Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ထေရဂာထာ-အဋ္ဌကထာ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ၁၀. သာဋိမတ္တိယတ္ထေရဂာထာဝဏ္ဏနာ

    10. Sāṭimattiyattheragāthāvaṇṇanā

    အဟု တုယ္ဟံ ပုရေ သဒ္ဓာတိ အာယသ္မတော သာဋိမတ္တိယတ္ထေရသ္သ ဂာထာ။ ကာ ဥပ္ပတ္တိ? အယမ္ပိ ပုရိမဗုဒ္ဓေသု ကတာဓိကာရော တတ္ထ တတ္ထ ဘဝေ ပုညာနိ ဥပစိနန္တော သိဒ္ဓတ္ထသ္သ ဘဂဝတော ကာလေ ကုလဂေဟေ နိဗ္ဗတ္တိတ္ဝာ ဝိညုတံ ပတ္တော ဧကဒိဝသံ သတ္ထာရံ ဒိသ္ဝာ ပသန္နမာနသော တာလဝဏ္ဋံ အဒာသိ။ သော တေန ပုညကမ္မေန ဒေဝမနုသ္သေသု သံသရန္တော ဣမသ္မိံ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒေ မဂဓရဋ္ဌေ ဗ္ရာဟ္မဏကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတ္ဝာ သာဋိမတ္တိယောတိ လဒ္ဓနာမော ဝယပ္ပတ္တော ဟေတုသမ္ပန္နတာယ အာရညကဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ ဝိပသ္သနာယ ကမ္မံ ကရောန္တော ဆဠဘိညော အဟောသိ။ တေန ဝုတ္တံ အပဒာနေ (အပ. ထေရ ၁.၃၈.၄၃-၄၇) –

    Ahu tuyhaṃ pure saddhāti āyasmato sāṭimattiyattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave puññāni upacinanto siddhatthassa bhagavato kāle kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto ekadivasaṃ satthāraṃ disvā pasannamānaso tālavaṇṭaṃ adāsi. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde magadharaṭṭhe brāhmaṇakule nibbattitvā sāṭimattiyoti laddhanāmo vayappatto hetusampannatāya āraññakabhikkhūnaṃ santike pabbajitvā vipassanāya kammaṃ karonto chaḷabhiñño ahosi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.38.43-47) –

    ‘‘သိဒ္ဓတ္ထသ္သ ဘဂဝတော၊ တာလဝဏ္ဋမဒာသဟံ။

    ‘‘Siddhatthassa bhagavato, tālavaṇṭamadāsahaṃ;

    သုမနေဟိ ပဋိစ္ဆန္နံ၊ ဓာရယာမိ မဟာရဟံ။

    Sumanehi paṭicchannaṃ, dhārayāmi mahārahaṃ.

    ‘‘စတုန္နဝုတိတော ကပ္ပေ၊ တာလဝဏ္ဋမဒာသဟံ။

    ‘‘Catunnavutito kappe, tālavaṇṭamadāsahaṃ;

    ဒုဂ္ဂတိံ နာဘိဇာနာမိ၊ တာလဝဏ္ဋသ္သိဒံ ဖလံ။

    Duggatiṃ nābhijānāmi, tālavaṇṭassidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယ္ဟံ။ပေ.။ ကတံ ဗုဒ္ဓသ္သ သာသန’’န္တိ။

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    ဆဠဘိညော ပန ဟုတ္ဝာ ဘိက္ခူ ဩဝဒတိ အနုသာသတိ ဗဟူ စ သတ္တေ ဓမ္မံ ကထေတ္ဝာ သရဏေသု စ သီလေသု စ ပတိဋ္ဌာပေသိ။ အညတရဉ္စ ကုလံ အသ္သဒ္ဓံ အပ္ပသန္နံ သဒ္ဓံ ပသန္နံ အကာသိ။ တေန တသ္မိံ ကုလေ မနုသ္သာ ထေရေ အဘိပ္ပသန္နာ အဟေသုံ။ တတ္ထေကာ ဒာရိကာ အဘိရူပာ ဒသ္သနီယာ ထေရံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိဋ္ဌံ သက္ကစ္စံ ဘောဇနေန ပရိဝိသတိ။ အထေကဒိဝသံ မာရော ‘‘ဧဝံ ဣမသ္သ အယသော ဝဍ္ဎိသ္သတိ, အပ္ပတိဋ္ဌော ဘဝိသ္သတီ’’တိ စိန္တေတ္ဝာ ထေရသ္သ ရူပေန ဂန္တ္ဝာ တံ ဒာရိကံ ဟတ္ထေ အဂ္ဂဟေသိ။ ဒာရိကာ ‘‘နာယံ မနုသ္သသမ္ဖသ္သော’’တိ စ အညာသိ, ဟတ္ထဉ္စ မုဉ္စာပေသိ။ တံ ဒိသ္ဝာ ဃရဇနော ထေရေ အပ္ပသာဒံ ဇနေသိ။ ပုနဒိဝသေ ထေရော တံ ကာရဏံ အနာဝဇ္ဇေန္တော တံ ဃရံ အဂမာသိ။ တတ္ထ မနုသ္သာ အနာဒရံ အကံသု။ ထေရော တံ ကာရဏံ အာဝဇ္ဇေန္တော မာရသ္သ ကိရိယံ ဒိသ္ဝာ ‘‘တသ္သ ဂီဝာယံ ကုက္ကုရကုဏပံ ပဋိမုဉ္စတူ’’တိ အဓိဋ္ဌဟိတ္ဝာ တသ္သ မောစနတ္ထံ ဥပဂတေန မာရေန အတီတဒိဝသေ ကတကိရိယံ ကထာပေတ္ဝာ တံ တဇ္ဇေတ္ဝာ ဝိသ္သဇ္ဇေသိ။ တံ ဒိသ္ဝာ ဃရသာမိကော ‘‘ခမထ, ဘန္တေ, အစ္စယ’’န္တိ ခမာပေတ္ဝာ ‘‘အဇ္ဇတဂ္ဂေ အဟမေဝ, ဘန္တေ, တုမ္ဟေ ဥပဋ္ဌဟာမီ’’တိ အာဟ။ ထေရော တသ္သ ဓမ္မံ ကထေန္တော –

    Chaḷabhiñño pana hutvā bhikkhū ovadati anusāsati bahū ca satte dhammaṃ kathetvā saraṇesu ca sīlesu ca patiṭṭhāpesi. Aññatarañca kulaṃ assaddhaṃ appasannaṃ saddhaṃ pasannaṃ akāsi. Tena tasmiṃ kule manussā there abhippasannā ahesuṃ. Tatthekā dārikā abhirūpā dassanīyā theraṃ piṇḍāya paviṭṭhaṃ sakkaccaṃ bhojanena parivisati. Athekadivasaṃ māro ‘‘evaṃ imassa ayaso vaḍḍhissati, appatiṭṭho bhavissatī’’ti cintetvā therassa rūpena gantvā taṃ dārikaṃ hatthe aggahesi. Dārikā ‘‘nāyaṃ manussasamphasso’’ti ca aññāsi, hatthañca muñcāpesi. Taṃ disvā gharajano there appasādaṃ janesi. Punadivase thero taṃ kāraṇaṃ anāvajjento taṃ gharaṃ agamāsi. Tattha manussā anādaraṃ akaṃsu. Thero taṃ kāraṇaṃ āvajjento mārassa kiriyaṃ disvā ‘‘tassa gīvāyaṃ kukkurakuṇapaṃ paṭimuñcatū’’ti adhiṭṭhahitvā tassa mocanatthaṃ upagatena mārena atītadivase katakiriyaṃ kathāpetvā taṃ tajjetvā vissajjesi. Taṃ disvā gharasāmiko ‘‘khamatha, bhante, accaya’’nti khamāpetvā ‘‘ajjatagge ahameva, bhante, tumhe upaṭṭhahāmī’’ti āha. Thero tassa dhammaṃ kathento –

    ၂၄၆.

    246.

    ‘‘အဟု တုယ္ဟံ ပုရေ သဒ္ဓာ၊ သာ တေ အဇ္ဇ န ဝိဇ္ဇတိ။

    ‘‘Ahu tuyhaṃ pure saddhā, sā te ajja na vijjati;

    ယံ တုယ္ဟံ တုယ္ဟမေဝေတံ၊ နတ္ထိ ဒုစ္စရိတံ မမ။

    Yaṃ tuyhaṃ tuyhamevetaṃ, natthi duccaritaṃ mama.

    ၂၄၇.

    247.

    ‘‘အနိစ္စာ ဟိ စလာ သဒ္ဓာ၊ ဧဝံ ဒိဋ္ဌာ ဟိ သာ မယာ။

    ‘‘Aniccā hi calā saddhā, evaṃ diṭṭhā hi sā mayā;

    ရဇ္ဇန္တိပိ ဝိရဇ္ဇန္တိ၊ တတ္ထ ကိံ ဇိယ္ယတေ မုနိ။

    Rajjantipi virajjanti, tattha kiṃ jiyyate muni.

    ၂၄၈.

    248.

    ‘‘ပစ္စတိ မုနိနော ဘတ္တံ၊ ထောကံ ထောကံ ကုလေ ကုလေ။

    ‘‘Paccati munino bhattaṃ, thokaṃ thokaṃ kule kule;

    ပိဏ္ဍိကာယ စရိသ္သာမိ၊ အတ္ထိ ဇင္ဃဗလံ မမာ’’တိ။ –

    Piṇḍikāya carissāmi, atthi jaṅghabalaṃ mamā’’ti. –

    တိသ္သော ဂာထာ အဘာသိ။

    Tisso gāthā abhāsi.

    တတ္ထ အဟု တုယ္ဟံ ပုရေ သဒ္ဓာ, သာ တေ အဇ္ဇ န ဝိဇ္ဇတီတိ, ဥပာသက, ဣတော ပုဗ္ဗေ တဝ မယိ ‘‘အယ္ယော ဓမ္မစာရီ သမစာရီ’’တိအာဒိနာ သဒ္ဓာ အဟောသိ, သာ သဒ္ဓာ တေ တဝ အဇ္ဇ ဣဒာနိ န ဥပလဗ္ဘတိ။ တသ္မာ ယံ တုယ္ဟံ တုယ္ဟမေဝေတန္တိ စတုပစ္စယဒာနံ, တုယ္ဟမေဝ ဧတံ ဟောတု, န တေန မယ္ဟံ အတ္ထော, သမ္မာ ပသန္နစိတ္တေန ဟိ ဒာနံ နာမ ဒာတဗ္ဗန္တိ အဓိပ္ပာယော။ အထ ဝာ ယံ တုယ္ဟံ တုယ္ဟမေဝေတန္တိ ယံ တဝ မယိ အဇ္ဇ အဂာရဝံ ပဝတ္တံ, တံ တုယ္ဟမေဝ, တသ္သ ဖလံ တယာ ဧဝ ပစ္စနုဘဝိတဗ္ဗံ, န မယာတိ အတ္ထော။ နတ္ထိ ဒုစ္စရိတံ မမာတိ မမ ပန ဒုစ္စရိတံ နာမ နတ္ထိ မဂ္ဂေနေဝ ဒုစ္စရိတဟေတူနံ ကိလေသာနံ သမုစ္ဆိန္နတ္တာ။

    Tattha ahu tuyhaṃ pure saddhā, sā te ajja na vijjatīti, upāsaka, ito pubbe tava mayi ‘‘ayyo dhammacārī samacārī’’tiādinā saddhā ahosi, sā saddhā te tava ajja idāni na upalabbhati. Tasmā yaṃ tuyhaṃ tuyhamevetanti catupaccayadānaṃ, tuyhameva etaṃ hotu, na tena mayhaṃ attho, sammā pasannacittena hi dānaṃ nāma dātabbanti adhippāyo. Atha vā yaṃ tuyhaṃ tuyhamevetanti yaṃ tava mayi ajja agāravaṃ pavattaṃ, taṃ tuyhameva, tassa phalaṃ tayā eva paccanubhavitabbaṃ, na mayāti attho. Natthi duccaritaṃ mamāti mama pana duccaritaṃ nāma natthi maggeneva duccaritahetūnaṃ kilesānaṃ samucchinnattā.

    အနိစ္စာ ဟိ စလာ သဒ္ဓာတိ ယသ္မာ ပောထုဇ္ဇနိကာ သဒ္ဓာ အနိစ္စာ ဧကန္တိကာ န ဟောတိ, တတော ဧဝ စလာ အသ္သပိဋ္ဌေ ဌပိတကုမ္ဘဏ္ဍံ ဝိယ, ထုသရာသိမ္ဟိ နိခာတခာဏုကံ ဝိယ စ အနဝဋ္ဌိတာ။ ဧဝံ ဒိဋ္ဌာ ဟိ သာ မယာတိ ဧဝံ ဘူတာ စ သာ သဒ္ဓာ မယာ တယိ ဒိဋ္ဌာ ပစ္စက္ခတော ဝိဒိတာ။ ရဇ္ဇန္တိပိ ဝိရဇ္ဇန္တီတိ ဧဝံ တသ္သာ အနဝဋ္ဌိတတ္တာ ဧဝ ဣမေ သတ္တာ ကဒာစိ ကတ္ထစိ မိတ္တသန္ထဝဝသေန ရဇ္ဇန္တိ သိနေဟမ္ပိ ကရောန္တိ, ကဒာစိ ဝိရဇ္ဇန္တိ ဝိရတ္တစိတ္တာ ဟောန္တိ။ တတ္ထ ကိံ ဇိယ္ယတေ မုနီတိ တသ္မိံ ပုထုဇ္ဇနာနံ ရဇ္ဇနေ ဝိရဇ္ဇနေ စ မုနိ ပဗ္ဗဇိတော ကိံ ဇိယ္ယတိ, ကာ တသ္သ ဟာနီတိ အတ္ထော။

    Aniccā hi calā saddhāti yasmā pothujjanikā saddhā aniccā ekantikā na hoti, tato eva calā assapiṭṭhe ṭhapitakumbhaṇḍaṃ viya, thusarāsimhi nikhātakhāṇukaṃ viya ca anavaṭṭhitā. Evaṃ diṭṭhā hi sā mayāti evaṃ bhūtā ca sā saddhā mayā tayi diṭṭhā paccakkhato viditā. Rajjantipi virajjantīti evaṃ tassā anavaṭṭhitattā eva ime sattā kadāci katthaci mittasanthavavasena rajjanti sinehampi karonti, kadāci virajjanti virattacittā honti. Tattha kiṃ jiyyate munīti tasmiṃ puthujjanānaṃ rajjane virajjane ca muni pabbajito kiṃ jiyyati, kā tassa hānīti attho.

    ‘‘သစေ မမ ပစ္စယေ န ဂဏ္ဟထ, ကထံ တုမ္ဟေ ယာပေထာ’’တိ ဧဝံ မာ စိန္တယီတိ ဒသ္သေန္တော ‘‘ပစ္စတီ’’တိ ဂာထမာဟ။ တသ္သတ္ထော မုနိနော ပဗ္ဗဇိတသ္သ ဘတ္တံ နာမ ကုလေ ကုလေ အနုဃရံ ဒိဝသေ ဒိဝသေ ထောကံ ထောကံ ပစ္စတေ, န စ တုယ္ဟံ ဧဝ ဂေဟေ။ ပိဏ္ဍိကာယ စရိသ္သာမိ, အတ္ထိ ဇင္ဃဗလံ မမာတိ အတ္ထိ မေ ဇင္ဃဗလံ, နာဟံ ဩဘဂ္ဂဇင္ဃော န ခဉ္ဇော န စ ပာဒရောဂီ, တသ္မာ ပိဏ္ဍိကာယ မိသ္သကဘိက္ခာယ စရိသ္သာမိ, ‘‘ယထာပိ ဘမရော ပုပ္ဖ’’န္တိအာဒိနာ (ဓ. ပ. ၄၉; နေတ္တိ. ၁၂၃) သတ္ထာရာ ဝုတ္တနယေန ပိဏ္ဍာယ စရိတ္ဝာ ယာပေသ္သာမီတိ ဒသ္သေတိ။

    ‘‘Sace mama paccaye na gaṇhatha, kathaṃ tumhe yāpethā’’ti evaṃ mā cintayīti dassento ‘‘paccatī’’ti gāthamāha. Tassattho munino pabbajitassa bhattaṃ nāma kule kule anugharaṃ divase divase thokaṃ thokaṃ paccate, na ca tuyhaṃ eva gehe. Piṇḍikāya carissāmi, atthi jaṅghabalaṃ mamāti atthi me jaṅghabalaṃ, nāhaṃ obhaggajaṅgho na khañjo na ca pādarogī, tasmā piṇḍikāya missakabhikkhāya carissāmi, ‘‘yathāpi bhamaro puppha’’ntiādinā (dha. pa. 49; netti. 123) satthārā vuttanayena piṇḍāya caritvā yāpessāmīti dasseti.

    သာဋိမတ္တိယတ္ထေရဂာထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

    Sāṭimattiyattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ထေရဂာထာပာဠိ • Theragāthāpāḷi / ၁၀. သာဋိမတ္တိယတ္ထေရဂာထာ • 10. Sāṭimattiyattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact