Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / जातकपाळि • Jātakapāḷi |
५०३. सत्तिगुम्बजातकं (७)
503. Sattigumbajātakaṃ (7)
१५९.
159.
मिगलुद्दो महाराजा, पञ्चालानं रथेसभो।
Migaluddo mahārājā, pañcālānaṃ rathesabho;
निक्खन्तो सह सेनाय, ओगणो वनमागमा॥
Nikkhanto saha senāya, ogaṇo vanamāgamā.
१६०.
160.
तत्थद्दसा अरञ्ञस्मिं, तक्करानं कुटिं कतं।
Tatthaddasā araññasmiṃ, takkarānaṃ kuṭiṃ kataṃ;
१६१.
161.
सोभति लोहितुण्हीसो, दिवा सूरियोव भासति॥
Sobhati lohituṇhīso, divā sūriyova bhāsati.
१६२.
162.
१६३.
163.
निसीथेपि रहो दानि, सुत्तो राजा ससारथि।
Nisīthepi raho dāni, sutto rājā sasārathi;
आदाय वत्थं मणिकुण्डलञ्च, हन्त्वान साखाहि अवत्थराम॥
Ādāya vatthaṃ maṇikuṇḍalañca, hantvāna sākhāhi avattharāma.
१६४.
164.
किन्नु उम्मत्तरूपोव, सत्तिगुम्ब पभाससि।
Kinnu ummattarūpova, sattigumba pabhāsasi;
दुरासदा हि राजानो, अग्गि पज्जलितो यथा॥
Durāsadā hi rājāno, aggi pajjalito yathā.
१६५.
165.
अथ त्वं पतिकोलम्ब, मत्तो थुल्लानि गज्जसि।
Atha tvaṃ patikolamba, matto thullāni gajjasi;
मातरि मय्हं नग्गाय, किन्नु त्वं विजिगुच्छसे॥
Mātari mayhaṃ naggāya, kinnu tvaṃ vijigucchase.
१६६.
166.
उट्ठेहि सम्म तरमानो, रथं योजेहि सारथि।
Uṭṭhehi samma taramāno, rathaṃ yojehi sārathi;
सकुणो मे न रुच्चति, अञ्ञं गच्छाम अस्समं॥
Sakuṇo me na ruccati, aññaṃ gacchāma assamaṃ.
१६७.
167.
युत्तो रथो महाराज, युत्तो च बलवाहनो।
Yutto ratho mahārāja, yutto ca balavāhano;
अधितिट्ठ महाराज, अञ्ञं गच्छाम अस्समं॥
Adhitiṭṭha mahārāja, aññaṃ gacchāma assamaṃ.
१६८.
168.
एस गच्छति पञ्चालो, मुत्तो तेसं अदस्सना॥
Esa gacchati pañcālo, mutto tesaṃ adassanā.
१६९.
169.
कोदण्डकानि गण्हथ, सत्तियो तोमरानि च।
Kodaṇḍakāni gaṇhatha, sattiyo tomarāni ca;
१७०.
170.
अथापरो पटिनन्दित्थ, सुवो लोहिततुण्डको।
Athāparo paṭinandittha, suvo lohitatuṇḍako;
स्वागतं ते महाराज, अथो ते अदुरागतं।
Svāgataṃ te mahārāja, atho te adurāgataṃ;
इस्सरोसि अनुप्पत्तो, यं इधत्थि पवेदय॥
Issarosi anuppatto, yaṃ idhatthi pavedaya.
१७१.
171.
तिन्दुकानि पियालानि, मधुके कासुमारियो।
Tindukāni piyālāni, madhuke kāsumāriyo;
फलानि खुद्दकप्पानि, भुञ्ज राज वरं वरं॥
Phalāni khuddakappāni, bhuñja rāja varaṃ varaṃ.
१७२.
172.
इदम्पि पानीयं सीतं, आभतं गिरिगब्भरा।
Idampi pānīyaṃ sītaṃ, ābhataṃ girigabbharā;
ततो पिव महाराज, सचे त्वं अभिकङ्खसि॥
Tato piva mahārāja, sace tvaṃ abhikaṅkhasi.
१७३.
173.
अरञ्ञं उञ्छाय गता, ये अस्मिं परिचारका।
Araññaṃ uñchāya gatā, ye asmiṃ paricārakā;
सयं उट्ठाय गण्हव्हो, हत्था मे नत्थि दातवे॥
Sayaṃ uṭṭhāya gaṇhavho, hatthā me natthi dātave.
१७४.
174.
भद्दको वतयं पक्खी, दिजो परमधम्मिको।
Bhaddako vatayaṃ pakkhī, dijo paramadhammiko;
अथेसो इतरो पक्खी, सुवो लुद्दानि भासति॥
Atheso itaro pakkhī, suvo luddāni bhāsati.
१७५.
175.
‘‘एतं हनथ बन्धथ, मा वो मुञ्चित्थ जीवतं’’।
‘‘Etaṃ hanatha bandhatha, mā vo muñcittha jīvataṃ’’;
इच्चेवं विलपन्तस्स, सोत्थिं 13 पत्तोस्मि अस्समं॥
Iccevaṃ vilapantassa, sotthiṃ 14 pattosmi assamaṃ.
१७६.
176.
भातरोस्म महाराज, सोदरिया एकमातुका।
Bhātarosma mahārāja, sodariyā ekamātukā;
एकरुक्खस्मिं संवड्ढा, नानाखेत्तगता उभो॥
Ekarukkhasmiṃ saṃvaḍḍhā, nānākhettagatā ubho.
१७७.
177.
सत्तिगुम्बो च चोरानं, अहञ्च इसीनं इध।
Sattigumbo ca corānaṃ, ahañca isīnaṃ idha;
असतं सो, सतं अहं, तेन धम्मेन नो विना॥
Asataṃ so, sataṃ ahaṃ, tena dhammena no vinā.
१७८.
178.
तत्थ वधो च बन्धो च, निकती वञ्चनानि च।
Tattha vadho ca bandho ca, nikatī vañcanāni ca;
आलोपा साहसाकारा, तानि सो तत्थ सिक्खति॥
Ālopā sāhasākārā, tāni so tattha sikkhati.
१७९.
179.
इध सच्चञ्च धम्मो च, अहिंसा संयमो दमो।
Idha saccañca dhammo ca, ahiṃsā saṃyamo damo;
१८०.
180.
यं यञ्हि राज भजति, सन्तं वा यदि वा असं।
Yaṃ yañhi rāja bhajati, santaṃ vā yadi vā asaṃ;
सीलवन्तं विसीलं वा, वसं तस्सेव गच्छति॥
Sīlavantaṃ visīlaṃ vā, vasaṃ tasseva gacchati.
१८१.
181.
यादिसं कुरुते मित्तं, यादिसं चूपसेवति।
Yādisaṃ kurute mittaṃ, yādisaṃ cūpasevati;
१८२.
182.
सेवमानो सेवमानं, सम्फुट्ठो सम्फुसं परं।
Sevamāno sevamānaṃ, samphuṭṭho samphusaṃ paraṃ;
सरो दिद्धो कलापंव, अलित्तमुपलिम्पति।
Saro diddho kalāpaṃva, alittamupalimpati;
१८३.
183.
पूतिमच्छं कुसग्गेन, यो नरो उपनय्हति।
Pūtimacchaṃ kusaggena, yo naro upanayhati;
१८४.
184.
तगरञ्च पलासेन, यो नरो उपनय्हति।
Tagarañca palāsena, yo naro upanayhati;
१८५.
185.
असन्ते नोपसेवेय्य, सन्ते सेवेय्य पण्डितो।
Asante nopaseveyya, sante seveyya paṇḍito;
असन्तो निरयं नेन्ति, सन्तो पापेन्ति सुग्गतिन्ति॥
Asanto nirayaṃ nenti, santo pāpenti suggatinti.
सत्तिगुम्बजातकं सत्तमं।
Sattigumbajātakaṃ sattamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / जातक-अट्ठकथा • Jātaka-aṭṭhakathā / [५०३] ७. सत्तिगुम्बजातकवण्णना • [503] 7. Sattigumbajātakavaṇṇanā