| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
ਸਰਣਗਮਨਸਂਕਿਲੇਸਭੇਦਕਥਾ
Saraṇagamanasaṃkilesabhedakathā
ਤਤ੍ਥ ਚ ਲੋਕਿਯਸਰਣਗਮਨਂ ਤੀਸੁ વਤ੍ਥੂਸੁ ਅਞ੍ਞਾਣਸਂਸਯਮਿਚ੍ਛਾਞਾਣਾਦੀਹਿ ਸਂਕਿਲਿਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਮਹਾਜੁਤਿਕਂ, ਨ ਉਜ੍ਜਲਂ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਅਪਰਿਯੋਦਾਤਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਮਹਾવਿਪ੍ਫਾਰਂ ਅਨੁਲ਼ਾਰਂ। ਏਤ੍ਥ ਚ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਨਾਮ વਤ੍ਥੁਤ੍ਤਯਸ੍ਸ ਗੁਣਾਨਂ ਅਜਾਨਨਂ ਤਤ੍ਥ ਸਮ੍ਮੋਹੋ। ‘‘ਬੁਦ੍ਧੋ ਨੁ ਖੋ, ਨ ਨੁ ਖੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਸਂਸਯੋ। ਮਿਚ੍ਛਾਞਾਣਂ ਨਾਮ ਤਸ੍ਸ ਗੁਣਾਨਂ ਅਗੁਣਭਾવਪਰਿਕਪ੍ਪਨੇਨ વਿਪਰੀਤਗ੍ਗਾਹੋਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਪਨ ਸਰਣਗਮਨਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ ਸਂਕਿਲੇਸੋ। ਲੋਕਿਯਸ੍ਸ ਚ ਸਰਣਗਮਨਸ੍ਸ ਦੁવਿਧੋ ਭੇਦੋ ਸਾવਜ੍ਜੋ ਅਨવਜ੍ਜੋ ਚ। ਤਤ੍ਥ ਸਾવਜ੍ਜੋ ਅਞ੍ਞਸਤ੍ਥਾਰਾਦੀਸੁ ਅਤ੍ਤਨਿਯ੍ਯਾਤਨਾਦੀਹਿ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਅਨਿਟ੍ਠਫਲੋ। ਅਨવਜ੍ਜੋ ਪਨ ਕਾਲਕਿਰਿਯਾਯ ਹੋਤਿ। ਲੋਕਿਯਞ੍ਹਿ ਸਰਣਗਮਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸਮਾਦਾਨਂ વਿਯ ਅਗ੍ਗਹਿਤਕਾਲਪਰਿਚ੍ਛੇਦਕਂ ਜੀવਿਤਪਰਿਯਨ੍ਤਮੇવ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਖਨ੍ਧਭੇਦੇਨ ਭੇਦੋ, ਸੋ ਅવਿਪਾਕਤ੍ਤਾ ਅਫਲੋ। ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਪਨ ਨੇવਤ੍ਥਿ ਭੇਦੋ। ਭવਨ੍ਤਰੇਪਿ ਹਿ ਅਰਿਯਸਾવਕੋ ਅਞ੍ਞਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਨ ਉਦ੍ਦਿਸਤੀਤਿ। ਏવਂ ਸਰਣਗਮਨਸ੍ਸ ਸਂਕਿਲੇਸੋ ਚ ਭੇਦੋ ਚ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
Tattha ca lokiyasaraṇagamanaṃ tīsu vatthūsu aññāṇasaṃsayamicchāñāṇādīhi saṃkilissati, na mahājutikaṃ, na ujjalaṃ aparisuddhaṃ apariyodātaṃ hoti, na mahāvipphāraṃ anuḷāraṃ. Ettha ca aññāṇaṃ nāma vatthuttayassa guṇānaṃ ajānanaṃ tattha sammoho. ‘‘Buddho nu kho, na nu kho’’tiādinā vicikicchā saṃsayo. Micchāñāṇaṃ nāma tassa guṇānaṃ aguṇabhāvaparikappanena viparītaggāhoti veditabbaṃ. Lokuttarassa pana saraṇagamanassa natthi saṃkileso. Lokiyassa ca saraṇagamanassa duvidho bhedo sāvajjo anavajjo ca. Tattha sāvajjo aññasatthārādīsu attaniyyātanādīhi hoti, so aniṭṭhaphalo. Anavajjo pana kālakiriyāya hoti. Lokiyañhi saraṇagamanaṃ sikkhāpadasamādānaṃ viya aggahitakālaparicchedakaṃ jīvitapariyantameva hoti, tasmā tassa khandhabhedena bhedo, so avipākattā aphalo. Lokuttarassa pana nevatthi bhedo. Bhavantarepi hi ariyasāvako aññaṃ satthāraṃ na uddisatīti. Evaṃ saraṇagamanassa saṃkileso ca bhedo ca veditabbo.
ਕਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤ੍ਥ વੋਦਾਨਂ ਨ ਗਹਿਤਂ, ਨਨੁ વੋਦਾਨવਿਭਾવਨਾਪਿ ਤਤ੍ਥ ਕੋਸਲ੍ਲਾਯ ਹੋਤੀਤਿ? ਸਚ੍ਚਮੇਤਂ, ਤਂ ਪਨ ਸਂਕਿਲੇਸਗ੍ਗਹਣੇਨ ਅਤ੍ਥਤੋ ਦੀਪਿਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਨ ਗਹਿਤਂ। ਯਾਨਿ ਹਿ ਤੇਸਂ ਸਂਕਿਲੇਸਕਾਰਣਾਨਿ ਅਞ੍ਞਾਣਾਦੀਨਿ , ਤੇਸਂ ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਨੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਞ੍ਚ ਪਹਾਨੇਨ વੋਦਾਨਂ ਹੋਤੀਤਿ। ਏવਮੇਤ੍ਥ ‘‘ਸਰਣਂ ਸਰਣਗਮਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਂ ਪਪਞ੍ਚੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਇਮਸ੍ਸ ਪਨ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਪਪਞ੍ਚਸ੍ਸ ਇਧ ਅવਚਨੇ ਕਾਰਣਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਸੋ ਪਨ ਇਧ વੁਚ੍ਚਮਾਨੋ’’ਤਿਆਦਿ। ਤਤ੍ਥ ਸਰਣવਣ੍ਣਨਤੋਤਿ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਸੁਤ੍ਤੇ વੁਤ੍ਤਸਰਣવਣ੍ਣਨਤੋ।
Kasmā panettha vodānaṃ na gahitaṃ, nanu vodānavibhāvanāpi tattha kosallāya hotīti? Saccametaṃ, taṃ pana saṃkilesaggahaṇena atthato dīpitaṃ hotīti na gahitaṃ. Yāni hi tesaṃ saṃkilesakāraṇāni aññāṇādīni , tesaṃ sabbena sabbaṃ anuppādanena uppannānañca pahānena vodānaṃ hotīti. Evamettha ‘‘saraṇaṃ saraṇagamana’’ntiādīnaṃ papañco veditabbo. Imassa pana yathāvuttapapañcassa idha avacane kāraṇaṃ dassento āha ‘‘so pana idha vuccamāno’’tiādi. Tattha saraṇavaṇṇanatoti sāmaññaphalasutte vuttasaraṇavaṇṇanato.
ਸਰਣਗਮਨਸਂਕਿਲੇਸਭੇਦਕਥਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Saraṇagamanasaṃkilesabhedakathā niṭṭhitā.
