Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / विनयविनिच्छय-उत्तरविनिच्छय • Vinayavinicchaya-uttaravinicchaya

    सेदमोचनकथा

    Sedamocanakathā

    ६७९.

    679.

    इतो परं पवक्खामि, भिक्खूनं सुणतं पुन।

    Ito paraṃ pavakkhāmi, bhikkhūnaṃ suṇataṃ puna;

    सेदमोचनगाथायो, पटुभावकरा वरा॥

    Sedamocanagāthāyo, paṭubhāvakarā varā.

    ६८०.

    680.

    उब्भक्खकं विवज्‍जेत्वा, अधोनाभिं विवज्‍जिय।

    Ubbhakkhakaṃ vivajjetvā, adhonābhiṃ vivajjiya;

    पटिच्‍च मेथुनं धम्मं, कथं पाराजिको सिया?

    Paṭicca methunaṃ dhammaṃ, kathaṃ pārājiko siyā?

    ६८१.

    681.

    कबन्धसत्तकायस्स, उरे होति मुखं सचे।

    Kabandhasattakāyassa, ure hoti mukhaṃ sace;

    मुखेन मेथुनं धम्मं, कत्वा पाराजिको भवे॥

    Mukhena methunaṃ dhammaṃ, katvā pārājiko bhave.

    ६८२.

    682.

    सुञ्‍ञे निस्सत्तके दीपे, एको भिक्खु सचे वसे।

    Suññe nissattake dīpe, eko bhikkhu sace vase;

    मेथुनपच्‍चया तस्स, कथं पाराजिको सिया?

    Methunapaccayā tassa, kathaṃ pārājiko siyā?

    ६८३.

    683.

    लम्बी वा मुदुपिट्ठी वा, वच्‍चमग्गे मुखेपि वा।

    Lambī vā mudupiṭṭhī vā, vaccamagge mukhepi vā;

    अङ्गजातं पवेसेन्तो, सके पाराजिको भवे॥

    Aṅgajātaṃ pavesento, sake pārājiko bhave.

    ६८४.

    684.

    सयं नादियते किञ्‍चि, परञ्‍च न समादपे।

    Sayaṃ nādiyate kiñci, parañca na samādape;

    संविधानञ्‍च नेवत्थि, कथं पाराजिको सिया?

    Saṃvidhānañca nevatthi, kathaṃ pārājiko siyā?

    ६८५.

    685.

    सुङ्कघाते अतिक्‍कन्ते, नादियन्तो परस्स तु।

    Suṅkaghāte atikkante, nādiyanto parassa tu;

    आणत्तिञ्‍च विनायेव, होति पाराजिको यति॥

    Āṇattiñca vināyeva, hoti pārājiko yati.

    ६८६.

    686.

    हरन्तो गरुकं भण्डं, थेय्यचित्तेन पुग्गलो।

    Haranto garukaṃ bhaṇḍaṃ, theyyacittena puggalo;

    परस्स तु परिक्खारं, न च पाराजिको कथं?

    Parassa tu parikkhāraṃ, na ca pārājiko kathaṃ?

    ६८७.

    687.

    तिरच्छानगतानं तु, पुग्गलो गरुभण्डकं।

    Tiracchānagatānaṃ tu, puggalo garubhaṇḍakaṃ;

    गण्हन्तो थेय्यचित्तेन, न च पाराजिको सिया॥

    Gaṇhanto theyyacittena, na ca pārājiko siyā.

    ६८८.

    688.

    अत्तनो सन्तकं दत्वा, भिक्खु पाराजिको कथं?

    Attano santakaṃ datvā, bhikkhu pārājiko kathaṃ?

    ‘‘मरतू’’ति असप्पाय-भोजनं देति चे चुतो॥

    ‘‘Maratū’’ti asappāya-bhojanaṃ deti ce cuto.

    ६८९.

    689.

    पितरि पितुसञ्‍ञी च, मातुसञ्‍ञी च मातरि।

    Pitari pitusaññī ca, mātusaññī ca mātari;

    हन्त्वानन्तरियं कम्मं, न फुसेय्य कथं नरो?

    Hantvānantariyaṃ kammaṃ, na phuseyya kathaṃ naro?

    ६९०.

    690.

    तिरच्छानगता माता, तिरच्छानगतो पिता।

    Tiracchānagatā mātā, tiracchānagato pitā;

    तस्मानन्तरियं नत्थि, मारितेसु उभोसुपि॥

    Tasmānantariyaṃ natthi, māritesu ubhosupi.

    ६९१.

    691.

    अनादियन्तो गरुकं, परञ्‍च न समादपे।

    Anādiyanto garukaṃ, parañca na samādape;

    गच्छं ठितो निसिन्‍नो वा, कथं पाराजिको भण?

    Gacchaṃ ṭhito nisinno vā, kathaṃ pārājiko bhaṇa?

    ६९२.

    692.

    मनुस्सुत्तरिके धम्मे, कत्वान कतिकं ततो।

    Manussuttarike dhamme, katvāna katikaṃ tato;

    सम्भावनाधिप्पायो सो, अतिक्‍कमति चे चुतो॥

    Sambhāvanādhippāyo so, atikkamati ce cuto.

    ६९३.

    693.

    सङ्घादिसेसा चत्तारो, भवेय्युं एकवत्थुका।

    Saṅghādisesā cattāro, bhaveyyuṃ ekavatthukā;

    कथं? कथेहि मे पुट्ठो, विनये चे विसारदो॥

    Kathaṃ? Kathehi me puṭṭho, vinaye ce visārado.

    ६९४.

    694.

    सञ्‍चरित्तञ्‍च दुट्ठुल्‍लं, संसग्गं अत्तकामतं।

    Sañcarittañca duṭṭhullaṃ, saṃsaggaṃ attakāmataṃ;

    इत्थिया पटिपज्‍जन्तो, फुसेय्य चतुरो इमे॥

    Itthiyā paṭipajjanto, phuseyya caturo ime.

    ६९५.

    695.

    सङ्घादिसेसमापन्‍नो, छादेत्वा सुचिरं पन।

    Saṅghādisesamāpanno, chādetvā suciraṃ pana;

    अचरित्वा यथावुत्तं, वत्तं सो वुट्ठितो कथं?

    Acaritvā yathāvuttaṃ, vattaṃ so vuṭṭhito kathaṃ?

    ६९६.

    696.

    सुक्‍कविस्सट्ठिमापन्‍नो , भिक्खुभावे ठितो पन।

    Sukkavissaṭṭhimāpanno , bhikkhubhāve ṭhito pana;

    परिवत्ते तु लिङ्गस्मिं, नत्थि सङ्घादिसेसता॥

    Parivatte tu liṅgasmiṃ, natthi saṅghādisesatā.

    ६९७.

    697.

    कुद्धो आराधको होति।

    Kuddho ārādhako hoti;

    कुद्धो होति च निन्दितो।

    Kuddho hoti ca nindito;

    अथ को नाम सो धम्मो।

    Atha ko nāma so dhammo;

    येन कुद्धो पसंसितो?

    Yena kuddho pasaṃsito?

    ६९८.

    698.

    वण्णस्मिं भञ्‍ञमाने यो, तित्थियानं तु कुज्झति।

    Vaṇṇasmiṃ bhaññamāne yo, titthiyānaṃ tu kujjhati;

    आराधको, सम्बुद्धस्स, यदि कुज्झति निन्दितो॥

    Ārādhako, sambuddhassa, yadi kujjhati nindito.

    ६९९.

    699.

    अत्थङ्गते तु सूरिये, भोजनं भिक्खु भुञ्‍जति।

    Atthaṅgate tu sūriye, bhojanaṃ bhikkhu bhuñjati;

    न खित्तचित्तोनुम्मत्तो, निरापत्ति कथं भवे?

    Na khittacittonummatto, nirāpatti kathaṃ bhave?

    ७००.

    700.

    यो च रोमन्थयित्वान, रत्तिं घसति भोजनं।

    Yo ca romanthayitvāna, rattiṃ ghasati bhojanaṃ;

    नत्थि तस्स पनापत्ति, विकालभोजनेन हि॥

    Natthi tassa panāpatti, vikālabhojanena hi.

    ७०१.

    701.

    अत्थङ्गते च सूरिये, गहेत्वा भिक्खु भोजनं।

    Atthaṅgate ca sūriye, gahetvā bhikkhu bhojanaṃ;

    सचे भुञ्‍जेय्य आपत्ति, अनापत्ति कथं भवे?

    Sace bhuñjeyya āpatti, anāpatti kathaṃ bhave?

    ७०२.

    702.

    विकालुत्तरकुरुं गन्त्वा, तत्थ लद्धान भोजनं।

    Vikāluttarakuruṃ gantvā, tattha laddhāna bhojanaṃ;

    आगन्त्वा इध कालेन, नत्थि आपत्ति भुञ्‍जतो॥

    Āgantvā idha kālena, natthi āpatti bhuñjato.

    ७०३.

    703.

    गामे वा यदि वारञ्‍ञे, यं परेसं ममायितं।

    Gāme vā yadi vāraññe, yaṃ paresaṃ mamāyitaṃ;

    न हरन्तोव तं थेय्या, कथं पाराजिको सिया?

    Na harantova taṃ theyyā, kathaṃ pārājiko siyā?

    ७०४.

    704.

    थेय्यसंवासको नाम, लिङ्गसंवासथेनको।

    Theyyasaṃvāsako nāma, liṅgasaṃvāsathenako;

    परभण्डं अगण्हन्तो, होति एस पराजितो॥

    Parabhaṇḍaṃ agaṇhanto, hoti esa parājito.

    ७०५.

    705.

    नारी रूपवती बाला, भिक्खु रत्तेन चेतसा।

    Nārī rūpavatī bālā, bhikkhu rattena cetasā;

    मेथुनं ताय कत्वापि, सो न पाराजिको कथं?

    Methunaṃ tāya katvāpi, so na pārājiko kathaṃ?

    ७०६.

    706.

    भिक्खु रूपवतिं नारिं, सुपिनन्तेन पस्सति।

    Bhikkhu rūpavatiṃ nāriṃ, supinantena passati;

    ताय मेथुनसंयोगे, कतेपि न विनस्सति॥

    Tāya methunasaṃyoge, katepi na vinassati.

    ७०७.

    707.

    एकिस्सा द्वे सियुं पुत्ता, जाता इध पनित्थिया।

    Ekissā dve siyuṃ puttā, jātā idha panitthiyā;

    द्विन्‍नं माता पिता साव, कथं होति भणाहि मे?

    Dvinnaṃ mātā pitā sāva, kathaṃ hoti bhaṇāhi me?

    ७०८.

    708.

    उभतोब्यञ्‍जना इत्थी, गब्भं गण्हाति अत्तना।

    Ubhatobyañjanā itthī, gabbhaṃ gaṇhāti attanā;

    गण्हापेति परं गब्भं, तस्मा माता पिता च सा॥

    Gaṇhāpeti paraṃ gabbhaṃ, tasmā mātā pitā ca sā.

    ७०९.

    709.

    पुरिसेन सहागारे, रहो वसति भिक्खुनी।

    Purisena sahāgāre, raho vasati bhikkhunī;

    परामसति तस्सङ्गं, अनापत्ति कथं सिया?

    Parāmasati tassaṅgaṃ, anāpatti kathaṃ siyā?

    ७१०.

    710.

    सहागारिकसेय्यञ्‍च, सब्बञ्‍च पटिजग्गनं।

    Sahāgārikaseyyañca, sabbañca paṭijagganaṃ;

    दारकस्स च माता हि, कातुं लभति भिक्खुनी॥

    Dārakassa ca mātā hi, kātuṃ labhati bhikkhunī.

    ७११.

    711.

    को च भिक्खूहि सिक्खासु, असाधारणतं गतो।

    Ko ca bhikkhūhi sikkhāsu, asādhāraṇataṃ gato;

    न पारिवासिको ब्रूहि, न उक्खित्तादिकोपि च?

    Na pārivāsiko brūhi, na ukkhittādikopi ca?

    ७१२.

    712.

    गहेतुं खुरभण्डं तु, सचे न्हापितपुब्बको।

    Gahetuṃ khurabhaṇḍaṃ tu, sace nhāpitapubbako;

    न सो लभति अञ्‍ञेसं, कप्पतीति च निद्दिसे॥

    Na so labhati aññesaṃ, kappatīti ca niddise.

    ७१३.

    713.

    कथेति कुसलं धम्मं, परमं अत्थसंहितं।

    Katheti kusalaṃ dhammaṃ, paramaṃ atthasaṃhitaṃ;

    कतमो पुग्गलो ब्रूहि, न मतो न च जीवति?

    Katamo puggalo brūhi, na mato na ca jīvati?

    ७१४.

    714.

    कथेति कुसलं धम्मं, परमं अत्थसंहितं।

    Katheti kusalaṃ dhammaṃ, paramaṃ atthasaṃhitaṃ;

    होति निम्मितबुद्धो सो, न मतो न च जीवति॥

    Hoti nimmitabuddho so, na mato na ca jīvati.

    ७१५.

    715.

    संयाचिकं करोन्तस्स, कुटिं देसितवत्थुकं।

    Saṃyācikaṃ karontassa, kuṭiṃ desitavatthukaṃ;

    पमाणिकमनारम्भं, आपत्ति सपरिक्‍कमं॥

    Pamāṇikamanārambhaṃ, āpatti saparikkamaṃ.

    ७१६.

    716.

    नरो करोति चे कुटिं, स सब्बमत्तिकामयं।

    Naro karoti ce kuṭiṃ, sa sabbamattikāmayaṃ;

    न मुच्‍चतेव वज्‍जतो, जिनेन वुत्ततो ततो॥

    Na muccateva vajjato, jinena vuttato tato.

    ७१७.

    717.

    संयाचिकाय भिक्खुस्स, अनापत्ति कथं सिया।

    Saṃyācikāya bhikkhussa, anāpatti kathaṃ siyā;

    सब्बलक्खणहीनं तु, करोन्तस्स कुटिं पन?

    Sabbalakkhaṇahīnaṃ tu, karontassa kuṭiṃ pana?

    ७१८.

    718.

    संयाचिकं करोन्तस्स, तिणच्छदनकं कुटिं।

    Saṃyācikaṃ karontassa, tiṇacchadanakaṃ kuṭiṃ;

    भिक्खुनो जिनचन्देन, अनापत्ति पकासिता॥

    Bhikkhuno jinacandena, anāpatti pakāsitā.

    ७१९.

    719.

    न कायिकं कञ्‍चि पयोगमाचरे।

    Na kāyikaṃ kañci payogamācare;

    न किञ्‍चि वाचाय परं भणेय्य।

    Na kiñci vācāya paraṃ bhaṇeyya;

    फुसे गरुं अन्तिमवत्थुहेतुकं।

    Phuse garuṃ antimavatthuhetukaṃ;

    विसारदो चे विनये भणाहि त्वं?

    Visārado ce vinaye bhaṇāhi tvaṃ?

    ७२०.

    720.

    परस्सा पन या वज्‍जं, पटिच्छादेति भिक्खुनी।

    Parassā pana yā vajjaṃ, paṭicchādeti bhikkhunī;

    अयं पाराजिकापत्तिं, तन्‍निमित्तं गरुं फुसे॥

    Ayaṃ pārājikāpattiṃ, tannimittaṃ garuṃ phuse.

    ७२१.

    721.

    न कायिकं किञ्‍चिपि पापमाचरे।

    Na kāyikaṃ kiñcipi pāpamācare;

    न किञ्‍चि वाचाय चरेय्य पापकं।

    Na kiñci vācāya careyya pāpakaṃ;

    सुनासितोयेव च नासितो सिया।

    Sunāsitoyeva ca nāsito siyā;

    कथं तुवं ब्रूहि मयासि पुच्छितो?

    Kathaṃ tuvaṃ brūhi mayāsi pucchito?

    ७२२.

    722.

    अभब्बा पन ये वुत्ता, पुग्गला पण्डकादयो।

    Abhabbā pana ye vuttā, puggalā paṇḍakādayo;

    एकादस मुनिन्देन, नासिता ते सुनासिता॥

    Ekādasa munindena, nāsitā te sunāsitā.

    ७२३.

    723.

    अनुग्गिरं गिरं किञ्‍चि, सुभं वा यदि वासुभं।

    Anuggiraṃ giraṃ kiñci, subhaṃ vā yadi vāsubhaṃ;

    फुसे वाचसिकं वज्‍जं, कथं मे पुच्छितो भण?

    Phuse vācasikaṃ vajjaṃ, kathaṃ me pucchito bhaṇa?

    ७२४.

    724.

    सन्तिमेव पनापत्तिं, भिक्खु नाविकरेय्य यो।

    Santimeva panāpattiṃ, bhikkhu nāvikareyya yo;

    सम्पजानमुसावादे, दुक्‍कटं तस्स वण्णितं॥

    Sampajānamusāvāde, dukkaṭaṃ tassa vaṇṇitaṃ.

    ७२५.

    725.

    एकतोउपसम्पन्‍ना, उभो तासं तु हत्थतो।

    Ekatoupasampannā, ubho tāsaṃ tu hatthato;

    चीवरं गण्हतो होन्ति, नानाआपत्तियो कथं?

    Cīvaraṃ gaṇhato honti, nānāāpattiyo kathaṃ?

    ७२६.

    726.

    एकतोउपसम्पन्‍ना , भिक्खूनं तु वसेन या।

    Ekatoupasampannā , bhikkhūnaṃ tu vasena yā;

    चीवरं हत्थतो तस्सा, पाचित्ति पटिगण्हतो॥

    Cīvaraṃ hatthato tassā, pācitti paṭigaṇhato.

    ७२७.

    727.

    एकतोउपसम्पन्‍ना, भिक्खुनीनं वसेन या।

    Ekatoupasampannā, bhikkhunīnaṃ vasena yā;

    चीवरं हत्थतो तस्सा, दुक्‍कटं पटिगण्हतो॥

    Cīvaraṃ hatthato tassā, dukkaṭaṃ paṭigaṇhato.

    ७२८.

    728.

    संविधाय च चत्तारो, गरुं थेनिंसु भण्डकं।

    Saṃvidhāya ca cattāro, garuṃ theniṃsu bhaṇḍakaṃ;

    थेरो थुल्‍लच्‍चयं तेसु, पत्तो, सेसा पराजयं॥

    Thero thullaccayaṃ tesu, patto, sesā parājayaṃ.

    ७२९.

    729.

    कथं ? छमासकं भण्डं, तत्थ साहत्थिका तयो।

    Kathaṃ ? Chamāsakaṃ bhaṇḍaṃ, tattha sāhatthikā tayo;

    हटा थेरेन मासा तु, तयो आणत्तियापि च॥

    Haṭā therena māsā tu, tayo āṇattiyāpi ca.

    ७३०.

    730.

    तीहि साहत्थिकोकेको।

    Tīhi sāhatthikokeko;

    पञ्‍च आणत्तिया हटा।

    Pañca āṇattiyā haṭā;

    तस्मा थुल्‍लच्‍चयं थेरो।

    Tasmā thullaccayaṃ thero;

    पत्तो, सेसा पराजयं॥

    Patto, sesā parājayaṃ.

    ७३१.

    731.

    बहिद्धा गेहतो भिक्खु, इत्थी गब्भन्तरं गता।

    Bahiddhā gehato bhikkhu, itthī gabbhantaraṃ gatā;

    छिद्दं गेहस्स नो अत्थि, मेथुनपच्‍चया चुतो॥

    Chiddaṃ gehassa no atthi, methunapaccayā cuto.

    ७३२.

    732.

    अन्तोदुस्सकुटिट्ठेन, मातुगामेन मेथुनं।

    Antodussakuṭiṭṭhena, mātugāmena methunaṃ;

    सन्थतादिवसेनेव, कत्वा होति पराजितो॥

    Santhatādivaseneva, katvā hoti parājito.

    ७३३.

    733.

    सप्पिआदिं तु भेसज्‍जं, गहेत्वा साममेव तं।

    Sappiādiṃ tu bhesajjaṃ, gahetvā sāmameva taṃ;

    अवीतिवत्ते सत्ताहे, कथं आपत्ति सेवतो?

    Avītivatte sattāhe, kathaṃ āpatti sevato?

    ७३४.

    734.

    परिवत्तितलिङ्गस्स, भिक्खुनो इतराय वा।

    Parivattitaliṅgassa, bhikkhuno itarāya vā;

    अवीतिवत्ते सत्ताहे, होति आपत्ति सेवतो॥

    Avītivatte sattāhe, hoti āpatti sevato.

    ७३५.

    735.

    निस्सग्गियेन पाचित्ति, सुद्धपाचित्तियम्पि च।

    Nissaggiyena pācitti, suddhapācittiyampi ca;

    एकतोव कथं भिक्खु, आपज्‍जेय्य भणाहि मे?

    Ekatova kathaṃ bhikkhu, āpajjeyya bhaṇāhi me?

    ७३६.

    736.

    सङ्घे परिणतं लाभं, अत्तनो च परस्स च।

    Saṅghe pariṇataṃ lābhaṃ, attano ca parassa ca;

    एकतो परिणामेन्तो, पयोगेन द्वयं फुसे॥

    Ekato pariṇāmento, payogena dvayaṃ phuse.

    ७३७.

    737.

    भिक्खू समागम्म समग्गसञ्‍ञा।

    Bhikkhū samāgamma samaggasaññā;

    सब्बे करेय्युं पन सङ्घकम्मं।

    Sabbe kareyyuṃ pana saṅghakammaṃ;

    भिक्खुट्ठितो द्वादसयोजनस्मिं।

    Bhikkhuṭṭhito dvādasayojanasmiṃ;

    कथं कतं कुप्पति वग्गहेतु?

    Kathaṃ kataṃ kuppati vaggahetu?

    ७३८.

    738.

    अत्थि सचे पन भिक्खु निसिन्‍नो।

    Atthi sace pana bhikkhu nisinno;

    द्वादसयोजनिके नगरे तु।

    Dvādasayojanike nagare tu;

    तत्थ कतं पन कम्ममकम्मं।

    Tattha kataṃ pana kammamakammaṃ;

    नत्थि विहारगता यदि सीमा॥

    Natthi vihāragatā yadi sīmā.

    ७३९.

    739.

    सङ्घाटि पारुता काये, निवत्थोन्तरवासको।

    Saṅghāṭi pārutā kāye, nivatthontaravāsako;

    निस्सग्गियानि सब्बानि, कथं होन्ति कथेहि मे?

    Nissaggiyāni sabbāni, kathaṃ honti kathehi me?

    ७४०.

    740.

    कण्णं गहेत्वा तत्थेव, कद्दमं यदि धोवति।

    Kaṇṇaṃ gahetvā tattheva, kaddamaṃ yadi dhovati;

    भिक्खुनी कायङ्गानेव, तानि निस्सग्गियानि हि॥

    Bhikkhunī kāyaṅgāneva, tāni nissaggiyāni hi.

    ७४१.

    741.

    पुरिसं अपितरं हन्त्वा, इत्थिं हन्त्वा अमातरं।

    Purisaṃ apitaraṃ hantvā, itthiṃ hantvā amātaraṃ;

    आनन्तरियकं कम्मं, आपज्‍जति कथं नरो?

    Ānantariyakaṃ kammaṃ, āpajjati kathaṃ naro?

    ७४२.

    742.

    परिवत्ते तु लिङ्गस्मिं, पितरं इत्थितं गतं।

    Parivatte tu liṅgasmiṃ, pitaraṃ itthitaṃ gataṃ;

    मातरं पुरिसत्तं तु, गतं हन्त्वा गरुं फुसे॥

    Mātaraṃ purisattaṃ tu, gataṃ hantvā garuṃ phuse.

    ७४३.

    743.

    मातरं पन मारेत्वा, मारेत्वा पितरम्पि च।

    Mātaraṃ pana māretvā, māretvā pitarampi ca;

    आनन्तरियकं कम्मं, नापज्‍जेय्य कथं नरो?

    Ānantariyakaṃ kammaṃ, nāpajjeyya kathaṃ naro?

    ७४४.

    744.

    तिरच्छानगता माता, तिरच्छानगतो पिता।

    Tiracchānagatā mātā, tiracchānagato pitā;

    मातरं पितरं हन्त्वा, नानन्तरियकं फुसे॥

    Mātaraṃ pitaraṃ hantvā, nānantariyakaṃ phuse.

    ७४५.

    745.

    चोदेत्वा सम्मुखीभूतं, सङ्घो कम्मं करेय्य चे।

    Codetvā sammukhībhūtaṃ, saṅgho kammaṃ kareyya ce;

    कथं कम्मं अकम्मं तं, सङ्घो सापत्तिको सिया?

    Kathaṃ kammaṃ akammaṃ taṃ, saṅgho sāpattiko siyā?

    ७४६.

    746.

    वुत्तं तु पण्डकादीनं, सन्धाय उपसम्पदं।

    Vuttaṃ tu paṇḍakādīnaṃ, sandhāya upasampadaṃ;

    अनापत्तिस्स कम्मं तु, सन्धायाति कुरुन्दियं

    Anāpattissa kammaṃ tu, sandhāyāti kurundiyaṃ.

    ७४७.

    747.

    कप्पबिन्दुकतं रत्तं, चीवरं तु अधिट्ठितं।

    Kappabindukataṃ rattaṃ, cīvaraṃ tu adhiṭṭhitaṃ;

    कथमस्स सियापत्ति, सेवमानस्स दुक्‍कटं?

    Kathamassa siyāpatti, sevamānassa dukkaṭaṃ?

    ७४८.

    748.

    सकं अनिस्सजित्वान, यो निस्सग्गियचीवरं।

    Sakaṃ anissajitvāna, yo nissaggiyacīvaraṃ;

    परिभुञ्‍जति तस्साय-मापत्ति परिदीपिता॥

    Paribhuñjati tassāya-māpatti paridīpitā.

    ७४९.

    749.

    पञ्‍च पाचित्तियानेव, नानावत्थुकतानि हि।

    Pañca pācittiyāneva, nānāvatthukatāni hi;

    अपुब्बं अचरिमं एक-क्खणे आपज्‍जते कथं?

    Apubbaṃ acarimaṃ eka-kkhaṇe āpajjate kathaṃ?

    ७५०.

    750.

    भेसज्‍जानि हि पञ्‍चेव, गहेत्वा भाजने विसुं।

    Bhesajjāni hi pañceva, gahetvā bhājane visuṃ;

    ठपितेसु च सत्ताहा-तिक्‍कमे होन्ति पञ्‍चपि॥

    Ṭhapitesu ca sattāhā-tikkame honti pañcapi.

    ७५१.

    751.

    न रत्तचित्तो न च थेय्यचित्तो।

    Na rattacitto na ca theyyacitto;

    न चापि चित्तं मरणाय तस्स।

    Na cāpi cittaṃ maraṇāya tassa;

    देन्तस्स पाराजिकमाह सत्था।

    Dentassa pārājikamāha satthā;

    थुल्‍लच्‍चयं तं पटिगण्हतोपि॥

    Thullaccayaṃ taṃ paṭigaṇhatopi.

    ७५२.

    752.

    सलाकं सङ्घभेदाय, पदेन्तस्स पराजयो।

    Salākaṃ saṅghabhedāya, padentassa parājayo;

    होति थुल्‍लच्‍चयं तस्स, सलाकं पटिगण्हतो॥

    Hoti thullaccayaṃ tassa, salākaṃ paṭigaṇhato.

    ७५३.

    753.

    एकत्थ निक्खिपित्वान, चीवरं अद्धयोजने।

    Ekattha nikkhipitvāna, cīvaraṃ addhayojane;

    अरुणं उट्ठापेन्तस्स, अनापत्ति कथं सिया?

    Aruṇaṃ uṭṭhāpentassa, anāpatti kathaṃ siyā?

    ७५४.

    754.

    सुप्पतिट्ठितनिग्रोध-सदिसे रुक्खमूलके।

    Suppatiṭṭhitanigrodha-sadise rukkhamūlake;

    अनापत्ति हि सो रुक्खो, होति एककुलस्स चे॥

    Anāpatti hi so rukkho, hoti ekakulassa ce.

    ७५५.

    755.

    कथं आपत्तियो नाना-।

    Kathaṃ āpattiyo nānā-;

    वत्थुकायो हि कायिका।

    Vatthukāyo hi kāyikā;

    अपुब्बं अचरिमं एक-।

    Apubbaṃ acarimaṃ eka-;

    क्खणे सम्बहुला फुसे?

    Kkhaṇe sambahulā phuse?

    ७५६.

    756.

    नानित्थीनं तु केसे वा, तासं अङ्गुलियोपि वा।

    Nānitthīnaṃ tu kese vā, tāsaṃ aṅguliyopi vā;

    एकतो गहणे तस्स, होन्ति सम्बहुला पन॥

    Ekato gahaṇe tassa, honti sambahulā pana.

    ७५७.

    757.

    कथं वाचसिका नाना-वत्थुकायो न कायिका।

    Kathaṃ vācasikā nānā-vatthukāyo na kāyikā;

    अपुब्बं अचरिमं एक-क्खणे आपत्तियो फुसे?

    Apubbaṃ acarimaṃ eka-kkhaṇe āpattiyo phuse?

    ७५८.

    758.

    दुट्ठुल्‍लं यो वदति च वाचं।

    Duṭṭhullaṃ yo vadati ca vācaṃ;

    ‘‘सब्बा तुम्हे सिखरणियो’’ति।

    ‘‘Sabbā tumhe sikharaṇiyo’’ti;

    वुत्ता दोसा विनयनसत्थे।

    Vuttā dosā vinayanasatthe;

    तस्सित्थीनं गणनवसेन॥

    Tassitthīnaṃ gaṇanavasena.

    ७५९.

    759.

    इत्थिया पुरिसेनापि, पण्डकेन निमित्तके।

    Itthiyā purisenāpi, paṇḍakena nimittake;

    मेथुनं न च सेवन्तो, मेथुनप्पच्‍चया चुतो?

    Methunaṃ na ca sevanto, methunappaccayā cuto?

    ७६०.

    760.

    मेथुने पुब्बभागं तु, कायसंसग्गतं गता।

    Methune pubbabhāgaṃ tu, kāyasaṃsaggataṃ gatā;

    मेथुनप्पच्‍चया छेज्‍जं, आपन्‍ना अट्ठवत्थुकं॥

    Methunappaccayā chejjaṃ, āpannā aṭṭhavatthukaṃ.

    ७६१.

    761.

    मातरं चीवरं याचे, सङ्घे परिणतं न च।

    Mātaraṃ cīvaraṃ yāce, saṅghe pariṇataṃ na ca;

    केनस्स होति आपत्ति, अनापत्ति च ञातके?

    Kenassa hoti āpatti, anāpatti ca ñātake?

    ७६२.

    762.

    वस्ससाटिकलाभत्थं , समये पिट्ठिसञ्‍ञिते।

    Vassasāṭikalābhatthaṃ , samaye piṭṭhisaññite;

    सियापत्ति सतुप्पादं, करोतो मातरम्पि च॥

    Siyāpatti satuppādaṃ, karoto mātarampi ca.

    ७६३.

    763.

    सङ्घादिसेसमापत्तिं, पाचित्तिं दुक्‍कटं कथं।

    Saṅghādisesamāpattiṃ, pācittiṃ dukkaṭaṃ kathaṃ;

    पाटिदेसनियं थुल्‍ल-च्‍चयं एकक्खणे फुसे?

    Pāṭidesaniyaṃ thulla-ccayaṃ ekakkhaṇe phuse?

    ७६४.

    764.

    अवस्सुतावस्सुतहत्थतो हि।

    Avassutāvassutahatthato hi;

    पिण्डं गहेत्वा लसुणं पणीतं।

    Piṇḍaṃ gahetvā lasuṇaṃ paṇītaṃ;

    मनुस्समंसञ्‍च अकप्पमञ्‍ञं।

    Manussamaṃsañca akappamaññaṃ;

    सब्बेकतो खादति, होन्ति तस्सा॥

    Sabbekato khādati, honti tassā.

    ७६५.

    765.

    एको उपज्झायकपुग्गलेको।

    Eko upajjhāyakapuggaleko;

    आचरियको द्वेपि च पुण्णवस्सा।

    Ācariyako dvepi ca puṇṇavassā;

    एकाव तेसं पन कम्मवाचा।

    Ekāva tesaṃ pana kammavācā;

    एकस्स कम्मं तु न रूहते किं?

    Ekassa kammaṃ tu na rūhate kiṃ?

    ७६६.

    766.

    केसग्गमत्तम्पि महिद्धिकेसु।

    Kesaggamattampi mahiddhikesu;

    आकासगो होति सचे पनेको।

    Ākāsago hoti sace paneko;

    कतम्पि तं रूहति नेव कम्मं।

    Katampi taṃ rūhati neva kammaṃ;

    आकासगस्सेव, न भूमिगस्स॥

    Ākāsagasseva, na bhūmigassa.

    ७६७.

    767.

    सङ्घेनपि हि आकासे, ठितेन पन इद्धिया।

    Saṅghenapi hi ākāse, ṭhitena pana iddhiyā;

    भूमिगस्स न कातब्बं, करोति यदि कुप्पति॥

    Bhūmigassa na kātabbaṃ, karoti yadi kuppati.

    ७६८.

    768.

    न च कप्पकतं वत्थं, न च रत्तं अकप्पियं।

    Na ca kappakataṃ vatthaṃ, na ca rattaṃ akappiyaṃ;

    निवत्थस्स पनापत्ति, अनापत्ति कथं सिया?

    Nivatthassa panāpatti, anāpatti kathaṃ siyā?

    ७६९.

    769.

    अच्छिन्‍नचीवरस्सेत्थ, भिक्खुस्स पन किञ्‍चिपि।

    Acchinnacīvarassettha, bhikkhussa pana kiñcipi;

    न चस्साकप्पियं नाम, चीवरं पन विज्‍जति॥

    Na cassākappiyaṃ nāma, cīvaraṃ pana vijjati.

    ७७०.

    770.

    न कुतोपि च गण्हति किञ्‍चि हवे।

    Na kutopi ca gaṇhati kiñci have;

    न तु देति च किञ्‍चिपि भोजनतो।

    Na tu deti ca kiñcipi bhojanato;

    गरुकं पन वज्‍जमुपेति कथं।

    Garukaṃ pana vajjamupeti kathaṃ;

    वद मे विनये कुसलोसि यदि?

    Vada me vinaye kusalosi yadi?

    ७७१.

    771.

    आदाय यं किञ्‍चि अवस्सुतम्हा।

    Ādāya yaṃ kiñci avassutamhā;

    उय्योजिता भुञ्‍जति भोजनञ्‍चे।

    Uyyojitā bhuñjati bhojanañce;

    उय्योजिता या पन याय तस्सा।

    Uyyojitā yā pana yāya tassā;

    सङ्घादिसेसं कथयन्ति धीरा॥

    Saṅghādisesaṃ kathayanti dhīrā.

    ७७२.

    772.

    कस्सचि किञ्‍चि न देति सहत्था।

    Kassaci kiñci na deti sahatthā;

    नेव च गण्हति किञ्‍चि कुतोचि।

    Neva ca gaṇhati kiñci kutoci;

    वज्‍जमुपेति लहुं, न गरुं तु।

    Vajjamupeti lahuṃ, na garuṃ tu;

    ब्रूहि कथं यदि बुज्झसि साधु?

    Brūhi kathaṃ yadi bujjhasi sādhu?

    ७७३.

    773.

    दन्तपोनोदकानं तु, गहणे पन भिक्खुनी।

    Dantaponodakānaṃ tu, gahaṇe pana bhikkhunī;

    उय्योजेन्ती लहुं वज्‍जं, आपज्‍जति निसेविते॥

    Uyyojentī lahuṃ vajjaṃ, āpajjati nisevite.

    ७७४.

    774.

    आपज्‍जति पनापत्तिं, गरुकं सावसेसकं।

    Āpajjati panāpattiṃ, garukaṃ sāvasesakaṃ;

    छादेति, न फुसे वज्‍जं, कथं जानासि मे वद?

    Chādeti, na phuse vajjaṃ, kathaṃ jānāsi me vada?

    ७७५.

    775.

    सङ्घादिसेसमापत्तिं, आपज्‍जित्वा अनादरो।

    Saṅghādisesamāpattiṃ, āpajjitvā anādaro;

    छादेन्तोपि तमापत्तिं, नाञ्‍ञं उक्खित्तको फुसे॥

    Chādentopi tamāpattiṃ, nāññaṃ ukkhittako phuse.

    ७७६.

    776.

    सप्पाणप्पाणजं नेव, जङ्गमं न विहङ्गमं।

    Sappāṇappāṇajaṃ neva, jaṅgamaṃ na vihaṅgamaṃ;

    द्विजं कन्तमकन्तञ्‍च, सचे जानासि मे वद?

    Dvijaṃ kantamakantañca, sace jānāsi me vada?

    ७७७.

    777.

    सप्पाणप्पाणजो वुत्तो।

    Sappāṇappāṇajo vutto;

    चित्तजो उतुजोपि च।

    Cittajo utujopi ca;

    द्वीहेव पन जातत्ता।

    Dvīheva pana jātattā;

    मतो सद्दो द्विजोति हि॥

    Mato saddo dvijoti hi.

    ७७८.

    778.

    विनये अनयूपरमे परमे।

    Vinaye anayūparame parame;

    सुजनस्स सुखानयने नयने।

    Sujanassa sukhānayane nayane;

    पटु होति पधानरतो न रतो।

    Paṭu hoti padhānarato na rato;

    इध यो पन सारमते रमते॥

    Idha yo pana sāramate ramate.

    सेदमोचनगाथायो समत्ता।

    Sedamocanagāthāyo samattā.





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact