Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਜਾਤਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Jātaka-aṭṭhakathā |
[੮੬] ੬. ਸੀਲવੀਮਂਸਕਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ
[86] 6. Sīlavīmaṃsakajātakavaṇṇanā
ਸੀਲਂ ਕਿਰੇવ ਕਲ੍ਯਾਣਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤવਨੇ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਏਕਂ ਸੀਲવੀਮਂਸਕਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ। ਸੋ ਕਿਰ ਕੋਸਲਰਾਜਾਨਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜੀવਤਿ ਤਿਸਰਣਂ ਗਤੋ ਅਖਣ੍ਡਪਞ੍ਚਸੀਲੋ ਤਿਣ੍ਣਂ વੇਦਾਨਂ ਪਾਰਗੂ। ਰਾਜਾ ‘‘ਅਯਂ ਸੀਲવਾ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਅਤਿਰੇਕਸਮ੍ਮਾਨਂ ਕਰੋਤਿ। ਸੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ ‘‘ਅਯਂ ਰਾਜਾ ਮਯ੍ਹਂ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਹਿ ਅਤਿਰੇਕਸਮ੍ਮਾਨਂ ਕਰੋਤਿ, ਅਤਿવਿਯ ਮਂ ਗਰੁਂ ਕਤ੍વਾ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਏਸ ਮਮ ਜਾਤਿਗੋਤ੍ਤਕੁਲਪ੍ਪਦੇਸਸਿਪ੍ਪਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਇਮਂ ਸਮ੍ਮਾਨਂ ਕਰੋਤਿ, ਉਦਾਹੁ ਸੀਲਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ, વੀਮਂਸਿਸ੍ਸਾਮਿ ਤਾવਾ’’ਤਿ। ਸੋ ਏਕਦਿવਸਂ ਰਾਜੂਪਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਘਰਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਏਕਸ੍ਸ ਹੇਰਞ੍ਞਿਕਸ੍ਸ ਫਲਕਤੋ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ਏਕਂ ਕਹਾਪਣਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਅਗਮਾਸਿ, ਹੇਰਞ੍ਞਿਕੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ ਗਰੁਭਾવੇਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅવਤ੍વਾ ਨਿਸੀਦਿ। ਪੁਨਦਿવਸੇ ਦ੍વੇ ਕਹਾਪਣੇ ਗਣ੍ਹਿ, ਹੇਰਞ੍ਞਿਕੋ ਤਥੇવ ਅਧਿવਾਸੇਸਿ। ਤਤਿਯਦਿવਸੇ ਕਹਾਪਣਮੁਟ੍ਠਿਂ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ, ਅਥ ਨਂ ਹੇਰਞ੍ਞਿਕੋ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਤੇ ਤਤਿਯੋ ਦਿવਸੋ ਰਾਜਕੁਟੁਮ੍ਬਂ વਿਲੁਮ੍ਪਨ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ‘‘ਰਾਜਕੁਟੁਮ੍ਬવਿਲੁਮ੍ਪਕਚੋਰੋ ਮੇ ਗਹਿਤੋ’’ਤਿ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ વਿਰવਿ। ਅਥ ਨਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ‘‘ਚਿਰਂਦਾਨਿ ਤ੍વਂ ਸੀਲવਾ વਿਯ વਿਚਰੀ’’ਤਿ ਦ੍વੇ ਤਯੋ ਪਹਾਰੇ ਦਤ੍વਾ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਰਞ੍ਞੋ ਦਸ੍ਸੇਸੁਂ।
Sīlaṃkireva kalyāṇanti idaṃ satthā jetavane viharanto ekaṃ sīlavīmaṃsakaṃ brāhmaṇaṃ ārabbha kathesi. So kira kosalarājānaṃ nissāya jīvati tisaraṇaṃ gato akhaṇḍapañcasīlo tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū. Rājā ‘‘ayaṃ sīlavā’’ti tassa atirekasammānaṃ karoti. So cintesi ‘‘ayaṃ rājā mayhaṃ aññehi brāhmaṇehi atirekasammānaṃ karoti, ativiya maṃ garuṃ katvā passati, kiṃ nu kho esa mama jātigottakulappadesasippasampattiṃ nissāya imaṃ sammānaṃ karoti, udāhu sīlasampattiṃ, vīmaṃsissāmi tāvā’’ti. So ekadivasaṃ rājūpaṭṭhānaṃ gantvā gharaṃ āgacchanto ekassa heraññikassa phalakato anāpucchitvā ekaṃ kahāpaṇaṃ gahetvā agamāsi, heraññiko brāhmaṇe garubhāvena kiñci avatvā nisīdi. Punadivase dve kahāpaṇe gaṇhi, heraññiko tatheva adhivāsesi. Tatiyadivase kahāpaṇamuṭṭhiṃ aggahesi, atha naṃ heraññiko ‘‘ajja te tatiyo divaso rājakuṭumbaṃ vilumpantassā’’ti ‘‘rājakuṭumbavilumpakacoro me gahito’’ti tikkhattuṃ viravi. Atha naṃ manussā ito cito ca āgantvā ‘‘ciraṃdāni tvaṃ sīlavā viya vicarī’’ti dve tayo pahāre datvā bandhitvā rañño dassesuṃ.
ਰਾਜਾ વਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੀ ਹੁਤ੍વਾ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਏવਰੂਪਂ ਦੁਸ੍ਸੀਲਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਸੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ‘‘ਗਚ੍ਛਥ, ਤਸ੍ਸ ਰਾਜਾਣਂ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ ਆਹ। ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ‘‘ਨਾਹਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਚੋਰੋ’’ਤਿ ਆਹ। ਅਥ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਰਾਜਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕਸ੍ਸ ਫਲਕਤੋ ਕਹਾਪਣੇ ਗਣ੍ਹੀ’’ਤਿ? ‘‘ਏਤਂ ਮਯਾ ਤਯਿ ਮਮ ਅਤਿਸਮ੍ਮਾਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇ ‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਰਾਜਾ ਮਮ ਜਾਤਿਆਦੀਨਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਤਿਸਮ੍ਮਾਨਂ ਕਰੋਤਿ, ਉਦਾਹੁ ਸੀਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯਾ’ਤਿ વੀਮਂਸਨਤ੍ਥਾਯ ਕਤਂ, ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਮਯਾ ਏਕਂਸੇਨ ਞਾਤਂ। ਯਥਾ ਸੀਲਮੇવ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਤਯਾ ਮਮ ਸਮ੍ਮਾਨੋ ਕਤੋ, ਨ ਜਾਤਿਆਦੀਨਿ। ਤਥਾ ਹਿ ਮੇ ਇਦਾਨਿ ਰਾਜਾਣਂ ਕਾਰੇਸਿ, ਸ੍વਾਹਂ ਇਮਿਨਾ ਕਾਰਣੇਨ ‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ ਸੀਲਮੇવ ਉਤ੍ਤਮਂ ਸੀਲਂ ਪਮੁਖ’ਨ੍ਤਿ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ ਗਤੋ। ਇਮਸ੍ਸ ਪਨਾਹਂ ਸੀਲਸ੍ਸ ਅਨੁਚ੍ਛવਿਕਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਗੇਹੇ ਠਿਤੋ ਕਿਲੇਸੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਿ ਕਾਤੁਂ, ਅਜ੍ਜੇવ ਜੇਤવਨਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਮੇ ਦੇਥ, ਦੇવਾ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਰਾਜਾਨਂ ਅਨੁਜਾਨਾਪੇਤ੍વਾ ਜੇਤવਨਾਭਿਮੁਖੋ ਪਾਯਾਸਿ।
Rājā vippaṭisārī hutvā ‘‘kasmā, brāhmaṇa, evarūpaṃ dussīlakammaṃ karosī’’ti vatvā ‘‘gacchatha, tassa rājāṇaṃ karothā’’ti āha. Brāhmaṇo ‘‘nāhaṃ, mahārāja, coro’’ti āha. Atha ‘‘kasmā rājakuṭumbikassa phalakato kahāpaṇe gaṇhī’’ti? ‘‘Etaṃ mayā tayi mama atisammānaṃ karonte ‘kiṃ nu kho rājā mama jātiādīni nissāya atisammānaṃ karoti, udāhu sīlaṃ nissāyā’ti vīmaṃsanatthāya kataṃ, idāni pana mayā ekaṃsena ñātaṃ. Yathā sīlameva nissāya tayā mama sammāno kato, na jātiādīni. Tathā hi me idāni rājāṇaṃ kāresi, svāhaṃ iminā kāraṇena ‘imasmiṃ loke sīlameva uttamaṃ sīlaṃ pamukha’nti sanniṭṭhānaṃ gato. Imassa panāhaṃ sīlassa anucchavikaṃ karonto gehe ṭhito kilese paribhuñjanto na sakkhissāmi kātuṃ, ajjeva jetavanaṃ gantvā satthu santike pabbajissāmi, pabbajjaṃ me detha, devā’’ti vatvā rājānaṃ anujānāpetvā jetavanābhimukho pāyāsi.
ਅਥ ਨਂ ਞਾਤਿਸੁਹਜ੍ਜਬਨ੍ਧવਾ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤ੍વਾ ਨਿવਾਰੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਨਿવਤ੍ਤਿਂਸੁ। ਸੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਯਾਚਿਤ੍વਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਞ੍ਚ ਉਪਸਮ੍ਪਦਞ੍ਚ ਲਭਿਤ੍વਾ ਅવਿਸ੍ਸਟ੍ਠਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨੋ વਿਪਸ੍ਸਨਂ વਡ੍ਢੇਤ੍વਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍વਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਯ੍ਹਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਮਤ੍ਥਕਂ ਪਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ। ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਅਞ੍ਞਬ੍ਯਾਕਰਣਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇ ਪਾਕਟਂ ਜਾਤਂ। ਅਥੇਕਦਿવਸਂ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਆવੁਸੋ, ਅਸੁਕੋ ਨਾਮ ਰਞ੍ਞੋ ਉਪਟ੍ਠਾਕਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੀਲਂ વੀਮਂਸਿਤ੍વਾ ਰਾਜਾਨਂ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਗੁਣਂ ਕਥਯਮਾਨਾ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ। ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ‘‘ਇਮਾਯ ਨਾਮਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਦਾਨਿ ਅਯਮੇવ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੀਲਂ વੀਮਂਸਿਤ੍વਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤਿਟ੍ਠਂ ਅਕਾਸਿ, ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੀਲਂ વੀਮਂਸਿਤ੍વਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤਿਟ੍ਠਂ ਕਰਿਂਸੂ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਤੇਹਿ ਯਾਚਿਤੋ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿ।
Atha naṃ ñātisuhajjabandhavā sannipatitvā nivāretuṃ asakkontā nivattiṃsu. So satthu santikaṃ gantvā pabbajjaṃ yācitvā pabbajjañca upasampadañca labhitvā avissaṭṭhakammaṭṭhāno vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ patvā satthāraṃ upasaṅkamitvā ‘‘bhante, mayhaṃ pabbajjā matthakaṃ pattā’’ti aññaṃ byākāsi. Tassa taṃ aññabyākaraṇaṃ bhikkhusaṅghe pākaṭaṃ jātaṃ. Athekadivasaṃ dhammasabhāyaṃ sannipatitā bhikkhū ‘‘āvuso, asuko nāma rañño upaṭṭhākabrāhmaṇo attano sīlaṃ vīmaṃsitvā rājānaṃ āpucchitvā pabbajitvā arahatte patiṭṭhito’’ti tassa guṇaṃ kathayamānā nisīdiṃsu. Satthā āgantvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchitvā ‘‘imāya nāmā’’ti vutte ‘‘na, bhikkhave, idāni ayameva brāhmaṇo attano sīlaṃ vīmaṃsitvā pabbajitvā attano patiṭṭhaṃ akāsi, pubbepi paṇḍitā attano sīlaṃ vīmaṃsitvā pabbajitvā attano patiṭṭhaṃ kariṃsū’’ti vatvā tehi yācito atītaṃ āhari.
ਅਤੀਤੇ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੇ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤੇ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਪੁਰੋਹਿਤੋ ਅਹੋਸਿ ਦਾਨਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਸੀਲਜ੍ਝਾਸਯੋ ਅਖਣ੍ਡਪਞ੍ਚਸੀਲੋ। ਰਾਜਾ ਸੇਸਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਹਿ ਅਤਿਰੇਕਂ ਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾਨਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਪੁਰਿਮਸਦਿਸਮੇવ। ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੇ ਪਨ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਰਞ੍ਞੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਨੀਯਮਾਨੇ ਅਹਿਤੁਣ੍ਡਿਕਾ ਅਨ੍ਤਰવੀਥਿਯਂ ਸਪ੍ਪਂ ਕੀਲ਼ਾਪੇਨ੍ਤਾ ਨਙ੍ਗੁਟ੍ਠੇ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਗੀવਾਯ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਗਲੇ વੇਠੇਨ੍ਤਿ। ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਤੇ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਮਾ, ਤਾਤਾ, ਏવਂ ਸਪ੍ਪਂ ਨਙ੍ਗੁਟ੍ਠੇ ਗਣ੍ਹਥ, ਮਾ ਗੀવਾਯ ਗਣ੍ਹਥ, ਮਾ ਗਲੇ વੇਠੇਥ। ਅਯਞ੍ਹਿ વੋ ਡਂਸਿਤ੍વਾ ਜੀવਿਤਕ੍ਖਯਂ ਪਾਪੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਆਹ। ਅਹਿਤੁਣ੍ਡਿਕਾ ‘‘ਅਯਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਸਪ੍ਪੋ ਸੀਲવਾ ਆਚਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਤਾਦਿਸੋ ਦੁਸ੍ਸੀਲੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਤ੍વਂ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦੁਸ੍ਸੀਲਤਾਯ ਅਨਾਚਾਰੇਨ ਰਾਜਕੁਟੁਮ੍ਬવਿਲੁਮ੍ਪਕਚੋਰੋਤਿ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਨੀਯਸੀ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ।
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto tassa purohito ahosi dānādhimutto sīlajjhāsayo akhaṇḍapañcasīlo. Rājā sesabrāhmaṇehi atirekaṃ tassa sammānaṃ karotīti sabbaṃ purimasadisameva. Bodhisatte pana bandhitvā rañño santikaṃ nīyamāne ahituṇḍikā antaravīthiyaṃ sappaṃ kīḷāpentā naṅguṭṭhe gaṇhanti, gīvāya gaṇhanti, gale veṭhenti. Bodhisatto te disvā ‘‘mā, tātā, evaṃ sappaṃ naṅguṭṭhe gaṇhatha, mā gīvāya gaṇhatha, mā gale veṭhetha. Ayañhi vo ḍaṃsitvā jīvitakkhayaṃ pāpeyyā’’ti āha. Ahituṇḍikā ‘‘ayaṃ, brāhmaṇa, sappo sīlavā ācārasampanno tādiso dussīlo na hoti, tvaṃ pana attano dussīlatāya anācārena rājakuṭumbavilumpakacoroti bandhitvā nīyasī’’ti āhaṃsu.
ਸੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ ‘‘ਸਪ੍ਪਾਪਿ ਤਾવ ਅਡਂਸਨ੍ਤਾ ਅવਿਹੇਠੇਨ੍ਤਾ ‘ਸੀਲવਨ੍ਤੋ’ਤਿ ਨਾਮਂ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਕਿਮਙ੍ਗਂ ਪਨ ਮਨੁਸ੍ਸਭੂਤਾ। ਸੀਲਮੇવ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ ਉਤ੍ਤਮਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਤਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰ’’ਨ੍ਤਿ। ਅਥ ਨਂ ਨੇਤ੍વਾ ਰਞ੍ਞੋ ਦਸ੍ਸੇਸੁਂ। ਰਾਜਾ ‘‘ਕਿਂ ਇਦਂ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ। ‘‘ਰਾਜਕੁਟੁਮ੍ਬવਿਲੁਮ੍ਪਕੋ ਚੋਰੋ, ਦੇવਾ’’ਤਿ। ‘‘ਤੇਨ ਹਿਸ੍ਸ ਰਾਜਾਣਂ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ। ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ‘‘ਨਾਹਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਚੋਰੋ’’ਤਿ ਆਹ। ‘‘ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਕਹਾਪਣੇ ਅਗ੍ਗਹੇਸੀ’’ਤਿ ਚ વੁਤ੍ਤੇ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇવ ਸਬ੍ਬਂ ਆਰੋਚੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸ੍વਾਹਂ ਇਮਿਨਾ ਕਾਰਣੇਨ ‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ ਸੀਲਮੇવ ਉਤ੍ਤਮਂ, ਸੀਲਂ ਪਾਮੋਕ੍ਖ’ਨ੍ਤਿ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ ਗਤੋ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ‘‘ਤਿਟ੍ਠਤੁ ਤਾવ ਇਦਂ, ਆਸੀવਿਸੋਪਿ ਤਾવ ਅਡਂਸਨ੍ਤੋ ਅવਿਹੇਠੇਨ੍ਤੋ ‘ਸੀਲવਾ’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਤਂ ਲਭਤਿ। ਇਮਿਨਾਪਿ ਕਾਰਣੇਨ ਸੀਲਮੇવ ਉਤ੍ਤਮਂ, ਸੀਲਂ ਪવਰ’’ਨ੍ਤਿ ਸੀਲਂ વਣ੍ਣੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
So cintesi ‘‘sappāpi tāva aḍaṃsantā aviheṭhentā ‘sīlavanto’ti nāmaṃ labhanti, kimaṅgaṃ pana manussabhūtā. Sīlameva imasmiṃ loke uttamaṃ, natthi tato uttaritara’’nti. Atha naṃ netvā rañño dassesuṃ. Rājā ‘‘kiṃ idaṃ, tātā’’ti pucchi. ‘‘Rājakuṭumbavilumpako coro, devā’’ti. ‘‘Tena hissa rājāṇaṃ karothā’’ti. Brāhmaṇo ‘‘nāhaṃ, mahārāja, coro’’ti āha. ‘‘Atha kasmā kahāpaṇe aggahesī’’ti ca vutte purimanayeneva sabbaṃ ārocento ‘‘svāhaṃ iminā kāraṇena ‘imasmiṃ loke sīlameva uttamaṃ, sīlaṃ pāmokkha’nti sanniṭṭhānaṃ gato’’ti vatvā ‘‘tiṭṭhatu tāva idaṃ, āsīvisopi tāva aḍaṃsanto aviheṭhento ‘sīlavā’ti vattabbataṃ labhati. Imināpi kāraṇena sīlameva uttamaṃ, sīlaṃ pavara’’nti sīlaṃ vaṇṇento imaṃ gāthamāha –
੮੬.
86.
‘‘ਸੀਲਂ ਕਿਰੇવ ਕਲ੍ਯਾਣਂ, ਸੀਲਂ ਲੋਕੇ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ।
‘‘Sīlaṃ kireva kalyāṇaṃ, sīlaṃ loke anuttaraṃ;
ਪਸ੍ਸ ਘੋਰવਿਸੋ ਨਾਗੋ, ਸੀਲવਾਤਿ ਨ ਹਞ੍ਞਤੀ’’ਤਿ॥
Passa ghoraviso nāgo, sīlavāti na haññatī’’ti.
ਤਤ੍ਥ ਸੀਲਂ ਕਿਰੇવਾਤਿ ਕਾਯવਾਚਾਚਿਤ੍ਤੇਹਿ ਅવੀਤਿਕ੍ਕਮਸਙ੍ਖਾਤਂ ਆਚਾਰਸੀਲਮੇવ। ਕਿਰਾਤਿ ਅਨੁਸ੍ਸવવਸੇਨ વਦਤਿ। ਕਲ੍ਯਾਣਨ੍ਤਿ ਸੁਨ੍ਦਰਤਰਂ। ਅਨੁਤ੍ਤਰਨ੍ਤਿ ਜੇਟ੍ਠਕਂ ਸਬ੍ਬਗੁਣਦਾਯਕਂ। ਪਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਦਿਟ੍ਠਕਾਰਣਂ ਅਭਿਮੁਖਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਕਥੇਤਿ। ਸੀਲવਾਤਿ ਨ ਹਞ੍ਞਤੀਤਿ ਘੋਰવਿਸੋਪਿ ਸਮਾਨੋ ਅਡਂਸਨਅવਿਹੇਠਨਮਤ੍ਤਕੇਨ ਸੀਲવਾਤਿ ਪਸਂਸਂ ਲਭਤਿ, ਨ ਹਞ੍ਞਤਿ ਨ વਿਹਞ੍ਞਤੀਤਿ। ਇਮਿਨਾਪਿ ਕਾਰਣੇਨ ਸੀਲਮੇવ ਉਤ੍ਤਮਨ੍ਤਿ।
Tattha sīlaṃ kirevāti kāyavācācittehi avītikkamasaṅkhātaṃ ācārasīlameva. Kirāti anussavavasena vadati. Kalyāṇanti sundarataraṃ. Anuttaranti jeṭṭhakaṃ sabbaguṇadāyakaṃ. Passāti attanā diṭṭhakāraṇaṃ abhimukhaṃ karonto katheti. Sīlavāti na haññatīti ghoravisopi samāno aḍaṃsanaaviheṭhanamattakena sīlavāti pasaṃsaṃ labhati, na haññati na vihaññatīti. Imināpi kāraṇena sīlameva uttamanti.
ਏવਂ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਇਮਾਯ ਗਾਥਾਯ ਰਞ੍ਞੋ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤ੍વਾ ਕਾਮੇ ਪਹਾਯ ਇਸਿਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਹਿਮવਨ੍ਤਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਪਞ੍ਚਾਭਿਞ੍ਞਾ ਅਟ੍ਠ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਪਰਾਯਣੋ ਅਹੋਸਿ।
Evaṃ bodhisatto imāya gāthāya rañño dhammaṃ desetvā kāme pahāya isipabbajjaṃ pabbajitvā himavantaṃ pavisitvā pañcābhiññā aṭṭha samāpattiyo nibbattetvā brahmalokaparāyaṇo ahosi.
ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਜਾਤਕਂ ਸਮੋਧਾਨੇਸਿ – ‘‘ਤਦਾ ਰਾਜਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਅਹੋਸਿ, ਰਾਜਪਰਿਸਾ ਬੁਦ੍ਧਪਰਿਸਾ, ਪੁਰੋਹਿਤੋ ਪਨ ਅਹਮੇવ ਅਹੋਸਿ’’ਨ੍ਤਿ।
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā rājā ānando ahosi, rājaparisā buddhaparisā, purohito pana ahameva ahosi’’nti.
ਸੀਲવੀਮਂਸਕਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ ਛਟ੍ਠਾ।
Sīlavīmaṃsakajātakavaṇṇanā chaṭṭhā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਜਾਤਕਪਾਲ਼ਿ • Jātakapāḷi / ੮੬. ਸੀਲવੀਮਂਸਕਜਾਤਕਂ • 86. Sīlavīmaṃsakajātakaṃ