Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
൯. സാസങ്കസിക്ഖാപദവണ്ണനാ
9. Sāsaṅkasikkhāpadavaṇṇanā
൬൫൨. ‘‘തിണ്ണം ചീവരാനം അഞ്ഞതരം ചീവരന്തി ഇദം തിചീവരേ ഏവ അയം വിധി, ഇതരസ്മിം യഥാസുഖന്തി ദസ്സനത്ഥം വുത്ത’’ന്തി വദന്തി. ‘‘അതിരേകഛാരത്തം വിപ്പവസന്തീ’’തി തസ്മിംയേവ സേനാസനേ വാസോ ന വിപ്പവാസോതി കത്വാ വുത്തം. കസ്മാ? ചീവരപ്പവത്തിജാനനതോ. ഏത്ഥ കിഞ്ചാപി ‘‘ആരഞ്ഞകം നാമ സേനാസനം പഞ്ചധനുസതികം പച്ഛിമ’’ന്തി വചനതോ അതിരേകതോപി വുത്തം, ആരഞ്ഞകമേവ പന സേനാസനം ഹോതി, ധുതങ്ഗം രക്ഖതി ചീവരപ്പവത്തിജാനനപലിബോധസമ്ഭവതോ.
652.‘‘Tiṇṇaṃ cīvarānaṃ aññataraṃ cīvaranti idaṃ ticīvare eva ayaṃ vidhi, itarasmiṃ yathāsukhanti dassanatthaṃ vutta’’nti vadanti. ‘‘Atirekachārattaṃ vippavasantī’’ti tasmiṃyeva senāsane vāso na vippavāsoti katvā vuttaṃ. Kasmā? Cīvarappavattijānanato. Ettha kiñcāpi ‘‘āraññakaṃ nāma senāsanaṃ pañcadhanusatikaṃ pacchima’’nti vacanato atirekatopi vuttaṃ, āraññakameva pana senāsanaṃ hoti, dhutaṅgaṃ rakkhati cīvarappavattijānanapalibodhasambhavato.
൬൫൩. ‘‘ഗാവുതതോ അതിരേകപ്പമാണേന ലഭതീ’’തി യം വുത്തം, തം കഥം പഞ്ഞായതീതി ചേ? ‘‘സിയാ ച തസ്സ ഭിക്ഖുനോ കോചിദേവ പച്ചയോ തേന ചീവരേന വിപ്പവാസായാ’’തി വചനതോ. യോജനപ്പമാണേപി സിയാതി ചേ? ന, ‘‘പുന ഗാമസീമം ഓക്കമിത്വാ വസിത്വാ പക്കമതീ’’തി അനാപത്തിവാരേ അനുഞ്ഞാതത്താ. യദി ഏവം ‘‘യോജനപ്പമാണേ ന ലഭതീ’’തി ഇദം കിന്തി? ഇദം നിബദ്ധാവാസവസേനേവ വുത്തം. തത്ഥ ധുതങ്ഗം ഭിജ്ജതീതി? ന ഭിജ്ജതി, കിന്തു ന ഇധ ധുതങ്ഗാധികാരോ അത്ഥീതി. അഥ കസ്മാ ‘‘അയം ധുതങ്ഗചോരോതി വേദിതബ്ബോ’’തി വുത്തന്തി? അസമ്ഭവതോ. കഥം പഞ്ഞായതീതി? അങ്ഗേസു അഭാവതോ. ധുതങ്ഗധരസ്സ പതിരൂപസേനാസനദീപനതോ ധുതങ്ഗധരതാ തസ്സ സിദ്ധാ. വചനപ്പമാണതോതി ചേ? ന, വചനപ്പമാണതോ ച പാളിയേവ പമാണം. ‘‘അനാപത്തി പുന ഗാമസീമം ഓക്കമിത്വാ വസിത്വാ പക്കമതീ’’തി ഹി വുത്തം. ഗാമസീമാ നിക്ഖമിത്വാ കിത്തകം കാലം വസിത്വാ പക്കമിതബ്ബന്തി ചേ? പുനദിവസേയേവ, തസ്മാ അട്ഠമോ അരുണോ നിബദ്ധാവാസേ വാ ഗന്തബ്ബട്ഠാനേ വാ ഉട്ഠേതബ്ബോതി ഏകേ. അന്തോഛാരത്തന്തി ഏകേ. യാവ നിബദ്ധാവാസം ന കപ്പേതീതി ഏകേ. യാവ മഗ്ഗപരിസ്സമവിനോദനാതി ഏകേ. സതി അന്തരായേ അന്തോഛാരത്തം വസതി, അനാപത്തി. നിബദ്ധാവാസകപ്പനേ സതി അരുണുഗ്ഗമനേ ആപത്തി. സചേ തംസത്തമോ ദിവസോ, തദഹേവ നിക്ഖിത്തചീവരം ഗഹേതബ്ബം, പച്ചുദ്ധരിതബ്ബം വാതി ഏകേ. സചേ അന്തരാ നവമഗ്ഗപാതുഭാവേന വാ നവഗാമസന്നിവേസേന വാ, തം സേനാസനം അങ്ഗസമ്പത്തിതോ പരിഹായതി. തദഹേവ ചീവരം ഗഹേതബ്ബം വാ പച്ചുദ്ധരിതബ്ബം വാ. ഛാരത്തം വിപ്പവസന്തസ്സ ചേ പരിഹായതി, അനാപത്തി അനുഞ്ഞാതദിവസത്താതി ഏകേ. ആപത്തി ഏവ അനങ്ഗസമ്പത്തിതോതി ഏകേ. യുത്തതരം പനേത്ഥ വിചാരേത്വാ ഗഹേതബ്ബം. സചേ ധുതങ്ഗധരോ ഹോതി, ഗാമസീമായം അവസിത്വാ പച്ഛിമപ്പമാണയുത്തേ ഠാനേ വസിത്വാ പക്കമിതബ്ബം. പഠമം ബദ്ധഅവിപ്പവാസസീമോ ചേ ഗാമോ ഹോതി, അഞ്ഞസ്മിമ്പി മാസേ അന്തോസീമായ വസതോ അനാപത്തി. പോരാണഗണ്ഠിപദേ ‘‘യഥാവുത്തസേനാസനേ വസന്തേനാപി ഛാരത്തമേവ ചീവരം ഗാമേ നിക്ഖിപിതബ്ബന്തി അധിപ്പായേന അഞ്ഞം അന്തോഛാരത്തമ്പി അഞ്ഞമ്പി വസതോ ആപത്തിയേവാ’’തി വുത്തം.
653. ‘‘Gāvutato atirekappamāṇena labhatī’’ti yaṃ vuttaṃ, taṃ kathaṃ paññāyatīti ce? ‘‘Siyā ca tassa bhikkhuno kocideva paccayo tena cīvarena vippavāsāyā’’ti vacanato. Yojanappamāṇepi siyāti ce? Na, ‘‘puna gāmasīmaṃ okkamitvā vasitvā pakkamatī’’ti anāpattivāre anuññātattā. Yadi evaṃ ‘‘yojanappamāṇe na labhatī’’ti idaṃ kinti? Idaṃ nibaddhāvāsavaseneva vuttaṃ. Tattha dhutaṅgaṃ bhijjatīti? Na bhijjati, kintu na idha dhutaṅgādhikāro atthīti. Atha kasmā ‘‘ayaṃ dhutaṅgacoroti veditabbo’’ti vuttanti? Asambhavato. Kathaṃ paññāyatīti? Aṅgesu abhāvato. Dhutaṅgadharassa patirūpasenāsanadīpanato dhutaṅgadharatā tassa siddhā. Vacanappamāṇatoti ce? Na, vacanappamāṇato ca pāḷiyeva pamāṇaṃ. ‘‘Anāpatti puna gāmasīmaṃ okkamitvā vasitvā pakkamatī’’ti hi vuttaṃ. Gāmasīmā nikkhamitvā kittakaṃ kālaṃ vasitvā pakkamitabbanti ce? Punadivaseyeva, tasmā aṭṭhamo aruṇo nibaddhāvāse vā gantabbaṭṭhāne vā uṭṭhetabboti eke. Antochārattanti eke. Yāva nibaddhāvāsaṃ na kappetīti eke. Yāva maggaparissamavinodanāti eke. Sati antarāye antochārattaṃ vasati, anāpatti. Nibaddhāvāsakappane sati aruṇuggamane āpatti. Sace taṃsattamo divaso, tadaheva nikkhittacīvaraṃ gahetabbaṃ, paccuddharitabbaṃ vāti eke. Sace antarā navamaggapātubhāvena vā navagāmasannivesena vā, taṃ senāsanaṃ aṅgasampattito parihāyati. Tadaheva cīvaraṃ gahetabbaṃ vā paccuddharitabbaṃ vā. Chārattaṃ vippavasantassa ce parihāyati, anāpatti anuññātadivasattāti eke. Āpatti eva anaṅgasampattitoti eke. Yuttataraṃ panettha vicāretvā gahetabbaṃ. Sace dhutaṅgadharo hoti, gāmasīmāyaṃ avasitvā pacchimappamāṇayutte ṭhāne vasitvā pakkamitabbaṃ. Paṭhamaṃ baddhaavippavāsasīmo ce gāmo hoti, aññasmimpi māse antosīmāya vasato anāpatti. Porāṇagaṇṭhipade ‘‘yathāvuttasenāsane vasantenāpi chārattameva cīvaraṃ gāme nikkhipitabbanti adhippāyena aññaṃ antochārattampi aññampi vasato āpattiyevā’’ti vuttaṃ.
സാസങ്കസിക്ഖാപദവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Sāsaṅkasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / മഹാവിഭങ്ഗ • Mahāvibhaṅga / ൯. സാസങ്കസിക്ഖാപദം • 9. Sāsaṅkasikkhāpadaṃ
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / മഹാവിഭങ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ൯. സാസങ്കസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 9. Sāsaṅkasikkhāpadavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ൯. സാസങ്കസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 9. Sāsaṅkasikkhāpadavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / ൯. സാസങ്കസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 9. Sāsaṅkasikkhāpadavaṇṇanā