| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਿਭਙ੍ਗ-ਮੂਲਟੀਕਾ • Vibhaṅga-mūlaṭīkā |
੧੪. ਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਿਭਙ੍ਗੋ
14. Sikkhāpadavibhaṅgo
੧. ਅਭਿਧਮ੍ਮਭਾਜਨੀਯવਣ੍ਣਨਾ
1. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
੭੦੩. ਪਤਿਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਸਮ੍ਪਯੋਗવਸੇਨ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯવਸੇਨ ਚ ਓਕਾਸਭਾવੇਨ। ਪਿਟ੍ਠਪੂવਓਦਨਕਿਣ੍ਣਨਾਨਾਸਮ੍ਭਾਰੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਮਦ੍ਦਿਤ੍વਾ ਕਤਾ ਸੁਰਾ ਨਾਮ। ਮਧੁਕਾਦਿਪੁਪ੍ਫਪਨਸਾਦਿਫਲਉਚ੍ਛੁਮੁਦ੍ਦਿਕਾਦਿਨਾਨਾਸਮ੍ਭਾਰਾਨਂ ਰਸਾ ਚਿਰਪਰਿવਾਸਿਤਾ ਮੇਰਯਂ ਨਾਮ, ਆਸવੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
703. Patiṭṭhānaṭṭhenāti sampayogavasena upanissayavasena ca okāsabhāvena. Piṭṭhapūvaodanakiṇṇanānāsambhāre pakkhipitvā madditvā katā surā nāma. Madhukādipupphapanasādiphalaucchumuddikādinānāsambhārānaṃ rasā ciraparivāsitā merayaṃ nāma, āsavoti attho.
੭੦੪. ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾਤਿ વਿਰਤਿਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, વਿਰਤਿਚੇਤਨਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ વਾ।
704. Taṃsampayuttattāti viratisampayuttattā, viraticetanāsampayuttattā vā.
ਕਮ੍ਮਪਥਾ ਏવਾਤਿ ਅਸਬ੍ਬਸਾਧਾਰਣੇਸੁ ਝਾਨਾਦਿਕੋਟ੍ਠਾਸੇਸੁ ਕਮ੍ਮਪਥਕੋਟ੍ਠਾਸਿਕਾ ਏવਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੁਰਾਪਾਨਮ੍ਪਿ ‘‘ਸੁਰਾਪਾਨਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਆਸੇવਿਤਂ…ਪੇ॰… ਨਿਰਯਸਂવਤ੍ਤਨਿਕ’’ਨ੍ਤਿ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੮.੪੦) વਿਸੁਂ ਕਮ੍ਮਪਥਭਾવੇਨ ਆਗਤਨ੍ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਏવਂ ਸਤਿ ਏਕਾਦਸ ਕਮ੍ਮਪਥਾ ਸਿਯੁਂ, ਤਸ੍ਮਾਸ੍ਸ ਯਥਾવੁਤ੍ਤੇਸ੍વੇવ ਕਮ੍ਮਪਥੇਸੁ ਉਪਕਾਰਕਤ੍ਤਸਭਾਗਤ੍ਤવਸੇਨ ਅਨੁਪવੇਸੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ।
Kammapathā evāti asabbasādhāraṇesu jhānādikoṭṭhāsesu kammapathakoṭṭhāsikā evāti attho. Surāpānampi ‘‘surāpānaṃ, bhikkhave, āsevitaṃ…pe… nirayasaṃvattanika’’nti (a. ni. 8.40) visuṃ kammapathabhāvena āgatanti vadanti. Evaṃ sati ekādasa kammapathā siyuṃ, tasmāssa yathāvuttesveva kammapathesu upakārakattasabhāgattavasena anupaveso daṭṭhabbo.
ਸਤ੍ਤਇਤ੍ਥਿਪੁਰਿਸਾਰਮ੍ਮਣਤਾ ਤਥਾਗਹਿਤਸਙ੍ਖਾਰਾਰਮ੍ਮਣਤਾਯ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ। ‘‘ਪਞ੍ਚ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾ ਪਰਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਾ’’ਤਿ ਹਿ વੁਤ੍ਤਂ। ‘‘ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਹਿ ਏਤਾ વੀਤਿਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬવਤ੍ਥੁਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍વਾ વੇਰਚੇਤਨਾਹਿ ਏવ વਿਰਮਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (વਿਭ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੭੦੪) ਚ વਕ੍ਖਤੀਤਿ।
Sattaitthipurisārammaṇatā tathāgahitasaṅkhārārammaṇatāya daṭṭhabbā. ‘‘Pañca sikkhāpadā parittārammaṇā’’ti hi vuttaṃ. ‘‘Sabbāpi hi etā vītikkamitabbavatthuṃ ārammaṇaṃ katvā veracetanāhi eva viramantī’’ti (vibha. aṭṭha. 704) ca vakkhatīti.
ਗੋਰੂਪਸੀਲਕੋ ਪਕਤਿਭਦ੍ਦੋ। ਕਾਕਣਿਕਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਾਯਾਤਿਆਦਿ ਲੋਭવਸੇਨ ਮੁਸਾਕਥਨੇ વੁਤ੍ਤਂ। ਦੋਸવਸੇਨ ਮੁਸਾਕਥਨੇ ਚ ਨਿਟ੍ਠਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਸਙ੍ਘਭੇਦੋ ਗਹਿਤੋ। ਦੋਸવਸੇਨ ਪਰਸ੍ਸ ਬ੍ਯਸਨਤ੍ਥਾਯ ਮੁਸਾਕਥਨੇ ਪਨ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਗੁਣવਸੇਨ ਅਪ੍ਪਸਾવਜ੍ਜਮਹਾਸਾવਜ੍ਜਤਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ, ਮਨ੍ਦਾਧਿਮਤ੍ਤਬ੍ਯਸਨਿਚ੍ਛਾવਸੇਨ ਚ। ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਥਾવਰવਿਜ੍ਜਾਮਯਿਦ੍ਧਿਮਯਾ ਸਾਹਤ੍ਥਿਕਾਣਤ੍ਤਿਕੇਸ੍વੇવ ਪવਿਸਨ੍ਤੀਤਿ ਦ੍વੇ ਏવ ਗਹਿਤਾ।
Gorūpasīlako pakatibhaddo. Kākaṇikamattassa atthāyātiādi lobhavasena musākathane vuttaṃ. Dosavasena musākathane ca niṭṭhappatto saṅghabhedo gahito. Dosavasena parassa byasanatthāya musākathane pana tassa tassa guṇavasena appasāvajjamahāsāvajjatā yojetabbā, mandādhimattabyasanicchāvasena ca. Nissaggiyathāvaravijjāmayiddhimayā sāhatthikāṇattikesveva pavisantīti dve eva gahitā.
ਪਞ੍ਚਪਿ ਕਮ੍ਮਪਥਾ ਏવਾਤਿ ਚੇਤਨਾਸਙ੍ਖਾਤਂ ਪਰਿਯਾਯਸੀਲਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ, વਿਰਤਿਸੀਲਂ ਪਨ ਮਗ੍ਗਕੋਟ੍ਠਾਸਿਕਨ੍ਤਿ। ਤੇਸਂ ਪਨਾਤਿ ਸੇਸਸੀਲਾਨਂ।
Pañcapi kammapathā evāti cetanāsaṅkhātaṃ pariyāyasīlaṃ sandhāya vuttaṃ, viratisīlaṃ pana maggakoṭṭhāsikanti. Tesaṃ panāti sesasīlānaṃ.
੭੧੨. ‘‘ਕੋਟ੍ਠਾਸਭਾવੇਨਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਪਤਿਟ੍ਠਾਨਭਾવੇਨਾ’’ਤਿ ਪਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਾਰੇ ਪਹੀਨਪਞ੍ਚਾਭਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਅਰਹਤੋ વਿਰਮਿਤਬ੍ਬવੇਰਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਥਾ ਅਭਾવਾ ਕਿਰਿਯੇਸੁ વਿਰਤਿਯੋ ਨ ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਨ ਉਦ੍ਧਟਾ, ਸੇਕ੍ਖਾਨਂ ਪਨ ਪਹੀਨਪਞ੍ਚવੇਰਤ੍ਤੇਪਿ ਤਂਸਭਾਗਤਾਯ વੇਰਭੂਤਾਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ વੇਰਨਿਦਾਨਾਨਂ ਲੋਭਾਦੀਨਞ੍ਚ ਸਬ੍ਭਾવਾ વਿਰਤੀਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਨ ਨ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ। ਅਕੁਸਲਸਮੁਟ੍ਠਿਤਾਨਿ ਚ ਕਾਯਕਮ੍ਮਾਦੀਨਿ ਤੇਸਂ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦੀਨਿ વੇਰਾਨੇવ, ਤੇਹਿ ਚ ਤੇਸਂ વਿਰਤਿਯੋ ਹੋਨ੍ਤੇવ, ਯਤੋ ਨਫਲਭੂਤਸ੍ਸਪਿ ਉਪਰਿਮਗ੍ਗਤ੍ਤਯਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਤਾ ਹੋਤਿ। ਸਿਕ੍ਖਾવਾਰੇ ਚ ਅਭਾવੇਤਬ੍ਬਤਾਯ ਫਲਧਮ੍ਮਾਪਿ ਨ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਾ, ਨਾਪਿ ਸਿਕ੍ਖਿਤਸਿਕ੍ਖਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਕਿਰਿਯਧਮ੍ਮਾਤਿ ਨ ਕੇਚਿ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ ਸਿਕ੍ਖਾਤਿ ਉਦ੍ਧਟਾ।
712. ‘‘Koṭṭhāsabhāvenā’’ti vuttaṃ, ‘‘patiṭṭhānabhāvenā’’ti pana vattabbaṃ. Ettha pana sikkhāpadavāre pahīnapañcābhabbaṭṭhānassa arahato viramitabbaverassa sabbathā abhāvā kiriyesu viratiyo na santīti na uddhaṭā, sekkhānaṃ pana pahīnapañcaverattepi taṃsabhāgatāya verabhūtānaṃ akusalānaṃ veranidānānaṃ lobhādīnañca sabbhāvā viratīnaṃ uppatti na na bhavissati. Akusalasamuṭṭhitāni ca kāyakammādīni tesaṃ kāyaduccaritādīni verāneva, tehi ca tesaṃ viratiyo honteva, yato naphalabhūtassapi uparimaggattayassa aṭṭhaṅgikatā hoti. Sikkhāvāre ca abhāvetabbatāya phaladhammāpi na sikkhitabbā, nāpi sikkhitasikkhassa uppajjamānā kiriyadhammāti na keci abyākatā sikkhāti uddhaṭā.
ਅਭਿਧਮ੍ਮਭਾਜਨੀਯવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.
੨. ਪਞ੍ਹਪੁਚ੍ਛਕવਣ੍ਣਨਾ
2. Pañhapucchakavaṇṇanā
੭੧੪. ਸਮ੍ਪਤ੍ਤવਿਰਤਿવਸੇਨਾਤਿ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਯਥਾવਿਰਮਿਤਬ੍ਬਤੋ વਿਰਤਿવਸੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
714. Sampattavirativasenāti sampatte paccuppanne ārammaṇe yathāviramitabbato virativasenāti attho.
ਪਞ੍ਹਪੁਚ੍ਛਕવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Pañhapucchakavaṇṇanā niṭṭhitā.
ਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਿਭਙ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Sikkhāpadavibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ • Abhidhammapiṭaka / વਿਭਙ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Vibhaṅgapāḷi / ੧੪. ਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਿਭਙ੍ਗੋ • 14. Sikkhāpadavibhaṅgo
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਸਮ੍ਮੋਹવਿਨੋਦਨੀ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā
੧. ਅਭਿਧਮ੍ਮਭਾਜਨੀਯવਣ੍ਣਨਾ • 1. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
੩. ਪਞ੍ਹਾਪੁਚ੍ਛਕવਣ੍ਣਨਾ • 3. Pañhāpucchakavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / વਿਭਙ੍ਗ-ਅਨੁਟੀਕਾ • Vibhaṅga-anuṭīkā / ੧੪. ਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਿਭਙ੍ਗੋ • 14. Sikkhāpadavibhaṅgo
