਨ੍ਤਰਾਯਭਾવਾਨੁਪਗਮਨੇਨ ਫਾਸੁવਿਹਾਰਪਚ੍ਚਯਤ੍ਤਾ। ਇਧ ‘‘ਅਜ੍ਜੁਪੋਸਥੋ ਪਨ੍ਨਰਸੋ’’ਤਿ ਨ વੁਤ੍ਤਂ ਪਰਤੋ ਦਿવਸਨਿਯਮਸ੍ਸ ਕਤ੍ਤੁਕਾਮਤਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਅવੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ। ਏવਂ ਪਨ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਬ੍ਬਦਿવਸੇਸੁ ਉਦ੍ਦਿਸਿਂਸੁ।
Etthāha – paṭhamaṃ ‘‘saṅgho uposathaṃ kareyya, pātimokkhaṃ uddiseyyā’’ti vuttattā idhāpi ‘‘saṅgho uposathaṃ karissati, pātimokkhaṃ uddisissatī’’ti vattabbaṃ, atha ‘‘puggalassa uddesā’’ti lakkhaṇattā yathārutameva vattabbaṃ, tathāpi ‘‘uposathaṃ karissāmi, pātimokkhaṃ uddisissāmī’’ti vattabbanti? Na vattabbaṃ lakkhaṇavirodhato, aniṭṭhappasaṅgato ca. Puggalassa uddesā eva hi saṅghassa uposatho kato hoti, na puggalassa uposathakaraṇena. Tañca sova karissati, na saṅghoti aniṭṭhappasaṅgova āpajjati. ‘‘Suṇāthā’’ti vutte acittasāmaggippasaṅgabhayā ‘‘suṇomā’’ti vuttaṃ. ‘‘Suṇissāmā’’ti vattabbaṃ ‘‘uddisissāmī’’ti vuttattāti ce? Na vattabbaṃ, āpattikhettadassanādhippāyanirapekkhatāya ‘‘suṇoma’’ icceva vattabbaṃ. Ekapadeneva hissa tadadhippāyo atikkantoti. Yadi evaṃ kimatthaṃ taṃ sabbeheva āraddhanti ce? ‘‘Uddisissāmī’’ti iminā asādhāraṇavacanena āpannassa acittasāmaggippasaṅganivāraṇatthaṃ. Saramānenāti iminā cassa sampajānamusāvādassa sacittakataṃ dasseti. Antarāyiko dhammo vutto bhagavatāti evaṃ akiriyasamuṭṭhānassāpi evaṃ parittakassa imassa musāvādassa mahādīnavataṃ dasseti. Visuddhāpekkhenāti sāvasesaṃ āpattiṃ upādāya anāpattibhāvasaṅkhātaṃ anavasesañca upādāya gihibhāvasaṅkhātaṃ visuddhiṃ icchantena kasmā āvi kātabbā? Antarāyabhāvānupagamanena phāsuvihārapaccayattā. Idha ‘‘ajjuposatho pannaraso’’ti na vuttaṃ parato divasaniyamassa kattukāmatādhippāyena avuttattā. Evaṃ pana te bhikkhū sabbadivasesu uddisiṃsu.
੧੩੫. ‘‘ਆਦਿਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਸੀਲਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਮੇવ વੁਤ੍ਤਂ, ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਗਨ੍ਥਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ। ‘‘ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ વਾ’’ਤਿ ਮਾਤਿਕਾਯਂ વੁਤ੍ਤਾਨਂ વਸੇਨ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਨਜ੍ਝਾਪਨ੍ਨੋ વਾਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਦੇਸਨਾ। ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘‘ਉਪੋਸਥਂ ਕਰੇਯ੍ਯਾ’ਤਿ ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਞਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ। ਯਾવਤਤਿਯਾਨੁਸ੍ਸਾવਨਾ ਨਾਮ ‘ਯਸ੍ਸ ਸਿਯਾ ਆਪਤ੍ਤੀ’ਤਿਆਦਿવਚਨਤ੍ਤਯਂ, ਅਨ੍ਤੇ ‘ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ ਪੁਚ੍ਛਾਮੀ’ਤਿ ਇਦਞ੍ਚਾਤਿ ਦੁવਿਧਂ। ਤਤ੍ਥ ਪਠਮਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਸਰਿਤ੍વਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ, ਦੁਤਿਯਂ ਅਸਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਾਰਣਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ‘‘વਚੀਦ੍વਾਰੇ’’ਤਿ ਪਾਕਟવਸੇਨ ਉਜੁਕਮੇવ વੁਤ੍ਤਂ। ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਕਾਯવਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾਪਿ ਕਰੀਯਤਿ, ਕਾਯਕਮ੍ਮਾਭਾવਾ ਪਨ વਚੀવਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾਯੇવ ਆવਿ ਕਾਤਬ੍ਬਾ। ‘‘ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇ વਾ’’ਤਿਆਦਿ ਲਕ੍ਖਣવਚਨਂ ਕਿਰ। ਸਙ੍ਘੁਪੋਸਥਕਰਣਤ੍ਥਂ ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇ ਚੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇ। ਗਣੁਪੋਸਥਕਰਣਤ੍ਥਞ੍ਚੇ ਗਣਮਜ੍ਝੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਗਣਮਜ੍ਝੇ। ਏਕਸ੍ਸੇવ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਚੇ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਉਪੋਸਥਂ ਕਤ੍ਤੁਕਾਮੋ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਏਕਪੁਗ੍ਗਲੇ ਆવਿ ਕਾਤਬ੍ਬਾਤਿ, ‘‘ਏਤੇਨ ਨ ਕੇવਲਂ ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇ ਏવਾਯਂ ਮੁਸਾવਾਦੋ ਸਮ੍ਭવਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਏਤ੍ਥ વੁਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣੇਨ ਅਸਤਿਪਿ ‘ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਆਰੋਚੇਥਾ’ਤਿਆਦਿવਿਧਾਨੇ ਗਣੁਪੋਸਥੇਪਿ ਸਾਪਤ੍ਤਿਕੋ ਹੁਤ੍વਾ ਉਪੋਸਥਂ ਕਤ੍ਤੁਕਾਮੋ ਅਨਾਰੋਚੇਤ੍વਾ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤੋવ ਕਰੋਤਿ ਚੇ, ਸਮ੍ਪਜਾਨਮੁਸਾવਾਦਾਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਇਮਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਆવਿਕਰਣਤੋ ਲਕ੍ਖਣવਚਨਂ ਕਿਰੇਤ’’ਨ੍ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ ਤਕ੍ਕਿਕਾ। ਅਞ੍ਞਥਾ ‘‘ਗਣਮਜ੍ਝੇવਾ’’ਤਿ ਨ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਆਰੋਚਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯવਸੇਨ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਨੋ ਤਕ੍ਕੋਤਿ ਆਚਰਿਯੋ। ਆਰੋਚੇਨ੍ਤੋ ਹਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਮੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਆવਿ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇ ਆવਿ ਕਰੋਤਿ ਨਾਮ। ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਭਤੋਪਸ੍ਸੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਨਂ ਆਰੋਚੇਨ੍ਤੋ ਗਣਮਜ੍ਝੇ। ਏਕਸ੍ਸੇવਾਰੋਚੇਸ੍ਸਾਮਿ ਸਭਾਗਸ੍ਸਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਆਰੋਚੇਨ੍ਤੋ ਏਕਪੁਗ੍ਗਲੇ ਆਰੋਚੇਤਿ ਨਾਮ। ਪੁਬ੍ਬੇ વਿਭਤ੍ਤਪਦਸ੍ਸ ਪੁਨ વਿਭਜਨਂ ਅਤ੍ਥવਿਸੇਸਾਭਾવਦੀਪਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ।
135.‘‘Ādimeta’’nti sīlapātimokkhameva vuttaṃ, kiñcāpi ganthapātimokkho adhippeto. ‘‘Pañcannaṃ vā’’ti mātikāyaṃ vuttānaṃ vasena vuttaṃ. Anajjhāpanno vāti puggalādhiṭṭhānadesanā. Porāṇagaṇṭhipade pana ‘‘‘uposathaṃ kareyyā’ti ettāvatā ñatti hoti. Yāvatatiyānussāvanā nāma ‘yassa siyā āpattī’tiādivacanattayaṃ, ante ‘dutiyampi tatiyampi pucchāmī’ti idañcāti duvidhaṃ. Tattha paṭhamaṃ āpattiṃ saritvā nisinnassa, dutiyaṃ asarantassa sāraṇattha’’nti vuttaṃ. ‘‘Vacīdvāre’’ti pākaṭavasena ujukameva vuttaṃ. Kiñcāpi kāyaviññattiyāpi karīyati, kāyakammābhāvā pana vacīviññattiyāyeva āvi kātabbā. ‘‘Saṅghamajjhe vā’’tiādi lakkhaṇavacanaṃ kira. Saṅghuposathakaraṇatthaṃ saṅghamajjhe ce nisinno, tasmiṃ saṅghamajjhe. Gaṇuposathakaraṇatthañce gaṇamajjhe nisinno, tasmiṃ gaṇamajjhe. Ekasseva santike ce pārisuddhiuposathaṃ kattukāmo, tasmiṃ ekapuggale āvi kātabbāti, ‘‘etena na kevalaṃ saṅghamajjhe evāyaṃ musāvādo sambhavati, atha kho ettha vuttalakkhaṇena asatipi ‘pārisuddhiṃ āyasmanto ārocethā’tiādividhāne gaṇuposathepi sāpattiko hutvā uposathaṃ kattukāmo anārocetvā tuṇhībhūtova karoti ce, sampajānamusāvādāpattiṃ āpajjatīti imassatthassa āvikaraṇato lakkhaṇavacanaṃ kireta’’nti vadanti takkikā. Aññathā ‘‘gaṇamajjhevā’’ti na vuttanti tesaṃ adhippāyo. Ārocanādhippāyavasena vuttanti no takkoti ācariyo. Ārocento hi saṅghassa ārocemīti adhippāyena āvi karonto saṅghamajjhe āvi karoti nāma. Attano ubhatopasse nisinnānaṃ ārocento gaṇamajjhe. Ekassevārocessāmi sabhāgassāti adhippāyena ārocento ekapuggale āroceti nāma. Pubbe vibhattapadassa puna vibhajanaṃ atthavisesābhāvadīpanatthanti veditabbaṃ.
੧੩੬-੭. ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦੇવਸਿਕਂ…ਪੇ॰… ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਉਪੋਸਥੇ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਅਨੁਪੋਸਥੇ ਏવ ਤਂ ਦੁਕ੍ਕਟਂ , ਉਪੋਸਥੇ ਪਨ ਦੇવਸਿਕਮ੍ਪਿ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਿਯਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤ੍વਾਪਿ ਪਨ੍ਨਰਸਿਯਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਂਸੁ, ਤੇਨਾਹ ‘‘ਸਕਿਂ ਪਕ੍ਖਸ੍ਸਾ’’ਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਪੁਰਿਮੇਨ ਸਾਮਗ੍ਗੀਦਿવਸੋ ਉਪੋਸਥਦਿવਸੋ ਏવਾਤਿ ਦੀਪੇਤਿ। ਉਭਯੇਨ ਅਟ੍ਠਮਿਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਦੇવਸਿਕਂ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਸ੍ਸ ਅਤਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗਂ ਨਿવਾਰੇਤਿ। ਕਿਂ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਭਿਨ੍ਨੋ ਚੇ ਸਙ੍ਘੋ ਪਾਟਿਪਦਦਿવਸੇ ਸਮਗ੍ਗੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਦਿવਸੇ ਸਾਮਗ੍ਗੀਉਪੋਸਥਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਉਭਯੇਨ ਏਕੀਭੂਤੇਨ ਨਿવਾਰਿਤੋ ਹੋਤੀਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਅਞ੍ਞਥਾ ਸਾਮਗ੍ਗੀਉਪੋਸਥੋ ਨ ਦੇવਸਿਕੋ। ਚੇ, ਅਹੋਰਤ੍ਤਂ ਕਾਤਬ੍ਬੋ। ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਪਕ੍ਖੇ ਪਕਤਿਉਪੋਸਥੋ ਨ ਦੇવਸਿਕੋ। ਚੇ, ਅਹੋਰਤ੍ਤਂ ਕਾਤਬ੍ਬੋ। ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਪਕ੍ਖੇ ਪਕਤਿਉਪੋਸਥੋ ਅਨੁਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋ। ਚੇ ਹੋਤਿ, ਸਾਮਗ੍ਗੀਉਪੋਸਥੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ। ਨ ਅਪવਾਦਨਯੇਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾਤਿ ਚੇ? ਨ, ਅਨਿਟ੍ਠਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ। ਕਿਂ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਸਾਮਗ੍ਗੀਦਿવਸੇ ਸਾਮਗ੍ਗੀਉਪੋਸਥਂ ਕਤ੍વਾ ਪੁਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਕ੍ਖੇ ਪਕਤਿਉਪੋਸਥਦਿવਸੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਪਕਤਿਉਪੋਸਥੋ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬੋਤਿ। ਅਪવਾਦੋਤਿ। ਅਪવਾਦਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨਤੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਉਸ੍ਸਗ੍ਗવਿਧਾਨਂ ਨਿવਾਰੇਤਿ।
136-7.‘‘Na, bhikkhave, devasikaṃ…pe… dukkaṭassā’’ti vatvā ‘‘anujānāmi, bhikkhave, uposathe pātimokkhaṃ uddisitu’’nti idaṃ anuposathe eva taṃ dukkaṭaṃ , uposathe pana devasikampi vaṭṭatīti dīpeti, tasmā te bhikkhū cātuddasiyaṃ uddisitvāpi pannarasiyaṃ uddisiṃsu, tenāha ‘‘sakiṃ pakkhassā’’ti. Tattha purimena sāmaggīdivaso uposathadivaso evāti dīpeti. Ubhayena aṭṭhamiṃ paṭikkhipitvā devasikaṃ paṭikkhepassa atippasaṅgaṃ nivāreti. Kiṃ vuttaṃ hoti? Bhinno ce saṅgho pāṭipadadivase samaggo hoti, tasmiṃ divase sāmaggīuposathaṃ karonto ubhayampi dukkaṭaṃ āpajjanto ubhayena ekībhūtena nivārito hotīti vuttaṃ hoti. Aññathā sāmaggīuposatho na devasiko. Ce, ahorattaṃ kātabbo. Tasmiñca pakkhe pakatiuposatho na devasiko. Ce, ahorattaṃ kātabbo. Tasmiñca pakkhe pakatiuposatho anuddiṭṭho. Ce hoti, sāmaggīuposatho kātabboti āpajjati. Na apavādanayena gahetabbattāti ce? Na, aniṭṭhappasaṅgato. Kiṃ vuttaṃ hoti? Sāmaggīdivase sāmaggīuposathaṃ katvā puna tasmiṃ pakkhe pakatiuposathadivase sampatte pakatiuposatho na kātabboti. Apavādoti. Apavāditabbaṭṭhānato aññattha ussaggavidhānaṃ nivāreti.
ਕਿਤ੍ਤਾવਤਾ ਨੁ ਖੋ ਸਾਮਗ੍ਗੀਤਿ ਏਤ੍ਥਾਯਮਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਸਾਮਗ੍ਗੀ ਨਾਮੇਸਾ ਸਭਾਗਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ। ਸਭਾਗਾ ਚ ਨਾਮ ਯਤ੍ਤਕਾ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕਾ, ਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਉਦਾਹੁ ਆવਾਸਸਭਾਗਤਾਯ ਸਭਾਗਾ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਯਦਿ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕਾਨਂ ਸਾਮਗ੍ਗੀ ਸਾਮਗ੍ਗੀ ਨਾਮ, ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪੁਥੁવਿਭਤ੍ਤਾਨਂ ਸਾਮਗ੍ਗੀ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾ। ਅਥਾવਸਥવਸੇਨ, ਏਕਾવਾਸਸਭਾਗਾਨਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਅਞ੍ਞਥਾ ਏਕਾવਾਸੇ ਸਾਮਗ੍ਗੀਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ। ਮਾ ਨੋ ਅਗਮਾਸੀਤਿ ਅਗਤੋ ਮਾ ਹੋਤਿ।
Kittāvatānu kho sāmaggīti etthāyamadhippāyo – sāmaggī nāmesā sabhāgānaṃ sannipāto. Sabhāgā ca nāma yattakā sahadhammikā, te sabbepi honti, udāhu āvāsasabhāgatāya sabhāgā nāma hontīti. Tattha yadi sahadhammikānaṃ sāmaggī sāmaggī nāma, sabbesaṃ puthuvibhattānaṃ sāmaggī icchitabbā. Athāvasathavasena, ekāvāsasabhāgānanti vuttaṃ hoti. Aññathā ekāvāse sāmaggīti āpajjati. Mā no agamāsīti agato mā hoti.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Mahāvaggapāḷi
੬੮. ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾਨੁਜਾਨਨਾ • 68. Sannipātānujānanā
੬੯. ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਾਨੁਜਾਨਨਾ • 69. Pātimokkhuddesānujānanā
੭੦. ਮਹਾਕਪ੍ਪਿਨવਤ੍ਥੁ • 70. Mahākappinavatthu
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾਨੁਜਾਨਨਾਦਿਕਥਾ • Sannipātānujānanādikathā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾਨੁਜਾਨਨਾਦਿਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Sannipātānujānanādikathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾਨੁਜਾਨਨਾਦਿਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Sannipātānujānanādikathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ੬੮. ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾਨੁਜਾਨਨਾਦਿਕਥਾ • 68. Sannipātānujānanādikathā