| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
೯. ಸಾಸಙ್ಕಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
9. Sāsaṅkasikkhāpadavaṇṇanā
೬೫೨. ‘‘ತಿಣ್ಣಂ ಚೀವರಾನಂ ಅಞ್ಞತರಂ ಚೀವರನ್ತಿ ಇದಂ ತಿಚೀವರೇ ಏವ ಅಯಂ ವಿಧಿ, ಇತರಸ್ಮಿಂ ಯಥಾಸುಖನ್ತಿ ದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತ’’ನ್ತಿ ವದನ್ತಿ। ‘‘ಅತಿರೇಕಛಾರತ್ತಂ ವಿಪ್ಪವಸನ್ತೀ’’ತಿ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಸೇನಾಸನೇ ವಾಸೋ ನ ವಿಪ್ಪವಾಸೋತಿ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತಂ। ಕಸ್ಮಾ? ಚೀವರಪ್ಪವತ್ತಿಜಾನನತೋ। ಏತ್ಥ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ‘‘ಆರಞ್ಞಕಂ ನಾಮ ಸೇನಾಸನಂ ಪಞ್ಚಧನುಸತಿಕಂ ಪಚ್ಛಿಮ’’ನ್ತಿ ವಚನತೋ ಅತಿರೇಕತೋಪಿ ವುತ್ತಂ, ಆರಞ್ಞಕಮೇವ ಪನ ಸೇನಾಸನಂ ಹೋತಿ, ಧುತಙ್ಗಂ ರಕ್ಖತಿ ಚೀವರಪ್ಪವತ್ತಿಜಾನನಪಲಿಬೋಧಸಮ್ಭವತೋ।
652.‘‘Tiṇṇaṃ cīvarānaṃ aññataraṃ cīvaranti idaṃ ticīvare eva ayaṃ vidhi, itarasmiṃ yathāsukhanti dassanatthaṃ vutta’’nti vadanti. ‘‘Atirekachārattaṃ vippavasantī’’ti tasmiṃyeva senāsane vāso na vippavāsoti katvā vuttaṃ. Kasmā? Cīvarappavattijānanato. Ettha kiñcāpi ‘‘āraññakaṃ nāma senāsanaṃ pañcadhanusatikaṃ pacchima’’nti vacanato atirekatopi vuttaṃ, āraññakameva pana senāsanaṃ hoti, dhutaṅgaṃ rakkhati cīvarappavattijānanapalibodhasambhavato.
೬೫೩. ‘‘ಗಾವುತತೋ ಅತಿರೇಕಪ್ಪಮಾಣೇನ ಲಭತೀ’’ತಿ ಯಂ ವುತ್ತಂ, ತಂ ಕಥಂ ಪಞ್ಞಾಯತೀತಿ ಚೇ? ‘‘ಸಿಯಾ ಚ ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಕೋಚಿದೇವ ಪಚ್ಚಯೋ ತೇನ ಚೀವರೇನ ವಿಪ್ಪವಾಸಾಯಾ’’ತಿ ವಚನತೋ। ಯೋಜನಪ್ಪಮಾಣೇಪಿ ಸಿಯಾತಿ ಚೇ? ನ, ‘‘ಪುನ ಗಾಮಸೀಮಂ ಓಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ವಸಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮತೀ’’ತಿ ಅನಾಪತ್ತಿವಾರೇ ಅನುಞ್ಞಾತತ್ತಾ। ಯದಿ ಏವಂ ‘‘ಯೋಜನಪ್ಪಮಾಣೇ ನ ಲಭತೀ’’ತಿ ಇದಂ ಕಿನ್ತಿ? ಇದಂ ನಿಬದ್ಧಾವಾಸವಸೇನೇವ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಧುತಙ್ಗಂ ಭಿಜ್ಜತೀತಿ? ನ ಭಿಜ್ಜತಿ, ಕಿನ್ತು ನ ಇಧ ಧುತಙ್ಗಾಧಿಕಾರೋ ಅತ್ಥೀತಿ। ಅಥ ಕಸ್ಮಾ ‘‘ಅಯಂ ಧುತಙ್ಗಚೋರೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ’’ತಿ ವುತ್ತನ್ತಿ? ಅಸಮ್ಭವತೋ। ಕಥಂ ಪಞ್ಞಾಯತೀತಿ? ಅಙ್ಗೇಸು ಅಭಾವತೋ। ಧುತಙ್ಗಧರಸ್ಸ ಪತಿರೂಪಸೇನಾಸನದೀಪನತೋ ಧುತಙ್ಗಧರತಾ ತಸ್ಸ ಸಿದ್ಧಾ। ವಚನಪ್ಪಮಾಣತೋತಿ ಚೇ? ನ, ವಚನಪ್ಪಮಾಣತೋ ಚ ಪಾಳಿಯೇವ ಪಮಾಣಂ। ‘‘ಅನಾಪತ್ತಿ ಪುನ ಗಾಮಸೀಮಂ ಓಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ವಸಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮತೀ’’ತಿ ಹಿ ವುತ್ತಂ। ಗಾಮಸೀಮಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಕಿತ್ತಕಂ ಕಾಲಂ ವಸಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಚೇ? ಪುನದಿವಸೇಯೇವ, ತಸ್ಮಾ ಅಟ್ಠಮೋ ಅರುಣೋ ನಿಬದ್ಧಾವಾಸೇ ವಾ ಗನ್ತಬ್ಬಟ್ಠಾನೇ ವಾ ಉಟ್ಠೇತಬ್ಬೋತಿ ಏಕೇ। ಅನ್ತೋಛಾರತ್ತನ್ತಿ ಏಕೇ। ಯಾವ ನಿಬದ್ಧಾವಾಸಂ ನ ಕಪ್ಪೇತೀತಿ ಏಕೇ। ಯಾವ ಮಗ್ಗಪರಿಸ್ಸಮವಿನೋದನಾತಿ ಏಕೇ। ಸತಿ ಅನ್ತರಾಯೇ ಅನ್ತೋಛಾರತ್ತಂ ವಸತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿ। ನಿಬದ್ಧಾವಾಸಕಪ್ಪನೇ ಸತಿ ಅರುಣುಗ್ಗಮನೇ ಆಪತ್ತಿ। ಸಚೇ ತಂಸತ್ತಮೋ ದಿವಸೋ, ತದಹೇವ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಚೀವರಂ ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತಬ್ಬಂ ವಾತಿ ಏಕೇ। ಸಚೇ ಅನ್ತರಾ ನವಮಗ್ಗಪಾತುಭಾವೇನ ವಾ ನವಗಾಮಸನ್ನಿವೇಸೇನ ವಾ, ತಂ ಸೇನಾಸನಂ ಅಙ್ಗಸಮ್ಪತ್ತಿತೋ ಪರಿಹಾಯತಿ। ತದಹೇವ ಚೀವರಂ ಗಹೇತಬ್ಬಂ ವಾ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತಬ್ಬಂ ವಾ। ಛಾರತ್ತಂ ವಿಪ್ಪವಸನ್ತಸ್ಸ ಚೇ ಪರಿಹಾಯತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿ ಅನುಞ್ಞಾತದಿವಸತ್ತಾತಿ ಏಕೇ। ಆಪತ್ತಿ ಏವ ಅನಙ್ಗಸಮ್ಪತ್ತಿತೋತಿ ಏಕೇ। ಯುತ್ತತರಂ ಪನೇತ್ಥ ವಿಚಾರೇತ್ವಾ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಧುತಙ್ಗಧರೋ ಹೋತಿ, ಗಾಮಸೀಮಾಯಂ ಅವಸಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಿಮಪ್ಪಮಾಣಯುತ್ತೇ ಠಾನೇ ವಸಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ। ಪಠಮಂ ಬದ್ಧಅವಿಪ್ಪವಾಸಸೀಮೋ ಚೇ ಗಾಮೋ ಹೋತಿ, ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಮಾಸೇ ಅನ್ತೋಸೀಮಾಯ ವಸತೋ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಪೋರಾಣಗಣ್ಠಿಪದೇ ‘‘ಯಥಾವುತ್ತಸೇನಾಸನೇ ವಸನ್ತೇನಾಪಿ ಛಾರತ್ತಮೇವ ಚೀವರಂ ಗಾಮೇ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ಅಞ್ಞಂ ಅನ್ತೋಛಾರತ್ತಮ್ಪಿ ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ವಸತೋ ಆಪತ್ತಿಯೇವಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ।
653. ‘‘Gāvutato atirekappamāṇena labhatī’’ti yaṃ vuttaṃ, taṃ kathaṃ paññāyatīti ce? ‘‘Siyā ca tassa bhikkhuno kocideva paccayo tena cīvarena vippavāsāyā’’ti vacanato. Yojanappamāṇepi siyāti ce? Na, ‘‘puna gāmasīmaṃ okkamitvā vasitvā pakkamatī’’ti anāpattivāre anuññātattā. Yadi evaṃ ‘‘yojanappamāṇe na labhatī’’ti idaṃ kinti? Idaṃ nibaddhāvāsavaseneva vuttaṃ. Tattha dhutaṅgaṃ bhijjatīti? Na bhijjati, kintu na idha dhutaṅgādhikāro atthīti. Atha kasmā ‘‘ayaṃ dhutaṅgacoroti veditabbo’’ti vuttanti? Asambhavato. Kathaṃ paññāyatīti? Aṅgesu abhāvato. Dhutaṅgadharassa patirūpasenāsanadīpanato dhutaṅgadharatā tassa siddhā. Vacanappamāṇatoti ce? Na, vacanappamāṇato ca pāḷiyeva pamāṇaṃ. ‘‘Anāpatti puna gāmasīmaṃ okkamitvā vasitvā pakkamatī’’ti hi vuttaṃ. Gāmasīmā nikkhamitvā kittakaṃ kālaṃ vasitvā pakkamitabbanti ce? Punadivaseyeva, tasmā aṭṭhamo aruṇo nibaddhāvāse vā gantabbaṭṭhāne vā uṭṭhetabboti eke. Antochārattanti eke. Yāva nibaddhāvāsaṃ na kappetīti eke. Yāva maggaparissamavinodanāti eke. Sati antarāye antochārattaṃ vasati, anāpatti. Nibaddhāvāsakappane sati aruṇuggamane āpatti. Sace taṃsattamo divaso, tadaheva nikkhittacīvaraṃ gahetabbaṃ, paccuddharitabbaṃ vāti eke. Sace antarā navamaggapātubhāvena vā navagāmasannivesena vā, taṃ senāsanaṃ aṅgasampattito parihāyati. Tadaheva cīvaraṃ gahetabbaṃ vā paccuddharitabbaṃ vā. Chārattaṃ vippavasantassa ce parihāyati, anāpatti anuññātadivasattāti eke. Āpatti eva anaṅgasampattitoti eke. Yuttataraṃ panettha vicāretvā gahetabbaṃ. Sace dhutaṅgadharo hoti, gāmasīmāyaṃ avasitvā pacchimappamāṇayutte ṭhāne vasitvā pakkamitabbaṃ. Paṭhamaṃ baddhaavippavāsasīmo ce gāmo hoti, aññasmimpi māse antosīmāya vasato anāpatti. Porāṇagaṇṭhipade ‘‘yathāvuttasenāsane vasantenāpi chārattameva cīvaraṃ gāme nikkhipitabbanti adhippāyena aññaṃ antochārattampi aññampi vasato āpattiyevā’’ti vuttaṃ.
ಸಾಸಙ್ಕಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Sāsaṅkasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga / ೯. ಸಾಸಙ್ಕಸಿಕ್ಖಾಪದಂ • 9. Sāsaṅkasikkhāpadaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ೯. ಸಾಸಙ್ಕಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 9. Sāsaṅkasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ೯. ಸಾಸಙ್ಕಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 9. Sāsaṅkasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ೯. ಸಾಸಙ್ಕಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 9. Sāsaṅkasikkhāpadavaṇṇanā
