Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పఞ్చపకరణ-మూలటీకా • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā |
౭. సత్తమనయో సమ్పయుత్తేనవిప్పయుత్తపదవణ్ణనా
7. Sattamanayo sampayuttenavippayuttapadavaṇṇanā
౩౦౬. సమ్పయుత్తేనవిప్పయుత్తపదనిద్దేసే రూపక్ఖన్ధాదయో తేహి సమ్పయుత్తాభావతో న గహితా. సముదయసచ్చాదీని సతిపి తేహి సమ్పయుత్తే, సమ్పయుత్తేహి చ విప్పయుత్తే సమ్పయుత్తేనవిప్పయుత్తానం ఖన్ధాదీహి విప్పయోగాభావతో. న హి సముదయసచ్చేన సమ్పయుత్తేహి లోభసహగతచిత్తుప్పాదేహి విప్పయుత్తానం తతో అఞ్ఞధమ్మానం ఖన్ధాదీసు కేనచి విప్పయోగో అత్థి. నను చ తే ఏవ చిత్తుప్పాదా చత్తారో ఖన్ధా అడ్ఢదుతియాని ఆయతనాని అడ్ఢదుతియా ధాతుయో చ హోన్తీతి తేహి విప్పయోగో వత్తబ్బోతి? న, తదఞ్ఞధమ్మానం ఖన్ధాదిభావతో. న హి తే ఏవ ధమ్మా చత్తారో ఖన్ధా, అథ ఖో తే చ తతో అఞ్ఞే చ, తథా అడ్ఢదుతియాయతనధాతుయోపి. న చ తదఞ్ఞసముదాయేహి అఞ్ఞే విప్పయుత్తా హోన్తి సముదాయేకదేసానం ఏకదేసఞ్ఞసముదాయానఞ్చ విప్పయోగాభావతో. ఏస నయో మగ్గసచ్చసుఖిన్ద్రియాదీసు. అవితక్కవిచారమత్తేసుపి నిరవసేసేసు అధిప్పేతేసు తేసం సవితక్కసవిచారసమానగతికత్తా అగ్గహణే కారణం న దిస్సతి.
306. Sampayuttenavippayuttapadaniddese rūpakkhandhādayo tehi sampayuttābhāvato na gahitā. Samudayasaccādīni satipi tehi sampayutte, sampayuttehi ca vippayutte sampayuttenavippayuttānaṃ khandhādīhi vippayogābhāvato. Na hi samudayasaccena sampayuttehi lobhasahagatacittuppādehi vippayuttānaṃ tato aññadhammānaṃ khandhādīsu kenaci vippayogo atthi. Nanu ca te eva cittuppādā cattāro khandhā aḍḍhadutiyāni āyatanāni aḍḍhadutiyā dhātuyo ca hontīti tehi vippayogo vattabboti? Na, tadaññadhammānaṃ khandhādibhāvato. Na hi te eva dhammā cattāro khandhā, atha kho te ca tato aññe ca, tathā aḍḍhadutiyāyatanadhātuyopi. Na ca tadaññasamudāyehi aññe vippayuttā honti samudāyekadesānaṃ ekadesaññasamudāyānañca vippayogābhāvato. Esa nayo maggasaccasukhindriyādīsu. Avitakkavicāramattesupi niravasesesu adhippetesu tesaṃ savitakkasavicārasamānagatikattā aggahaṇe kāraṇaṃ na dissati.
అట్ఠకథాయం పన ఏవరూపానీతి యథా రూపక్ఖన్ధే విస్సజ్జనం న యుజ్జతి, ఏవం యేసు అఞ్ఞేసుపి న యుజ్జతి, తాని విస్సజ్జనస్స అయోగేన ‘‘ఏవరూపానీ’’తి వుత్తాని, న సమ్పయుత్తాభావేనాతి దట్ఠబ్బం. యాని పన పదాని ధమ్మధాతుయా సమ్పయుత్తే ధమ్మే దీపేన్తీతి ఏతేన వేదనాక్ఖన్ధాదిపదాని దస్సేతి, విఞ్ఞాణఞ్చ అఞ్ఞేన అసమ్మిస్సన్తి విఞ్ఞాణక్ఖన్ధమనాయతనాదిపదాని. తత్థ అఞ్ఞేన అసమ్మిస్సన్తి అసమ్పయుత్తేన అసమ్మిస్సన్తి అత్థో. అదుక్ఖమసుఖాయవేదనాయసమ్పయుత్తపదానిపి హి సమ్పయుత్తేహి సమ్మిస్సవిఞ్ఞాణదీపకాని ఇధ గహితానీతి. ఏతేన చ లక్ఖణేన ఏవరూపానేవ గహితానీతి దస్సేతి, న ఏవరూపాని గహితానేవాతి సముదయసచ్చాదిఇద్ధిపాదాదిపదానం అసఙ్గహితత్తా. ‘‘అథ ఫస్ససత్తకం చిత్తం సహ యుత్తపదేహి సత్తా’’తి పురాణపాఠో, అయం పన ఊనోతి కత్వా ‘‘అథ ఫస్ససత్తకం, తికే తయో సత్త మహన్తరే చా’’తి పాఠో కతో.
Aṭṭhakathāyaṃ pana evarūpānīti yathā rūpakkhandhe vissajjanaṃ na yujjati, evaṃ yesu aññesupi na yujjati, tāni vissajjanassa ayogena ‘‘evarūpānī’’ti vuttāni, na sampayuttābhāvenāti daṭṭhabbaṃ. Yāni pana padāni dhammadhātuyā sampayutte dhamme dīpentīti etena vedanākkhandhādipadāni dasseti, viññāṇañca aññena asammissanti viññāṇakkhandhamanāyatanādipadāni. Tattha aññena asammissanti asampayuttena asammissanti attho. Adukkhamasukhāyavedanāyasampayuttapadānipi hi sampayuttehi sammissaviññāṇadīpakāni idha gahitānīti. Etena ca lakkhaṇena evarūpāneva gahitānīti dasseti, na evarūpāni gahitānevāti samudayasaccādiiddhipādādipadānaṃ asaṅgahitattā. ‘‘Atha phassasattakaṃ cittaṃ saha yuttapadehi sattā’’ti purāṇapāṭho, ayaṃ pana ūnoti katvā ‘‘atha phassasattakaṃ, tike tayo satta mahantare cā’’ti pāṭho kato.
౩౦౯. పుచ్ఛాయ ఉద్ధటపదేనేవ సద్ధిం విప్పయుత్తానం వసేనాతి ఇదం పుచ్ఛాయ ఉద్ధటపదేన సమ్పయుత్తేహి విప్పయుత్తా తేన సద్ధిం విప్పయుత్తా హోన్తీతి కత్వా వుత్తం. పాళిఉద్దానగాథాయం ద్వే చ మనేన యుత్తా, వితక్కవిచారణాతి మనోధాతుయా ఏకన్తసమ్పయుత్తా ద్వే వితక్కవిచారాతి సవితక్కపదం సవిచారపదఞ్చ దస్సేతి.
309. Pucchāya uddhaṭapadeneva saddhiṃ vippayuttānaṃ vasenāti idaṃ pucchāya uddhaṭapadena sampayuttehi vippayuttā tena saddhiṃ vippayuttā hontīti katvā vuttaṃ. Pāḷiuddānagāthāyaṃ dve ca manena yuttā, vitakkavicāraṇāti manodhātuyā ekantasampayuttā dve vitakkavicārāti savitakkapadaṃ savicārapadañca dasseti.
సత్తమనయసమ్పయుత్తేనవిప్పయుత్తపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Sattamanayasampayuttenavippayuttapadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / అభిధమ్మపిటక • Abhidhammapiṭaka / ధాతుకథాపాళి • Dhātukathāpāḷi / ౭. సమ్పయుత్తేనవిప్పయుత్తపదనిద్దేసో • 7. Sampayuttenavippayuttapadaniddeso
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / అభిధమ్మపిటక (అట్ఠకథా) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / పఞ్చపకరణ-అట్ఠకథా • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ౭. సత్తమనయో సమ్పయుత్తేనవిప్పయుత్తపదవణ్ణనా • 7. Sattamanayo sampayuttenavippayuttapadavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / పఞ్చపకరణ-అనుటీకా • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ౭. సత్తమనయో సమ్పయుత్తేనవిప్పయుత్తపదవణ్ణనా • 7. Sattamanayo sampayuttenavippayuttapadavaṇṇanā