Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya |
૨. સત્તસૂરિયસુત્તં
2. Sattasūriyasuttaṃ
૬૬. એવં મે સુતં – એકં સમયં ભગવા વેસાલિયં વિહરતિ અમ્બપાલિવને. તત્ર ખો ભગવા ભિક્ખૂ આમન્તેસિ – ‘‘ભિક્ખવો’’તિ. ‘‘ભદન્તે’’તિ તે ભિક્ખૂ ભગવતો પચ્ચસ્સોસું. ભગવા એતદવોચ –
66. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati ambapālivane. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘અનિચ્ચા , ભિક્ખવે, સઙ્ખારા; અધુવા, ભિક્ખવે, સઙ્ખારા; અનસ્સાસિકા, ભિક્ખવે, સઙ્ખારા. યાવઞ્ચિદં, ભિક્ખવે, અલમેવ સબ્બસઙ્ખારેસુ નિબ્બિન્દિતું અલં વિરજ્જિતું અલં વિમુચ્ચિતું.
‘‘Aniccā , bhikkhave, saṅkhārā; adhuvā, bhikkhave, saṅkhārā; anassāsikā, bhikkhave, saṅkhārā. Yāvañcidaṃ, bhikkhave, alameva sabbasaṅkhāresu nibbindituṃ alaṃ virajjituṃ alaṃ vimuccituṃ.
‘‘સિનેરુ, ભિક્ખવે, પબ્બતરાજા ચતુરાસીતિયોજનસહસ્સાનિ આયામેન, ચતુરાસીતિયોજનસહસ્સાનિ વિત્થારેન, ચતુરાસીતિયોજનસહસ્સાનિ મહાસમુદ્દે અજ્ઝોગાળ્હો, ચતુરાસીતિયોજનસહસ્સાનિ મહાસમુદ્દા અચ્ચુગ્ગતો. હોતિ ખો સો, ભિક્ખવે, સમયો યં કદાચિ કરહચિ દીઘસ્સ અદ્ધુનો અચ્ચયેન બહૂનિ વસ્સાનિ બહૂનિ વસ્સસતાનિ બહૂનિ વસ્સસહસ્સાનિ બહૂનિ વસ્સસતસહસ્સાનિ દેવો ન વસ્સતિ. દેવે ખો પન, ભિક્ખવે, અવસ્સન્તે યે કેચિમે બીજગામભૂતગામા ઓસધિતિણવનપ્પતયો તે ઉસ્સુસ્સન્તિ વિસુસ્સન્તિ, ન ભવન્તિ. એવં અનિચ્ચા, ભિક્ખવે, સઙ્ખારા; એવં અધુવા, ભિક્ખવે, સઙ્ખારા…પે॰… અલં વિમુચ્ચિતું.
‘‘Sineru, bhikkhave, pabbatarājā caturāsītiyojanasahassāni āyāmena, caturāsītiyojanasahassāni vitthārena, caturāsītiyojanasahassāni mahāsamudde ajjhogāḷho, caturāsītiyojanasahassāni mahāsamuddā accuggato. Hoti kho so, bhikkhave, samayo yaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena bahūni vassāni bahūni vassasatāni bahūni vassasahassāni bahūni vassasatasahassāni devo na vassati. Deve kho pana, bhikkhave, avassante ye kecime bījagāmabhūtagāmā osadhitiṇavanappatayo te ussussanti visussanti, na bhavanti. Evaṃ aniccā, bhikkhave, saṅkhārā; evaṃ adhuvā, bhikkhave, saṅkhārā…pe… alaṃ vimuccituṃ.
‘‘હોતિ ખો સો, ભિક્ખવે, સમયો યં કદાચિ કરહચિ દીઘસ્સ અદ્ધુનો અચ્ચયેન દુતિયો સૂરિયો પાતુભવતિ. દુતિયસ્સ, ભિક્ખવે, સૂરિયસ્સ પાતુભાવા યા કાચિ કુન્નદિયો કુસોબ્ભા 1 તા ઉસ્સુસ્સન્તિ વિસુસ્સન્તિ, ન ભવન્તિ . એવં અનિચ્ચા, ભિક્ખવે, સઙ્ખારા…પે॰… અલં વિમુચ્ચિતું.
‘‘Hoti kho so, bhikkhave, samayo yaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena dutiyo sūriyo pātubhavati. Dutiyassa, bhikkhave, sūriyassa pātubhāvā yā kāci kunnadiyo kusobbhā 2 tā ussussanti visussanti, na bhavanti . Evaṃ aniccā, bhikkhave, saṅkhārā…pe… alaṃ vimuccituṃ.
‘‘હોતિ ખો સો, ભિક્ખવે, સમયો યં કદાચિ કરહચિ દીઘસ્સ અદ્ધુનો અચ્ચયેન તતિયો સૂરિયો પાતુભવતિ. તતિયસ્સ, ભિક્ખવે, સૂરિયસ્સ પાતુભાવા યા કાચિ મહાનદિયો, સેય્યથિદં – ગઙ્ગા, યમુના, અચિરવતી, સરભૂ, મહી, તા ઉસ્સુસ્સન્તિ વિસુસ્સન્તિ, ન ભવન્તિ. એવં અનિચ્ચા, ભિક્ખવે, સઙ્ખારા…પે॰… અલં વિમુચ્ચિતું.
‘‘Hoti kho so, bhikkhave, samayo yaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena tatiyo sūriyo pātubhavati. Tatiyassa, bhikkhave, sūriyassa pātubhāvā yā kāci mahānadiyo, seyyathidaṃ – gaṅgā, yamunā, aciravatī, sarabhū, mahī, tā ussussanti visussanti, na bhavanti. Evaṃ aniccā, bhikkhave, saṅkhārā…pe… alaṃ vimuccituṃ.
‘‘હોતિ ખો સો, ભિક્ખવે, સમયો યં કદાચિ કરહચિ દીઘસ્સ અદ્ધુનો અચ્ચયેન ચતુત્થો સૂરિયો પાતુભવતિ. ચતુત્થસ્સ, ભિક્ખવે, સૂરિયસ્સ પાતુભાવા યે તે મહાસરા યતો ઇમા મહાનદિયો પવત્તન્તિ, સેય્યથિદં – અનોતત્તા, સીહપપાતા, રથકારા, કણ્ણમુણ્ડા, કુણાલા, છદ્દન્તા, મન્દાકિનિયા, તા ઉસ્સુસ્સન્તિ વિસુસ્સન્તિ, ન ભવન્તિ. એવં અનિચ્ચા, ભિક્ખવે, સઙ્ખારા…પે॰… અલં વિમુચ્ચિતું.
‘‘Hoti kho so, bhikkhave, samayo yaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena catuttho sūriyo pātubhavati. Catutthassa, bhikkhave, sūriyassa pātubhāvā ye te mahāsarā yato imā mahānadiyo pavattanti, seyyathidaṃ – anotattā, sīhapapātā, rathakārā, kaṇṇamuṇḍā, kuṇālā, chaddantā, mandākiniyā, tā ussussanti visussanti, na bhavanti. Evaṃ aniccā, bhikkhave, saṅkhārā…pe… alaṃ vimuccituṃ.
‘‘હોતિ ખો સો, ભિક્ખવે, સમયો યં કદાચિ કરહચિ દીઘસ્સ અદ્ધુનો અચ્ચયેન પઞ્ચમો સૂરિયો પાતુભવતિ. પઞ્ચમસ્સ, ભિક્ખવે, સૂરિયસ્સ પાતુભાવા યોજનસતિકાનિપિ મહાસમુદ્દે ઉદકાનિ ઓગચ્છન્તિ, દ્વિયોજનસતિકાનિપિ મહાસમુદ્દે ઉદકાનિ ઓગચ્છન્તિ, તિયોજનસતિકાનિપિ, ચતુયોજનસતિકાનિપિ, પઞ્ચયોજનસતિકાનિપિ, છયોજનસતિકાનિપિ, સત્તયોજનસતિકાનિપિ મહાસમુદ્દે ઉદકાનિ ઓગચ્છન્તિ; સત્તતાલમ્પિ મહાસમુદ્દે ઉદકં સણ્ઠાતિ, છતાલમ્પિ, પઞ્ચતાલમ્પિ, ચતુતાલમ્પિ, તિતાલમ્પિ, દ્વિતાલમ્પિ , તાલમત્તમ્પિ મહાસમુદ્દે ઉદકં સણ્ઠાતિ; સત્તપોરિસમ્પિ મહાસમુદ્દે ઉદકં સણ્ઠાતિ, છપોરિસમ્પિ, પઞ્ચપોરિસમ્પિ, ચતુપોરિસમ્પિ, તિપોરિસમ્પિ, દ્વિપોરિસમ્પિ, પોરિસમ્પિ 3, અડ્ઢપોરિસમ્પિ, કટિમત્તમ્પિ, જણ્ણુકામત્તમ્પિ, ગોપ્ફકમત્તમ્પિ મહાસમુદ્દે ઉદકં સણ્ઠાતિ. સેય્યથાપિ, ભિક્ખવે, સરદસમયે થુલ્લફુસિતકે દેવે વસ્સન્તે તત્થ તત્થ ગોપદેસુ 4 ઉદકાનિ ઠિતાનિ હોન્તિ; એવમેવં ખો, ભિક્ખવે, તત્થ તત્થ ગોપ્ફકમત્તાનિ 5 મહાસમુદ્દે ઉદકાનિ ઠિતાનિ હોન્તિ. પઞ્ચમસ્સ, ભિક્ખવે, સૂરિયસ્સ પાતુભાવા અઙ્ગુલિપબ્બમત્તમ્પિ મહાસમુદ્દે ઉદકં ન હોતિ. એવં અનિચ્ચા, ભિક્ખવે, સઙ્ખારા…પે॰… અલં વિમુચ્ચિતું.
‘‘Hoti kho so, bhikkhave, samayo yaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena pañcamo sūriyo pātubhavati. Pañcamassa, bhikkhave, sūriyassa pātubhāvā yojanasatikānipi mahāsamudde udakāni ogacchanti, dviyojanasatikānipi mahāsamudde udakāni ogacchanti, tiyojanasatikānipi, catuyojanasatikānipi, pañcayojanasatikānipi, chayojanasatikānipi, sattayojanasatikānipi mahāsamudde udakāni ogacchanti; sattatālampi mahāsamudde udakaṃ saṇṭhāti, chatālampi, pañcatālampi, catutālampi, titālampi, dvitālampi , tālamattampi mahāsamudde udakaṃ saṇṭhāti; sattaporisampi mahāsamudde udakaṃ saṇṭhāti, chaporisampi, pañcaporisampi, catuporisampi, tiporisampi, dviporisampi, porisampi 6, aḍḍhaporisampi, kaṭimattampi, jaṇṇukāmattampi, gopphakamattampi mahāsamudde udakaṃ saṇṭhāti. Seyyathāpi, bhikkhave, saradasamaye thullaphusitake deve vassante tattha tattha gopadesu 7 udakāni ṭhitāni honti; evamevaṃ kho, bhikkhave, tattha tattha gopphakamattāni 8 mahāsamudde udakāni ṭhitāni honti. Pañcamassa, bhikkhave, sūriyassa pātubhāvā aṅgulipabbamattampi mahāsamudde udakaṃ na hoti. Evaṃ aniccā, bhikkhave, saṅkhārā…pe… alaṃ vimuccituṃ.
‘‘હોતિ ખો સો, ભિક્ખવે, સમયો યં કદાચિ કરહચિ દીઘસ્સ અદ્ધુનો અચ્ચયેન છટ્ઠો સૂરિયો પાતુભવતિ. છટ્ઠસ્સ, ભિક્ખવે, સૂરિયસ્સ પાતુભાવા અયઞ્ચ મહાપથવી સિનેરુ ચ પબ્બતરાજા ધૂમાયન્તિ સંધૂમાયન્તિ સમ્પધૂમાયન્તિ 9. સેય્યથાપિ, ભિક્ખવે, કુમ્ભકારપાકો આલેપિતો 10 પઠમં ધૂમેતિ સંધૂમેતિ સમ્પધૂમેતિ; એવમેવં ખો, ભિક્ખવે, છટ્ઠસ્સ સૂરિયસ્સ પાતુભાવા અયઞ્ચ મહાપથવી સિનેરુ ચ પબ્બતરાજા ધૂમાયન્તિ સંધૂમાયન્તિ સમ્પધૂમાયન્તિ. એવં અનિચ્ચા, ભિક્ખવે, સઙ્ખારા…પે॰… અલં વિમુચ્ચિતું.
‘‘Hoti kho so, bhikkhave, samayo yaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena chaṭṭho sūriyo pātubhavati. Chaṭṭhassa, bhikkhave, sūriyassa pātubhāvā ayañca mahāpathavī sineru ca pabbatarājā dhūmāyanti saṃdhūmāyanti sampadhūmāyanti 11. Seyyathāpi, bhikkhave, kumbhakārapāko ālepito 12 paṭhamaṃ dhūmeti saṃdhūmeti sampadhūmeti; evamevaṃ kho, bhikkhave, chaṭṭhassa sūriyassa pātubhāvā ayañca mahāpathavī sineru ca pabbatarājā dhūmāyanti saṃdhūmāyanti sampadhūmāyanti. Evaṃ aniccā, bhikkhave, saṅkhārā…pe… alaṃ vimuccituṃ.
‘‘હોતિ ખો સો, ભિક્ખવે, સમયો યં કદાચિ કરહચિ દીઘસ્સ અદ્ધુનો અચ્ચયેન સત્તમો સૂરિયો પાતુભવતિ. સત્તમસ્સ , ભિક્ખવે, સૂરિયસ્સ પાતુભાવા અયઞ્ચ મહાપથવી સિનેરુ ચ પબ્બતરાજા આદિપ્પન્તિ પજ્જલન્તિ એકજાલા ભવન્તિ. ઇમિસ્સા ચ, ભિક્ખવે, મહાપથવિયા સિનેરુસ્સ ચ પબ્બતરાજસ્સ ઝાયમાનાનં દય્હમાનાનં અચ્ચિ વાતેન ખિત્તા યાવ બ્રહ્મલોકાપિ ગચ્છતિ. સિનેરુસ્સ, ભિક્ખવે, પબ્બતરાજસ્સ ઝાયમાનસ્સ દય્હમાનસ્સ વિનસ્સમાનસ્સ મહતા તેજોખન્ધેન અભિભૂતસ્સ યોજનસતિકાનિપિ કૂટાનિ પલુજ્જન્તિ દ્વિયોજનસતિકાનિપિ, તિયોજનસતિકાનિપિ, ચતુયોજનસતિકાનિપિ, પઞ્ચયોજનસતિકાનિપિ કૂટાનિ પલુજ્જન્તિ. ઇમિસ્સા ચ, ભિક્ખવે, મહાપથવિયા સિનેરુસ્સ ચ પબ્બતરાજસ્સ ઝાયમાનાનં દય્હમાનાનં નેવ છારિકા પઞ્ઞાયતિ ન મસિ. સેય્યથાપિ, ભિક્ખવે, સપ્પિસ્સ વા તેલસ્સ વા ઝાયમાનસ્સ દય્હમાનસ્સ નેવ છારિકા પઞ્ઞાયતિ ન મસિ; એવમેવં ખો, ભિક્ખવે, ઇમિસ્સા ચ મહાપથવિયા સિનેરુસ્સ ચ પબ્બતરાજસ્સ ઝાયમાનાનં દય્હમાનાનં નેવ છારિકા પઞ્ઞાયતિ ન મસિ. એવં અનિચ્ચા, ભિક્ખવે, સઙ્ખારા; એવં અધુવા, ભિક્ખવે, સઙ્ખારા; એવં અનસ્સાસિકા, ભિક્ખવે, સઙ્ખારા. યાવઞ્ચિદં, ભિક્ખવે, અલમેવ સબ્બસઙ્ખારેસુ નિબ્બિન્દિતું અલં વિરજ્જિતું અલં વિમુચ્ચિતું.
‘‘Hoti kho so, bhikkhave, samayo yaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena sattamo sūriyo pātubhavati. Sattamassa , bhikkhave, sūriyassa pātubhāvā ayañca mahāpathavī sineru ca pabbatarājā ādippanti pajjalanti ekajālā bhavanti. Imissā ca, bhikkhave, mahāpathaviyā sinerussa ca pabbatarājassa jhāyamānānaṃ dayhamānānaṃ acci vātena khittā yāva brahmalokāpi gacchati. Sinerussa, bhikkhave, pabbatarājassa jhāyamānassa dayhamānassa vinassamānassa mahatā tejokhandhena abhibhūtassa yojanasatikānipi kūṭāni palujjanti dviyojanasatikānipi, tiyojanasatikānipi, catuyojanasatikānipi, pañcayojanasatikānipi kūṭāni palujjanti. Imissā ca, bhikkhave, mahāpathaviyā sinerussa ca pabbatarājassa jhāyamānānaṃ dayhamānānaṃ neva chārikā paññāyati na masi. Seyyathāpi, bhikkhave, sappissa vā telassa vā jhāyamānassa dayhamānassa neva chārikā paññāyati na masi; evamevaṃ kho, bhikkhave, imissā ca mahāpathaviyā sinerussa ca pabbatarājassa jhāyamānānaṃ dayhamānānaṃ neva chārikā paññāyati na masi. Evaṃ aniccā, bhikkhave, saṅkhārā; evaṃ adhuvā, bhikkhave, saṅkhārā; evaṃ anassāsikā, bhikkhave, saṅkhārā. Yāvañcidaṃ, bhikkhave, alameva sabbasaṅkhāresu nibbindituṃ alaṃ virajjituṃ alaṃ vimuccituṃ.
‘‘તત્ર, ભિક્ખવે, કો મન્તા કો સદ્ધાતા – ‘અયઞ્ચ પથવી સિનેરુ ચ પબ્બતરાજા દય્હિસ્સન્તિ વિનસ્સિસ્સન્તિ, ન ભવિસ્સન્તી’તિ અઞ્ઞત્ર દિટ્ઠપદેહિ?
‘‘Tatra, bhikkhave, ko mantā ko saddhātā – ‘ayañca pathavī sineru ca pabbatarājā dayhissanti vinassissanti, na bhavissantī’ti aññatra diṭṭhapadehi?
13 ‘‘ભૂતપુબ્બં, ભિક્ખવે, સુનેત્તો નામ સત્થા અહોસિ તિત્થકરો કામેસુ વીતરાગો. સુનેત્તસ્સ ખો પન, ભિક્ખવે , સત્થુનો અનેકાનિ સાવકસતાનિ અહેસું. સુનેત્તો, ભિક્ખવે, સત્થા સાવકાનં બ્રહ્મલોકસહબ્યતાય ધમ્મં દેસેસિ. યે ખો પન, ભિક્ખવે, સુનેત્તસ્સ સત્થુનો બ્રહ્મલોકસહબ્યતાય ધમ્મં દેસેન્તસ્સ સબ્બેન સબ્બં સાસનં આજાનિંસુ તે કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા સુગતિં બ્રહ્મલોકં ઉપપજ્જિંસુ. યે ન સબ્બેન સબ્બં સાસનં આજાનિંસુ તે કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા અપ્પેકચ્ચે પરનિમ્મિતવસવત્તીનં દેવાનં સહબ્યતં ઉપપજ્જિંસુ, અપ્પેકચ્ચે નિમ્માનરતીનં દેવાનં સહબ્યતં ઉપપજ્જિંસુ, અપ્પેકચ્ચે તુસિતાનં દેવાનં સહબ્યતં ઉપપજ્જિંસુ, અપ્પેકચ્ચે યામાનં દેવાનં સહબ્યતં ઉપપજ્જિંસુ , અપ્પેકચ્ચે તાવતિંસાનં દેવાનં સહબ્યતં ઉપપજ્જિંસુ , અપ્પેકચ્ચે ચાતુમહારાજિકાનં દેવાનં સહબ્યતં ઉપપજ્જિંસુ, અપ્પેકચ્ચે ખત્તિયમહાસાલાનં સહબ્યતં ઉપપજ્જિંસુ, અપ્પેકચ્ચે બ્રાહ્મણમહાસાલાનં સહબ્યતં ઉપપજ્જિંસુ, અપ્પેકચ્ચે ગહપતિમહાસાલાનં સહબ્યતં ઉપપજ્જિંસુ.
14 ‘‘Bhūtapubbaṃ, bhikkhave, sunetto nāma satthā ahosi titthakaro kāmesu vītarāgo. Sunettassa kho pana, bhikkhave , satthuno anekāni sāvakasatāni ahesuṃ. Sunetto, bhikkhave, satthā sāvakānaṃ brahmalokasahabyatāya dhammaṃ desesi. Ye kho pana, bhikkhave, sunettassa satthuno brahmalokasahabyatāya dhammaṃ desentassa sabbena sabbaṃ sāsanaṃ ājāniṃsu te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ brahmalokaṃ upapajjiṃsu. Ye na sabbena sabbaṃ sāsanaṃ ājāniṃsu te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā appekacce paranimmitavasavattīnaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjiṃsu, appekacce nimmānaratīnaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjiṃsu, appekacce tusitānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjiṃsu, appekacce yāmānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjiṃsu , appekacce tāvatiṃsānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjiṃsu , appekacce cātumahārājikānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjiṃsu, appekacce khattiyamahāsālānaṃ sahabyataṃ upapajjiṃsu, appekacce brāhmaṇamahāsālānaṃ sahabyataṃ upapajjiṃsu, appekacce gahapatimahāsālānaṃ sahabyataṃ upapajjiṃsu.
‘‘અથ ખો, ભિક્ખવે, સુનેત્તસ્સ સત્થુનો એતદહોસિ – ‘ન ખો મેતં પતિરૂપં યોહં સાવકાનં સમસમગતિયો અસ્સં અભિસમ્પરાયં, યંનૂનાહં ઉત્તરિ મેત્તં 15 ભાવેય્ય’’’ન્તિ.
‘‘Atha kho, bhikkhave, sunettassa satthuno etadahosi – ‘na kho metaṃ patirūpaṃ yohaṃ sāvakānaṃ samasamagatiyo assaṃ abhisamparāyaṃ, yaṃnūnāhaṃ uttari mettaṃ 16 bhāveyya’’’nti.
‘‘અથ ખો, ભિક્ખવે, સુનેત્તો સત્થા સત્ત વસ્સાનિ મેત્તં ચિત્તં ભાવેસિ. સત્ત વસ્સાનિ મેત્તં ચિત્તં ભાવેત્વા સત્ત સંવટ્ટવિવટ્ટકપ્પે નયિમં લોકં પુનરાગમાસિ. સંવટ્ટમાને સુદં, ભિક્ખવે , લોકે આભસ્સરૂપગો હોતિ. વિવટ્ટમાને લોકે સુઞ્ઞં બ્રહ્મવિમાનં ઉપપજ્જતિ. તત્ર સુદં, ભિક્ખવે, બ્રહ્મા હોતિ મહાબ્રહ્મા અભિભૂ અનભિભૂતો અઞ્ઞદત્થુદસો વસવત્તી. છત્તિંસક્ખત્તું ખો પન, ભિક્ખવે, સક્કો અહોસિ દેવાનમિન્દો. અનેકસતક્ખત્તું રાજા અહોસિ ચક્કવત્તી ધમ્મિકો ધમ્મરાજા ચાતુરન્તો વિજિતાવી જનપદત્થાવરિયપ્પત્તો સત્તરતનસમન્નાગતો. પરોસહસ્સં ખો પનસ્સ પુત્તા અહેસું સૂરા વીરઙ્ગરૂપા પરસેનપ્પમદ્દના. સો ઇમં પથવિં સાગરપરિયન્તં અદણ્ડેન અસત્થેન ધમ્મેન અભિવિજિય અજ્ઝાવસિ. સો હિ નામ, ભિક્ખવે, સુનેત્તો સત્થા એવં દીઘાયુકો સમાનો એવં ચિરટ્ઠિતિકો અપરિમુત્તો અહોસિ – ‘જાતિયા જરાય મરણેન સોકેહિ પરિદેવેહિ દુક્ખેહિ દોમનસ્સેહિ ઉપાયાસેહિ, અપરિમુત્તો દુક્ખસ્મા’તિ વદામિ’’.
‘‘Atha kho, bhikkhave, sunetto satthā satta vassāni mettaṃ cittaṃ bhāvesi. Satta vassāni mettaṃ cittaṃ bhāvetvā satta saṃvaṭṭavivaṭṭakappe nayimaṃ lokaṃ punarāgamāsi. Saṃvaṭṭamāne sudaṃ, bhikkhave , loke ābhassarūpago hoti. Vivaṭṭamāne loke suññaṃ brahmavimānaṃ upapajjati. Tatra sudaṃ, bhikkhave, brahmā hoti mahābrahmā abhibhū anabhibhūto aññadatthudaso vasavattī. Chattiṃsakkhattuṃ kho pana, bhikkhave, sakko ahosi devānamindo. Anekasatakkhattuṃ rājā ahosi cakkavattī dhammiko dhammarājā cāturanto vijitāvī janapadatthāvariyappatto sattaratanasamannāgato. Parosahassaṃ kho panassa puttā ahesuṃ sūrā vīraṅgarūpā parasenappamaddanā. So imaṃ pathaviṃ sāgarapariyantaṃ adaṇḍena asatthena dhammena abhivijiya ajjhāvasi. So hi nāma, bhikkhave, sunetto satthā evaṃ dīghāyuko samāno evaṃ ciraṭṭhitiko aparimutto ahosi – ‘jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, aparimutto dukkhasmā’ti vadāmi’’.
‘‘તં કિસ્સ હેતુ? ચતુન્નં ધમ્માનં અનનુબોધા અપ્પટિવેધા. કતમેસં ચતુન્નં? અરિયસ્સ, ભિક્ખવે, સીલસ્સ અનનુબોધા અપ્પટિવેધા, અરિયસ્સ સમાધિસ્સ અનનુબોધા અપ્પટિવેધા, અરિયાય પઞ્ઞાય અનનુબોધા અપ્પટિવેધા, અરિયાય વિમુત્તિયા અનનુબોધા અપ્પટિવેધા. તયિદં, ભિક્ખવે, અરિયં સીલં અનુબુદ્ધં પટિવિદ્ધં, અરિયો સમાધિ અનુબોધો પટિવિદ્ધો, અરિયા પઞ્ઞા અનુબોધા પટિવિદ્ધા, અરિયા વિમુત્તિ અનુબોધા પટિવિદ્ધા, ઉચ્છિન્ના ભવતણ્હા, ખીણા ભવનેત્તિ, નત્થિ દાનિ પુનબ્ભવો’’તિ. ઇદમવોચ ભગવા. ઇદં વત્વાન સુગતો અથાપરં એતદવોચ સત્થા –
‘‘Taṃ kissa hetu? Catunnaṃ dhammānaṃ ananubodhā appaṭivedhā. Katamesaṃ catunnaṃ? Ariyassa, bhikkhave, sīlassa ananubodhā appaṭivedhā, ariyassa samādhissa ananubodhā appaṭivedhā, ariyāya paññāya ananubodhā appaṭivedhā, ariyāya vimuttiyā ananubodhā appaṭivedhā. Tayidaṃ, bhikkhave, ariyaṃ sīlaṃ anubuddhaṃ paṭividdhaṃ, ariyo samādhi anubodho paṭividdho, ariyā paññā anubodhā paṭividdhā, ariyā vimutti anubodhā paṭividdhā, ucchinnā bhavataṇhā, khīṇā bhavanetti, natthi dāni punabbhavo’’ti. Idamavoca bhagavā. Idaṃ vatvāna sugato athāparaṃ etadavoca satthā –
‘‘સીલં સમાધિ પઞ્ઞા ચ, વિમુત્તિ ચ અનુત્તરા;
‘‘Sīlaṃ samādhi paññā ca, vimutti ca anuttarā;
અનુબુદ્ધા ઇમે ધમ્મા, ગોતમેન યસસ્સિના.
Anubuddhā ime dhammā, gotamena yasassinā.
‘‘ઇતિ બુદ્ધો અભિઞ્ઞાય, ધમ્મમક્ખાસિ ભિક્ખુનં;
‘‘Iti buddho abhiññāya, dhammamakkhāsi bhikkhunaṃ;
દુક્ખસ્સન્તકરો સત્થા, ચક્ખુમા પરિનિબ્બુતો’’તિ. દુતિયં;
Dukkhassantakaro satthā, cakkhumā parinibbuto’’ti. dutiyaṃ;
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ૨. સત્તસૂરિયસુત્તવણ્ણના • 2. Sattasūriyasuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ૧-૨. હિરિઓત્તપ્પસુત્તાદિવણ્ણના • 1-2. Hiriottappasuttādivaṇṇanā