Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya |
૪. સીહસેનાપતિસુત્તં
4. Sīhasenāpatisuttaṃ
૫૭. એવં મે સુતં – એકં સમયં ભગવા વેસાલિયં વિહરતિ મહાવને કૂટાગારસાલાયં. અથ ખો સીહો સેનાપતિ યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નો ખો સીહો સેનાપતિ ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘સક્કા નુ ખો, ભન્તે, સન્દિટ્ઠિકં દાનફલં પઞ્ઞાપેતુ’’ન્તિ?
57. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ. Atha kho sīho senāpati yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho sīho senāpati bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sakkā nu kho, bhante, sandiṭṭhikaṃ dānaphalaṃ paññāpetu’’nti?
‘‘તેન હિ, સીહ, તઞ્ઞેવેત્થ પટિપુચ્છિસ્સામિ, યથા તે ખમેય્ય તથા નં બ્યાકરેય્યાસિ. તં કિં મઞ્ઞસિ, સીહ, ઇધ દ્વે પુરિસા – એકો પુરિસો અસ્સદ્ધો મચ્છરી કદરિયો પરિભાસકો, એકો પુરિસો સદ્ધો દાનપતિ અનુપ્પદાનરતો. તં કિં મઞ્ઞસિ, સીહ, કં નુ ખો 1 અરહન્તો પઠમં અનુકમ્પન્તા અનુકમ્પેય્યું – ‘યો વા સો પુરિસો અસ્સદ્ધો મચ્છરી કદરિયો પરિભાસકો, યો વા સો પુરિસો સદ્ધો દાનપતિ અનુપ્પદાનરતો’’’તિ?
‘‘Tena hi, sīha, taññevettha paṭipucchissāmi, yathā te khameyya tathā naṃ byākareyyāsi. Taṃ kiṃ maññasi, sīha, idha dve purisā – eko puriso assaddho maccharī kadariyo paribhāsako, eko puriso saddho dānapati anuppadānarato. Taṃ kiṃ maññasi, sīha, kaṃ nu kho 2 arahanto paṭhamaṃ anukampantā anukampeyyuṃ – ‘yo vā so puriso assaddho maccharī kadariyo paribhāsako, yo vā so puriso saddho dānapati anuppadānarato’’’ti?
‘‘યો સો, ભન્તે, પુરિસો અસ્સદ્ધો મચ્છરી કદરિયો પરિભાસકો, કિન્તં 3 અરહન્તો પઠમં અનુકમ્પન્તા અનુકમ્પિસ્સન્તિ! યો ચ ખો સો, ભન્તે, પુરિસો સદ્ધો દાનપતિ અનુપ્પદાનરતો તંયેવ અરહન્તો પઠમં અનુકમ્પન્તા અનુકમ્પેય્યું’’.
‘‘Yo so, bhante, puriso assaddho maccharī kadariyo paribhāsako, kintaṃ 4 arahanto paṭhamaṃ anukampantā anukampissanti! Yo ca kho so, bhante, puriso saddho dānapati anuppadānarato taṃyeva arahanto paṭhamaṃ anukampantā anukampeyyuṃ’’.
‘‘તં કિં મઞ્ઞસિ, સીહ, કં નુ ખો અરહન્તો પઠમં ઉપસઙ્કમન્તા ઉપસઙ્કમેય્યું – ‘યો વા સો પુરિસો અસ્સદ્ધો મચ્છરી કદરિયો પરિભાસકો, યો વા સો પુરિસો સદ્ધો દાનપતિ અનુપ્પદાનરતો’’’તિ? ‘‘યો સો, ભન્તે, પુરિસો અસ્સદ્ધો મચ્છરી કદરિયો પરિભાસકો, કિન્તં અરહન્તો પઠમં ઉપસઙ્કમન્તા ઉપસઙ્કમિસ્સન્તિ! યો ચ ખો સો, ભન્તે, પુરિસો સદ્ધો દાનપતિ અનુપ્પદાનરતો તંયેવ અરહન્તો પઠમં ઉપસઙ્કમન્તા ઉપસઙ્કમેય્યું’’.
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, sīha, kaṃ nu kho arahanto paṭhamaṃ upasaṅkamantā upasaṅkameyyuṃ – ‘yo vā so puriso assaddho maccharī kadariyo paribhāsako, yo vā so puriso saddho dānapati anuppadānarato’’’ti? ‘‘Yo so, bhante, puriso assaddho maccharī kadariyo paribhāsako, kintaṃ arahanto paṭhamaṃ upasaṅkamantā upasaṅkamissanti! Yo ca kho so, bhante, puriso saddho dānapati anuppadānarato taṃyeva arahanto paṭhamaṃ upasaṅkamantā upasaṅkameyyuṃ’’.
‘‘તં કિં મઞ્ઞસિ, સીહ, કસ્સ નુ ખો અરહન્તો પઠમં પટિગ્ગણ્હન્તા પટિગ્ગણ્હેય્યું – ‘યો વા સો પુરિસો અસ્સદ્ધો મચ્છરી કદરિયો પરિભાસકો, યો વા સો પુરિસો સદ્ધો દાનપતિ અનુપ્પદાનરતો’’’તિ? ‘‘યો સો, ભન્તે, પુરિસો અસ્સદ્ધો મચ્છરી કદરિયો પરિભાસકો, કિન્તં તસ્સ અરહન્તો પઠમં પટિગ્ગણ્હન્તા પટિગ્ગણ્હિસ્સન્તિ! યો ચ ખો સો, ભન્તે, પુરિસો સદ્ધો દાનપતિ અનુપ્પદાનરતો તસ્સેવ અરહન્તો પઠમં પટિગ્ગણ્હન્તા પટિગ્ગણ્હેય્યું’’’.
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, sīha, kassa nu kho arahanto paṭhamaṃ paṭiggaṇhantā paṭiggaṇheyyuṃ – ‘yo vā so puriso assaddho maccharī kadariyo paribhāsako, yo vā so puriso saddho dānapati anuppadānarato’’’ti? ‘‘Yo so, bhante, puriso assaddho maccharī kadariyo paribhāsako, kintaṃ tassa arahanto paṭhamaṃ paṭiggaṇhantā paṭiggaṇhissanti! Yo ca kho so, bhante, puriso saddho dānapati anuppadānarato tasseva arahanto paṭhamaṃ paṭiggaṇhantā paṭiggaṇheyyuṃ’’’.
‘‘તં કિં મઞ્ઞસિ, સીહ, કસ્સ નુ ખો અરહન્તો પઠમં ધમ્મં દેસેન્તા દેસેય્યું – ‘યો વા સો પુરિસો અસ્સદ્ધો મચ્છરી કદરિયો પરિભાસકો, યો વા સો પુરિસો સદ્ધો દાનપતિ અનુપ્પદાનરતો’’’તિ? ‘‘યો સો, ભન્તે, પુરિસો અસ્સદ્ધો મચ્છરી કદરિયો પરિભાસકો, કિન્તં તસ્સ અરહન્તો પઠમં ધમ્મં દેસેન્તા દેસેસ્સન્તિ! યો ચ ખો સો, ભન્તે, પુરિસો સદ્ધો દાનપતિ અનુપ્પદાનરતો તસ્સેવ અરહન્તો પઠમં ધમ્મં દેસેન્તા દેસેય્યું’’ .
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, sīha, kassa nu kho arahanto paṭhamaṃ dhammaṃ desentā deseyyuṃ – ‘yo vā so puriso assaddho maccharī kadariyo paribhāsako, yo vā so puriso saddho dānapati anuppadānarato’’’ti? ‘‘Yo so, bhante, puriso assaddho maccharī kadariyo paribhāsako, kintaṃ tassa arahanto paṭhamaṃ dhammaṃ desentā desessanti! Yo ca kho so, bhante, puriso saddho dānapati anuppadānarato tasseva arahanto paṭhamaṃ dhammaṃ desentā deseyyuṃ’’ .
‘‘તં કિં મઞ્ઞસિ, સીહ, કસ્સ નુ ખો કલ્યાણો કિત્તિસદ્દો અબ્ભુગ્ગચ્છેય્ય – ‘યો વા સો પુરિસો અસ્સદ્ધો મચ્છરી કદરિયો પરિભાસકો, યો વા સો પુરિસો સદ્ધો દાનપતિ અનુપ્પદાનરતો’’’તિ? ‘‘યો સો, ભન્તે, પુરિસો અસ્સદ્ધો મચ્છરી કદરિયો પરિભાસકો, કિન્તં તસ્સ કલ્યાણો કિત્તિસદ્દો અબ્ભુગ્ગચ્છિસ્સતિ! યો ચ ખો સો, ભન્તે, પુરિસો સદ્ધો દાનપતિ અનુપ્પદાનરતો તસ્સેવ કલ્યાણો કિત્તિસદ્દો અબ્ભુગ્ગચ્છેય્ય’’.
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, sīha, kassa nu kho kalyāṇo kittisaddo abbhuggaccheyya – ‘yo vā so puriso assaddho maccharī kadariyo paribhāsako, yo vā so puriso saddho dānapati anuppadānarato’’’ti? ‘‘Yo so, bhante, puriso assaddho maccharī kadariyo paribhāsako, kintaṃ tassa kalyāṇo kittisaddo abbhuggacchissati! Yo ca kho so, bhante, puriso saddho dānapati anuppadānarato tasseva kalyāṇo kittisaddo abbhuggaccheyya’’.
‘‘તં કિં મઞ્ઞસિ, સીહ, કો નુ ખો યંયદેવ પરિસં ઉપસઙ્કમેય્ય, યદિ ખત્તિયપરિસં યદિ બ્રાહ્મણપરિસં યદિ ગહપતિપરિસં યદિ સમણપરિસં વિસારદો ઉપસઙ્કમેય્ય અમઙ્કુભૂતો – ‘યો વા સો પુરિસો અસ્સદ્ધો મચ્છરી કદરિયો પરિભાસકો, યો વા સો પુરિસો સદ્ધો દાનપતિ અનુપ્પદાનરતો’’’તિ? ‘‘યો સો, ભન્તે, પુરિસો અસ્સદ્ધો મચ્છરી કદરિયો પરિભાસકો, કિં સો યંયદેવ પરિસં ઉપસઙ્કમિસ્સતિ, યદિ ખત્તિયપરિસં યદિ બ્રાહ્મણપરિસં યદિ ગહપતિપરિસં યદિ સમણપરિસં વિસારદો ઉપસઙ્કમિસ્સતિ અમઙ્કુભૂતો! યો ચ ખો સો, ભન્તે, પુરિસો સદ્ધો દાનપતિ અનુપ્પદાનરતો સો યંયદેવ પરિસં ઉપસઙ્કમેય્ય, યદિ ખત્તિયપરિસં યદિ બ્રાહ્મણપરિસં યદિ ગહપતિપરિસં યદિ સમણપરિસં વિસારદો ઉપસઙ્કમેય્ય અમઙ્કુભૂતો’’.
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, sīha, ko nu kho yaṃyadeva parisaṃ upasaṅkameyya, yadi khattiyaparisaṃ yadi brāhmaṇaparisaṃ yadi gahapatiparisaṃ yadi samaṇaparisaṃ visārado upasaṅkameyya amaṅkubhūto – ‘yo vā so puriso assaddho maccharī kadariyo paribhāsako, yo vā so puriso saddho dānapati anuppadānarato’’’ti? ‘‘Yo so, bhante, puriso assaddho maccharī kadariyo paribhāsako, kiṃ so yaṃyadeva parisaṃ upasaṅkamissati, yadi khattiyaparisaṃ yadi brāhmaṇaparisaṃ yadi gahapatiparisaṃ yadi samaṇaparisaṃ visārado upasaṅkamissati amaṅkubhūto! Yo ca kho so, bhante, puriso saddho dānapati anuppadānarato so yaṃyadeva parisaṃ upasaṅkameyya, yadi khattiyaparisaṃ yadi brāhmaṇaparisaṃ yadi gahapatiparisaṃ yadi samaṇaparisaṃ visārado upasaṅkameyya amaṅkubhūto’’.
‘‘તં કિં મઞ્ઞસિ, સીહ, કો નુ ખો કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા સુગતિં સગ્ગં લોકં ઉપપજ્જેય્ય – ‘યો વા સો પુરિસો અસ્સદ્ધો મચ્છરી કદરિયો પરિભાસકો, યો વા સો પુરિસો સદ્ધો દાનપતિ અનુપ્પદાનરતો’’’તિ ? ‘‘યો સો, ભન્તે, પુરિસો અસ્સદ્ધો મચ્છરી કદરિયો પરિભાસકો, કિં સો કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા સુગતિં સગ્ગં લોકં ઉપપજ્જિસ્સતિ! યો ચ ખો સો, ભન્તે, પુરિસો સદ્ધો દાનપતિ અનુપ્પદાનરતો સો કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા સુગતિં સગ્ગં લોકં ઉપપજ્જેય્ય’’.
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, sīha, ko nu kho kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya – ‘yo vā so puriso assaddho maccharī kadariyo paribhāsako, yo vā so puriso saddho dānapati anuppadānarato’’’ti ? ‘‘Yo so, bhante, puriso assaddho maccharī kadariyo paribhāsako, kiṃ so kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissati! Yo ca kho so, bhante, puriso saddho dānapati anuppadānarato so kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya’’.
‘‘યાનિમાનિ, ભન્તે, ભગવતા સન્દિટ્ઠિકાનિ દાનફલાનિ અક્ખાતાનિ, નાહં એત્થ ભગવતો સદ્ધાય ગચ્છામિ. અહમ્પિ એતાનિ જાનામિ. અહં, ભન્તે, દાયકો દાનપતિ, મં અરહન્તો પઠમં અનુકમ્પન્તા અનુકમ્પન્તિ. અહં, ભન્તે, દાયકો દાનપતિ, મં અરહન્તો પઠમં ઉપસઙ્કમન્તા ઉપસઙ્કમન્તિ. અહં, ભન્તે, દાયકો દાનપતિ, મય્હં અરહન્તો પઠમં પટિગ્ગણ્હન્તા પટિગ્ગણ્હન્તિ . અહં, ભન્તે, દાયકો દાનપતિ, મય્હં અરહન્તો પઠમં ધમ્મં દેસેન્તા દેસેન્તિ. અહં, ભન્તે, દાયકો દાનપતિ, મય્હં કલ્યાણો કિત્તિસદ્દો અબ્ભુગ્ગતો – ‘સીહો સેનાપતિ દાયકો કારકો સઙ્ઘુપટ્ઠાકો’તિ . અહં, ભન્તે, દાયકો દાનપતિ યંયદેવ પરિસં ઉપસઙ્કમામિ, યદિ ખત્તિયપરિસં…પે॰… યદિ સમણપરિસં વિસારદો ઉપસઙ્કમામિ અમઙ્કુભૂતો. યાનિમાનિ, ભન્તે, ભગવતા સન્દિટ્ઠિકાનિ દાનફલાનિ અક્ખાતાનિ, નાહં એત્થ ભગવતો સદ્ધાય ગચ્છામિ. અહમ્પિ એતાનિ જાનામિ. યઞ્ચ ખો મં, ભન્તે, ભગવા એવમાહ – ‘દાયકો, સીહ, દાનપતિ કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા સુગતિં સગ્ગં લોકં ઉપપજ્જતી’તિ . એતાહં ન જાનામિ, એત્થ ચ પનાહં, ભગવતો સદ્ધાય ગચ્છામી’’તિ. ‘‘એવમેતં, સીહ ; એવમેતં, સીહ! દાયકો, સીહ, દાનપતિ કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા સુગતિં સગ્ગં લોકં ઉપપજ્જતી’’તિ. ચતુત્થં.
‘‘Yānimāni, bhante, bhagavatā sandiṭṭhikāni dānaphalāni akkhātāni, nāhaṃ ettha bhagavato saddhāya gacchāmi. Ahampi etāni jānāmi. Ahaṃ, bhante, dāyako dānapati, maṃ arahanto paṭhamaṃ anukampantā anukampanti. Ahaṃ, bhante, dāyako dānapati, maṃ arahanto paṭhamaṃ upasaṅkamantā upasaṅkamanti. Ahaṃ, bhante, dāyako dānapati, mayhaṃ arahanto paṭhamaṃ paṭiggaṇhantā paṭiggaṇhanti . Ahaṃ, bhante, dāyako dānapati, mayhaṃ arahanto paṭhamaṃ dhammaṃ desentā desenti. Ahaṃ, bhante, dāyako dānapati, mayhaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘sīho senāpati dāyako kārako saṅghupaṭṭhāko’ti . Ahaṃ, bhante, dāyako dānapati yaṃyadeva parisaṃ upasaṅkamāmi, yadi khattiyaparisaṃ…pe… yadi samaṇaparisaṃ visārado upasaṅkamāmi amaṅkubhūto. Yānimāni, bhante, bhagavatā sandiṭṭhikāni dānaphalāni akkhātāni, nāhaṃ ettha bhagavato saddhāya gacchāmi. Ahampi etāni jānāmi. Yañca kho maṃ, bhante, bhagavā evamāha – ‘dāyako, sīha, dānapati kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjatī’ti . Etāhaṃ na jānāmi, ettha ca panāhaṃ, bhagavato saddhāya gacchāmī’’ti. ‘‘Evametaṃ, sīha ; evametaṃ, sīha! Dāyako, sīha, dānapati kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjatī’’ti. Catutthaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ૪. સીહસેનાપતિસુત્તવણ્ણના • 4. Sīhasenāpatisuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ૪-૭. સીહસેનાપતિસુત્તાદિવણ્ણના • 4-7. Sīhasenāpatisuttādivaṇṇanā