Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya |
૪. સરભસુત્તં
4. Sarabhasuttaṃ
૬૫. એવં મે સુતં – એકં સમયં ભગવા રાજગહે વિહરતિ ગિજ્ઝકૂટે પબ્બતે. તેન ખો પન સમયેન સરભો નામ પરિબ્બાજકો અચિરપક્કન્તો હોતિ ઇમસ્મા ધમ્મવિનયા. સો રાજગહે પરિસતિ 1 એવં વાચં ભાસતિ – ‘‘અઞ્ઞાતો મયા સમણાનં સક્યપુત્તિકાનં ધમ્મો. અઞ્ઞાય ચ પનાહં સમણાનં સક્યપુત્તિકાનં ધમ્મં એવાહં તસ્મા ધમ્મવિનયા અપક્કન્તો’’તિ. અથ ખો સમ્બહુલા ભિક્ખૂ પુબ્બણ્હસમયં નિવાસેત્વા પત્તચીવરમાદાય રાજગહં પિણ્ડાય પવિસિંસુ. અસ્સોસું ખો તે ભિક્ખૂ સરભસ્સ પરિબ્બાજકસ્સ રાજગહે પરિસતિ એવં વાચં ભાસમાનસ્સ – ‘‘અઞ્ઞાતો મયા સમણાનં સક્યપુત્તિકાનં ધમ્મો. અઞ્ઞાય ચ પનાહં સમણાનં સક્યપુત્તિકાનં ધમ્મં એવાહં તસ્મા ધમ્મવિનયા અપક્કન્તો’’તિ.
65. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati gijjhakūṭe pabbate. Tena kho pana samayena sarabho nāma paribbājako acirapakkanto hoti imasmā dhammavinayā. So rājagahe parisati 2 evaṃ vācaṃ bhāsati – ‘‘aññāto mayā samaṇānaṃ sakyaputtikānaṃ dhammo. Aññāya ca panāhaṃ samaṇānaṃ sakyaputtikānaṃ dhammaṃ evāhaṃ tasmā dhammavinayā apakkanto’’ti. Atha kho sambahulā bhikkhū pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya rājagahaṃ piṇḍāya pavisiṃsu. Assosuṃ kho te bhikkhū sarabhassa paribbājakassa rājagahe parisati evaṃ vācaṃ bhāsamānassa – ‘‘aññāto mayā samaṇānaṃ sakyaputtikānaṃ dhammo. Aññāya ca panāhaṃ samaṇānaṃ sakyaputtikānaṃ dhammaṃ evāhaṃ tasmā dhammavinayā apakkanto’’ti.
અથ ખો તે ભિક્ખૂ રાજગહે પિણ્ડાય ચરિત્વા પચ્છાભત્તં પિણ્ડપાતપટિક્કન્તા યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિંસુ; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિંસુ. એકમન્તં નિસિન્ના ખો તે ભિક્ખૂ ભગવન્તં એતદવોચું – ‘‘સરભો નામ, ભન્તે, પરિબ્બાજકો અચિરપક્કન્તો ઇમસ્મા ધમ્મવિનયા. સો રાજગહે પરિસતિ એવં વાચં ભાસતિ – ‘અઞ્ઞાતો મયા સમણાનં સક્યપુત્તિકાનં ધમ્મો. અઞ્ઞાય ચ પનાહં સમણાનં સક્યપુત્તિકાનં ધમ્મં એવાહં તસ્મા ધમ્મવિનયા અપક્કન્તો’તિ. સાધુ ભન્તે, ભગવા યેન સિપ્પિનિકાતીરં 3 પરિબ્બાજકારામો યેન સરભો પરિબ્બાજકો તેનુપસઙ્કમતુ અનુકમ્પં ઉપાદાયા’’તિ. અધિવાસેસિ ભગવા તુણ્હીભાવેન.
Atha kho te bhikkhū rājagahe piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkantā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘sarabho nāma, bhante, paribbājako acirapakkanto imasmā dhammavinayā. So rājagahe parisati evaṃ vācaṃ bhāsati – ‘aññāto mayā samaṇānaṃ sakyaputtikānaṃ dhammo. Aññāya ca panāhaṃ samaṇānaṃ sakyaputtikānaṃ dhammaṃ evāhaṃ tasmā dhammavinayā apakkanto’ti. Sādhu bhante, bhagavā yena sippinikātīraṃ 4 paribbājakārāmo yena sarabho paribbājako tenupasaṅkamatu anukampaṃ upādāyā’’ti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena.
અથ ખો ભગવા સાયન્હસમયં પટિસલ્લાના વુટ્ઠિતો યેન સિપ્પિનિકાતીરં પરિબ્બાજકારામો યેન સરભો પરિબ્બાજકો તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા પઞ્ઞત્તે આસને નિસીદિ . નિસજ્જ ખો ભગવા સરભં પરિબ્બાજકં એતદવોચ – ‘‘સચ્ચં કિર ત્વં, સરભ, એવં વદેસિ – ‘અઞ્ઞાતો મયા સમણાનં સક્યપુત્તિકાનં ધમ્મો. અઞ્ઞાય ચ પનાહં સમણાનં સક્યપુત્તિકાનં ધમ્મં એવાહં તસ્મા ધમ્મવિનયા અપક્કન્તો’’’તિ? એવં વુત્તે સરભો પરિબ્બાજકો તુણ્હી અહોસિ.
Atha kho bhagavā sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yena sippinikātīraṃ paribbājakārāmo yena sarabho paribbājako tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi . Nisajja kho bhagavā sarabhaṃ paribbājakaṃ etadavoca – ‘‘saccaṃ kira tvaṃ, sarabha, evaṃ vadesi – ‘aññāto mayā samaṇānaṃ sakyaputtikānaṃ dhammo. Aññāya ca panāhaṃ samaṇānaṃ sakyaputtikānaṃ dhammaṃ evāhaṃ tasmā dhammavinayā apakkanto’’’ti? Evaṃ vutte sarabho paribbājako tuṇhī ahosi.
દુતિયમ્પિ ખો, ભગવા સરભં પરિબ્બાજકં એતદવોચ – ‘‘વદેહિ, સરભ, કિન્તિ તે અઞ્ઞાતો સમણાનં સક્યપુત્તિકાનં ધમ્મો? સચે તે અપરિપૂરં ભવિસ્સતિ, અહં પરિપૂરેસ્સામિ. સચે પન તે પરિપૂરં ભવિસ્સતિ, અહં અનુમોદિસ્સામી’’તિ. દુતિયમ્પિ ખો સરભો પરિબ્બાજકો તુણ્હી અહોસિ.
Dutiyampi kho, bhagavā sarabhaṃ paribbājakaṃ etadavoca – ‘‘vadehi, sarabha, kinti te aññāto samaṇānaṃ sakyaputtikānaṃ dhammo? Sace te aparipūraṃ bhavissati, ahaṃ paripūressāmi. Sace pana te paripūraṃ bhavissati, ahaṃ anumodissāmī’’ti. Dutiyampi kho sarabho paribbājako tuṇhī ahosi.
તતિયમ્પિ ખો ભગવા સરભં પરિબ્બાજકં એતદવોચ – (‘‘યો 5 ખો સરભ પઞ્ઞાયતિ સમણાનં સક્યપુત્તિકાનં ધમ્મો) 6 ‘‘વદેહિ, સરભ, કિન્તિ તે અઞ્ઞાતો સમણાનં સક્યપુત્તિકાનં ધમ્મો? સચે તે અપરિપૂરં ભવિસ્સતિ, અહં પરિપૂરેસ્સામિ. સચે પન તે પરિપૂરં ભવિસ્સતિ, અહં અનુમોદિસ્સામી’’તિ. તતિયમ્પિ ખો સરભો પરિબ્બાજકો તુણ્હી અહોસિ.
Tatiyampi kho bhagavā sarabhaṃ paribbājakaṃ etadavoca – (‘‘yo 7 kho sarabha paññāyati samaṇānaṃ sakyaputtikānaṃ dhammo) 8 ‘‘vadehi, sarabha, kinti te aññāto samaṇānaṃ sakyaputtikānaṃ dhammo? Sace te aparipūraṃ bhavissati, ahaṃ paripūressāmi. Sace pana te paripūraṃ bhavissati, ahaṃ anumodissāmī’’ti. Tatiyampi kho sarabho paribbājako tuṇhī ahosi.
અથ ખો તે પરિબ્બાજકા સરભં પરિબ્બાજકં એતદવોચું – ‘‘યદેવ ખો ત્વં, આવુસો સરભ, સમણં ગોતમં યાચેય્યાસિ તદેવ તે સમણો ગોતમો પવારેતિ. વદેહાવુસો સરભ, કિન્તિ તે અઞ્ઞાતો સમણાનં સક્યપુત્તિકાનં ધમ્મો? સચે તે અપરિપૂરં ભવિસ્સતિ, સમણો ગોતમો પરિપૂરેસ્સતિ. સચે પન તે પરિપૂરં ભવિસ્સતિ, સમણો ગોતમો અનુમોદિસ્સતી’’તિ. એવં વુત્તે સરભો પરિબ્બાજકો તુણ્હીભૂતો મઙ્કુભૂતો પત્તક્ખન્ધો અધોમુખો પજ્ઝાયન્તો અપ્પટિભાનો નિસીદિ.
Atha kho te paribbājakā sarabhaṃ paribbājakaṃ etadavocuṃ – ‘‘yadeva kho tvaṃ, āvuso sarabha, samaṇaṃ gotamaṃ yāceyyāsi tadeva te samaṇo gotamo pavāreti. Vadehāvuso sarabha, kinti te aññāto samaṇānaṃ sakyaputtikānaṃ dhammo? Sace te aparipūraṃ bhavissati, samaṇo gotamo paripūressati. Sace pana te paripūraṃ bhavissati, samaṇo gotamo anumodissatī’’ti. Evaṃ vutte sarabho paribbājako tuṇhībhūto maṅkubhūto pattakkhandho adhomukho pajjhāyanto appaṭibhāno nisīdi.
અથ ખો ભગવા સરભં પરિબ્બાજકં તુણ્હીભૂતં મઙ્કુભૂતં પત્તક્ખન્ધં અધોમુખં પજ્ઝાયન્તં અપ્પટિભાનં વિદિત્વા તે પરિબ્બાજકે એતદવોચ –
Atha kho bhagavā sarabhaṃ paribbājakaṃ tuṇhībhūtaṃ maṅkubhūtaṃ pattakkhandhaṃ adhomukhaṃ pajjhāyantaṃ appaṭibhānaṃ viditvā te paribbājake etadavoca –
‘‘યો ખો મં, પરિબ્બાજકા 9, એવં વદેય્ય – ‘સમ્માસમ્બુદ્ધસ્સ તે પટિજાનતો ઇમે ધમ્મા અનભિસમ્બુદ્ધા’તિ, તમહં તત્થ સાધુકં સમનુયુઞ્જેય્યં સમનુગાહેય્યં સમનુભાસેય્યં. સો વત મયા સાધુકં સમનુયુઞ્જિયમાનો સમનુગાહિયમાનો સમનુભાસિયમાનો અટ્ઠાનમેતં અનવકાસો યં સો તિણ્ણં ઠાનાનં નાઞ્ઞતરં 10 ઠાનં નિગચ્છેય્ય, અઞ્ઞેન વા અઞ્ઞં પટિચરિસ્સતિ, બહિદ્ધા કથં અપનામેસ્સતિ, કોપઞ્ચ દોસઞ્ચ અપ્પચ્ચયઞ્ચ પાતુકરિસ્સતિ, તુણ્હીભૂતો મઙ્કુભૂતો 11 પત્તક્ખન્ધો અધોમુખો પજ્ઝાયન્તો અપ્પટિભાનો નિસીદિસ્સતિ, સેય્યથાપિ સરભો પરિબ્બાજકો.
‘‘Yo kho maṃ, paribbājakā 12, evaṃ vadeyya – ‘sammāsambuddhassa te paṭijānato ime dhammā anabhisambuddhā’ti, tamahaṃ tattha sādhukaṃ samanuyuñjeyyaṃ samanugāheyyaṃ samanubhāseyyaṃ. So vata mayā sādhukaṃ samanuyuñjiyamāno samanugāhiyamāno samanubhāsiyamāno aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ so tiṇṇaṃ ṭhānānaṃ nāññataraṃ 13 ṭhānaṃ nigaccheyya, aññena vā aññaṃ paṭicarissati, bahiddhā kathaṃ apanāmessati, kopañca dosañca appaccayañca pātukarissati, tuṇhībhūto maṅkubhūto 14 pattakkhandho adhomukho pajjhāyanto appaṭibhāno nisīdissati, seyyathāpi sarabho paribbājako.
‘‘યો ખો મં, પરિબ્બાજકા, એવં વદેય્ય – ‘ખીણાસવસ્સ તે પટિજાનતો ઇમે આસવા અપરિક્ખીણા’તિ, તમહં તત્થ સાધુકં સમનુયુઞ્જેય્યં સમનુગાહેય્યં સમનુભાસેય્યં. સો વત મયા સાધુકં સમનુયુઞ્જિયમાનો સમનુગાહિયમાનો સમનુભાસિયમાનો અટ્ઠાનમેતં અનવકાસો યં સો તિણ્ણં ઠાનાનં નાઞ્ઞતરં ઠાનં નિગચ્છેય્ય, અઞ્ઞેન વા અઞ્ઞં પટિચરિસ્સતિ, બહિદ્ધા કથં અપનામેસ્સતિ, કોપઞ્ચ દોસઞ્ચ અપ્પચ્ચયઞ્ચ પાતુકરિસ્સતિ, તુણ્હીભૂતો મઙ્કુભૂતો પત્તક્ખન્ધો અધોમુખો પજ્ઝાયન્તો અપ્પટિભાનો નિસીદિસ્સતિ, સેય્યથાપિ સરભો પરિબ્બાજકો.
‘‘Yo kho maṃ, paribbājakā, evaṃ vadeyya – ‘khīṇāsavassa te paṭijānato ime āsavā aparikkhīṇā’ti, tamahaṃ tattha sādhukaṃ samanuyuñjeyyaṃ samanugāheyyaṃ samanubhāseyyaṃ. So vata mayā sādhukaṃ samanuyuñjiyamāno samanugāhiyamāno samanubhāsiyamāno aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ so tiṇṇaṃ ṭhānānaṃ nāññataraṃ ṭhānaṃ nigaccheyya, aññena vā aññaṃ paṭicarissati, bahiddhā kathaṃ apanāmessati, kopañca dosañca appaccayañca pātukarissati, tuṇhībhūto maṅkubhūto pattakkhandho adhomukho pajjhāyanto appaṭibhāno nisīdissati, seyyathāpi sarabho paribbājako.
‘‘યો ખો મં, પરિબ્બાજકા, એવં વદેય્ય – ‘યસ્સ ખો પન તે અત્થાય ધમ્મો દેસિતો, સો ન નિય્યાતિ તક્કરસ્સ સમ્મા દુક્ખક્ખયાયા’તિ, તમહં તત્થ સાધુકં સમનુયુઞ્જેય્યં સમનુગાહેય્યં સમનુભાસેય્યં. સો વત મયા સાધુકં સમનુયુઞ્જિયમાનો સમનુગાહિયમાનો સમનુભાસિયમાનો અટ્ઠાનમેતં અનવકાસો યં સો તિણ્ણં ઠાનાનં નાઞ્ઞતરં ઠાનં નિગચ્છેય્ય, અઞ્ઞેન વા અઞ્ઞં પટિચરિસ્સતિ, બહિદ્ધા કથં અપનામેસ્સતિ, કોપઞ્ચ દોસઞ્ચ અપ્પચ્ચયઞ્ચ પાતુકરિસ્સતિ, તુણ્હીભૂતો મઙ્કુભૂતો પત્તક્ખન્ધો અધોમુખો પજ્ઝાયન્તો અપ્પટિભાનો નિસીદિસ્સતિ, સેય્યથાપિ સરભો પરિબ્બાજકો’’તિ. અથ ખો ભગવા સિપ્પિનિકાતીરે પરિબ્બાજકારામે તિક્ખત્તું સીહનાદં નદિત્વા વેહાસં પક્કામિ.
‘‘Yo kho maṃ, paribbājakā, evaṃ vadeyya – ‘yassa kho pana te atthāya dhammo desito, so na niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāyā’ti, tamahaṃ tattha sādhukaṃ samanuyuñjeyyaṃ samanugāheyyaṃ samanubhāseyyaṃ. So vata mayā sādhukaṃ samanuyuñjiyamāno samanugāhiyamāno samanubhāsiyamāno aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ so tiṇṇaṃ ṭhānānaṃ nāññataraṃ ṭhānaṃ nigaccheyya, aññena vā aññaṃ paṭicarissati, bahiddhā kathaṃ apanāmessati, kopañca dosañca appaccayañca pātukarissati, tuṇhībhūto maṅkubhūto pattakkhandho adhomukho pajjhāyanto appaṭibhāno nisīdissati, seyyathāpi sarabho paribbājako’’ti. Atha kho bhagavā sippinikātīre paribbājakārāme tikkhattuṃ sīhanādaṃ naditvā vehāsaṃ pakkāmi.
અથ ખો તે પરિબ્બાજકા અચિરપક્કન્તસ્સ ભગવતો સરભં પરિબ્બાજકં સમન્તતો વાચાયસન્નિતોદકેન 15 સઞ્જમ્ભરિમકંસુ 16 – ‘‘સેય્યથાપિ, આવુસો સરભ, બ્રહારઞ્ઞે જરસિઙ્ગાલો ‘સીહનાદં નદિસ્સામી’તિ સિઙ્ગાલકંયેવ 17 નદતિ, ભેરણ્ડકંયેવ નદતિ 18; એવમેવં ખો ત્વં, આવુસો સરભ, અઞ્ઞત્રેવ સમણેન ગોતમેન ‘સીહનાદં નદિસ્સામી’તિ સિઙ્ગાલકંયેવ નદસિ ભેરણ્ડકંયેવ નદસિ. સેય્યથાપિ, આવુસો સરભ, અમ્બુકસઞ્ચરી 19 ‘પુરિસકરવિતં 20 રવિસ્સામી’તિ અમ્બુકસઞ્ચરિરવિતંયેવ રવતિ; એવમેવં ખો ત્વં, આવુસો સરભ, અઞ્ઞત્રેવ સમણેન ગોતમેન ‘પુરિસકરવિતં રવિસ્સામી’તિ, અમ્બુકસઞ્ચરિરવિતંયેવ રવસિ. સેય્યથાપિ, આવુસો સરભ, ઉસભો સુઞ્ઞાય ગોસાલાય ગમ્ભીરં નદિતબ્બં મઞ્ઞતિ; એવમેવં ખો ત્વં, આવુસો સરભ, અઞ્ઞત્રેવ સમણેન ગોતમેન ગમ્ભીરં નદિતબ્બં મઞ્ઞસી’’તિ. અથ ખો તે પરિબ્બાજકા સરભં પરિબ્બાજકં સમન્તતો વાચાયસન્નિતોદકેન સઞ્જમ્ભરિમકંસૂતિ. ચતુત્થં.
Atha kho te paribbājakā acirapakkantassa bhagavato sarabhaṃ paribbājakaṃ samantato vācāyasannitodakena 21 sañjambharimakaṃsu 22 – ‘‘seyyathāpi, āvuso sarabha, brahāraññe jarasiṅgālo ‘sīhanādaṃ nadissāmī’ti siṅgālakaṃyeva 23 nadati, bheraṇḍakaṃyeva nadati 24; evamevaṃ kho tvaṃ, āvuso sarabha, aññatreva samaṇena gotamena ‘sīhanādaṃ nadissāmī’ti siṅgālakaṃyeva nadasi bheraṇḍakaṃyeva nadasi. Seyyathāpi, āvuso sarabha, ambukasañcarī 25 ‘purisakaravitaṃ 26 ravissāmī’ti ambukasañcariravitaṃyeva ravati; evamevaṃ kho tvaṃ, āvuso sarabha, aññatreva samaṇena gotamena ‘purisakaravitaṃ ravissāmī’ti, ambukasañcariravitaṃyeva ravasi. Seyyathāpi, āvuso sarabha, usabho suññāya gosālāya gambhīraṃ naditabbaṃ maññati; evamevaṃ kho tvaṃ, āvuso sarabha, aññatreva samaṇena gotamena gambhīraṃ naditabbaṃ maññasī’’ti. Atha kho te paribbājakā sarabhaṃ paribbājakaṃ samantato vācāyasannitodakena sañjambharimakaṃsūti. Catutthaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ૪. સરભસુત્તવણ્ણના • 4. Sarabhasuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ૪. સરભસુત્તવણ્ણના • 4. Sarabhasuttavaṇṇanā