| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पटिसम्भिदामग्गपाळि • Paṭisambhidāmaggapāḷi |
५. सस्सतदिट्ठिनिद्देसो
5. Sassatadiṭṭhiniddeso
१३८. सक्कायवत्थुकाय सस्सतदिट्ठिया कतमेहि पन्नरसहि आकारेहि अभिनिवेसो होति? इध अस्सुतवा पुथुज्जनो अरियानं अदस्सावी अरियधम्मस्स अकोविदो अरियधम्मे अविनीतो सप्पुरिसानं अदस्सावी सप्पुरिसधम्मस्स अकोविदो सप्पुरिसधम्मे अविनीतो रूपवन्तं वा अत्तानं अत्तनि वा रूपं रूपस्मिं वा अत्तानं। वेदनावन्तं वा अत्तानं…पे॰… सञ्ञावन्तं वा अत्तानं… सङ्खारवन्तं वा अत्तानं… विञ्ञाणवन्तं वा अत्तानं अत्तनि वा विञ्ञाणं विञ्ञाणस्मिं वा अत्तानं।
138. Sakkāyavatthukāya sassatadiṭṭhiyā katamehi pannarasahi ākārehi abhiniveso hoti? Idha assutavā puthujjano ariyānaṃ adassāvī ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinīto sappurisānaṃ adassāvī sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinīto rūpavantaṃ vā attānaṃ attani vā rūpaṃ rūpasmiṃ vā attānaṃ. Vedanāvantaṃ vā attānaṃ…pe… saññāvantaṃ vā attānaṃ… saṅkhāravantaṃ vā attānaṃ… viññāṇavantaṃ vā attānaṃ attani vā viññāṇaṃ viññāṇasmiṃ vā attānaṃ.
कथं रूपवन्तं अत्तानं समनुपस्सति? इधेकच्चो वेदनं… सञ्ञं… सङ्खारे… विञ्ञाणं अत्ततो समनुपस्सति। तस्स एवं होति – ‘‘अयं खो मे अत्ता। सो खो पन मे अयं अत्ता इमिना रूपेन रूपवा’’ति। रूपवन्तं अत्तानं समनुपस्सति। सेय्यथापि रुक्खो छायासम्पन्नो अस्स। तमेनं पुरिसो एवं वदेय्य – ‘‘अयं रुक्खो, अयं छाया; अञ्ञो रुक्खो, अञ्ञा छाया। सो खो पनायं रुक्खो इमाय छायाय छायावा’’ति। छायावन्तं रुक्खं समनुपस्सति। एवमेवं इधेकच्चो वेदनं…पे॰… अयं पठमा सक्कायवत्थुका सस्सतदिट्ठि। सस्सतदिट्ठि मिच्छादिट्ठि…पे॰… इमानि सञ्ञोजनानि, न च दिट्ठियो। एवं रूपवन्तं अत्तानं समनुपस्सति…पे॰… सक्कायवत्थुकाय सस्सतदिट्ठिया इमेहि पन्नरसहि आकारेहि अभिनिवेसो होति।
Kathaṃ rūpavantaṃ attānaṃ samanupassati? Idhekacco vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ attato samanupassati. Tassa evaṃ hoti – ‘‘ayaṃ kho me attā. So kho pana me ayaṃ attā iminā rūpena rūpavā’’ti. Rūpavantaṃ attānaṃ samanupassati. Seyyathāpi rukkho chāyāsampanno assa. Tamenaṃ puriso evaṃ vadeyya – ‘‘ayaṃ rukkho, ayaṃ chāyā; añño rukkho, aññā chāyā. So kho panāyaṃ rukkho imāya chāyāya chāyāvā’’ti. Chāyāvantaṃ rukkhaṃ samanupassati. Evamevaṃ idhekacco vedanaṃ…pe… ayaṃ paṭhamā sakkāyavatthukā sassatadiṭṭhi. Sassatadiṭṭhi micchādiṭṭhi…pe… imāni saññojanāni, na ca diṭṭhiyo. Evaṃ rūpavantaṃ attānaṃ samanupassati…pe… sakkāyavatthukāya sassatadiṭṭhiyā imehi pannarasahi ākārehi abhiniveso hoti.
सस्सतदिट्ठिनिद्देसो पञ्चमो।
Sassatadiṭṭhiniddeso pañcamo.
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / पटिसम्भिदामग्ग-अट्ठकथा • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / ५. सस्सतदिट्ठिनिद्देसवण्णना • 5. Sassatadiṭṭhiniddesavaṇṇanā
