Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / થેરગાથાપાળિ • Theragāthāpāḷi |
૨. સારિપુત્તત્થેરગાથા
2. Sāriputtattheragāthā
૯૮૧.
981.
‘‘યથાચારી યથાસતો સતીમા, યતસઙ્કપ્પજ્ઝાયિ અપ્પમત્તો;
‘‘Yathācārī yathāsato satīmā, yatasaṅkappajjhāyi appamatto;
અજ્ઝત્તરતો સમાહિતત્તો, એકો સન્તુસિતો તમાહુ ભિક્ખું.
Ajjhattarato samāhitatto, eko santusito tamāhu bhikkhuṃ.
૯૮૨.
982.
‘‘અલ્લં સુક્ખં વા ભુઞ્જન્તો, ન બાળ્હં સુહિતો સિયા;
‘‘Allaṃ sukkhaṃ vā bhuñjanto, na bāḷhaṃ suhito siyā;
ઊનૂદરો મિતાહારો, સતો ભિક્ખુ પરિબ્બજે.
Ūnūdaro mitāhāro, sato bhikkhu paribbaje.
૯૮૩.
983.
‘‘ચત્તારો પઞ્ચ આલોપે, અભુત્વા ઉદકં પિવે;
‘‘Cattāro pañca ālope, abhutvā udakaṃ pive;
અલં ફાસુવિહારાય, પહિતત્તસ્સ ભિક્ખુનો.
Alaṃ phāsuvihārāya, pahitattassa bhikkhuno.
૯૮૪.
984.
અલં ફાસુવિહારાય, પહિતત્તસ્સ ભિક્ખુનો.
Alaṃ phāsuvihārāya, pahitattassa bhikkhuno.
૯૮૫.
985.
‘‘પલ્લઙ્કેન નિસિન્નસ્સ, જણ્ણુકે નાભિવસ્સતિ;
‘‘Pallaṅkena nisinnassa, jaṇṇuke nābhivassati;
અલં ફાસુવિહારાય, પહિતત્તસ્સ ભિક્ખુનો.
Alaṃ phāsuvihārāya, pahitattassa bhikkhuno.
૯૮૬.
986.
3 ‘‘યો સુખં દુક્ખતો અદ્દ, દુક્ખમદ્દક્ખિ સલ્લતો;
4 ‘‘Yo sukhaṃ dukkhato adda, dukkhamaddakkhi sallato;
૯૮૭.
987.
‘‘મા મે કદાચિ પાપિચ્છો, કુસીતો હીનવીરિયો;
‘‘Mā me kadāci pāpiccho, kusīto hīnavīriyo;
અપ્પસ્સુતો અનાદરો, કેન લોકસ્મિ કિં સિયા.
Appassuto anādaro, kena lokasmi kiṃ siyā.
૯૮૮.
988.
‘‘બહુસ્સુતો ચ મેધાવી, સીલેસુ સુસમાહિતો;
‘‘Bahussuto ca medhāvī, sīlesu susamāhito;
ચેતોસમથમનુયુત્તો, અપિ મુદ્ધનિ તિટ્ઠતુ.
Cetosamathamanuyutto, api muddhani tiṭṭhatu.
૯૮૯.
989.
‘‘યો પપઞ્ચમનુયુત્તો, પપઞ્ચાભિરતો મગો;
‘‘Yo papañcamanuyutto, papañcābhirato mago;
વિરાધયી સો નિબ્બાનં, યોગક્ખેમં અનુત્તરં.
Virādhayī so nibbānaṃ, yogakkhemaṃ anuttaraṃ.
૯૯૦.
990.
‘‘યો ચ પપઞ્ચં હિત્વાન, નિપ્પપઞ્ચપથે રતો;
‘‘Yo ca papañcaṃ hitvāna, nippapañcapathe rato;
આરાધયી સો નિબ્બાનં, યોગક્ખેમં અનુત્તરં.
Ārādhayī so nibbānaṃ, yogakkhemaṃ anuttaraṃ.
૯૯૧.
991.
યત્થ અરહન્તો વિહરન્તિ, તં ભૂમિરામણેય્યકં.
Yattha arahanto viharanti, taṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ.
૯૯૨.
992.
‘‘રમણીયાનિ અરઞ્ઞાનિ, યત્થ ન રમતી જનો;
‘‘Ramaṇīyāni araññāni, yattha na ramatī jano;
વીતરાગા રમિસ્સન્તિ, ન તે કામગવેસિનો.
Vītarāgā ramissanti, na te kāmagavesino.
૯૯૩.
993.
નિગ્ગય્હવાદિં મેધાવિં, તાદિસં પણ્ડિતં ભજે;
Niggayhavādiṃ medhāviṃ, tādisaṃ paṇḍitaṃ bhaje;
તાદિસં ભજમાનસ્સ, સેય્યો હોતિ ન પાપિયો.
Tādisaṃ bhajamānassa, seyyo hoti na pāpiyo.
૯૯૪.
994.
સતઞ્હિ સો પિયો હોતિ, અસતં હોતિ અપ્પિયો.
Satañhi so piyo hoti, asataṃ hoti appiyo.
૯૯૫.
995.
‘‘અઞ્ઞસ્સ ભગવા બુદ્ધો, ધમ્મં દેસેસિ ચક્ખુમા;
‘‘Aññassa bhagavā buddho, dhammaṃ desesi cakkhumā;
ધમ્મે દેસિયમાનમ્હિ, સોતમોધેસિમત્થિકો;
Dhamme desiyamānamhi, sotamodhesimatthiko;
તં મે અમોઘં સવનં, વિમુત્તોમ્હિ અનાસવો.
Taṃ me amoghaṃ savanaṃ, vimuttomhi anāsavo.
૯૯૬.
996.
‘‘નેવ પુબ્બેનિવાસાય, નપિ દિબ્બસ્સ ચક્ખુનો;
‘‘Neva pubbenivāsāya, napi dibbassa cakkhuno;
ચેતોપરિયાય ઇદ્ધિયા, ચુતિયા ઉપપત્તિયા;
Cetopariyāya iddhiyā, cutiyā upapattiyā;
૯૯૭.
997.
‘‘રુક્ખમૂલંવ નિસ્સાય, મુણ્ડો સઙ્ઘાટિપારુતો;
‘‘Rukkhamūlaṃva nissāya, muṇḍo saṅghāṭipāruto;
૯૯૮.
998.
‘‘અવિતક્કં સમાપન્નો, સમ્માસમ્બુદ્ધસાવકો;
‘‘Avitakkaṃ samāpanno, sammāsambuddhasāvako;
અરિયેન તુણ્હીભાવેન, ઉપેતો હોતિ તાવદે.
Ariyena tuṇhībhāvena, upeto hoti tāvade.
૯૯૯.
999.
એવં મોહક્ખયા ભિક્ખુ, પબ્બતોવ ન વેધતિ.
Evaṃ mohakkhayā bhikkhu, pabbatova na vedhati.
૧૦૦૦.
1000.
‘‘અનઙ્ગણસ્સ પોસસ્સ, નિચ્ચં સુચિગવેસિનો;
‘‘Anaṅgaṇassa posassa, niccaṃ sucigavesino;
વાલગ્ગમત્તં પાપસ્સ, અબ્ભમત્તંવ ખાયતિ.
Vālaggamattaṃ pāpassa, abbhamattaṃva khāyati.
૧૦૦૧.
1001.
‘‘નાભિનન્દામિ મરણં, નાભિનન્દામિ જીવિતં;
‘‘Nābhinandāmi maraṇaṃ, nābhinandāmi jīvitaṃ;
નિક્ખિપિસ્સં ઇમં કાયં, સમ્પજાનો પતિસ્સતો.
Nikkhipissaṃ imaṃ kāyaṃ, sampajāno patissato.
૧૦૦૨.
1002.
‘‘નાભિનન્દામિ મરણં, નાભિનન્દામિ જીવિતં;
‘‘Nābhinandāmi maraṇaṃ, nābhinandāmi jīvitaṃ;
કાલઞ્ચ પટિકઙ્ખામિ, નિબ્બિસં ભતકો યથા.
Kālañca paṭikaṅkhāmi, nibbisaṃ bhatako yathā.
૧૦૦૩.
1003.
‘‘ઉભયેન મિદં મરણમેવ, નામરણં પચ્છા વા પુરે વા;
‘‘Ubhayena midaṃ maraṇameva, nāmaraṇaṃ pacchā vā pure vā;
પટિપજ્જથ મા વિનસ્સથ, ખણો વો મા ઉપચ્ચગા.
Paṭipajjatha mā vinassatha, khaṇo vo mā upaccagā.
૧૦૦૪.
1004.
‘‘નગરં યથા પચ્ચન્તં, ગુત્તં સન્તરબાહિરં;
‘‘Nagaraṃ yathā paccantaṃ, guttaṃ santarabāhiraṃ;
એવં ગોપેથ અત્તાનં, ખણો વો મા ઉપચ્ચગા;
Evaṃ gopetha attānaṃ, khaṇo vo mā upaccagā;
ખણાતીતા હિ સોચન્તિ, નિરયમ્હિ સમપ્પિતા.
Khaṇātītā hi socanti, nirayamhi samappitā.
૧૦૦૫.
1005.
ધુનાતિ પાપકે ધમ્મે, દુમપત્તંવ માલુતો.
Dhunāti pāpake dhamme, dumapattaṃva māluto.
૧૦૦૬.
1006.
‘‘ઉપસન્તો ઉપરતો, મન્તભાણી અનુદ્ધતો;
‘‘Upasanto uparato, mantabhāṇī anuddhato;
૧૦૦૭.
1007.
‘‘ઉપસન્તો અનાયાસો, વિપ્પસન્નો અનાવિલો;
‘‘Upasanto anāyāso, vippasanno anāvilo;
કલ્યાણસીલો મેધાવી, દુક્ખસ્સન્તકરો સિયા.
Kalyāṇasīlo medhāvī, dukkhassantakaro siyā.
૧૦૦૮.
1008.
‘‘ન વિસ્સસે એકતિયેસુ એવં, અગારિસુ પબ્બજિતેસુ ચાપિ;
‘‘Na vissase ekatiyesu evaṃ, agārisu pabbajitesu cāpi;
સાધૂપિ હુત્વા ન અસાધુ હોન્તિ, અસાધુ હુત્વા પુન સાધુ હોન્તિ.
Sādhūpi hutvā na asādhu honti, asādhu hutvā puna sādhu honti.
૧૦૦૯.
1009.
‘‘કામચ્છન્દો ચ બ્યાપાદો, થિનમિદ્ધઞ્ચ ભિક્ખુનો;
‘‘Kāmacchando ca byāpādo, thinamiddhañca bhikkhuno;
ઉદ્ધચ્ચં વિચિકિચ્છા ચ, પઞ્ચેતે ચિત્તકેલિસા.
Uddhaccaṃ vicikicchā ca, pañcete cittakelisā.
૧૦૧૦.
1010.
‘‘યસ્સ સક્કરિયમાનસ્સ, અસક્કારેન ચૂભયં;
‘‘Yassa sakkariyamānassa, asakkārena cūbhayaṃ;
સમાધિ ન વિકમ્પતિ, અપ્પમાદવિહારિનો.
Samādhi na vikampati, appamādavihārino.
૧૦૧૧.
1011.
‘‘તં ઝાયિનં સાતતિકં, સુખુમદિટ્ઠિવિપસ્સકં;
‘‘Taṃ jhāyinaṃ sātatikaṃ, sukhumadiṭṭhivipassakaṃ;
ઉપાદાનક્ખયારામં, આહુ સપ્પુરિસો ઇતિ.
Upādānakkhayārāmaṃ, āhu sappuriso iti.
૧૦૧૨.
1012.
‘‘મહાસમુદ્દો પથવી, પબ્બતો અનિલોપિ ચ;
‘‘Mahāsamuddo pathavī, pabbato anilopi ca;
ઉપમાય ન યુજ્જન્તિ, સત્થુ વરવિમુત્તિયા.
Upamāya na yujjanti, satthu varavimuttiyā.
૧૦૧૩.
1013.
‘‘ચક્કાનુવત્તકો થેરો, મહાઞાણી સમાહિતો;
‘‘Cakkānuvattako thero, mahāñāṇī samāhito;
પથવાપગ્ગિસમાનો, ન રજ્જતિ ન દુસ્સતિ.
Pathavāpaggisamāno, na rajjati na dussati.
૧૦૧૪.
1014.
‘‘પઞ્ઞાપારમિતં પત્તો, મહાબુદ્ધિ મહામતિ;
‘‘Paññāpāramitaṃ patto, mahābuddhi mahāmati;
અજળો જળસમાનો, સદા ચરતિ નિબ્બુતો.
Ajaḷo jaḷasamāno, sadā carati nibbuto.
૧૦૧૫.
1015.
‘‘પરિચિણ્ણો મયા સત્થા…પે॰… ભવનેત્તિ સમૂહતા.
‘‘Pariciṇṇo mayā satthā…pe… bhavanetti samūhatā.
૧૦૧૬.
1016.
‘‘સમ્પાદેથપ્પમાદેન , એસા મે અનુસાસની;
‘‘Sampādethappamādena , esā me anusāsanī;
હન્દાહં પરિનિબ્બિસ્સં, વિપ્પમુત્તોમ્હિ સબ્બધી’’તિ.
Handāhaṃ parinibbissaṃ, vippamuttomhi sabbadhī’’ti.
… સારિપુત્તો થેરો….
… Sāriputto thero….
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ખુદ્દકનિકાય (અટ્ઠકથા) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / થેરગાથા-અટ્ઠકથા • Theragāthā-aṭṭhakathā / ૨. સારિપુત્તત્થેરગાથાવણ્ણના • 2. Sāriputtattheragāthāvaṇṇanā