Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā

    സേനാസനഗ്ഗാഹകഥാവണ്ണനാ

    Senāsanaggāhakathāvaṇṇanā

    ൩൧൮. ‘‘സേയ്യഗ്ഗേനാതി മഞ്ചട്ഠാനപരിച്ഛേദേന. വിഹാരഗ്ഗേനാതി ഓവരകഗ്ഗേനാ’’തി ലിഖിതം. ഥാവരാതി നിയതാ. പച്ചയേനേവ ഹി തന്തി തസ്മിം സേനാസനേ മഹാഥേരാ തസ്സ പച്ചയസ്സ കാരണാ അഞ്ഞത്ഥ അഗന്ത്വാ വസന്തായേവ നം പടിജഗ്ഗിസ്സന്തീതി അത്ഥോ. അഘട്ടനകമ്മം ദസ്സേതും ‘‘ന തത്ഥ മനുസ്സാ’’തിആദിമാഹ. ‘‘വിതക്കം ഛിന്ദിത്വാ സുദ്ധചിത്തേന ഗമനവത്തേനേവ ഗന്തബ്ബ’’ന്തി പാഠോ. മുദ്ദവേദികാ നാമ ചേതിയസ്സ ഹമ്മിയവേദികാ. പടിക്കമ്മാതി അപസക്കിത്വാ. സമാനലാഭകതികാ മൂലാവാസേ സതി സിയാ, മൂലാവാസവിനാസേന കതികാപി വിനസ്സതി. സമാനലാഭ-വചനം സതി ദ്വീസു, ബഹൂസു വാ യുജ്ജതി, തേനേവ ഏകസ്മിം അവസിട്ഠേതി നോ മതി. താവകാലികം കാലേന മൂലച്ഛേദനവസേന വാ അഞ്ഞേസം വാ കമ്മം അഞ്ഞസ്സ സിയാ നാവായം സങ്ഗമോതി ആചരിയോ. പുഗ്ഗലവസേനേവ കാതബ്ബന്തി അപലോകനകാലേ സങ്ഘോ വസ്സംവുത്ഥഭിക്ഖൂനം പാടേക്കം ‘‘ഏത്തകം വസ്സാവാസികം വത്ഥം ദേതി, രുച്ചതി സങ്ഘസ്സാ’’തി പുഗ്ഗലമേവ പരാമസിത്വാ ദാതബ്ബം, ന സങ്ഘവസേന കാതബ്ബം. ന സങ്ഘോ സങ്ഘസ്സ ഏത്തകം ദേതീതി. ‘‘ഏകസ്മിം ആവാസേ സങ്ഘസ്സ കമ്മം കരോതീ’തി വചനതോ സങ്ഘവസേന കാതബ്ബ’’ന്തി ലിഖിതം. ന ഹി തഥാ വുത്തേ സങ്ഘസ്സ കിഞ്ചി കമ്മം കതം നാമ ഹോതി. ‘‘സമ്മതസേനാസനഗ്ഗാഹാപകതോ അഞ്ഞേന ഗാഹിതേപി ഗാഹോ രുഹതി അഗ്ഗഹിതുപജ്ഝായസ്സ ഉപസമ്പദാ വിയാ’’തി ലിഖിതം. ‘‘കമ്മവാചായപി സമ്മുതി വട്ടതീ’’തി ലിഖിതം.

    318.‘‘Seyyaggenāti mañcaṭṭhānaparicchedena. Vihāraggenāti ovarakaggenā’’ti likhitaṃ. Thāvarāti niyatā. Paccayeneva hi tanti tasmiṃ senāsane mahātherā tassa paccayassa kāraṇā aññattha agantvā vasantāyeva naṃ paṭijaggissantīti attho. Aghaṭṭanakammaṃ dassetuṃ ‘‘na tattha manussā’’tiādimāha. ‘‘Vitakkaṃ chinditvā suddhacittena gamanavatteneva gantabba’’nti pāṭho. Muddavedikā nāma cetiyassa hammiyavedikā. Paṭikkammāti apasakkitvā. Samānalābhakatikā mūlāvāse sati siyā, mūlāvāsavināsena katikāpi vinassati. Samānalābha-vacanaṃ sati dvīsu, bahūsu vā yujjati, teneva ekasmiṃ avasiṭṭheti no mati. Tāvakālikaṃ kālena mūlacchedanavasena vā aññesaṃ vā kammaṃ aññassa siyā nāvāyaṃ saṅgamoti ācariyo. Puggalavaseneva kātabbanti apalokanakāle saṅgho vassaṃvutthabhikkhūnaṃ pāṭekkaṃ ‘‘ettakaṃ vassāvāsikaṃ vatthaṃ deti, ruccati saṅghassā’’ti puggalameva parāmasitvā dātabbaṃ, na saṅghavasena kātabbaṃ. Na saṅgho saṅghassa ettakaṃ detīti. ‘‘Ekasmiṃ āvāse saṅghassa kammaṃ karotī’ti vacanato saṅghavasena kātabba’’nti likhitaṃ. Na hi tathā vutte saṅghassa kiñci kammaṃ kataṃ nāma hoti. ‘‘Sammatasenāsanaggāhāpakato aññena gāhitepi gāho ruhati aggahitupajjhāyassa upasampadā viyā’’ti likhitaṃ. ‘‘Kammavācāyapi sammuti vaṭṭatī’’ti likhitaṃ.

    അട്ഠപി സോളസപി ജനേതി ഏത്ഥ കിം വിസും വിസും, ഉദാഹു ഏകതോതി? ഏകതോപി വട്ടതി. ന ഹി തേ തഥാ സമ്മതാ സങ്ഘേന കമ്മകതാ നാമ ഹോന്തി , തേനേവ സത്തസതികക്ഖന്ധകേ ഏകതോ അട്ഠ ജനാ സമ്മതാതി. തേസം സമ്മുതി കമ്മവാചായപീതി ഞത്തിദുതിയകമ്മവാചായപി. അപലോകനകമ്മസ്സ വത്ഥൂഹി സാ ഏവ കമ്മവാചാ ലബ്ഭമാനാ ലബ്ഭതി, തസ്സാ ച വത്ഥൂഹി അപലോകനകമ്മമേവ ലബ്ഭമാനം ലബ്ഭതി, ന അഞ്ഞന്തി വേദിതബ്ബം. ഇമം നയം മിച്ഛാ ഗണ്ഹന്തോ ‘‘അപലോകനകമ്മം ഞത്തിദുതിയകമ്മം കാതും, ഞത്തിദുതിയകമ്മഞ്ച അപലോകനകമ്മം കാതും വട്ടതീ’’തി ഗണ്ഹാതി, ഏവഞ്ച സതി കമ്മസങ്കരദോസോ ആപജ്ജതി. മഗ്ഗോ പോക്ഖരണീതി ഏത്ഥ മഗ്ഗോ നാമ മഗ്ഗേ കതദീഘസാലാ, പോക്ഖരണീതി നഹായിതും കതപോക്ഖരണീ. ഏതാനി ഹി അസേനാസനാനീതി ഏത്ഥ ഭത്തസാലാ ന ആഗതാ, തസ്മാ തം സേനാസനന്തി ചേ? സാപി ഏത്ഥേവ പവിട്ഠാ വാസത്ഥായ അകതത്താ. ഭോജനസാലാ പന ഉഭയത്ഥ നാഗതാ. കിഞ്ചാപി നാഗതാ, ഉപരി ‘‘ഭോജനസാലാ പന സേനാസനമേവാ’’തി (ചൂളവ॰ അട്ഠ॰ ൩൧൮) വുത്തത്താ സേനാസനം. ‘‘കപ്പിയകുടി ച ഏത്ഥ കാതബ്ബാ’’തി വദന്തി, തം നേതി ഏകേ. രുക്ഖമൂലവേളുഗുമ്ബാ ഛന്നാ കവാടബദ്ധാവ സേനാസനം. ‘‘അലാഭകേസു ആവാസേസൂതി അലാഭകേസു സേനാസനേസൂ’’തി ലിഖിതം, തം യുത്തം. ന ഹി പാടേക്കം സേനാസനം ഹോതി. തം സഞ്ഞാപേത്വാതി ഏത്ഥ പഞ്ഞത്തിം അഗച്ഛന്തേ ബലക്കാരേനപി വട്ടതി. അയമ്പീതി പച്ചയോപി.

    Aṭṭhapi soḷasapi janeti ettha kiṃ visuṃ visuṃ, udāhu ekatoti? Ekatopi vaṭṭati. Na hi te tathā sammatā saṅghena kammakatā nāma honti , teneva sattasatikakkhandhake ekato aṭṭha janā sammatāti. Tesaṃ sammuti kammavācāyapīti ñattidutiyakammavācāyapi. Apalokanakammassa vatthūhi sā eva kammavācā labbhamānā labbhati, tassā ca vatthūhi apalokanakammameva labbhamānaṃ labbhati, na aññanti veditabbaṃ. Imaṃ nayaṃ micchā gaṇhanto ‘‘apalokanakammaṃ ñattidutiyakammaṃ kātuṃ, ñattidutiyakammañca apalokanakammaṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti gaṇhāti, evañca sati kammasaṅkaradoso āpajjati. Maggo pokkharaṇīti ettha maggo nāma magge katadīghasālā, pokkharaṇīti nahāyituṃ katapokkharaṇī. Etāni hi asenāsanānīti ettha bhattasālā na āgatā, tasmā taṃ senāsananti ce? Sāpi ettheva paviṭṭhā vāsatthāya akatattā. Bhojanasālā pana ubhayattha nāgatā. Kiñcāpi nāgatā, upari ‘‘bhojanasālā pana senāsanamevā’’ti (cūḷava. aṭṭha. 318) vuttattā senāsanaṃ. ‘‘Kappiyakuṭi ca ettha kātabbā’’ti vadanti, taṃ neti eke. Rukkhamūlaveḷugumbā channā kavāṭabaddhāva senāsanaṃ. ‘‘Alābhakesu āvāsesūti alābhakesu senāsanesū’’ti likhitaṃ, taṃ yuttaṃ. Na hi pāṭekkaṃ senāsanaṃ hoti. Taṃ saññāpetvāti ettha paññattiṃ agacchante balakkārenapi vaṭṭati. Ayampīti paccayopi.

    ഉപനിബന്ധിത്വാതി തസ്സ സമീപേ രുക്ഖമൂലാദീസു വസിത്വാ തത്ഥ വത്തം കത്വാതി അധിപ്പായോ. പരിയത്തിപടിപത്തിപടിവേധവസേന തിവിധമ്പി. ‘‘ദസകഥാവത്ഥുകം ദസഅസുഭം ദസഅനുസ്സതി’’ന്തി പാഠോ. ‘‘പഠമഭാഗം മുഞ്ചിത്വാതി ഇദം ചേ പഠമഗാഹിതവത്ഥുതോ മഹഗ്ഘം ഹോതീ’’തി ലിഖിതം. ഛിന്നവസ്സാനം വസ്സാവാസികം നാമ പുബ്ബേ ഗഹിതവസ്സാവാസികാനം പച്ഛാ ഛിന്നവസ്സാനം. ഭതിനിവിട്ഠന്തി ഭതിം കത്വാ വിയ നിവിട്ഠം പരിയിട്ഠം. ‘‘സങ്ഘികം പന…പേ॰… വിബ്ഭന്തോപി ലഭതേവാ’’തി ഇദം തത്രുപ്പാദം സന്ധായ വുത്തം. ഇമിനാ അപലോകനമേവ പമാണം, ന ഗാഹാപനന്തി കേചി. വിനയധരാ പന ‘‘അമ്ഹാകം വിഹാരേ വസ്സം ഉപഗതാനം ഏകേകസ്സ തിചീവരം സങ്ഘോ ദസ്സതീ’തിആദിനാ അപലോകിതേപി അഭാജിതം വിബ്ഭന്തകോ ന ലഭതി. ‘അപലോകനകമ്മം കത്വാ ഗാഹിത’ന്തി വുത്തത്താ, ‘അഭാജിതേ വിബ്ഭമതീ’തി ഏവം പുബ്ബേ വുത്തത്താ ചാ’’തി വദന്തി. ‘‘പച്ചയവസേനാതി ഗഹപതികം വാ അഞ്ഞം വാ വസ്സാവാസികം പച്ചയവസേന ഗാഹിത’’ന്തി ലിഖിതം. ‘‘ഏകമേവ വത്ഥം ദാതബ്ബന്തി തത്ഥ നിസിന്നാനം ഏകമേകം വത്ഥം പാപുണാതീ’’തി ലിഖിതം. ദുതിയോ ഥേരാസനേതി അനുഭാഗോ. പഠമഭാഗോ അഞ്ഞഥാ ഥേരേന ഗഹിതോതി ജാനിതബ്ബം.

    Upanibandhitvāti tassa samīpe rukkhamūlādīsu vasitvā tattha vattaṃ katvāti adhippāyo. Pariyattipaṭipattipaṭivedhavasena tividhampi. ‘‘Dasakathāvatthukaṃ dasaasubhaṃ dasaanussati’’nti pāṭho. ‘‘Paṭhamabhāgaṃ muñcitvāti idaṃ ce paṭhamagāhitavatthuto mahagghaṃ hotī’’ti likhitaṃ. Chinnavassānaṃ vassāvāsikaṃ nāma pubbe gahitavassāvāsikānaṃ pacchā chinnavassānaṃ. Bhatiniviṭṭhanti bhatiṃ katvā viya niviṭṭhaṃ pariyiṭṭhaṃ. ‘‘Saṅghikaṃ pana…pe… vibbhantopi labhatevā’’ti idaṃ tatruppādaṃ sandhāya vuttaṃ. Iminā apalokanameva pamāṇaṃ, na gāhāpananti keci. Vinayadharā pana ‘‘amhākaṃ vihāre vassaṃ upagatānaṃ ekekassa ticīvaraṃ saṅgho dassatī’tiādinā apalokitepi abhājitaṃ vibbhantako na labhati. ‘Apalokanakammaṃ katvā gāhita’nti vuttattā, ‘abhājite vibbhamatī’ti evaṃ pubbe vuttattā cā’’ti vadanti. ‘‘Paccayavasenāti gahapatikaṃ vā aññaṃ vā vassāvāsikaṃ paccayavasena gāhita’’nti likhitaṃ. ‘‘Ekameva vatthaṃ dātabbanti tattha nisinnānaṃ ekamekaṃ vatthaṃ pāpuṇātī’’ti likhitaṃ. Dutiyo therāsaneti anubhāgo. Paṭhamabhāgo aññathā therena gahitoti jānitabbaṃ.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / ചൂളവഗ്ഗപാളി • Cūḷavaggapāḷi / സേനാസനഗ്ഗാഹാപകസമ്മുതി • Senāsanaggāhāpakasammuti

    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ചൂളവഗ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / സേനാസനഗ്ഗാഹകഥാ • Senāsanaggāhakathā

    ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / സേനാസനഗ്ഗാഹാപകസമ്മുതികഥാവണ്ണനാ • Senāsanaggāhāpakasammutikathāvaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / സേനാസനഗ്ഗാഹകഥാവണ്ണനാ • Senāsanaggāhakathāvaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / പാചിത്യാദിയോജനാപാളി • Pācityādiyojanāpāḷi / സേനാസനഗ്ഗാഹകഥാ • Senāsanaggāhakathā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact