Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ഥേരഗാഥാ-അട്ഠകഥാ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ൫. സരഭങ്ഗത്ഥേരഗാഥാവണ്ണനാ

    5. Sarabhaṅgattheragāthāvaṇṇanā

    സരേ ഹത്ഥേഹീതിആദികാ ആയസ്മതോ സരഭങ്ഗത്ഥേരസ്സ ഗാഥാ. കാ ഉപ്പത്തി? അയമ്പി പുരിമബുദ്ധേസു കതാധികാരോ തത്ഥ തത്ഥ ഭവേ വിവട്ടൂപനിസ്സയം കുസലം ഉപചിനിത്വാ ഇമസ്മിം ബുദ്ധുപ്പാദേ രാജഗഹേ അഞ്ഞതരസ്സ ബ്രാഹ്മണസ്സ പുത്തോ ഹുത്വാ നിബ്ബത്തി, അനഭിലക്ഖിതോതിസ്സ കുലവംസാഗതം നാമം അഹോസി. സോ വയപ്പത്തോ കാമേ പഹായ താപസപബ്ബജ്ജം പബ്ബജിത്വാ സരതിണാനി സയമേവ ഭഞ്ജിത്വാ പണ്ണസാലം കത്വാ വസതി. തതോ പട്ഠായ സരഭങ്ഗോതിസ്സ സമഞ്ഞാ അഹോസി. അഥ ഭഗവാ ബുദ്ധചക്ഖുനാ ലോകം വോലോകേന്തോ തസ്സ അരഹത്തൂപനിസ്സയം ദിസ്വാ, തത്ഥ ഗന്ത്വാ, ധമ്മം ദേസേസി. സോ പടിലദ്ധസദ്ധോ പബ്ബജിത്വാ വിപസ്സനായ കമ്മം കരോന്തോ നചിരസ്സേവ അരഹത്തം പത്വാ തത്ഥേവ വസതി. അഥസ്സ താപസകാലേ കതാ പണ്ണസാലാ ജിണ്ണാ പലുഗ്ഗാ അഹോസി. തം ദിസ്വാ മനുസ്സാ ‘‘കിസ്സ, ഭന്തേ, ഇമം കുടികം ന പടിസങ്ഖരോഥാ’’തി ആഹംസു. ഥേരോ ‘‘കുടികാ യഥാ താപസകാലേ കതാ, ഇദാനി തഥാ കാതും ന സക്കാ’’തി തം സബ്ബം പകാസേന്തോ –

    Sarehatthehītiādikā āyasmato sarabhaṅgattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ kusalaṃ upacinitvā imasmiṃ buddhuppāde rājagahe aññatarassa brāhmaṇassa putto hutvā nibbatti, anabhilakkhitotissa kulavaṃsāgataṃ nāmaṃ ahosi. So vayappatto kāme pahāya tāpasapabbajjaṃ pabbajitvā saratiṇāni sayameva bhañjitvā paṇṇasālaṃ katvā vasati. Tato paṭṭhāya sarabhaṅgotissa samaññā ahosi. Atha bhagavā buddhacakkhunā lokaṃ volokento tassa arahattūpanissayaṃ disvā, tattha gantvā, dhammaṃ desesi. So paṭiladdhasaddho pabbajitvā vipassanāya kammaṃ karonto nacirasseva arahattaṃ patvā tattheva vasati. Athassa tāpasakāle katā paṇṇasālā jiṇṇā paluggā ahosi. Taṃ disvā manussā ‘‘kissa, bhante, imaṃ kuṭikaṃ na paṭisaṅkharothā’’ti āhaṃsu. Thero ‘‘kuṭikā yathā tāpasakāle katā, idāni tathā kātuṃ na sakkā’’ti taṃ sabbaṃ pakāsento –

    ൪൮൭.

    487.

    ‘‘സരേ ഹത്ഥേഹി ഭഞ്ജിത്വാ, കത്വാന കുടിമച്ഛിസം;

    ‘‘Sare hatthehi bhañjitvā, katvāna kuṭimacchisaṃ;

    തേന മേ സരഭങ്ഗോതി, നാമം സമ്മുതിയാ അഹു.

    Tena me sarabhaṅgoti, nāmaṃ sammutiyā ahu.

    ൪൮൮.

    488.

    ‘‘ന മയ്ഹം കപ്പതേ അജ്ജ, സരേ ഹത്ഥേഹി ഭഞ്ജിതും;

    ‘‘Na mayhaṃ kappate ajja, sare hatthehi bhañjituṃ;

    സിക്ഖാപദാ നോ പഞ്ഞത്താ, ഗോതമേന യസസ്സിനാ’’തി. – ദ്വേ ഗാഥാ അഭാസി;

    Sikkhāpadā no paññattā, gotamena yasassinā’’ti. – dve gāthā abhāsi;

    തത്ഥ സരേ ഹത്ഥേഹി ഭഞ്ജിത്വാതി, പുബ്ബേ താപസകാലേ സരതിണാനി മമ ഹത്ഥേഹി ഛിന്ദിത്വാ തിണകുടിം കത്വാ അച്ഛിസം വസിം, നിസീദിഞ്ചേവ നിപജ്ജിഞ്ച. തേനാതി കുടികരണത്ഥം സരാനം ഭഞ്ജനേന. സമ്മുതിയാതി അന്വത്ഥസമ്മുതിയാ സരഭങ്ഗോതി, നാമം അഹു അഹോസി.

    Tattha sare hatthehi bhañjitvāti, pubbe tāpasakāle saratiṇāni mama hatthehi chinditvā tiṇakuṭiṃ katvā acchisaṃ vasiṃ, nisīdiñceva nipajjiñca. Tenāti kuṭikaraṇatthaṃ sarānaṃ bhañjanena. Sammutiyāti anvatthasammutiyā sarabhaṅgoti, nāmaṃ ahu ahosi.

    ന മയ്ഹം കപ്പതേ അജ്ജാതി അജ്ജ ഇദാനി ഉപസമ്പന്നസ്സ മയ്ഹം സരേ സരതിണേ ഹത്ഥേഹി ഭഞ്ജിതും ന കപ്പതേ ന വട്ടതി. കസ്മാ? സിക്ഖാപദാ നോ പഞ്ഞത്താ, ഗോതമേന യസസ്സിനാതി. തേന യം അമ്ഹാകം സത്ഥാരാ സിക്ഖാപദം പഞ്ഞത്തം, തം മയം ജീവിതഹേതുനാപി നാതിക്കമാമാതി ദസ്സേതി.

    Na mayhaṃ kappate ajjāti ajja idāni upasampannassa mayhaṃ sare saratiṇe hatthehi bhañjituṃ na kappate na vaṭṭati. Kasmā? Sikkhāpadā no paññattā, gotamena yasassināti. Tena yaṃ amhākaṃ satthārā sikkhāpadaṃ paññattaṃ, taṃ mayaṃ jīvitahetunāpi nātikkamāmāti dasseti.

    ഏവം ഏകേന പകാരേന തിണകുടികായ അപടിസങ്ഖരണേ കാരണം ദസ്സേത്വാ ഇദാനി അപരേനപി പരിയായേന നം ദസ്സേന്തോ –

    Evaṃ ekena pakārena tiṇakuṭikāya apaṭisaṅkharaṇe kāraṇaṃ dassetvā idāni aparenapi pariyāyena naṃ dassento –

    ൪൮൯.

    489.

    ‘‘സകലം സമത്തം രോഗം, സരഭങ്ഗോ നാദ്ദസം പുബ്ബേ;

    ‘‘Sakalaṃ samattaṃ rogaṃ, sarabhaṅgo nāddasaṃ pubbe;

    സോയം രോഗോ ദിട്ഠോ, വചനകരേനാതിദേവസ്സാ’’തി. – ഇമം ഗാഥമാഹ;

    Soyaṃ rogo diṭṭho, vacanakarenātidevassā’’ti. – imaṃ gāthamāha;

    തത്ഥ സകലന്തി സബ്ബം. സമത്തന്തി സമ്പുണ്ണം, സബ്ബഭാഗതോ അനവസേസന്തി അത്ഥോ. രോഗന്തി ദുക്ഖദുക്ഖതാദിവസേന രുജനട്ഠേന രോഗഭൂതം ഉപാദാനക്ഖന്ധപഞ്ചകം സന്ധായ വദതി. നാദ്ദസം പുബ്ബേതി സത്ഥു ഓവാദപടിലാഭതോ പുബ്ബേ ന അദ്ദക്ഖിം. സോയം രോഗോ ദിട്ഠോ, വചനകരേനാതിദേവസ്സാതി സമ്മുതിദേവാ ഉപപത്തിദേവാ വിസുദ്ധിദേവാതി സബ്ബേപി ദേവേ അത്തനോ സീലാദിഗുണേഹി അതിക്കമിത്വാ ഠിതത്താ അതിദേവസ്സ സമ്മാസമ്ബുദ്ധസ്സ ഓവാദപടികരേന സരഭങ്ഗേന സോ അയം ഖന്ധപഞ്ചകസങ്ഖാതോ രോഗോ വിപസ്സനാപഞ്ഞാസഹിതായ മഗ്ഗപഞ്ഞായ പഞ്ചക്ഖന്ധതോ ദിട്ഠോ, പരിഞ്ഞാതോതി അത്ഥോ. ഏതേന ഏവം അത്തഭാവകുടികായമ്പി അനപേക്ഖോ ബാഹിരം തിണകുടികം കഥം പടിസങ്ഖരിസ്സതീതി ദസ്സേതി.

    Tattha sakalanti sabbaṃ. Samattanti sampuṇṇaṃ, sabbabhāgato anavasesanti attho. Roganti dukkhadukkhatādivasena rujanaṭṭhena rogabhūtaṃ upādānakkhandhapañcakaṃ sandhāya vadati. Nāddasaṃ pubbeti satthu ovādapaṭilābhato pubbe na addakkhiṃ. Soyaṃ rogo diṭṭho, vacanakarenātidevassāti sammutidevā upapattidevā visuddhidevāti sabbepi deve attano sīlādiguṇehi atikkamitvā ṭhitattā atidevassa sammāsambuddhassa ovādapaṭikarena sarabhaṅgena so ayaṃ khandhapañcakasaṅkhāto rogo vipassanāpaññāsahitāya maggapaññāya pañcakkhandhato diṭṭho, pariññātoti attho. Etena evaṃ attabhāvakuṭikāyampi anapekkho bāhiraṃ tiṇakuṭikaṃ kathaṃ paṭisaṅkharissatīti dasseti.

    ഇദാനി യം മഗ്ഗം പടിപജ്ജന്തേന മയാ അയം അത്തഭാവരോഗോ യാഥാവതോ ദിട്ഠോ, സ്വായം മഗ്ഗോ സബ്ബബുദ്ധസാധാരണോ. യേന നേസം ഓവാദധമ്മോപി മജ്ഝേ ഭിന്നസുവണ്ണസദിസോ യത്ഥാഹം പതിട്ഠായ ദുക്ഖക്ഖയം പത്തോതി ഏവം അത്തനോ അരഹത്തപടിപത്തിം ബ്യാകരോന്തോ –

    Idāni yaṃ maggaṃ paṭipajjantena mayā ayaṃ attabhāvarogo yāthāvato diṭṭho, svāyaṃ maggo sabbabuddhasādhāraṇo. Yena nesaṃ ovādadhammopi majjhe bhinnasuvaṇṇasadiso yatthāhaṃ patiṭṭhāya dukkhakkhayaṃ pattoti evaṃ attano arahattapaṭipattiṃ byākaronto –

    ൪൯൦.

    490.

    ‘‘യേനേവ മഗ്ഗേന ഗതോ വിപസ്സീ, യേനേവ മഗ്ഗേന സിഖീ ച വേസ്സഭൂ;

    ‘‘Yeneva maggena gato vipassī, yeneva maggena sikhī ca vessabhū;

    കകുസന്ധകോണാഗമനോ ച കസ്സപോ, തേനഞ്ജസേന അഗമാസി ഗോതമോ.

    Kakusandhakoṇāgamano ca kassapo, tenañjasena agamāsi gotamo.

    ൪൯൧.

    491.

    ‘‘വീതതണ്ഹാ അനാദാനാ, സത്ത ബുദ്ധാ ഖയോഗധാ;

    ‘‘Vītataṇhā anādānā, satta buddhā khayogadhā;

    യേഹായം ദേസിതോ ധമ്മോ, ധമ്മഭൂതേഹി താദിഭി.

    Yehāyaṃ desito dhammo, dhammabhūtehi tādibhi.

    ൪൯൨.

    492.

    ‘‘ചത്താരി അരിയസച്ചാനി, അനുകമ്പായ പാണിനം;

    ‘‘Cattāri ariyasaccāni, anukampāya pāṇinaṃ;

    ദുക്ഖം സമുദയോ മഗ്ഗോ, നിരോധോ ദുക്ഖസങ്ഖയോ.

    Dukkhaṃ samudayo maggo, nirodho dukkhasaṅkhayo.

    ൪൯൩.

    493.

    ‘‘യസ്മിം നിവത്തതേ ദുക്ഖം, സംസാരസ്മിം അനന്തകം;

    ‘‘Yasmiṃ nivattate dukkhaṃ, saṃsārasmiṃ anantakaṃ;

    ഭേദാ ഇമസ്സ കായസ്സ, ജീവിതസ്സ ച സങ്ഖയാ;

    Bhedā imassa kāyassa, jīvitassa ca saṅkhayā;

    അഞ്ഞോ പുനബ്ഭവോ നത്ഥി, സുവിമുത്തോമ്ഹി സബ്ബധീ’’തി. –

    Añño punabbhavo natthi, suvimuttomhi sabbadhī’’ti. –

    ഇമാ ഗാഥാ അഭാസി –

    Imā gāthā abhāsi –

    തത്ഥ യേനേവ മഗ്ഗേനാതി യേനേവ സപുബ്ബഭാഗേന അരിയേന അട്ഠങ്ഗികേന മഗ്ഗേന. ഗതോതി പടിപന്നോ നിബ്ബാനം അധിഗതോ. വിപസ്സീതി വിപസ്സീ സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ. കകുസന്ധാതി അവിഭത്തികോ നിദ്ദേസോ. ‘‘കകുസന്ധകോണാഗമനാ’’തിപി പാഠോ. തേനഞ്ജസേനാതി തേനേവ അഞ്ജസേന അരിയമഗ്ഗേന.

    Tattha yeneva maggenāti yeneva sapubbabhāgena ariyena aṭṭhaṅgikena maggena. Gatoti paṭipanno nibbānaṃ adhigato. Vipassīti vipassī sammāsambuddho. Kakusandhāti avibhattiko niddeso. ‘‘Kakusandhakoṇāgamanā’’tipi pāṭho. Tenañjasenāti teneva añjasena ariyamaggena.

    അനാദാനാതി അനുപാദാനാ അപ്പടിസന്ധികാ വാ. ഖയോഗധാതി നിബ്ബാനോഗധാ നിബ്ബാനപതിട്ഠാ. യേഹായം ദേസിതോ ധമ്മോതി യേഹി സത്തഹി സമ്മാസമ്ബുദ്ധേഹി അയം സാസനധമ്മോ ദേസിതോ പവേദിതോ. ധമ്മഭൂതേഹീതി ധമ്മകായതായ ധമ്മസഭാവേഹി, നവലോകുത്തരധമ്മതോ വാ ഭൂതേഹി ജാതേഹി, ധമ്മം വാ പത്തേഹി. താദിഭീതി, ഇട്ഠാദീസു താദിഭാവപ്പത്തേഹി.

    Anādānāti anupādānā appaṭisandhikā vā. Khayogadhāti nibbānogadhā nibbānapatiṭṭhā. Yehāyaṃ desito dhammoti yehi sattahi sammāsambuddhehi ayaṃ sāsanadhammo desito pavedito. Dhammabhūtehīti dhammakāyatāya dhammasabhāvehi, navalokuttaradhammato vā bhūtehi jātehi, dhammaṃ vā pattehi. Tādibhīti, iṭṭhādīsu tādibhāvappattehi.

    ‘‘ചത്താരി അരിയസച്ചാനീ’’തിആദിനാ തേഹി ദേസിതം ധമ്മം ദസ്സേതി. തത്ഥ ചത്താരീതി ഗണനപരിച്ഛേദോ. അരിയസച്ചാനീതി പരിച്ഛിന്നധമ്മദസ്സനം. വചനത്ഥതോ പന അരിയാനി ച അവിതഥട്ഠേന സച്ചാനി ചാതി അരിയസച്ചാനി, അരിയസ്സ വാ ഭഗവതോ സച്ചാനി തേന ദേസിതത്താ, അരിയഭാവകരാനി വാ സച്ചാനീതി അരിയസച്ചാനി. കുച്ഛിതഭാവതോ തുച്ഛഭാവതോ ച ദുക്ഖം, ഉപാദാനക്ഖന്ധപഞ്ചകം. തം ദുക്ഖം സമുദേതി ഏതസ്മാതി സമുദയോ, തണ്ഹാ. കിലേസേ മാരേന്തോ ഗച്ഛതി, നിബ്ബാനത്ഥികേഹി മഗ്ഗീയതീതി വാ മഗ്ഗോ, സമ്മാദിട്ഠിആദയോ അട്ഠ ധമ്മാ. സംസാരചാരകസങ്ഖാതോ നത്ഥി ഏത്ഥ രോധോ, ഏതസ്മിം വാ അധിഗതേ പുഗ്ഗലസ്സ രോധാഭാവോ ഹോതി, നിരുജ്ഝതി ദുക്ഖമേത്ഥാതി വാ നിരോധോ, നിബ്ബാനം. തേനാഹ ‘‘ദുക്ഖസങ്ഖയോ’’തി. അയമേത്ഥ സങ്ഖേപോ, വിത്ഥാരോ പന വിസുദ്ധിമഗ്ഗേ വുത്തനയേനേവ വേദിതബ്ബോ.

    ‘‘Cattāriariyasaccānī’’tiādinā tehi desitaṃ dhammaṃ dasseti. Tattha cattārīti gaṇanaparicchedo. Ariyasaccānīti paricchinnadhammadassanaṃ. Vacanatthato pana ariyāni ca avitathaṭṭhena saccāni cāti ariyasaccāni, ariyassa vā bhagavato saccāni tena desitattā, ariyabhāvakarāni vā saccānīti ariyasaccāni. Kucchitabhāvato tucchabhāvato ca dukkhaṃ, upādānakkhandhapañcakaṃ. Taṃ dukkhaṃ samudeti etasmāti samudayo, taṇhā. Kilese mārento gacchati, nibbānatthikehi maggīyatīti vā maggo, sammādiṭṭhiādayo aṭṭha dhammā. Saṃsāracārakasaṅkhāto natthi ettha rodho, etasmiṃ vā adhigate puggalassa rodhābhāvo hoti, nirujjhati dukkhametthāti vā nirodho, nibbānaṃ. Tenāha ‘‘dukkhasaṅkhayo’’ti. Ayamettha saṅkhepo, vitthāro pana visuddhimagge vuttanayeneva veditabbo.

    യസ്മിന്തി യസ്മിം നിരോധേ നിബ്ബാനേ അധിഗതേ. നിവത്തതേതി അരിയമഗ്ഗഭാവനായ സതി അനന്തകം അപരിയന്തം ഇമസ്മിം സംസാരേ ജാതിആദിദുക്ഖം ന പവത്തതി ഉച്ഛിജ്ജതി, സോ നിരോധോതി അയം ധമ്മഭൂതേഹി സമ്മാസമ്ബുദ്ധേഹി ദേസിതോ ധമ്മോതി യോജനാ. ‘‘ഭേദാ’’തിആദിനാ ‘‘രോഗോ ദിട്ഠോ’’തി ദുക്ഖപരിഞ്ഞായ സൂചിതം അത്തനോ അരഹത്തപ്പത്തിം സരൂപതോ ദസ്സേതി. ‘‘യസ്മിം നിബ്ബത്തതേ ദുക്ഖ’’ന്തി പന പാഠേ സകലഗാഥായ തത്ഥായം യോജനാ – യസ്മിം ഖന്ധാദിപടിപാടിസഞ്ഞിതേ സംസാരേ ഇദം അനന്തകം ജാതിആദിദുക്ഖം നിബ്ബത്തം, സോ ഇതോ ദുക്ഖപ്പത്തിതോ അഞ്ഞോ പുനപ്പുനം ഭവനഭാവതോ പുനബ്ഭവോ. ഇമസ്സ ജീവിതിന്ദ്രിയസ്സ സങ്ഖയാ കായസങ്ഖാതസ്സ ഖന്ധപഞ്ചകസ്സ ഭേദാ വിനാസാ ഉദ്ധം നത്ഥി, തസ്മാ സബ്ബധി സബ്ബേഹി കിലേസേഹി സബ്ബേഹി ഭവേഹി സുട്ഠു വിമുത്തോ വിസംയുത്തോ അമ്ഹീതി.

    Yasminti yasmiṃ nirodhe nibbāne adhigate. Nivattateti ariyamaggabhāvanāya sati anantakaṃ apariyantaṃ imasmiṃ saṃsāre jātiādidukkhaṃ na pavattati ucchijjati, so nirodhoti ayaṃ dhammabhūtehi sammāsambuddhehi desito dhammoti yojanā. ‘‘Bhedā’’tiādinā ‘‘rogo diṭṭho’’ti dukkhapariññāya sūcitaṃ attano arahattappattiṃ sarūpato dasseti. ‘‘Yasmiṃ nibbattate dukkha’’nti pana pāṭhe sakalagāthāya tatthāyaṃ yojanā – yasmiṃ khandhādipaṭipāṭisaññite saṃsāre idaṃ anantakaṃ jātiādidukkhaṃ nibbattaṃ, so ito dukkhappattito añño punappunaṃ bhavanabhāvato punabbhavo. Imassa jīvitindriyassa saṅkhayā kāyasaṅkhātassa khandhapañcakassa bhedā vināsā uddhaṃ natthi, tasmā sabbadhi sabbehi kilesehi sabbehi bhavehi suṭṭhu vimutto visaṃyutto amhīti.

    സരഭങ്ഗത്ഥേരഗാഥാവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Sarabhaṅgattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.

    സത്തകനിപാതവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Sattakanipātavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ഥേരഗാഥാപാളി • Theragāthāpāḷi / ൫. സരഭങ്ഗത്ഥേരഗാഥാ • 5. Sarabhaṅgattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact