Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
૨. સીહનાદવગ્ગો
2. Sīhanādavaggo
૧. સીહનાદસુત્તવણ્ણના
1. Sīhanādasuttavaṇṇanā
૧૧. દુતિયસ્સ પઠમે યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમીતિ ‘‘સચે સત્થા ચારિકં પક્કમિતુકામો અસ્સ , ઇમસ્મિં કાલે પક્કમેય્ય. હન્દાહં ચારિકં ગમનત્થાય સત્થારં આપુચ્છામી’’તિ ચિન્તેત્વા ભિક્ખુસઙ્ઘપરિવુતો ઉપસઙ્કમિ. આયસ્મા મં, ભન્તેતિ સો કિર ભિક્ખુ થેરં મહતા ભિક્ખુપરિવારેન ગચ્છન્તં દિસ્વા ‘‘ઇમે ભિક્ખૂ તથાગતં પહાય સારિપુત્તં પરિવારેત્વા નિક્ખન્તા, ગમનવિચ્છેદમસ્સ કરિસ્સામી’’તિ અટ્ઠાને કોપં બન્ધિત્વા એવમાહ. તત્થ આસજ્જાતિ ઘટ્ટેત્વા. અપ્પટિનિસ્સજ્જાતિ અક્ખમાપેત્વા અચ્ચયં અદેસેત્વા. કિસ્મિં પન સો કારણે આઘાતં બન્ધીતિ? થેરસ્સ કિર દસબલં વન્દિત્વા ઉટ્ઠાય ગચ્છતો ચીવરકણ્ણો તસ્સ સરીરં ફુસિ, વાતો પહરીતિપિ વદન્તિ. એત્તકેન આઘાતં બન્ધિત્વા થેરં મહતા પરિવારેન ગચ્છન્તં દિસ્વા ઉસૂયમાનો ‘‘ગમનવિચ્છેદમસ્સ કરિસ્સામી’’તિ એવમાહ. એહિ ત્વં ભિક્ખૂતિ સત્થા તસ્સ ભિક્ખુનો વચનં સુત્વા ‘‘ન તં ભિક્ખુ સારિપુત્તો પહરીતિ વુત્તે, ‘ભન્તે, તુમ્હે અત્તનો અગ્ગસાવકસ્સેવ પક્ખં વહથ, ન મય્હ’ન્તિ મયિ મનોપદોસં કત્વા અપાયે નિબ્બત્તેય્યા’’તિ ઞત્વા ‘‘સારિપુત્તં પક્કોસાપેત્વા ઇમમત્થં પુચ્છિસ્સામી’’તિ એકં ભિક્ખું આમન્તેત્વા એવમાહ. અવાપુરણં આદાયાતિ કુઞ્ચિકં ગહેત્વા. સીહનાદન્તિ સેટ્ઠનાદં પમુખનાદં અપ્પટિવત્તિયનાદં. એવં દ્વીહિ મહાથેરેહિ આરોચિતો ભિક્ખુસઙ્ઘો રત્તિટ્ઠાનદિવાટ્ઠાનાનિ પહાય સત્થુ સન્તિકં અગમાસિ. ખીયનધમ્મન્તિ કથાધમ્મં.
11. Dutiyassa paṭhame yena bhagavā tenupasaṅkamīti ‘‘sace satthā cārikaṃ pakkamitukāmo assa , imasmiṃ kāle pakkameyya. Handāhaṃ cārikaṃ gamanatthāya satthāraṃ āpucchāmī’’ti cintetvā bhikkhusaṅghaparivuto upasaṅkami. Āyasmā maṃ, bhanteti so kira bhikkhu theraṃ mahatā bhikkhuparivārena gacchantaṃ disvā ‘‘ime bhikkhū tathāgataṃ pahāya sāriputtaṃ parivāretvā nikkhantā, gamanavicchedamassa karissāmī’’ti aṭṭhāne kopaṃ bandhitvā evamāha. Tattha āsajjāti ghaṭṭetvā. Appaṭinissajjāti akkhamāpetvā accayaṃ adesetvā. Kismiṃ pana so kāraṇe āghātaṃ bandhīti? Therassa kira dasabalaṃ vanditvā uṭṭhāya gacchato cīvarakaṇṇo tassa sarīraṃ phusi, vāto paharītipi vadanti. Ettakena āghātaṃ bandhitvā theraṃ mahatā parivārena gacchantaṃ disvā usūyamāno ‘‘gamanavicchedamassa karissāmī’’ti evamāha. Ehi tvaṃ bhikkhūti satthā tassa bhikkhuno vacanaṃ sutvā ‘‘na taṃ bhikkhu sāriputto paharīti vutte, ‘bhante, tumhe attano aggasāvakasseva pakkhaṃ vahatha, na mayha’nti mayi manopadosaṃ katvā apāye nibbatteyyā’’ti ñatvā ‘‘sāriputtaṃ pakkosāpetvā imamatthaṃ pucchissāmī’’ti ekaṃ bhikkhuṃ āmantetvā evamāha. Avāpuraṇaṃ ādāyāti kuñcikaṃ gahetvā. Sīhanādanti seṭṭhanādaṃ pamukhanādaṃ appaṭivattiyanādaṃ. Evaṃ dvīhi mahātherehi ārocito bhikkhusaṅgho rattiṭṭhānadivāṭṭhānāni pahāya satthu santikaṃ agamāsi. Khīyanadhammanti kathādhammaṃ.
ગૂથગતન્તિ ગૂથમેવ. સેસેસુપિ એસેવ નયો. પથવીસમેનાતિ અકુજ્ઝનટ્ઠેન પથવિયા સમાનેન. ન હિ પથવી ‘‘મયિ સુચિં નિક્ખિપન્તી’’તિ સોમનસ્સં કરોતિ, ન ‘‘અસુચિં નિક્ખિપન્તી’’તિ દોમનસ્સં. મય્હમ્પિ એવરૂપં ચિત્તન્તિ દસ્સેતિ. વિપુલેનાતિ અપરિત્તેન. મહગ્ગતેનાતિ મહન્તભાવં ગતેન. અપ્પમાણેનાતિ વડ્ઢિતપ્પમાણેન. અવેરેનાતિ અકુસલવેરપુગ્ગલવેરરહિતેન. અબ્યાપજ્ઝેનાતિ નિદ્દુક્ખેન વિગતદોમનસ્સેન. સો ઇધાતિ સો અનુપટ્ઠિતકાયાનુપસ્સનાસતિપટ્ઠાનો ભિક્ખુ એવં કરેય્ય, માદિસો કથં એવરૂપં કરિસ્સતિ, ભન્તેતિ પઠમં સીહનાદં નદિ. એવં સબ્બત્થ યોજના વેદિતબ્બા.
Gūthagatanti gūthameva. Sesesupi eseva nayo. Pathavīsamenāti akujjhanaṭṭhena pathaviyā samānena. Na hi pathavī ‘‘mayi suciṃ nikkhipantī’’ti somanassaṃ karoti, na ‘‘asuciṃ nikkhipantī’’ti domanassaṃ. Mayhampi evarūpaṃ cittanti dasseti. Vipulenāti aparittena. Mahaggatenāti mahantabhāvaṃ gatena. Appamāṇenāti vaḍḍhitappamāṇena. Averenāti akusalaverapuggalaverarahitena. Abyāpajjhenāti niddukkhena vigatadomanassena. So idhāti so anupaṭṭhitakāyānupassanāsatipaṭṭhāno bhikkhu evaṃ kareyya, mādiso kathaṃ evarūpaṃ karissati, bhanteti paṭhamaṃ sīhanādaṃ nadi. Evaṃ sabbattha yojanā veditabbā.
રજોહરણન્તિ રજસમ્મજ્જનચોળકં, પાદપુઞ્છન્તિ, તસ્સેવ નામં. કળોપિહત્થોતિ પચ્છિહત્થો ઉક્ખલિહત્થો વા. નન્તકવાસીતિ અન્તચ્છિન્નપિલોતિકવસનો. સૂરતોતિ સુચિસીલો સોરચ્ચેન સમન્નાગતો. સુદન્તોતિ સુટ્ઠુ દમથં ઉપગતો. સુવિનીતોતિ સુટ્ઠુ સિક્ખિતો. ન કઞ્ચિ હિંસતીતિ વિસાણાદીસુ ગણ્હન્તમ્પિ પિટ્ઠિં પરિમજ્જન્તમ્પિ ન કઞ્ચિ વિહેઠેતિ. ઉસભછિન્નવિસાણસમેનાતિ ઉસભસ્સ છિન્નવિસાણસ્સ ચિત્તસદિસેન.
Rajoharaṇanti rajasammajjanacoḷakaṃ, pādapuñchanti, tasseva nāmaṃ. Kaḷopihatthoti pacchihattho ukkhalihattho vā. Nantakavāsīti antacchinnapilotikavasano. Sūratoti sucisīlo soraccena samannāgato. Sudantoti suṭṭhu damathaṃ upagato. Suvinītoti suṭṭhu sikkhito. Na kañci hiṃsatīti visāṇādīsu gaṇhantampi piṭṭhiṃ parimajjantampi na kañci viheṭheti. Usabhachinnavisāṇasamenāti usabhassa chinnavisāṇassa cittasadisena.
અટ્ટીયેય્યાતિ અટ્ટો પીળિતો ભવેય્ય. હરાયેય્યાતિ લજ્જેય્ય. જિગુચ્છેય્યાતિ જિગુચ્છં આપજ્જેય્ય.
Aṭṭīyeyyāti aṭṭo pīḷito bhaveyya. Harāyeyyāti lajjeyya. Jiguccheyyāti jigucchaṃ āpajjeyya.
મેદકથાલિકન્તિ મેદકથાલિકા વુચ્ચતિ સૂનકારકેહિ યૂસનિક્ખમનત્થાય તત્થ તત્થ કતછિદ્દા થાલિકા. પરિહરેય્યાતિ મંસસ્સ પૂરેત્વા ઉક્ખિપિત્વા ગચ્છેય્ય. છિદ્દાવછિદ્દન્તિ પરિત્તમહન્તેહિ છિદ્દેહિ સમન્નાગતં. ઉગ્ઘરન્તન્તિ ઉપરિમુખેહિ છિદ્દેહિ નિક્ખમમાનયૂસં. પગ્ઘરન્તન્તિ અધોમુખેહિ નિક્ખમમાનયૂસં. એવમસ્સ સકલસરીરં યૂસમક્ખિતં ભવેય્ય. છિદ્દાવછિદ્દન્તિ નવહિ વણમુખેહિ પરિત્તમહન્ત છિદ્દં. એવમેત્થ અટ્ઠમનવમેહિ દ્વીહિ અઙ્ગેહિ થેરો અત્તનો સરીરે નિચ્છન્દરાગતં કથેસિ.
Medakathālikanti medakathālikā vuccati sūnakārakehi yūsanikkhamanatthāya tattha tattha katachiddā thālikā. Parihareyyāti maṃsassa pūretvā ukkhipitvā gaccheyya. Chiddāvachiddanti parittamahantehi chiddehi samannāgataṃ. Uggharantanti uparimukhehi chiddehi nikkhamamānayūsaṃ. Paggharantanti adhomukhehi nikkhamamānayūsaṃ. Evamassa sakalasarīraṃ yūsamakkhitaṃ bhaveyya. Chiddāvachiddanti navahi vaṇamukhehi parittamahanta chiddaṃ. Evamettha aṭṭhamanavamehi dvīhi aṅgehi thero attano sarīre nicchandarāgataṃ kathesi.
અથ ખો સો ભિક્ખૂતિ એવં થેરેન નવહિ કારણેહિ સીહનાદે નદિતે અથ સો ભિક્ખુ. અચ્ચયોતિ અપરાધો. મં અચ્ચગમાતિ મં અતિક્કમ્મ અભિભવિત્વા પવત્તો. પતિગ્ગણ્હતૂતિ ખમતુ. આયતિં સંવરાયાતિ અનાગતે સંવરણત્થાય, પુન એવરૂપસ્સ અપરાધસ્સ અકરણત્થાય. તગ્ઘાતિ એકંસેન. યથાધમ્મં પટિકરોસીતિ યથા ધમ્મો ઠિતો, તથેવ કરોસિ, ખમાપેસીતિ વુત્તં હોતિ. તં તે મયં પટિગ્ગણ્હામાતિ તં તવ અપરાધં મયં ખમામ. વુદ્ધિહેસા ભિક્ખુ અરિયસ્સ વિનયેતિ એસા ભિક્ખુ અરિયસ્સ વિનયે બુદ્ધસ્સ ભગવતો સાસને વુડ્ઢિ નામ. કતમા? અચ્ચયં અચ્ચયતો દિસ્વા યથાધમ્મં પટિકરિત્વા આયતિં સંવરાપજ્જના. દેસનં પન પુગ્ગલાધિટ્ઠાનં કરોન્તો યો અચ્ચયં અચ્ચયતો દિસ્વા યથાધમ્મં પટિકરોતિ, આયતિં સંવરં આપજ્જતીતિ આહ. ફલતીતિ સચે હિ થેરો ન ખમેય્ય, તસ્સ ભિક્ખુનો તત્થેવ સત્તધા મુદ્ધા ફલેય્ય. તસ્મા ભગવા એવમાહ. સચે મં સોતિ સચે મં અયં ભિક્ખુ ખમાહીતિ એવં વદતિ. ખમતુ ચ મે સોતિ અયમ્પિ ચાયસ્મા મય્હં ખમતૂતિ એવં થેરો તસ્સ અચ્ચયં પટિગ્ગણ્હિત્વા સયમ્પિ તં સત્થુ સમ્મુખે ખમાપેસીતિ.
Atha kho so bhikkhūti evaṃ therena navahi kāraṇehi sīhanāde nadite atha so bhikkhu. Accayoti aparādho. Maṃ accagamāti maṃ atikkamma abhibhavitvā pavatto. Patiggaṇhatūti khamatu. Āyatiṃ saṃvarāyāti anāgate saṃvaraṇatthāya, puna evarūpassa aparādhassa akaraṇatthāya. Tagghāti ekaṃsena. Yathādhammaṃ paṭikarosīti yathā dhammo ṭhito, tatheva karosi, khamāpesīti vuttaṃ hoti. Taṃ te mayaṃ paṭiggaṇhāmāti taṃ tava aparādhaṃ mayaṃ khamāma. Vuddhihesā bhikkhu ariyassa vinayeti esā bhikkhu ariyassa vinaye buddhassa bhagavato sāsane vuḍḍhi nāma. Katamā? Accayaṃ accayato disvā yathādhammaṃ paṭikaritvā āyatiṃ saṃvarāpajjanā. Desanaṃ pana puggalādhiṭṭhānaṃ karonto yo accayaṃ accayatodisvā yathādhammaṃ paṭikaroti, āyatiṃ saṃvaraṃ āpajjatīti āha. Phalatīti sace hi thero na khameyya, tassa bhikkhuno tattheva sattadhā muddhā phaleyya. Tasmā bhagavā evamāha. Sace maṃ soti sace maṃ ayaṃ bhikkhu khamāhīti evaṃ vadati. Khamatu ca me soti ayampi cāyasmā mayhaṃ khamatūti evaṃ thero tassa accayaṃ paṭiggaṇhitvā sayampi taṃ satthu sammukhe khamāpesīti.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya / ૧. સીહનાદસુત્તં • 1. Sīhanādasuttaṃ
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ૧. સીહનાદસુત્તવણ્ણના • 1. Sīhanādasuttavaṇṇanā