Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / થેરગાથાપાળિ • Theragāthāpāḷi

    ૨. સારિપુત્તત્થેરગાથા

    2. Sāriputtattheragāthā

    ૯૮૧.

    981.

    ‘‘યથાચારી યથાસતો સતીમા, યતસઙ્કપ્પજ્ઝાયિ અપ્પમત્તો;

    ‘‘Yathācārī yathāsato satīmā, yatasaṅkappajjhāyi appamatto;

    અજ્ઝત્તરતો સમાહિતત્તો, એકો સન્તુસિતો તમાહુ ભિક્ખું.

    Ajjhattarato samāhitatto, eko santusito tamāhu bhikkhuṃ.

    ૯૮૨.

    982.

    ‘‘અલ્લં સુક્ખં વા ભુઞ્જન્તો, ન બાળ્હં સુહિતો સિયા;

    ‘‘Allaṃ sukkhaṃ vā bhuñjanto, na bāḷhaṃ suhito siyā;

    ઊનૂદરો મિતાહારો, સતો ભિક્ખુ પરિબ્બજે.

    Ūnūdaro mitāhāro, sato bhikkhu paribbaje.

    ૯૮૩.

    983.

    ‘‘ચત્તારો પઞ્ચ આલોપે, અભુત્વા ઉદકં પિવે;

    ‘‘Cattāro pañca ālope, abhutvā udakaṃ pive;

    અલં ફાસુવિહારાય, પહિતત્તસ્સ ભિક્ખુનો.

    Alaṃ phāsuvihārāya, pahitattassa bhikkhuno.

    ૯૮૪.

    984.

    ‘‘કપ્પિયં તં ચે છાદેતિ, ચીવરં ઇદમત્થિકં 1;

    ‘‘Kappiyaṃ taṃ ce chādeti, cīvaraṃ idamatthikaṃ 2;

    અલં ફાસુવિહારાય, પહિતત્તસ્સ ભિક્ખુનો.

    Alaṃ phāsuvihārāya, pahitattassa bhikkhuno.

    ૯૮૫.

    985.

    ‘‘પલ્લઙ્કેન નિસિન્નસ્સ, જણ્ણુકે નાભિવસ્સતિ;

    ‘‘Pallaṅkena nisinnassa, jaṇṇuke nābhivassati;

    અલં ફાસુવિહારાય, પહિતત્તસ્સ ભિક્ખુનો.

    Alaṃ phāsuvihārāya, pahitattassa bhikkhuno.

    ૯૮૬.

    986.

    3 ‘‘યો સુખં દુક્ખતો અદ્દ, દુક્ખમદ્દક્ખિ સલ્લતો;

    4 ‘‘Yo sukhaṃ dukkhato adda, dukkhamaddakkhi sallato;

    ઉભયન્તરેન 5 નાહોસિ, કેન લોકસ્મિ કિં સિયા.

    Ubhayantarena 6 nāhosi, kena lokasmi kiṃ siyā.

    ૯૮૭.

    987.

    ‘‘મા મે કદાચિ પાપિચ્છો, કુસીતો હીનવીરિયો;

    ‘‘Mā me kadāci pāpiccho, kusīto hīnavīriyo;

    અપ્પસ્સુતો અનાદરો, કેન લોકસ્મિ કિં સિયા.

    Appassuto anādaro, kena lokasmi kiṃ siyā.

    ૯૮૮.

    988.

    ‘‘બહુસ્સુતો ચ મેધાવી, સીલેસુ સુસમાહિતો;

    ‘‘Bahussuto ca medhāvī, sīlesu susamāhito;

    ચેતોસમથમનુયુત્તો, અપિ મુદ્ધનિ તિટ્ઠતુ.

    Cetosamathamanuyutto, api muddhani tiṭṭhatu.

    ૯૮૯.

    989.

    ‘‘યો પપઞ્ચમનુયુત્તો, પપઞ્ચાભિરતો મગો;

    ‘‘Yo papañcamanuyutto, papañcābhirato mago;

    વિરાધયી સો નિબ્બાનં, યોગક્ખેમં અનુત્તરં.

    Virādhayī so nibbānaṃ, yogakkhemaṃ anuttaraṃ.

    ૯૯૦.

    990.

    ‘‘યો ચ પપઞ્ચં હિત્વાન, નિપ્પપઞ્ચપથે રતો;

    ‘‘Yo ca papañcaṃ hitvāna, nippapañcapathe rato;

    આરાધયી સો નિબ્બાનં, યોગક્ખેમં અનુત્તરં.

    Ārādhayī so nibbānaṃ, yogakkhemaṃ anuttaraṃ.

    ૯૯૧.

    991.

    7 ‘‘ગામે વા યદિ વારઞ્ઞે, નિન્ને વા યદિ વા થલે;

    8 ‘‘Gāme vā yadi vāraññe, ninne vā yadi vā thale;

    યત્થ અરહન્તો વિહરન્તિ, તં ભૂમિરામણેય્યકં.

    Yattha arahanto viharanti, taṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ.

    ૯૯૨.

    992.

    ‘‘રમણીયાનિ અરઞ્ઞાનિ, યત્થ ન રમતી જનો;

    ‘‘Ramaṇīyāni araññāni, yattha na ramatī jano;

    વીતરાગા રમિસ્સન્તિ, ન તે કામગવેસિનો.

    Vītarāgā ramissanti, na te kāmagavesino.

    ૯૯૩.

    993.

    9 ‘‘નિધીનંવ પવત્તારં, યં પસ્સે વજ્જદસ્સિનં;

    10 ‘‘Nidhīnaṃva pavattāraṃ, yaṃ passe vajjadassinaṃ;

    નિગ્ગય્હવાદિં મેધાવિં, તાદિસં પણ્ડિતં ભજે;

    Niggayhavādiṃ medhāviṃ, tādisaṃ paṇḍitaṃ bhaje;

    તાદિસં ભજમાનસ્સ, સેય્યો હોતિ ન પાપિયો.

    Tādisaṃ bhajamānassa, seyyo hoti na pāpiyo.

    ૯૯૪.

    994.

    11 ‘‘ઓવદેય્યાનુસાસેય્ય, અસબ્ભા ચ નિવારયે;

    12 ‘‘Ovadeyyānusāseyya, asabbhā ca nivāraye;

    સતઞ્હિ સો પિયો હોતિ, અસતં હોતિ અપ્પિયો.

    Satañhi so piyo hoti, asataṃ hoti appiyo.

    ૯૯૫.

    995.

    ‘‘અઞ્ઞસ્સ ભગવા બુદ્ધો, ધમ્મં દેસેસિ ચક્ખુમા;

    ‘‘Aññassa bhagavā buddho, dhammaṃ desesi cakkhumā;

    ધમ્મે દેસિયમાનમ્હિ, સોતમોધેસિમત્થિકો;

    Dhamme desiyamānamhi, sotamodhesimatthiko;

    તં મે અમોઘં સવનં, વિમુત્તોમ્હિ અનાસવો.

    Taṃ me amoghaṃ savanaṃ, vimuttomhi anāsavo.

    ૯૯૬.

    996.

    ‘‘નેવ પુબ્બેનિવાસાય, નપિ દિબ્બસ્સ ચક્ખુનો;

    ‘‘Neva pubbenivāsāya, napi dibbassa cakkhuno;

    ચેતોપરિયાય ઇદ્ધિયા, ચુતિયા ઉપપત્તિયા;

    Cetopariyāya iddhiyā, cutiyā upapattiyā;

    સોતધાતુવિસુદ્ધિયા, પણિધી મે ન વિજ્જતિ 13.

    Sotadhātuvisuddhiyā, paṇidhī me na vijjati 14.

    ૯૯૭.

    997.

    ‘‘રુક્ખમૂલંવ નિસ્સાય, મુણ્ડો સઙ્ઘાટિપારુતો;

    ‘‘Rukkhamūlaṃva nissāya, muṇḍo saṅghāṭipāruto;

    પઞ્ઞાય ઉત્તમો થેરો, ઉપતિસ્સોવ 15 ઝાયતિ.

    Paññāya uttamo thero, upatissova 16 jhāyati.

    ૯૯૮.

    998.

    ‘‘અવિતક્કં સમાપન્નો, સમ્માસમ્બુદ્ધસાવકો;

    ‘‘Avitakkaṃ samāpanno, sammāsambuddhasāvako;

    અરિયેન તુણ્હીભાવેન, ઉપેતો હોતિ તાવદે.

    Ariyena tuṇhībhāvena, upeto hoti tāvade.

    ૯૯૯.

    999.

    17 ‘‘યથાપિ પબ્બતો સેલો, અચલો સુપ્પતિટ્ઠિતો;

    18 ‘‘Yathāpi pabbato selo, acalo suppatiṭṭhito;

    એવં મોહક્ખયા ભિક્ખુ, પબ્બતોવ ન વેધતિ.

    Evaṃ mohakkhayā bhikkhu, pabbatova na vedhati.

    ૧૦૦૦.

    1000.

    ‘‘અનઙ્ગણસ્સ પોસસ્સ, નિચ્ચં સુચિગવેસિનો;

    ‘‘Anaṅgaṇassa posassa, niccaṃ sucigavesino;

    વાલગ્ગમત્તં પાપસ્સ, અબ્ભમત્તંવ ખાયતિ.

    Vālaggamattaṃ pāpassa, abbhamattaṃva khāyati.

    ૧૦૦૧.

    1001.

    ‘‘નાભિનન્દામિ મરણં, નાભિનન્દામિ જીવિતં;

    ‘‘Nābhinandāmi maraṇaṃ, nābhinandāmi jīvitaṃ;

    નિક્ખિપિસ્સં ઇમં કાયં, સમ્પજાનો પતિસ્સતો.

    Nikkhipissaṃ imaṃ kāyaṃ, sampajāno patissato.

    ૧૦૦૨.

    1002.

    ‘‘નાભિનન્દામિ મરણં, નાભિનન્દામિ જીવિતં;

    ‘‘Nābhinandāmi maraṇaṃ, nābhinandāmi jīvitaṃ;

    કાલઞ્ચ પટિકઙ્ખામિ, નિબ્બિસં ભતકો યથા.

    Kālañca paṭikaṅkhāmi, nibbisaṃ bhatako yathā.

    ૧૦૦૩.

    1003.

    ‘‘ઉભયેન મિદં મરણમેવ, નામરણં પચ્છા વા પુરે વા;

    ‘‘Ubhayena midaṃ maraṇameva, nāmaraṇaṃ pacchā vā pure vā;

    પટિપજ્જથ મા વિનસ્સથ, ખણો વો મા ઉપચ્ચગા.

    Paṭipajjatha mā vinassatha, khaṇo vo mā upaccagā.

    ૧૦૦૪.

    1004.

    ‘‘નગરં યથા પચ્ચન્તં, ગુત્તં સન્તરબાહિરં;

    ‘‘Nagaraṃ yathā paccantaṃ, guttaṃ santarabāhiraṃ;

    એવં ગોપેથ અત્તાનં, ખણો વો મા ઉપચ્ચગા;

    Evaṃ gopetha attānaṃ, khaṇo vo mā upaccagā;

    ખણાતીતા હિ સોચન્તિ, નિરયમ્હિ સમપ્પિતા.

    Khaṇātītā hi socanti, nirayamhi samappitā.

    ૧૦૦૫.

    1005.

    ‘‘ઉપસન્તો ઉપરતો, મન્તભાણી 19 અનુદ્ધતો;

    ‘‘Upasanto uparato, mantabhāṇī 20 anuddhato;

    ધુનાતિ પાપકે ધમ્મે, દુમપત્તંવ માલુતો.

    Dhunāti pāpake dhamme, dumapattaṃva māluto.

    ૧૦૦૬.

    1006.

    ‘‘ઉપસન્તો ઉપરતો, મન્તભાણી અનુદ્ધતો;

    ‘‘Upasanto uparato, mantabhāṇī anuddhato;

    અપ્પાસિ 21 પાપકે ધમ્મે, દુમપત્તંવ માલુતો.

    Appāsi 22 pāpake dhamme, dumapattaṃva māluto.

    ૧૦૦૭.

    1007.

    ‘‘ઉપસન્તો અનાયાસો, વિપ્પસન્નો અનાવિલો;

    ‘‘Upasanto anāyāso, vippasanno anāvilo;

    કલ્યાણસીલો મેધાવી, દુક્ખસ્સન્તકરો સિયા.

    Kalyāṇasīlo medhāvī, dukkhassantakaro siyā.

    ૧૦૦૮.

    1008.

    ‘‘ન વિસ્સસે એકતિયેસુ એવં, અગારિસુ પબ્બજિતેસુ ચાપિ;

    ‘‘Na vissase ekatiyesu evaṃ, agārisu pabbajitesu cāpi;

    સાધૂપિ હુત્વા ન અસાધુ હોન્તિ, અસાધુ હુત્વા પુન સાધુ હોન્તિ.

    Sādhūpi hutvā na asādhu honti, asādhu hutvā puna sādhu honti.

    ૧૦૦૯.

    1009.

    ‘‘કામચ્છન્દો ચ બ્યાપાદો, થિનમિદ્ધઞ્ચ ભિક્ખુનો;

    ‘‘Kāmacchando ca byāpādo, thinamiddhañca bhikkhuno;

    ઉદ્ધચ્ચં વિચિકિચ્છા ચ, પઞ્ચેતે ચિત્તકેલિસા.

    Uddhaccaṃ vicikicchā ca, pañcete cittakelisā.

    ૧૦૧૦.

    1010.

    ‘‘યસ્સ સક્કરિયમાનસ્સ, અસક્કારેન ચૂભયં;

    ‘‘Yassa sakkariyamānassa, asakkārena cūbhayaṃ;

    સમાધિ ન વિકમ્પતિ, અપ્પમાદવિહારિનો.

    Samādhi na vikampati, appamādavihārino.

    ૧૦૧૧.

    1011.

    ‘‘તં ઝાયિનં સાતતિકં, સુખુમદિટ્ઠિવિપસ્સકં;

    ‘‘Taṃ jhāyinaṃ sātatikaṃ, sukhumadiṭṭhivipassakaṃ;

    ઉપાદાનક્ખયારામં, આહુ સપ્પુરિસો ઇતિ.

    Upādānakkhayārāmaṃ, āhu sappuriso iti.

    ૧૦૧૨.

    1012.

    ‘‘મહાસમુદ્દો પથવી, પબ્બતો અનિલોપિ ચ;

    ‘‘Mahāsamuddo pathavī, pabbato anilopi ca;

    ઉપમાય ન યુજ્જન્તિ, સત્થુ વરવિમુત્તિયા.

    Upamāya na yujjanti, satthu varavimuttiyā.

    ૧૦૧૩.

    1013.

    ‘‘ચક્કાનુવત્તકો થેરો, મહાઞાણી સમાહિતો;

    ‘‘Cakkānuvattako thero, mahāñāṇī samāhito;

    પથવાપગ્ગિસમાનો, ન રજ્જતિ ન દુસ્સતિ.

    Pathavāpaggisamāno, na rajjati na dussati.

    ૧૦૧૪.

    1014.

    ‘‘પઞ્ઞાપારમિતં પત્તો, મહાબુદ્ધિ મહામતિ;

    ‘‘Paññāpāramitaṃ patto, mahābuddhi mahāmati;

    અજળો જળસમાનો, સદા ચરતિ નિબ્બુતો.

    Ajaḷo jaḷasamāno, sadā carati nibbuto.

    ૧૦૧૫.

    1015.

    ‘‘પરિચિણ્ણો મયા સત્થા…પે॰… ભવનેત્તિ સમૂહતા.

    ‘‘Pariciṇṇo mayā satthā…pe… bhavanetti samūhatā.

    ૧૦૧૬.

    1016.

    ‘‘સમ્પાદેથપ્પમાદેન , એસા મે અનુસાસની;

    ‘‘Sampādethappamādena , esā me anusāsanī;

    હન્દાહં પરિનિબ્બિસ્સં, વિપ્પમુત્તોમ્હિ સબ્બધી’’તિ.

    Handāhaṃ parinibbissaṃ, vippamuttomhi sabbadhī’’ti.

    … સારિપુત્તો થેરો….

    … Sāriputto thero….







    Footnotes:
    1. ઇદમત્થિતં (સી॰)
    2. idamatthitaṃ (sī.)
    3. સં॰ નિ॰ ૪.૨૫૩; ઇતિવુ॰ ૫૩
    4. saṃ. ni. 4.253; itivu. 53
    5. ઉભયમન્તરે (સી॰)
    6. ubhayamantare (sī.)
    7. ધ॰ પ॰ ૯૮
    8. dha. pa. 98
    9. ધ॰ પ॰ ૭૬
    10. dha. pa. 76
    11. ધ॰ પ॰ ૭૭
    12. dha. pa. 77
    13. કથા॰ ૩૭૮
    14. kathā. 378
    15. ઉપતિસ્સો ચ (સી॰ ક॰)
    16. upatisso ca (sī. ka.)
    17. ઉદા॰ ૨૪
    18. udā. 24
    19. મત્તભાણી (સી॰)
    20. mattabhāṇī (sī.)
    21. અબ્બહિ (સ્યા॰), અભાસિ (?)
    22. abbahi (syā.), abhāsi (?)



    Related texts:



    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ખુદ્દકનિકાય (અટ્ઠકથા) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / થેરગાથા-અટ્ઠકથા • Theragāthā-aṭṭhakathā / ૨. સારિપુત્તત્થેરગાથાવણ્ણના • 2. Sāriputtattheragāthāvaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact