Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / પટિસમ્ભિદામગ્ગપાળિ • Paṭisambhidāmaggapāḷi |
૨. સીલમયઞાણનિદ્દેસો
2. Sīlamayañāṇaniddeso
૩૭. કથં સુત્વાન સંવરે પઞ્ઞા સીલમયે ઞાણં? પઞ્ચ સીલાનિ – પરિયન્તપારિસુદ્ધિસીલં, અપરિયન્તપારિસુદ્ધિસીલં, પરિપુણ્ણપારિસુદ્ધિસીલં, અપરામટ્ઠપારિસુદ્ધિસીલં, પટિપ્પસ્સદ્ધિપારિસુદ્ધિસીલન્તિ.
37. Kathaṃ sutvāna saṃvare paññā sīlamaye ñāṇaṃ? Pañca sīlāni – pariyantapārisuddhisīlaṃ, apariyantapārisuddhisīlaṃ, paripuṇṇapārisuddhisīlaṃ, aparāmaṭṭhapārisuddhisīlaṃ, paṭippassaddhipārisuddhisīlanti.
તત્થ કતમં પરિયન્તપારિસુદ્ધિસીલં? અનુપસમ્પન્નાનં પરિયન્તસિક્ખાપદાનં – ઇદં પરિયન્તપારિસુદ્ધિસીલં. કતમં અપરિયન્તપારિસુદ્ધિસીલં? ઉપસમ્પન્નાનં અપરિયન્તસિક્ખાપદાનં – ઇદં અપરિયન્તપારિસુદ્ધિસીલં. કતમં પરિપુણ્ણપારિસુદ્ધિસીલં? પુથુજ્જનકલ્યાણકાનં કુસલધમ્મે યુત્તાનં સેક્ખપરિયન્તે 1 પરિપૂરકારીનં કાયે ચ જીવિતે ચ અનપેક્ખાનં પરિચ્ચત્તજીવિતાનં – ઇદં પરિપુણ્ણપારિસુદ્ધિસીલં. કતમં અપરામટ્ઠપારિસુદ્ધિસીલં? સત્તન્નં સેક્ખાનં – ઇદં અપરામટ્ઠપારિસુદ્ધિસીલં. કતમં પટિપ્પસ્સદ્ધિપારિસુદ્ધિસીલં? તથાગતસાવકાનં ખીણાસવાનં પચ્ચેકબુદ્ધાનં તથાગતાનં અરહન્તાનં સમ્માસમ્બુદ્ધાનં – ઇદં પટિપ્પસ્સદ્ધિપારિસુદ્ધિસીલં.
Tattha katamaṃ pariyantapārisuddhisīlaṃ? Anupasampannānaṃ pariyantasikkhāpadānaṃ – idaṃ pariyantapārisuddhisīlaṃ. Katamaṃ apariyantapārisuddhisīlaṃ? Upasampannānaṃ apariyantasikkhāpadānaṃ – idaṃ apariyantapārisuddhisīlaṃ. Katamaṃ paripuṇṇapārisuddhisīlaṃ? Puthujjanakalyāṇakānaṃ kusaladhamme yuttānaṃ sekkhapariyante 2 paripūrakārīnaṃ kāye ca jīvite ca anapekkhānaṃ pariccattajīvitānaṃ – idaṃ paripuṇṇapārisuddhisīlaṃ. Katamaṃ aparāmaṭṭhapārisuddhisīlaṃ? Sattannaṃ sekkhānaṃ – idaṃ aparāmaṭṭhapārisuddhisīlaṃ. Katamaṃ paṭippassaddhipārisuddhisīlaṃ? Tathāgatasāvakānaṃ khīṇāsavānaṃ paccekabuddhānaṃ tathāgatānaṃ arahantānaṃ sammāsambuddhānaṃ – idaṃ paṭippassaddhipārisuddhisīlaṃ.
૩૮. અત્થિ સીલં પરિયન્તં, અત્થિ સીલં અપરિયન્તં. તત્થ કતમં તં સીલં પરિયન્તં? અત્થિ સીલં લાભપરિયન્તં, અત્થિ સીલં યસપરિયન્તં, અત્થિ સીલં ઞાતિપરિયન્તં, અત્થિ સીલં અઙ્ગપરિયન્તં, અત્થિ સીલં જીવિતપરિયન્તં.
38. Atthi sīlaṃ pariyantaṃ, atthi sīlaṃ apariyantaṃ. Tattha katamaṃ taṃ sīlaṃ pariyantaṃ? Atthi sīlaṃ lābhapariyantaṃ, atthi sīlaṃ yasapariyantaṃ, atthi sīlaṃ ñātipariyantaṃ, atthi sīlaṃ aṅgapariyantaṃ, atthi sīlaṃ jīvitapariyantaṃ.
કતમં તં સીલં લાભપરિયન્તં? ઇધેકચ્ચો લાભહેતુ લાભપચ્ચયા લાભકારણા યથાસમાદિન્નં 3 સિક્ખાપદં વીતિક્કમતિ – ઇદં તં સીલં લાભપરિયન્તં. કતમં તં સીલં યસપરિયન્તં? ઇધેકચ્ચો યસહેતુ યસપચ્ચયા યસકારણા યથાસમાદિન્નં સિક્ખાપદં વીતિક્કમતિ – ઇદં તં સીલં યસપરિયન્તં. કતમં તં સીલં ઞાતિપરિયન્તં? ઇધેકચ્ચો ઞાતિહેતુ ઞાતિપચ્ચયા ઞાતિકારણા યથાસમાદિન્નં સિક્ખાપદં વીતિક્કમતિ – ઇદં તં સીલં ઞાતિપરિયન્તં. કતમં તં સીલં અઙ્ગપરિયન્તં? ઇધેકચ્ચો અઙ્ગહેતુ અઙ્ગપચ્ચયા અઙ્ગકારણા યથાસમાદિન્નં સિક્ખાપદં વીતિક્કમતિ – ઇદં તં સીલં અઙ્ગપરિયન્તં. કતમં તં સીલં જીવિતપરિયન્તં? ઇધેકચ્ચો જીવિતહેતુ જીવિતપચ્ચયા જીવિતકારણા યથાસમાદિન્નં સિક્ખાપદં વીતિક્કમતિ – ઇદં તં સીલં જીવિતપરિયન્તં. એવરૂપાનિ સીલાનિ ખણ્ડાનિ છિદ્દાનિ સબલાનિ કમ્માસાનિ ન ભુજિસ્સાનિ ન વિઞ્ઞુપ્પસત્થાનિ 4 પરામટ્ઠાનિ અસમાધિસંવત્તનિકાનિ 5 ન અવિપ્પટિસારવત્થુકાનિ ન પામોજ્જવત્થુકાનિ ન પીતિવત્થુકાનિ ન પસ્સદ્ધિવત્થુકાનિ ન સુખવત્થુકાનિ ન સમાધિવત્થુકાનિ ન યથાભૂતઞાણદસ્સનવત્થુકાનિ ન એકન્તનિબ્બિદાય ન વિરાગાય ન નિરોધાય ન ઉપસમાય ન અભિઞ્ઞાય ન સમ્બોધાય ન નિબ્બાનાય સંવત્તન્તિ – ઇદં તં સીલં પરિયન્તં.
Katamaṃ taṃ sīlaṃ lābhapariyantaṃ? Idhekacco lābhahetu lābhapaccayā lābhakāraṇā yathāsamādinnaṃ 6 sikkhāpadaṃ vītikkamati – idaṃ taṃ sīlaṃ lābhapariyantaṃ. Katamaṃ taṃ sīlaṃ yasapariyantaṃ? Idhekacco yasahetu yasapaccayā yasakāraṇā yathāsamādinnaṃ sikkhāpadaṃ vītikkamati – idaṃ taṃ sīlaṃ yasapariyantaṃ. Katamaṃ taṃ sīlaṃ ñātipariyantaṃ? Idhekacco ñātihetu ñātipaccayā ñātikāraṇā yathāsamādinnaṃ sikkhāpadaṃ vītikkamati – idaṃ taṃ sīlaṃ ñātipariyantaṃ. Katamaṃ taṃ sīlaṃ aṅgapariyantaṃ? Idhekacco aṅgahetu aṅgapaccayā aṅgakāraṇā yathāsamādinnaṃ sikkhāpadaṃ vītikkamati – idaṃ taṃ sīlaṃ aṅgapariyantaṃ. Katamaṃ taṃ sīlaṃ jīvitapariyantaṃ? Idhekacco jīvitahetu jīvitapaccayā jīvitakāraṇā yathāsamādinnaṃ sikkhāpadaṃ vītikkamati – idaṃ taṃ sīlaṃ jīvitapariyantaṃ. Evarūpāni sīlāni khaṇḍāni chiddāni sabalāni kammāsāni na bhujissāni na viññuppasatthāni 7 parāmaṭṭhāni asamādhisaṃvattanikāni 8 na avippaṭisāravatthukāni na pāmojjavatthukāni na pītivatthukāni na passaddhivatthukāni na sukhavatthukāni na samādhivatthukāni na yathābhūtañāṇadassanavatthukāni na ekantanibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saṃvattanti – idaṃ taṃ sīlaṃ pariyantaṃ.
કતમં તં સીલં અપરિયન્તં? અત્થિ સીલં ન લાભપરિયન્તં , અત્થિ સીલં ન યસપરિયન્તં, અત્થિ સીલં ન ઞાતિપરિયન્તં, અત્થિ સીલં ન અઙ્ગપરિયન્તં, અત્થિ સીલં ન જીવિતપરિયન્તં.
Katamaṃ taṃ sīlaṃ apariyantaṃ? Atthi sīlaṃ na lābhapariyantaṃ , atthi sīlaṃ na yasapariyantaṃ, atthi sīlaṃ na ñātipariyantaṃ, atthi sīlaṃ na aṅgapariyantaṃ, atthi sīlaṃ na jīvitapariyantaṃ.
કતમં તં સીલં ન લાભપરિયન્તં? ઇધેકચ્ચો લાભહેતુ લાભપચ્ચયા લાભકારણા યથાસમાદિન્નં સિક્ખાપદં વીતિક્કમાય ચિત્તમ્પિ ન ઉપ્પાદેતિ, કિં સો વીતિક્કમિસ્સતિ! ઇદં તં સીલં ન લાભપરિયન્તં. કતમં તં સીલં ન યસપરિયન્તં? ઇધેકચ્ચો યસહેતુ યસપચ્ચયા યસકારણા યથાસમાદિન્નં સિક્ખાપદં વીતિક્કમાય ચિત્તમ્પિ ન ઉપ્પાદેતિ , કિં સો વીતિક્કમિસ્સતિ! ઇદં તં સીલં ન યસપરિયન્તં. કતમં તં સીલં ન ઞાતિપરિયન્તં? ઇધેકચ્ચો ઞાતિહેતુ ઞાતિપચ્ચયા ઞાતિકારણા યથાસમાદિન્નં સિક્ખાપદં વીતિક્કમાય ચિત્તમ્પિ ન ઉપ્પાદેતિ, કિં સો વીતિક્કમિસ્સતિ! ઇદં તં સીલં ન ઞાતિપરિયન્તં. કતમં તં સીલં ન અઙ્ગપરિયન્તં? ઇધેકચ્ચો અઙ્ગહેતુ અઙ્ગપચ્ચયા અઙ્ગકારણા યથાસમાદિન્નં સિક્ખાપદં વીતિક્કમાય ચિત્તમ્પિ ન ઉપ્પાદેતિ, કિં સો વીતિક્કમિસ્સતિ! ઇદં તં સીલં ન અઙ્ગપરિયન્તં. કતમં તં સીલં ન જીવિતપરિયન્તં? ઇધેકચ્ચો જીવિતહેતુ જીવિતપચ્ચયા જીવિતકારણા યથાસમાદિન્નં સિક્ખાપદં વીતિક્કમાય ચિત્તમ્પિ ન ઉપ્પાદેતિ, કિં સો વીતિક્કમિસ્સતિ! ઇદં તં સીલં ન જીવિતપરિયન્તં. એવરૂપાનિ સીલાનિ અખણ્ડાનિ અચ્છિદ્દાનિ અસબલાનિ અકમ્માસાનિ ભુજિસ્સાનિ વિઞ્ઞુપ્પસત્થાનિ અપરામટ્ઠાનિ સમાધિસંવત્તનિકાનિ અવિપ્પટિસારવત્થુકાનિ પામોજ્જવત્થુકાનિ પીતિવત્થુકાનિ પસ્સદ્ધિવત્થુકાનિ સુખવત્થુકાનિ સમાધિવત્થુકાનિ યથાભૂતઞાણદસ્સનવત્થુકાનિ એકન્તનિબ્બિદાય વિરાગાય નિરોધાય ઉપસમાય અભિઞ્ઞાય સમ્બોધાય નિબ્બાનાય સંવત્તન્તિ – ઇદં તં સીલં અપરિયન્તં.
Katamaṃ taṃ sīlaṃ na lābhapariyantaṃ? Idhekacco lābhahetu lābhapaccayā lābhakāraṇā yathāsamādinnaṃ sikkhāpadaṃ vītikkamāya cittampi na uppādeti, kiṃ so vītikkamissati! Idaṃ taṃ sīlaṃ na lābhapariyantaṃ. Katamaṃ taṃ sīlaṃ na yasapariyantaṃ? Idhekacco yasahetu yasapaccayā yasakāraṇā yathāsamādinnaṃ sikkhāpadaṃ vītikkamāya cittampi na uppādeti , kiṃ so vītikkamissati! Idaṃ taṃ sīlaṃ na yasapariyantaṃ. Katamaṃ taṃ sīlaṃ na ñātipariyantaṃ? Idhekacco ñātihetu ñātipaccayā ñātikāraṇā yathāsamādinnaṃ sikkhāpadaṃ vītikkamāya cittampi na uppādeti, kiṃ so vītikkamissati! Idaṃ taṃ sīlaṃ na ñātipariyantaṃ. Katamaṃ taṃ sīlaṃ na aṅgapariyantaṃ? Idhekacco aṅgahetu aṅgapaccayā aṅgakāraṇā yathāsamādinnaṃ sikkhāpadaṃ vītikkamāya cittampi na uppādeti, kiṃ so vītikkamissati! Idaṃ taṃ sīlaṃ na aṅgapariyantaṃ. Katamaṃ taṃ sīlaṃ na jīvitapariyantaṃ? Idhekacco jīvitahetu jīvitapaccayā jīvitakāraṇā yathāsamādinnaṃ sikkhāpadaṃ vītikkamāya cittampi na uppādeti, kiṃ so vītikkamissati! Idaṃ taṃ sīlaṃ na jīvitapariyantaṃ. Evarūpāni sīlāni akhaṇḍāni acchiddāni asabalāni akammāsāni bhujissāni viññuppasatthāni aparāmaṭṭhāni samādhisaṃvattanikāni avippaṭisāravatthukāni pāmojjavatthukāni pītivatthukāni passaddhivatthukāni sukhavatthukāni samādhivatthukāni yathābhūtañāṇadassanavatthukāni ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattanti – idaṃ taṃ sīlaṃ apariyantaṃ.
૩૯. કિં સીલં? કતિ સીલાનિ? કિં સમુટ્ઠાનં સીલં? કતિ ધમ્મસમોધાનં સીલં?
39. Kiṃ sīlaṃ? Kati sīlāni? Kiṃ samuṭṭhānaṃ sīlaṃ? Kati dhammasamodhānaṃ sīlaṃ?
કિં સીલન્તિ ચેતના સીલં, ચેતસિકં સીલં, સંવરો સીલં, અવીતિક્કમો સીલં. કતિ સીલાનીતિ તીણિ સીલાનિ – કુસલસીલં, અકુસલસીલં, અબ્યાકતસીલં.કિં સમુટ્ઠાનં સીલન્તિ કુસલચિત્તસમુટ્ઠાનં કુસલસીલં , અકુસલચિત્તસમુટ્ઠાનં અકુસલસીલં, અબ્યાકતચિત્તસમુટ્ઠાનં અબ્યાકતસીલં. કતિ ધમ્મસમોધાનં સીલન્તિ સંવરસમોધાનં સીલં, અવીતિક્કમસમોધાનં સીલં, તથાભાવે જાતચેતનાસમોધાનં સીલં.
Kiṃ sīlanti cetanā sīlaṃ, cetasikaṃ sīlaṃ, saṃvaro sīlaṃ, avītikkamo sīlaṃ. Kati sīlānīti tīṇi sīlāni – kusalasīlaṃ, akusalasīlaṃ, abyākatasīlaṃ.Kiṃ samuṭṭhānaṃ sīlanti kusalacittasamuṭṭhānaṃ kusalasīlaṃ , akusalacittasamuṭṭhānaṃ akusalasīlaṃ, abyākatacittasamuṭṭhānaṃ abyākatasīlaṃ. Kati dhammasamodhānaṃ sīlanti saṃvarasamodhānaṃ sīlaṃ, avītikkamasamodhānaṃ sīlaṃ, tathābhāve jātacetanāsamodhānaṃ sīlaṃ.
૪૦. પાણાતિપાતં સંવરટ્ઠેન સીલં, અવીતિક્કમટ્ઠેન સીલં. અદિન્નાદાનં સંવરટ્ઠેન સીલં, અવીતિક્કમટ્ઠેન સીલં. કામેસુમિચ્છાચારં સંવરટ્ઠેન સીલં, અવીતિક્કમટ્ઠેન સીલં. મુસાવાદં સંવરટ્ઠેન સીલં, અવીતિક્કમટ્ઠેન સીલં. પિસુણં વાચં 9 સંવરટ્ઠેન સીલં, અવીતિક્કમટ્ઠેન સીલં. ફરુસં વાચં 10 સંવરટ્ઠેન સીલં, અવીતિક્કમટ્ઠેન સીલં. સમ્ફપ્પલાપં સંવરટ્ઠેન સીલં, અવીતિક્કમટ્ઠેન સીલં . અભિજ્ઝં સંવરટ્ઠેન સીલં, અવીતિક્કમટ્ઠેન સીલં. બ્યાપાદં સંવરટ્ઠેન સીલં, અવીતિક્કમટ્ઠેન સીલં. મિચ્છાદિટ્ઠિં સંવરટ્ઠેન સીલં, અવીતિક્કમટ્ઠેન સીલં.
40. Pāṇātipātaṃ saṃvaraṭṭhena sīlaṃ, avītikkamaṭṭhena sīlaṃ. Adinnādānaṃ saṃvaraṭṭhena sīlaṃ, avītikkamaṭṭhena sīlaṃ. Kāmesumicchācāraṃ saṃvaraṭṭhena sīlaṃ, avītikkamaṭṭhena sīlaṃ. Musāvādaṃ saṃvaraṭṭhena sīlaṃ, avītikkamaṭṭhena sīlaṃ. Pisuṇaṃ vācaṃ 11 saṃvaraṭṭhena sīlaṃ, avītikkamaṭṭhena sīlaṃ. Pharusaṃ vācaṃ 12 saṃvaraṭṭhena sīlaṃ, avītikkamaṭṭhena sīlaṃ. Samphappalāpaṃ saṃvaraṭṭhena sīlaṃ, avītikkamaṭṭhena sīlaṃ . Abhijjhaṃ saṃvaraṭṭhena sīlaṃ, avītikkamaṭṭhena sīlaṃ. Byāpādaṃ saṃvaraṭṭhena sīlaṃ, avītikkamaṭṭhena sīlaṃ. Micchādiṭṭhiṃ saṃvaraṭṭhena sīlaṃ, avītikkamaṭṭhena sīlaṃ.
૪૧. નેક્ખમ્મેન કામચ્છન્દં સંવરટ્ઠેન સીલં, અવીતિક્કમટ્ઠેન સીલં. અબ્યાપાદેન બ્યાપાદં સંવરટ્ઠેન સીલં, અવીતિક્કમટ્ઠેન સીલં. આલોકસઞ્ઞાય થિનમિદ્ધં…પે॰… અવિક્ખેપટ્ઠેન ઉદ્ધચ્ચં… ધમ્મવવત્થાનેન વિચિકિચ્છં… ઞાણેન અવિજ્જં… પામોજ્જેન અરતિં….
41. Nekkhammena kāmacchandaṃ saṃvaraṭṭhena sīlaṃ, avītikkamaṭṭhena sīlaṃ. Abyāpādena byāpādaṃ saṃvaraṭṭhena sīlaṃ, avītikkamaṭṭhena sīlaṃ. Ālokasaññāya thinamiddhaṃ…pe… avikkhepaṭṭhena uddhaccaṃ… dhammavavatthānena vicikicchaṃ… ñāṇena avijjaṃ… pāmojjena aratiṃ….
પઠમેન ઝાનેન 13 નીવરણે…પે॰… દુતિયેન ઝાનેન વિતક્કવિચારે… તતિયેન ઝાનેન પીતિં… ચતુત્થેન ઝાનેન સુખદુક્ખં… આકાસાનઞ્ચાયતનસમાપત્તિયા રૂપસઞ્ઞં પટિઘસઞ્ઞં નાનત્તસઞ્ઞં… વિઞ્ઞાણઞ્ચાયતનસમાપત્તિયા આકાસાનઞ્ચાયતનસઞ્ઞં… આકિઞ્ચઞ્ઞાયતનસમાપત્તિયા વિઞ્ઞાણઞ્ચાયતનસઞ્ઞં… નેવસઞ્ઞાનાસઞ્ઞાયતનસમાપત્તિયા આકિઞ્ચઞ્ઞાયતનસઞ્ઞં.
Paṭhamena jhānena 14 nīvaraṇe…pe… dutiyena jhānena vitakkavicāre… tatiyena jhānena pītiṃ… catutthena jhānena sukhadukkhaṃ… ākāsānañcāyatanasamāpattiyā rūpasaññaṃ paṭighasaññaṃ nānattasaññaṃ… viññāṇañcāyatanasamāpattiyā ākāsānañcāyatanasaññaṃ… ākiñcaññāyatanasamāpattiyā viññāṇañcāyatanasaññaṃ… nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā ākiñcaññāyatanasaññaṃ.
અનિચ્ચાનુપસ્સનાય નિચ્ચસઞ્ઞં…પે॰… દુક્ખાનુપસ્સનાય સુખસઞ્ઞં… અનત્તા અનુપસ્સનાય અત્તસઞ્ઞં… નિબ્બિદાનુપસ્સનાય નન્દિં… વિરાગાનુપસ્સનાય રાગં… નિરોધા અનુપસ્સનાય સમુદયં… પટિનિસ્સગ્ગાનુપસ્સનાય આદાનં… ખયાનુપસ્સનાય ઘનસઞ્ઞં… વયાનુપસ્સનાય આયૂહનં.. વિપરિણામાનુપસ્સનાય ધુવસઞ્ઞં… અનિમિત્તાનુપસ્સનાય નિમિત્તં…. અપ્પણિહિતાનુપસ્સનાય પણિધિં… સુઞ્ઞતાનુપસ્સનાય અભિનિવેસં… અધિપઞ્ઞાધમ્મવિપસ્સનાય સારાદાનાભિનિવેસં… યથાભૂતઞાણદસ્સનેન સમ્મોહાભિનિવેસં… આદીનવાનુપસ્સનાય આલયાભિનિવેસં… પટિસઙ્ખાનુપસ્સનાય અપ્પટિસઙ્ખં… વિવટ્ટનાનુપસ્સનાય સઞ્ઞોગાભિનિવેસં….
Aniccānupassanāya niccasaññaṃ…pe… dukkhānupassanāya sukhasaññaṃ… anattā anupassanāya attasaññaṃ… nibbidānupassanāya nandiṃ… virāgānupassanāya rāgaṃ… nirodhā anupassanāya samudayaṃ… paṭinissaggānupassanāya ādānaṃ… khayānupassanāya ghanasaññaṃ… vayānupassanāya āyūhanaṃ.. vipariṇāmānupassanāya dhuvasaññaṃ… animittānupassanāya nimittaṃ…. appaṇihitānupassanāya paṇidhiṃ… suññatānupassanāya abhinivesaṃ… adhipaññādhammavipassanāya sārādānābhinivesaṃ… yathābhūtañāṇadassanena sammohābhinivesaṃ… ādīnavānupassanāya ālayābhinivesaṃ… paṭisaṅkhānupassanāya appaṭisaṅkhaṃ… vivaṭṭanānupassanāya saññogābhinivesaṃ….
સોતાપત્તિમગ્ગેન દિટ્ઠેકટ્ઠે કિલેસે…પે॰… સકદાગામિમગ્ગેન ઓળારિકે કિલેસે… અનાગામિમગ્ગેન અણુસહગતે કિલેસે… અરહત્તમગ્ગેન સબ્બકિલેસે સંવરટ્ઠેન સીલં, અવીતિક્કમટ્ઠેન સીલં.
Sotāpattimaggena diṭṭhekaṭṭhe kilese…pe… sakadāgāmimaggena oḷārike kilese… anāgāmimaggena aṇusahagate kilese… arahattamaggena sabbakilese saṃvaraṭṭhena sīlaṃ, avītikkamaṭṭhena sīlaṃ.
પઞ્ચ સીલાનિ – પાણાતિપાતસ્સ પહાનં સીલં, વેરમણી સીલં, ચેતના સીલં, સંવરો સીલં, અવીતિક્કમો સીલં. એવરૂપાનિ સીલાનિ ચિત્તસ્સ અવિપ્પટિસારાય સંવત્તન્તિ, પામોજ્જાય સંવત્તન્તિ, પીતિયા સંવત્તન્તિ, પસ્સદ્ધિયા સંવત્તન્તિ, સોમનસ્સાય સંવત્તન્તિ, આસેવનાય સંવત્તન્તિ, ભાવનાય સંવત્તન્તિ, બહુલીકમ્માય સંવત્તન્તિ, અલઙ્કારાય સંવત્તન્તિ, પરિક્ખારાય સંવત્તન્તિ, પરિવારાય સંવત્તન્તિ, પારિપૂરિયા સંવત્તન્તિ, એકન્તનિબ્બિદાય વિરાગાય નિરોધાય ઉપસમાય અભિઞ્ઞાય સમ્બોધાય નિબ્બાનાય સંવત્તન્તિ.
Pañca sīlāni – pāṇātipātassa pahānaṃ sīlaṃ, veramaṇī sīlaṃ, cetanā sīlaṃ, saṃvaro sīlaṃ, avītikkamo sīlaṃ. Evarūpāni sīlāni cittassa avippaṭisārāya saṃvattanti, pāmojjāya saṃvattanti, pītiyā saṃvattanti, passaddhiyā saṃvattanti, somanassāya saṃvattanti, āsevanāya saṃvattanti, bhāvanāya saṃvattanti, bahulīkammāya saṃvattanti, alaṅkārāya saṃvattanti, parikkhārāya saṃvattanti, parivārāya saṃvattanti, pāripūriyā saṃvattanti, ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattanti.
એવરૂપાનં સીલાનં સંવરપારિસુદ્ધિ અધિસીલં, સંવરપારિસુદ્ધિયા ઠિતં ચિત્તં ન વિક્ખેપં ગચ્છતિ, અવિક્ખેપપારિસુદ્ધિ અધિચિત્તં સંવરપારિસુદ્ધિં સમ્મા પસ્સતિ, અવિક્ખેપપારિસુદ્ધિં સમ્મા પસ્સતિ. દસ્સનપારિસુદ્ધિ અધિપઞ્ઞા. યો તત્થ સંવરટ્ઠો, અયં અધિસીલસિક્ખા . યો તત્થ અવિક્ખેપટ્ઠો, અયં અધિચિત્તસિક્ખા. યો તત્થ દસ્સનટ્ઠો, અયં અધિપઞ્ઞાસિક્ખા.
Evarūpānaṃ sīlānaṃ saṃvarapārisuddhi adhisīlaṃ, saṃvarapārisuddhiyā ṭhitaṃ cittaṃ na vikkhepaṃ gacchati, avikkhepapārisuddhi adhicittaṃ saṃvarapārisuddhiṃ sammā passati, avikkhepapārisuddhiṃ sammā passati. Dassanapārisuddhi adhipaññā. Yo tattha saṃvaraṭṭho, ayaṃ adhisīlasikkhā . Yo tattha avikkhepaṭṭho, ayaṃ adhicittasikkhā. Yo tattha dassanaṭṭho, ayaṃ adhipaññāsikkhā.
ઇમા તિસ્સો સિક્ખાયો આવજ્જન્તો સિક્ખતિ, જાનન્તો સિક્ખતિ, પસ્સન્તો સિક્ખતિ, પચ્ચવેક્ખન્તો સિક્ખતિ, ચિત્તં અધિટ્ઠહન્તો સિક્ખતિ, સદ્ધાય અધિમુચ્ચન્તો સિક્ખતિ, વીરિયં પગ્ગણ્હન્તો સિક્ખતિ, સતિં ઉપટ્ઠપેન્તો સિક્ખતિ, ચિત્તં સમાદહન્તો સિક્ખતિ, પઞ્ઞાય પજાનન્તો સિક્ખતિ, અભિઞ્ઞેય્યં અભિજાનન્તો સિક્ખતિ, પરિઞ્ઞેય્યં પરિજાનન્તો સિક્ખતિ, પહાતબ્બં પજહન્તો સિક્ખતિ, સચ્છિકાતબ્બં સચ્છિકરોન્તો સિક્ખતિ, ભાવેતબ્બં ભાવેન્તો સિક્ખતિ.
Imā tisso sikkhāyo āvajjanto sikkhati, jānanto sikkhati, passanto sikkhati, paccavekkhanto sikkhati, cittaṃ adhiṭṭhahanto sikkhati, saddhāya adhimuccanto sikkhati, vīriyaṃ paggaṇhanto sikkhati, satiṃ upaṭṭhapento sikkhati, cittaṃ samādahanto sikkhati, paññāya pajānanto sikkhati, abhiññeyyaṃ abhijānanto sikkhati, pariññeyyaṃ parijānanto sikkhati, pahātabbaṃ pajahanto sikkhati, sacchikātabbaṃ sacchikaronto sikkhati, bhāvetabbaṃ bhāvento sikkhati.
પઞ્ચ સીલાનિ – અદિન્નાદાનસ્સ…પે॰… કામેસુમિચ્છાચારસ્સ… મુસાવાદસ્સ… પિસુણાય વાચાય… ફરુસાય વાચાય… સમ્ફપ્પલાપસ્સ… અભિજ્ઝાય… બ્યાપાદસ્સ… મિચ્છાદિટ્ઠિયા… ભાવેતબ્બં ભાવેન્તો સિક્ખન્તિ.
Pañca sīlāni – adinnādānassa…pe… kāmesumicchācārassa… musāvādassa… pisuṇāya vācāya… pharusāya vācāya… samphappalāpassa… abhijjhāya… byāpādassa… micchādiṭṭhiyā… bhāvetabbaṃ bhāvento sikkhanti.
નેક્ખમ્મેન કામચ્છન્દસ્સ…પે॰… અબ્યાપાદેન બ્યાપાદસ્સ… આલોકસઞ્ઞાય થિનમિદ્ધસ્સ… અવિક્ખેપેન ઉદ્ધચ્ચસ્સ… … ધમ્મવવત્થાનેન વિચિકિચ્છાય… ઞાણેન અવિજ્જાય… પામોજ્જેન અરતિયા… ભાવેતબ્બં ભાવેન્તો સિક્ખતિ.
Nekkhammena kāmacchandassa…pe… abyāpādena byāpādassa… ālokasaññāya thinamiddhassa… avikkhepena uddhaccassa… … dhammavavatthānena vicikicchāya… ñāṇena avijjāya… pāmojjena aratiyā… bhāvetabbaṃ bhāvento sikkhati.
પઠમેન ઝાનેન નીવરણાનં…પે॰… દુતિયેન ઝાનેન વિતક્કવિચારાનં… તતિયેન ઝાનેન પીતિયા… ચતુત્થેન ઝાનેન સુખદુક્ખાનં… આકાસાનઞ્ચાયતનસમાપત્તિયા રૂપસઞ્ઞાય પટિઘસઞ્ઞાય નાનત્તસઞ્ઞાય… વિઞ્ઞાણઞ્ચાયતનસમાપત્તિયા આકાસાનઞ્ચાયતનસઞ્ઞાય… આકિઞ્ચઞ્ઞાયતનસમાપત્તિયા વિઞ્ઞાણઞ્ચાયતનસઞ્ઞાય… નેવસઞ્ઞાનાસઞ્ઞાયતનસમાપત્તિયા આકિઞ્ચઞ્ઞાયતનસઞ્ઞાય… ભાવેતબ્બં ભાવેન્તો સિક્ખતિ.
Paṭhamena jhānena nīvaraṇānaṃ…pe… dutiyena jhānena vitakkavicārānaṃ… tatiyena jhānena pītiyā… catutthena jhānena sukhadukkhānaṃ… ākāsānañcāyatanasamāpattiyā rūpasaññāya paṭighasaññāya nānattasaññāya… viññāṇañcāyatanasamāpattiyā ākāsānañcāyatanasaññāya… ākiñcaññāyatanasamāpattiyā viññāṇañcāyatanasaññāya… nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā ākiñcaññāyatanasaññāya… bhāvetabbaṃ bhāvento sikkhati.
અનિચ્ચાનુપસ્સનાય નિચ્ચસઞ્ઞાય…પે॰… દુક્ખાનુપસ્સનાય સુખસઞ્ઞાય… અનત્તાનુપસ્સનાય અત્તસઞ્ઞાય… નિબ્બિદાનુપસ્સનાય નન્દિયા… વિરાગાનુપસ્સનાય રાગસ્સ… નિરોધાનુપસ્સનાય સમુદયસ્સ… પટિનિસ્સગ્ગાનુપસ્સનાય આદાનસ્સ… ખયાનુપસ્સનાય ઘનસઞ્ઞાય… વયાનુપસ્સનાય આયૂહનસ્સ… વિપરિણામાનુપસ્સનાય ધુવસઞ્ઞાય… અનિમિત્તાનુપસ્સનાય નિમિત્તસ્સ… અપ્પણિહિતાનુપસ્સનાય પણિધિયા… સુઞ્ઞતાનુપસ્સનાય અભિનિવેસસ્સ… અધિપઞ્ઞાધમ્મવિપસ્સનાય સારાગાભિનિવેસસ્સ… યથાભૂતઞાણદસ્સનેન સમ્મોહાભિનિવેસસ્સ… આદીનવાનુપસ્સનાય આલયાભિનિવેસસ્સ… પટિસઙ્ખાનુપસ્સનાય અપ્પટિસઙ્ખાય… વિવટ્ટનાનુપસ્સનાય સઞ્ઞોગાભિનિવેસસ્સ ભાવેતબ્બં ભાવેન્તો સિક્ખતિ.
Aniccānupassanāya niccasaññāya…pe… dukkhānupassanāya sukhasaññāya… anattānupassanāya attasaññāya… nibbidānupassanāya nandiyā… virāgānupassanāya rāgassa… nirodhānupassanāya samudayassa… paṭinissaggānupassanāya ādānassa… khayānupassanāya ghanasaññāya… vayānupassanāya āyūhanassa… vipariṇāmānupassanāya dhuvasaññāya… animittānupassanāya nimittassa… appaṇihitānupassanāya paṇidhiyā… suññatānupassanāya abhinivesassa… adhipaññādhammavipassanāya sārāgābhinivesassa… yathābhūtañāṇadassanena sammohābhinivesassa… ādīnavānupassanāya ālayābhinivesassa… paṭisaṅkhānupassanāya appaṭisaṅkhāya… vivaṭṭanānupassanāya saññogābhinivesassa bhāvetabbaṃ bhāvento sikkhati.
સોતાપત્તિમગ્ગેન દિટ્ઠેકટ્ઠાનં કિલેસાનં…પે॰… સકદાગામિમગ્ગેન ઓળારિકાનં કિલેસાનં… અનાગામિમગ્ગેન અનુસહગતાનં કિલેસાનં… અરહત્તમગ્ગેન સબ્બકિલેસાનં પહાનં સીલં, વેરમણી સીલં, ચેતના સીલં, સંવરો સીલં, અવીતિક્કમો સીલં. એવરૂપાનિ સીલાનિ ચિત્તસ્સ અવિપ્પટિસારાય સંવત્તન્તિ, પામોજ્જાય સંવત્તન્તિ, પીતિયા સંવત્તન્તિ, પસ્સદ્ધિયા સંવત્તન્તિ, સોમનસ્સાય સંવત્તન્તિ, આસેવનાય સંવત્તન્તિ, ભાવનાય સંવત્તન્તિ, બહુલીકમ્માય સંવત્તન્તિ, અલઙ્કારાય સંવત્તન્તિ, પરિક્ખારાય સંવત્તન્તિ, પરિવારાય સંવત્તન્તિ, પારિપૂરિયા સંવત્તન્તિ, એકન્તનિબ્બિદાય વિરાગાય નિરોધાય ઉપસમાય અભિઞ્ઞાય સમ્બોધાય નિબ્બાનાય સંવત્તન્તિ.
Sotāpattimaggena diṭṭhekaṭṭhānaṃ kilesānaṃ…pe… sakadāgāmimaggena oḷārikānaṃ kilesānaṃ… anāgāmimaggena anusahagatānaṃ kilesānaṃ… arahattamaggena sabbakilesānaṃ pahānaṃ sīlaṃ, veramaṇī sīlaṃ, cetanā sīlaṃ, saṃvaro sīlaṃ, avītikkamo sīlaṃ. Evarūpāni sīlāni cittassa avippaṭisārāya saṃvattanti, pāmojjāya saṃvattanti, pītiyā saṃvattanti, passaddhiyā saṃvattanti, somanassāya saṃvattanti, āsevanāya saṃvattanti, bhāvanāya saṃvattanti, bahulīkammāya saṃvattanti, alaṅkārāya saṃvattanti, parikkhārāya saṃvattanti, parivārāya saṃvattanti, pāripūriyā saṃvattanti, ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattanti.
૪૨. એવરૂપાનં સીલાનં સંવરપારિસુદ્ધિ અધિસીલં. સંવરપારિસુદ્ધિયા ઠિતં ચિત્તં અવિક્ખેપં ગચ્છતિ, અવિક્ખેપપારિસુદ્ધિ અધિચિત્તં. સંવરપારિસુદ્ધિં સમ્મા પસ્સતિ, અવિક્ખેપપારિસુદ્ધિં સમ્મા પસ્સતિ. દસ્સનપારિસુદ્ધિ અધિપઞ્ઞા. યો તત્થ સંવરટ્ઠો, અયં અધિસીલસિક્ખા. યો તત્થ અવિક્ખેપટ્ઠો, અયં અધિચિત્તસિક્ખા. યો તત્થ દસ્સનટ્ઠો, અયં અધિપઞ્ઞાસિક્ખા. ઇમા તિસ્સો સિક્ખાયો આવજ્જન્તો સિક્ખતિ, જાનન્તો સિક્ખતિ, પસ્સન્તો સિક્ખતિ, પચ્ચવેક્ખન્તો સિક્ખતિ, ચિત્તં અધિટ્ઠહન્તો સિક્ખતિ, સદ્ધાય અધિમુચ્ચન્તો સિક્ખતિ, વીરિયં પગ્ગણ્હન્તો સિક્ખતિ, સતિં ઉપટ્ઠપેન્તો સિક્ખતિ, ચિત્તં સમાદહન્તો સિક્ખતિ, પઞ્ઞાય પજાનન્તો સિક્ખતિ, અભિઞ્ઞેય્યં અભિજાનન્તો સિક્ખતિ, પરિઞ્ઞેય્યં પરિજાનન્તો સિક્ખતિ પહાતબ્બં પજહન્તો સિક્ખતિ, સચ્છિકાતબ્બં સચ્છિકરોન્તો સિક્ખતિ, ભાવેતબ્બં ભાવેન્તો સિક્ખતિ. તં ઞાતટ્ઠેન ઞાણં પજાનનટ્ઠેન પઞ્ઞા. તેન વુચ્ચતિ – ‘‘સુત્વાન સંવરે પઞ્ઞા સીલમયે ઞાણં’’.
42. Evarūpānaṃ sīlānaṃ saṃvarapārisuddhi adhisīlaṃ. Saṃvarapārisuddhiyā ṭhitaṃ cittaṃ avikkhepaṃ gacchati, avikkhepapārisuddhi adhicittaṃ. Saṃvarapārisuddhiṃ sammā passati, avikkhepapārisuddhiṃ sammā passati. Dassanapārisuddhi adhipaññā. Yo tattha saṃvaraṭṭho, ayaṃ adhisīlasikkhā. Yo tattha avikkhepaṭṭho, ayaṃ adhicittasikkhā. Yo tattha dassanaṭṭho, ayaṃ adhipaññāsikkhā. Imā tisso sikkhāyo āvajjanto sikkhati, jānanto sikkhati, passanto sikkhati, paccavekkhanto sikkhati, cittaṃ adhiṭṭhahanto sikkhati, saddhāya adhimuccanto sikkhati, vīriyaṃ paggaṇhanto sikkhati, satiṃ upaṭṭhapento sikkhati, cittaṃ samādahanto sikkhati, paññāya pajānanto sikkhati, abhiññeyyaṃ abhijānanto sikkhati, pariññeyyaṃ parijānanto sikkhati pahātabbaṃ pajahanto sikkhati, sacchikātabbaṃ sacchikaronto sikkhati, bhāvetabbaṃ bhāvento sikkhati. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘sutvāna saṃvare paññā sīlamaye ñāṇaṃ’’.
સીલમયઞાણનિદ્દેસો દુતિયો.
Sīlamayañāṇaniddeso dutiyo.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ખુદ્દકનિકાય (અટ્ઠકથા) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / પટિસમ્ભિદામગ્ગ-અટ્ઠકથા • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / ૨. સીલમયઞાણનિદ્દેસવણ્ણના • 2. Sīlamayañāṇaniddesavaṇṇanā