Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya |
૩. સારન્દદસુત્તં
3. Sārandadasuttaṃ
૧૪૩. એકં સમયં ભગવા વેસાલિયં વિહરતિ મહાવને કૂટાગારસાલાયં. અથ ખો ભગવા પુબ્બણ્હસમયં નિવાસેત્વા પત્તચીવરમાદાય વેસાલિં પિણ્ડાય પાવિસિ. તેન ખો પન સમયેન પઞ્ચમત્તાનં લિચ્છવિસતાનં સારન્દદે ચેતિયે સન્નિસિન્નાનં સન્નિપતિતાનં અયમન્તરાકથા ઉદપાદિ – ‘‘પઞ્ચન્નં રતનાનં પાતુભાવો દુલ્લભો લોકસ્મિં. કતમેસં પઞ્ચન્નં? હત્થિરતનસ્સ પાતુભાવો દુલ્લભો લોકસ્મિં, અસ્સરતનસ્સ પાતુભાવો દુલ્લભો લોકસ્મિં, મણિરતનસ્સ પાતુભાવો દુલ્લભો લોકસ્મિં, ઇત્થિરતનસ્સ પાતુભાવો દુલ્લભો લોકસ્મિં, ગહપતિરતનસ્સ પાતુભાવો દુલ્લભો લોકસ્મિં. ઇમેસં પઞ્ચન્નં રતનાનં પાતુભાવો દુલ્લભો લોકસ્મિ’’ન્તિ.
143. Ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya vesāliṃ piṇḍāya pāvisi. Tena kho pana samayena pañcamattānaṃ licchavisatānaṃ sārandade cetiye sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayamantarākathā udapādi – ‘‘pañcannaṃ ratanānaṃ pātubhāvo dullabho lokasmiṃ. Katamesaṃ pañcannaṃ? Hatthiratanassa pātubhāvo dullabho lokasmiṃ, assaratanassa pātubhāvo dullabho lokasmiṃ, maṇiratanassa pātubhāvo dullabho lokasmiṃ, itthiratanassa pātubhāvo dullabho lokasmiṃ, gahapatiratanassa pātubhāvo dullabho lokasmiṃ. Imesaṃ pañcannaṃ ratanānaṃ pātubhāvo dullabho lokasmi’’nti.
અથ ખો તે લિચ્છવી મગ્ગે પુરિસં ઠપેસું 1 – ‘‘યદા ત્વં 2, અમ્ભો પુરિસ, પસ્સેય્યાસિ ભગવન્તં, અથ અમ્હાકં આરોચેય્યાસી’’તિ. અદ્દસા ખો સો પુરિસો ભગવન્તં દૂરતોવ આગચ્છન્તં; દિસ્વાન યેન તે લિચ્છવી તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા તે લિચ્છવી એતદવોચ – ‘‘અયં સો, ભન્તે, ભગવા ગચ્છતિ અરહં સમ્માસમ્બુદ્ધો; યસ્સદાનિ કાલં મઞ્ઞથા’’તિ.
Atha kho te licchavī magge purisaṃ ṭhapesuṃ 3 – ‘‘yadā tvaṃ 4, ambho purisa, passeyyāsi bhagavantaṃ, atha amhākaṃ āroceyyāsī’’ti. Addasā kho so puriso bhagavantaṃ dūratova āgacchantaṃ; disvāna yena te licchavī tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā te licchavī etadavoca – ‘‘ayaṃ so, bhante, bhagavā gacchati arahaṃ sammāsambuddho; yassadāni kālaṃ maññathā’’ti.
અથ ખો તે લિચ્છવી યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિંસુ; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં અટ્ઠંસુ. એકમન્તં ઠિતા ખો તે લિચ્છવી ભગવન્તં એતદવોચું –
Atha kho te licchavī yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu. Ekamantaṃ ṭhitā kho te licchavī bhagavantaṃ etadavocuṃ –
‘‘સાધુ, ભન્તે, યેન સારન્દદં ચેતિયં તેનુપસઙ્કમતુ અનુકમ્પં ઉપાદાયા’’તિ. અધિવાસેસિ ભગવા તુણ્હીભાવેન. અથ ખો ભગવા યેન સારન્દદં ચેતિયં તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા પઞ્ઞત્તે આસને નિસીદિ. નિસજ્જ ખો ભગવા તે લિચ્છવી એતદવોચ – ‘‘કાય નુત્થ, લિચ્છવી, એતરહિ કથાય સન્નિસિન્ના, કા ચ પન વો અન્તરાકથા વિપ્પકતા’’તિ? ‘‘ઇધ, ભન્તે, અમ્હાકં સન્નિસિન્નાનં સન્નિપતિતાનં અયમન્તરાકથા ઉદપાદિ – ‘પઞ્ચન્નં રતનાનં પાતુભાવો દુલ્લભો લોકસ્મિં. કતમેસં પઞ્ચન્નં ? હત્થિરતનસ્સ પાતુભાવો દુલ્લભો લોકસ્મિં, અસ્સરતનસ્સ પાતુભાવો દુલ્લભો લોકસ્મિં, મણિરતનસ્સ પાતુભાવો દુલ્લભો લોકસ્મિં, ઇત્થિરતનસ્સ પાતુભાવો દુલ્લભો લોકસ્મિં, ગહપતિરતનસ્સ પાતુભાવો દુલ્લભો લોકસ્મિં. ઇમેસં પઞ્ચન્નં રતનાનં પાતુભાવો દુલ્લભો લોકસ્મિ’’’ન્તિ.
‘‘Sādhu, bhante, yena sārandadaṃ cetiyaṃ tenupasaṅkamatu anukampaṃ upādāyā’’ti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena. Atha kho bhagavā yena sārandadaṃ cetiyaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Nisajja kho bhagavā te licchavī etadavoca – ‘‘kāya nuttha, licchavī, etarahi kathāya sannisinnā, kā ca pana vo antarākathā vippakatā’’ti? ‘‘Idha, bhante, amhākaṃ sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayamantarākathā udapādi – ‘pañcannaṃ ratanānaṃ pātubhāvo dullabho lokasmiṃ. Katamesaṃ pañcannaṃ ? Hatthiratanassa pātubhāvo dullabho lokasmiṃ, assaratanassa pātubhāvo dullabho lokasmiṃ, maṇiratanassa pātubhāvo dullabho lokasmiṃ, itthiratanassa pātubhāvo dullabho lokasmiṃ, gahapatiratanassa pātubhāvo dullabho lokasmiṃ. Imesaṃ pañcannaṃ ratanānaṃ pātubhāvo dullabho lokasmi’’’nti.
‘‘કામાધિમુત્તાનં વત, ભો, લિચ્છવીનં 5 કામંયેવ આરબ્ભ અન્તરાકથા ઉદપાદિ. પઞ્ચન્નં, લિચ્છવી, રતનાનં પાતુભાવો દુલ્લભો લોકસ્મિં. કતમેસં પઞ્ચન્નં? તથાગતસ્સ અરહતો સમ્માસમ્બુદ્ધસ્સ પાતુભાવો દુલ્લભો લોકસ્મિં, તથાગતપ્પવેદિતસ્સ ધમ્મવિનયસ્સ દેસેતા પુગ્ગલો દુલ્લભો લોકસ્મિં, તથાગતપ્પવેદિતસ્સ ધમ્મવિનયસ્સ દેસિતસ્સ વિઞ્ઞાતા પુગ્ગલો દુલ્લભો લોકસ્મિં, તથાગતપ્પવેદિતસ્સ ધમ્મવિનયસ્સ દેસિતસ્સ વિઞ્ઞાતા 6 ધમ્માનુધમ્મપ્પટિપન્નો પુગ્ગલો દુલ્લભો લોકસ્મિં, કતઞ્ઞૂ કતવેદી પુગ્ગલો દુલ્લભો લોકસ્મિં. ઇમેસં ખો, લિચ્છવી, પઞ્ચન્નં રતનાનં પાતુભાવો દુલ્લભો લોકસ્મિ’’ન્તિ. તતિયં.
‘‘Kāmādhimuttānaṃ vata, bho, licchavīnaṃ 7 kāmaṃyeva ārabbha antarākathā udapādi. Pañcannaṃ, licchavī, ratanānaṃ pātubhāvo dullabho lokasmiṃ. Katamesaṃ pañcannaṃ? Tathāgatassa arahato sammāsambuddhassa pātubhāvo dullabho lokasmiṃ, tathāgatappaveditassa dhammavinayassa desetā puggalo dullabho lokasmiṃ, tathāgatappaveditassa dhammavinayassa desitassa viññātā puggalo dullabho lokasmiṃ, tathāgatappaveditassa dhammavinayassa desitassa viññātā 8 dhammānudhammappaṭipanno puggalo dullabho lokasmiṃ, kataññū katavedī puggalo dullabho lokasmiṃ. Imesaṃ kho, licchavī, pañcannaṃ ratanānaṃ pātubhāvo dullabho lokasmi’’nti. Tatiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ૩. સારન્દદસુત્તવણ્ણના • 3. Sārandadasuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ૨-૩. આરભતિસુત્તાદિવણ્ણના • 2-3. Ārabhatisuttādivaṇṇanā