Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / అఙ్గుత్తరనికాయ (అట్ఠకథా) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
౩. సారిపుత్తసుత్తవణ్ణనా
3. Sāriputtasuttavaṇṇanā
౩౩. తతియే సంఖిత్తేనాతి మాతికాఠపనేన. విత్థారేనాతి ఠపితమాతికావిభజనేన. సంఖిత్తవిత్థారేనాతి కాలే సంఖిత్తేన కాలే విత్థారేన. అఞ్ఞాతారో చ దుల్లభాతి పటివిజ్ఝనకపుగ్గలా పన దుల్లభా. ఇదం భగవా ‘‘సారిపుత్తత్థేరస్స ఞాణం ఘట్టేమీ’’తి అధిప్పాయేన కథేసి. తం సుత్వా థేరో కిఞ్చాపి ‘‘అహం, భన్తే, ఆజానిస్సామీ’’తి న వదతి, అధిప్పాయేన పన ‘‘విస్సత్థా తుమ్హే, భన్తే, దేసేథ, అహం తుమ్హేహి దేసితం ధమ్మం నయసతేన నయసహస్సేన పటివిజ్ఝిస్సామి, మమేస భారో హోతూ’’తి సత్థారం దేసనాయ ఉస్సాహేన్తో ఏతస్స భగవా కాలోతిఆదిమాహ.
33. Tatiye saṃkhittenāti mātikāṭhapanena. Vitthārenāti ṭhapitamātikāvibhajanena. Saṃkhittavitthārenāti kāle saṃkhittena kāle vitthārena. Aññātāro ca dullabhāti paṭivijjhanakapuggalā pana dullabhā. Idaṃ bhagavā ‘‘sāriputtattherassa ñāṇaṃ ghaṭṭemī’’ti adhippāyena kathesi. Taṃ sutvā thero kiñcāpi ‘‘ahaṃ, bhante, ājānissāmī’’ti na vadati, adhippāyena pana ‘‘vissatthā tumhe, bhante, desetha, ahaṃ tumhehi desitaṃ dhammaṃ nayasatena nayasahassena paṭivijjhissāmi, mamesa bhāro hotū’’ti satthāraṃ desanāya ussāhento etassa bhagavā kālotiādimāha.
అథస్స సత్థా తస్మాతిహాతి దేసనం ఆరభి. తత్థ ఇమస్మిఞ్చ సవిఞ్ఞాణకేతిఆది వుత్తనయమేవ. అచ్ఛేచ్ఛి తణ్హన్తి మగ్గఞాణసత్థేన తణ్హం ఛిన్ది. వివత్తయి సంయోజనన్తి దసవిధమ్పి సంయోజనం సమూలకం ఉబ్బత్తేత్వా ఛడ్డేసి. సమ్మా మానాభిసమయా అన్తమకాసి దుక్ఖస్సాతి సమ్మా ఉపాయేన సమ్మా పటిపత్తియా నవవిధస్స మానస్స పహానాభిసమయేన వట్టదుక్ఖస్స అన్తమకాసి. ఇదఞ్చ పన మేతం, సారిపుత్త, సన్ధాయ భాసితన్తి, సారిపుత్త, మయా పారాయనే ఉదయపఞ్హే ఇదం ఫలసమాపత్తిమేవ సన్ధాయ ఏతం భాసితం.
Athassa satthā tasmātihāti desanaṃ ārabhi. Tattha imasmiñca saviññāṇaketiādi vuttanayameva. Acchecchitaṇhanti maggañāṇasatthena taṇhaṃ chindi. Vivattayi saṃyojananti dasavidhampi saṃyojanaṃ samūlakaṃ ubbattetvā chaḍḍesi. Sammā mānābhisamayā antamakāsi dukkhassāti sammā upāyena sammā paṭipattiyā navavidhassa mānassa pahānābhisamayena vaṭṭadukkhassa antamakāsi. Idañca pana metaṃ, sāriputta, sandhāya bhāsitanti, sāriputta, mayā pārāyane udayapañhe idaṃ phalasamāpattimeva sandhāya etaṃ bhāsitaṃ.
ఇదాని యం తం భగవతా భాసితం, తం దస్సేన్తో పహానం కామసఞ్ఞానన్తిఆది ఆరద్ధం. ఉదయపఞ్హే చ ఏతం పదం ‘‘పహానం కామచ్ఛన్దాన’’న్తి (సు॰ ని॰ ౧౧౧౨; చూళని॰ ఉదయమాణవపుచ్ఛానిద్దేసో ౭౫) ఆగతం, ఇధ పన అఙ్గుత్తరభాణకేహి ‘‘కామసఞ్ఞాన’’న్తి ఆరోపితం. తత్థ బ్యఞ్జనమేవ నానం, అత్థో పన ఏకోయేవ. కామసఞ్ఞానన్తి కామే ఆరబ్భ ఉప్పన్నసఞ్ఞానం, అట్ఠహి వా లోభసహగతచిత్తేహి సహజాతసఞ్ఞానం. దోమనస్సాన చూభయన్తి ఏతాసఞ్చ కామసఞ్ఞానం చేతసికదోమనస్సానఞ్చాతి ఉభిన్నమ్పి పహానం పటిప్పస్సద్ధిపహానసఙ్ఖాతం అరహత్తఫలం అఞ్ఞావిమోక్ఖం పబ్రూమీతి అత్థో. నిద్దేసే పన ‘‘కామచ్ఛన్దస్స చ దోమనస్సస్స చ ఉభిన్నం పహానం వూపసమం పటినిస్సగ్గం పటిప్పస్సద్ధిం అమతం నిబ్బాన’’న్తి (చూళని॰ ఉదయమాణవపుచ్ఛానిద్దేసో ౭౫) వుత్తం, తం అత్థుద్ధారవసేన వుత్తం. పహానన్తి హి ఖీణాకారసఙ్ఖాతో వూపసమోపి వుచ్చతి, కిలేసే పటినిస్సజ్జన్తో మగ్గోపి, కిలేసపటిప్పస్సద్ధిసఙ్ఖాతం ఫలమ్పి , యం ఆగమ్మ కిలేసా పహీయన్తి, తం అమతం నిబ్బానమ్పి. తస్మా తత్థ తాని పదాని ఆగతాని. ‘‘అఞ్ఞావిమోక్ఖం పబ్రూమీ’’తి వచనతో పన అరహత్తఫలమేవ అధిప్పేతం. థినస్స చ పనూదనన్తిపి థినస్స చ పనూదనన్తే ఉప్పన్నత్తా అరహత్తఫలమేవ అధిప్పేతం . కుక్కుచ్చానం నివారణన్తి కుక్కుచ్చనివారణస్స మగ్గస్స అనన్తరం ఉప్పన్నత్తా ఫలమేవ అధిప్పేతం.
Idāni yaṃ taṃ bhagavatā bhāsitaṃ, taṃ dassento pahānaṃ kāmasaññānantiādi āraddhaṃ. Udayapañhe ca etaṃ padaṃ ‘‘pahānaṃ kāmacchandāna’’nti (su. ni. 1112; cūḷani. udayamāṇavapucchāniddeso 75) āgataṃ, idha pana aṅguttarabhāṇakehi ‘‘kāmasaññāna’’nti āropitaṃ. Tattha byañjanameva nānaṃ, attho pana ekoyeva. Kāmasaññānanti kāme ārabbha uppannasaññānaṃ, aṭṭhahi vā lobhasahagatacittehi sahajātasaññānaṃ. Domanassāna cūbhayanti etāsañca kāmasaññānaṃ cetasikadomanassānañcāti ubhinnampi pahānaṃ paṭippassaddhipahānasaṅkhātaṃ arahattaphalaṃ aññāvimokkhaṃ pabrūmīti attho. Niddese pana ‘‘kāmacchandassa ca domanassassa ca ubhinnaṃ pahānaṃ vūpasamaṃ paṭinissaggaṃ paṭippassaddhiṃ amataṃ nibbāna’’nti (cūḷani. udayamāṇavapucchāniddeso 75) vuttaṃ, taṃ atthuddhāravasena vuttaṃ. Pahānanti hi khīṇākārasaṅkhāto vūpasamopi vuccati, kilese paṭinissajjanto maggopi, kilesapaṭippassaddhisaṅkhātaṃ phalampi , yaṃ āgamma kilesā pahīyanti, taṃ amataṃ nibbānampi. Tasmā tattha tāni padāni āgatāni. ‘‘Aññāvimokkhaṃ pabrūmī’’ti vacanato pana arahattaphalameva adhippetaṃ. Thinassaca panūdanantipi thinassa ca panūdanante uppannattā arahattaphalameva adhippetaṃ . Kukkuccānaṃ nivāraṇanti kukkuccanivāraṇassa maggassa anantaraṃ uppannattā phalameva adhippetaṃ.
ఉపేక్ఖాసతిసంసుద్ధన్తి చతుత్థజ్ఝానికే ఫలే ఉప్పన్నాయ ఉపేక్ఖాయ చ సతియా చ సంసుద్ధం. ధమ్మతక్కపురేజవన్తి ధమ్మతక్కో వుచ్చతి సమ్మాసఙ్కప్పో, సో ఆదితో హోతి, పురతో హోతి, పుబ్బఙ్గమో హోతి అఞ్ఞావిమోక్ఖస్సాతి ధమ్మతక్కపురేజవో. తం ధమ్మతక్కపురేజవం. అఞ్ఞావిమోక్ఖన్తి అఞ్ఞిన్ద్రియపరియోసానే ఉప్పన్నం విమోక్ఖం, అఞ్ఞాయ వా విమోక్ఖం అఞ్ఞావిమోక్ఖం, పఞ్ఞావిముత్తన్తి అత్థో. అవిజ్జాయ పభేదనన్తి అవిజ్జాయ పభేదనన్తే ఉప్పన్నత్తా, అవిజ్జాయ పభేదనసఙ్ఖాతం వా నిబ్బానం ఆరబ్భ ఉప్పన్నత్తా ఏవంలద్ధనామం అరహత్తఫలమేవ. ఇతి సబ్బేహిపి ఇమేహి పహానన్తిఆదీహి పదేహి అరహత్తఫలమేవ పకాసితన్తి వేదితబ్బం.
Upekkhāsatisaṃsuddhanti catutthajjhānike phale uppannāya upekkhāya ca satiyā ca saṃsuddhaṃ. Dhammatakkapurejavanti dhammatakko vuccati sammāsaṅkappo, so ādito hoti, purato hoti, pubbaṅgamo hoti aññāvimokkhassāti dhammatakkapurejavo. Taṃ dhammatakkapurejavaṃ. Aññāvimokkhanti aññindriyapariyosāne uppannaṃ vimokkhaṃ, aññāya vā vimokkhaṃ aññāvimokkhaṃ, paññāvimuttanti attho. Avijjāya pabhedananti avijjāya pabhedanante uppannattā, avijjāya pabhedanasaṅkhātaṃ vā nibbānaṃ ārabbha uppannattā evaṃladdhanāmaṃ arahattaphalameva. Iti sabbehipi imehi pahānantiādīhi padehi arahattaphalameva pakāsitanti veditabbaṃ.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / అఙ్గుత్తరనికాయ • Aṅguttaranikāya / ౩. సారిపుత్తసుత్తం • 3. Sāriputtasuttaṃ
టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / అఙ్గుత్తరనికాయ (టీకా) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ౩. సారిపుత్తసుత్తవణ్ణనా • 3. Sāriputtasuttavaṇṇanā