Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
੭. ਸਤ੍ਤਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ
7. Sattamasikkhāpadavaṇṇanā
੮੨੦-੮੨੨. ‘‘ਨਗਰਂ ਅਤਿਹਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪਾਠੋ। ‘‘ਨਗਰਦ੍વਾਰੇ ਅਤਿਹਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਕਤ੍ਥਚਿ, ਤਤ੍ਥ ਦ੍વਾਰੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਯਮੇવ વਾ ਪਾਠੋ। ਤਂ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰવਿਰੁਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ‘‘ਪੁਨਪਿ વੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ વਾਦਂ ਸਨ੍ਧਾਯ, ਨ ਤਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਤਤ੍ਥ વੁਤ੍ਤਂ વਾਦਂ। ਏਤ੍ਥ ‘‘ਮਾਤਰਮ੍ਪਿ વਿਞ੍ਞਾਪੇਤ੍વਾਤਿ વਚਨੇਨ વਿਰੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ, ਤਂ ਦੁਲ੍ਲਿਖਿਤਂ, ਨ ਹਿ ਤੇਨ વਿਰੋਧਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਇਦਂ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਕਰਣੇ ਚੇ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ, ਕਾਰਾਪਨੇਪਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯੇਨੇવ ਭવਿਤਬ੍ਬਂ। ਅਥ ਕਾਰਾਪਨੇ ਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਕਰਣੇਪਿ ਦੁਕ੍ਕਟੇਨੇવ ਭવਿਤਬ੍ਬਂ। ਨ ਹਿ ਕਰਣੇ વਾ ਕਾਰਾਪਨੇ વਾ વਿਸੇਸੋ ਅਤ੍ਥਿ ਆਪਜ੍ਜਨੇ ਸਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ।
820-822. ‘‘Nagaraṃ atiharantī’’ti pāṭho. ‘‘Nagaradvāre atiharantī’’ti katthaci, tattha dvārenāti attho. Ayameva vā pāṭho. Taṃ pubbāparaviruddhanti ‘‘punapi vutta’’nti vuttaṃ vādaṃ sandhāya, na tato pubbe tattha vuttaṃ vādaṃ. Ettha ‘‘mātarampi viññāpetvāti vacanena virujjhatī’’ti likhitaṃ, taṃ dullikhitaṃ, na hi tena virodhaṃ sandhāya idaṃ vuttanti. Karaṇe ce pācittiyaṃ, kārāpanepi pācittiyeneva bhavitabbaṃ. Atha kārāpane dukkaṭaṃ, karaṇepi dukkaṭeneva bhavitabbaṃ. Na hi karaṇe vā kārāpane vā viseso atthi āpajjane satīti adhippāyo.
੮੨੩. ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਪ੍ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ વਤ੍ਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਨ ਹਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਅਨਾਮਾਸਤ੍ਤਾ ‘‘ਆਮਕਧਞ੍ਞਂ ਪਨ ਞਾਤਕਪવਾਰਿਤਟ੍ਠਾਨੇਪਿ ਨ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਕਪ੍ਪਿਯੇਨ ਲਦ੍ਧਂ ਧਞ੍ਞਂ ਭਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿਯਾ ਦੁਕ੍ਕਟਂ। ਅਪਰਣ੍ਣੇਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਆਬਾਧਪਚ੍ਚਯਾਤਿ વਚਨਤੋ ਸਤ੍ਤ ਧਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਅਨਾਮਾਸਾਨੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ, ਤੇਨੇવ ਹੇਟ੍ਠਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਦੁਕ੍ਕਟવਤ੍ਥੁਮ੍ਹਿ ਸਤ੍ਤ ਧਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਗਹਿਤਾਨਿ ਅਨਾਮਾਸਾਨੀ’’ਤਿ ਚ વੁਤ੍ਤਾਨਿ। ਆਮਾਸਾਨਿ ਕਪ੍ਪਿਯવਤ੍ਥੂਨਿ ਚ ਯਦਿ ਭવੇਯ੍ਯੁਂ, ਯਥਾ ਞਾਤਕਪવਾਰਿਤੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਅਪਰਣ੍ਣਂ વਿਞ੍ਞਾਪੇਤੀ’’ਤਿ ਅવਿਸੇਸੇਨ વੁਤ੍ਤਂ, ਏવਂ ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਞਾਤਕਾਨਂ ਪવਾਰਿਤਾਨਂ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਾਯ વਿਞ੍ਞਾਪੇਤਿ, ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਿਕਾਯ ਆਦਿਕਮ੍ਮਿਕਾਯਾ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਯਸ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਕਟવਤ੍ਥੁਤ੍ਤਾ ਚ ਅਨਾਮਾਸਤ੍ਤਾ ਚ ਮਾਤਰਮ੍ਪਿ ਸਤ੍ਤવਿਧਂ ਧਞ੍ਞਂ વਿਞ੍ਞਾਪੇਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ , ਤਸ੍ਮਾ ਤਦਤ੍ਥਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ਸਤ੍ਤવਿਧਂ ਧਞ੍ਞਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਆਬਾਧਪਚ੍ਚਯਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਯਥਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਆਬਾਧਪਚ੍ਚਯਾ વਟ੍ਟਤਿ, ਤਥਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸਾਪੀਤਿ ਚ। ਯਥਾ વਾ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਭਜ੍ਜਨਾਦੀਨਿ ਕਾਰਾਪੇਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ, ਏવਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸਾਪਿ। વੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ ਅਨ੍ਧਕਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਬਾਲਭਿਕ੍ਖੁ ਕਪ੍ਪਿਯਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਏਤਦવੋਚ ‘ਆਮਕਧਞ੍ਞਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤੁਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ। ਏਤਂ ਧਞ੍ਞਂ ਭਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਕੋਟ੍ਟੇਤ੍વਾ ਪਚਿਤ੍વਾ ਯਾਗੁਖਜ੍ਜਕਂ ਭਤ੍ਤਞ੍ਚ ਦੇਥਾ’ਤਿ, ਆਣਾਪਕਸ੍ਸੇવ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਙ੍ਘવਾਰਿਕਾਨਂ ਧਞ੍ਞਂ ਕੋਟ੍ਟੇਥਾ’’ਤਿ ਆਰਾਮਿਕਾਨਂ વਤ੍ਤੁਞ੍ਚ ਨ વਟ੍ਟਤਿ। ‘‘ਦਿવਸਂ ਪਰਿਬ੍ਬਯਂ ਗਣ੍ਹਥ, ਤਣ੍ਡੁਲੇ ਸਮ੍ਪਾਦੇਥ, ਤ੍વਂ ਏਤ੍ਤਕੇ ਗਣ੍ਹ, ਤ੍વਂ ਏਤ੍ਤਕੇ’’ਤਿ ਏવਮਾਦੀਨਿ ਪਨ વਤ੍ਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਚ। ਯਂ ਪਨ ‘‘ਅવਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਲਬ੍ਭਮਾਨਂ ਪਨ ਨવਕਮ੍ਮਤ੍ਥਾਯ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਮ੍ਪਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ‘‘ਇਮਂ ਤਲ਼ਾਕਂ ਖੇਤ੍ਤਂ વਤ੍ਥੁਂ વਿਹਾਰਸ੍ਸ ਦੇਮਾ’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ‘ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਨਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸੁવੁਤ੍ਤਮੇવ। ‘‘ਨવਕਮ੍ਮਤ੍ਥਾਯ ਧਞ੍ਞਂ ਦੇਮਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਯਂ ਪਨ ਹੇਟ੍ਠਾ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯવਤ੍ਥੁਂ ਅਤ੍ਤਨੋ વਾ ਸਙ੍ਘਗਣਪੁਗ੍ਗਲਚੇਤਿਯਾਨਂ વਾ ਅਤ੍ਥਾਯ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ…ਪੇ॰… ਦੁਕ੍ਕਟવਤ੍ਥੁਂ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਾਯ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਤੋ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇવਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਮ੍ਪਿ ਸੁવੁਤ੍ਤਮੇવ। ਕਸ੍ਮਾ? ‘‘ਚੇਤਿਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਾਯ ਧਞ੍ਞਂ ਦਾਤੁਕਾਮੋਮ੍ਹਿ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਭਨ੍ਤੇ ਤਦਤ੍ਥਾਯ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤੁਂ ਅਕਪ੍ਪਿਯਤ੍ਤਾ। ‘‘ਇਦਂ ਪਨ ਤਾਦਿਸਂ ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਚ વੁਤ੍ਤਂ। ਸਬ੍ਬੋਪਾਯਂ ਉਪਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰવਾਦੋ ਕਿਰ। ਧਮ੍ਮਸਿਰਿਤ੍ਥੇਰੋ ਪਨੇવਮਾਹ ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਨવਕਮ੍ਮਤ੍ਥਾਯ ਪਟਿਗ੍ਗਹੋ ਨ વਾਰਿਤੋ, ਸਙ੍ਘਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਮ੍ਪਿ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਸ੍ਸੇવ ਅਕਪ੍ਪਿਯ’’ਨ੍ਤਿ।
823.Sampaṭicchituṃ vaṭṭatīti appaṭikkhipitvā ‘‘sādhū’’ti vattuṃ vaṭṭatīti adhippāyo. Na hi paṭiggahetuṃ vaṭṭati. Anāmāsattā ‘‘āmakadhaññaṃ pana ñātakapavāritaṭṭhānepi na vaṭṭatī’’ti vuttaṃ. Anugaṇṭhipade pana ‘‘kappiyena laddhaṃ dhaññaṃ bhajjitvā bhuñjantiyā dukkaṭaṃ. Aparaṇṇepi eseva nayo’’ti ca ‘‘anāpatti ābādhapaccayāti vacanato satta dhaññānipi anāmāsānīti siddhaṃ, teneva heṭṭhā aṭṭhakathāyaṃ dukkaṭavatthumhi satta dhaññānipi gahitāni anāmāsānī’’ti ca vuttāni. Āmāsāni kappiyavatthūni ca yadi bhaveyyuṃ, yathā ñātakapavārite sandhāya ‘‘aparaṇṇaṃ viññāpetī’’ti avisesena vuttaṃ, evaṃ ‘‘anāpatti ñātakānaṃ pavāritānaṃ aññassa atthāya viññāpeti, ummattikāya ādikammikāyā’’ti vattabbaṃ. Yasmā dukkaṭavatthuttā ca anāmāsattā ca mātarampi sattavidhaṃ dhaññaṃ viññāpetuṃ na vaṭṭati , tasmā tadatthadīpanatthaṃ sattavidhaṃ dhaññaṃ sandhāya ‘‘anāpatti ābādhapaccayā’’ti vuttaṃ, yathā bhikkhuniyā ābādhapaccayā vaṭṭati, tathā bhikkhussāpīti ca. Yathā vā pana bhikkhuniyā bhajjanādīni kārāpetuṃ na vaṭṭati, evaṃ bhikkhussāpi. Vuttampi cetaṃ andhakaṭṭhakathāyaṃ ‘‘aññataro bālabhikkhu kappiyaṃ ajānanto etadavoca ‘āmakadhaññaṃ sampaṭicchituṃ bhikkhūnaṃ na vaṭṭati. Etaṃ dhaññaṃ bhajjitvā koṭṭetvā pacitvā yāgukhajjakaṃ bhattañca dethā’ti, āṇāpakasseva bhikkhussa āpatti, sabbesaṃ anāpattī’’ti. Tasmā ‘‘saṅghavārikānaṃ dhaññaṃ koṭṭethā’’ti ārāmikānaṃ vattuñca na vaṭṭati. ‘‘Divasaṃ paribbayaṃ gaṇhatha, taṇḍule sampādetha, tvaṃ ettake gaṇha, tvaṃ ettake’’ti evamādīni pana vattuṃ vaṭṭatīti ca. Yaṃ pana ‘‘aviññattiyā labbhamānaṃ pana navakammatthāya sampaṭicchituṃ vaṭṭatī’’ti vuttaṃ, tampi heṭṭhā ‘‘imaṃ taḷākaṃ khettaṃ vatthuṃ vihārassa demā’ti vutte ‘sampaṭicchituṃ vaṭṭatī’’ti vuttaṃ nayaṃ sandhāya vuttattā suvuttameva. ‘‘Navakammatthāya dhaññaṃ demā’’ti vutte ‘‘sādhū’’ti vattabbaṃ. Yaṃ pana heṭṭhā ‘‘tattha nissaggiyavatthuṃ attano vā saṅghagaṇapuggalacetiyānaṃ vā atthāya sampaṭicchituṃ na vaṭṭati…pe… dukkaṭavatthuṃ sabbesampi atthāya sampaṭicchato dukkaṭamevā’’ti vuttaṃ, tampi suvuttameva. Kasmā? ‘‘Cetiyassa atthāya dhaññaṃ dātukāmomhi, tumhe bhante tadatthāya sampaṭicchathā’’ti vutte paṭiggahetuṃ akappiyattā. ‘‘Idaṃ pana tādisaṃ na hotī’’ti ca vuttaṃ. Sabbopāyaṃ upatissattheravādo kira. Dhammasiritthero panevamāha ‘‘pubbepi navakammatthāya paṭiggaho na vārito, saṅghassatthāya paṭiggahitampi paṭiggāhakasseva akappiya’’nti.
ਸਤ੍ਤਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Sattamasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਭਿਕ੍ਖੁਨੀવਿਭਙ੍ਗ • Bhikkhunīvibhaṅga / ੭. ਸਤ੍ਤਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ • 7. Sattamasikkhāpadaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਭਿਕ੍ਖੁਨੀવਿਭਙ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Bhikkhunīvibhaṅga-aṭṭhakathā / ੭. ਸਤ੍ਤਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 7. Sattamasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ੧. ਲਸੁਣવਗ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ • 1. Lasuṇavaggavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ੧. ਪਠਮਲਸੁਣਾਦਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 1. Paṭhamalasuṇādisikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ੭. ਸਤ੍ਤਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ • 7. Sattamasikkhāpadaṃ