| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ပာစိတ္ယာဒိယောဇနာပာဠိ • Pācityādiyojanāpāḷi |
၇၁. သီမာနုဇာနနကထာ
71. Sīmānujānanakathā
၁၃၈. နိမိတ္တာ ကိတ္တေတဗ္ဗာတိ နိမိတ္တာနိ ကိတ္တေတဗ္ဗာနိ။ နိကာရသ္သ ဟိ အာကာရော။ နိမိတ္တံ ကတောတိ ဧသော ပဗ္ဗတော နိမိတ္တံ ကတောတိ ယောဇနာ။ ဧသေဝ နယော ပရတောပိ။ ‘‘ဧသေဝ နယော’’တိ ဣမိနာ ‘‘ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ ကိံ နိမိတ္တံ? ပာသာဏော ဘန္တေ, ဧသော ပာသာဏော နိမိတ္တ’’န္တိ အတ္ထံ အတိဒိသတိ။ ဧသေဝ နယော သေသေသုပိ။ ကေဝလံ ပန ဝနဥဒကေသု ‘‘ဧတံ ဝနံ, ဧတံ ဥဒက’’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ နဒိယံ ‘‘ဧသာ နဒီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗာ။ ဧတ္ထ ပနာတိ ဧတိသ္သံ ဥတ္တရာယံ အနုဒိသာယံ ပန။ ဟီတိ ဖလဇောတကော။ တတ္ထာတိ ‘‘နိမိတ္တာ ကိတ္တေတဗ္ဗာ’’တိ ဝစနေ။ သီမမဏ္ဍလန္တိ သီမဗိမ္ဗံ။ သမ္ဗန္ဓန္တေနာတိ ပုရိမနိမိတ္တေန ပစ္ဆိမနိမိတ္တံ သမ္ဗန္ဓန္တေန။ ဣမိနာ ဧကန္တရိကာဒိဝသေန နိမိတ္တကိတ္တနံ န ဝဋ္ဋတိ နိမိတ္တေနပိ နိမိတ္တာနံ သမ္ဗန္ဓာဘာဝတောတိ ဒသ္သေတိ။ ပုရိမနိမိတ္တေန ပစ္ဆိမနိမိတ္တသ္သ သမ္ဗန္ဓေ သတိ အဇ္ဇ ဧကံ နိမိတ္တံ ကိတ္တေတ္ဝာ သ္ဝေ ဧကံ နိမိတ္တံ ကိတ္တေတ္ဝာတိ ဧဝံ ကာလန္တရေပိ နိမိတ္တံ ကိတ္တေတ္ဝာ သမ္မနိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဝဒန္တိ။
138.Nimittā kittetabbāti nimittāni kittetabbāni. Nikārassa hi ākāro. Nimittaṃ katoti eso pabbato nimittaṃ katoti yojanā. Eseva nayo paratopi. ‘‘Eseva nayo’’ti iminā ‘‘puratthimāya disāya kiṃ nimittaṃ? Pāsāṇo bhante, eso pāsāṇo nimitta’’nti atthaṃ atidisati. Eseva nayo sesesupi. Kevalaṃ pana vanaudakesu ‘‘etaṃ vanaṃ, etaṃ udaka’’nti vattabbaṃ. Nadiyaṃ ‘‘esā nadī’’ti vattabbā. Ettha panāti etissaṃ uttarāyaṃ anudisāyaṃ pana. Hīti phalajotako. Tatthāti ‘‘nimittā kittetabbā’’ti vacane. Sīmamaṇḍalanti sīmabimbaṃ. Sambandhantenāti purimanimittena pacchimanimittaṃ sambandhantena. Iminā ekantarikādivasena nimittakittanaṃ na vaṭṭati nimittenapi nimittānaṃ sambandhābhāvatoti dasseti. Purimanimittena pacchimanimittassa sambandhe sati ajja ekaṃ nimittaṃ kittetvā sve ekaṃ nimittaṃ kittetvāti evaṃ kālantarepi nimittaṃ kittetvā sammanituṃ vaṭṭatīti vadanti.
ပဗ္ဗတောတိ ဧတ္ထ ပဗ္ဗံ ဝုစ္စတိ ဖဠု, တံ ဧတသ္မိံ အတ္ထီတိ ပဗ္ဗတော။ ဝာလိကရာသိသ္သ သုဒ္ဓပံသုပဗ္ဗတပသင္ဂတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘ဝာလိကရာသိ ပန န ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ ဣတရောပီတိ ဝာလိကရာသိတော အညောပိ တိဝိဓော ပဗ္ဗတော။ ဟတ္ထိပ္ပမာဏတောတိ အဍ္ဎဋ္ဌမရတနဟတ္ထိပမာဏတော။ စတူသု ဒိသာသူတိ ဝိဟာရသ္သ စတူသု ဒိသာသု။ စတူဟိ ဝာ တီဟိ ဝာတိ ဧတ္ထ ဝာသဒ္ဒေန တတော အဓိကာနိပိ ဂဟေတဗ္ဗာနိ။ ဧကေန ဝာ နိမိတ္တေနာတိ ယောဇနာ။ ဣတောတိ ပဗ္ဗတနိမိတ္တတော။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ဧကေန နိမိတ္တေန န ဝဋ္ဋတိ, တသ္မာ။ တန္တိ ပဗ္ဗတံ။ တသ္မာတိ ဧကသ္သေဝ နိမိတ္တသ္သ ကိတ္တိတတ္တာ။ ယော ပဗ္ဗတော အတ္ထိ, တံ ပဗ္ဗတန္တိ ယောဇနာ။ အန္တောတိ ပဗ္ဗတသ္သ အန္တော။
Pabbatoti ettha pabbaṃ vuccati phaḷu, taṃ etasmiṃ atthīti pabbato. Vālikarāsissa suddhapaṃsupabbatapasaṅgattā vuttaṃ ‘‘vālikarāsi pana na vaṭṭatī’’ti. Itaropīti vālikarāsito aññopi tividho pabbato. Hatthippamāṇatoti aḍḍhaṭṭhamaratanahatthipamāṇato. Catūsu disāsūti vihārassa catūsu disāsu. Catūhi vā tīhi vāti ettha vāsaddena tato adhikānipi gahetabbāni. Ekena vā nimittenāti yojanā. Itoti pabbatanimittato. Tasmāti yasmā ekena nimittena na vaṭṭati, tasmā. Tanti pabbataṃ. Tasmāti ekasseva nimittassa kittitattā. Yo pabbato atthi, taṃ pabbatanti yojanā. Antoti pabbatassa anto.
တတိယဘာဂံ ဝာတိ ဧတ္ထ ဝာသဒ္ဒေန ပဌမဘာဂောပိ ဧကဒေသောပိ ဂဟေတဗ္ဗော။ တသ္သာတိ တတ္တကသ္သ ပဒေသသ္သ။ တတိယဘာဂာဒိတော အပရံ သဗ္ဗပဗ္ဗတံ အန္တောကတ္ဝာ သမ္မတံ ဒသ္သေန္တော အာဟ ‘‘သစေ’’တိအာဒိ။
Tatiyabhāgaṃ vāti ettha vāsaddena paṭhamabhāgopi ekadesopi gahetabbo. Tassāti tattakassa padesassa. Tatiyabhāgādito aparaṃ sabbapabbataṃ antokatvā sammataṃ dassento āha ‘‘sace’’tiādi.
ပာသာဏနိမိတ္တေ ဧဝံ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ပသတိ ဃနဘာဝေန ဗန္ဓတီတိ ပာသာဏော။ အယဂုဠောပိ ပာသာဏသင္ခမေဝ ဂစ္ဆတိ တေန တသ္သ သဒိသတ္တာ။ အယဂုဠောပီတိ ဧတ္ထ ပိသဒ္ဒေန တမ္ဗကံသဝဋ္ဋလောဟသုဝဏ္ဏရဇတာဒယောပိ သင္ဂဏ္ဟာတိ။ ယော ကောစီတိ သိလာပဝာဠမဏိအာဒီသု ယော ကောစိ။ ဒ္ဝတ္တိံသပလဂုဠပိဏ္ဍပရိမာဏတာ သဏ္ဌာနတော ဂဟေတဗ္ဗာ, န တုလိတ္ဝာ ဂဏနဝသေန။ ခုဒ္ဒကတရော ပာသာဏောတိ ယောဇနာ။ ယော ပိဋ္ဌိပာသာဏော ဝာ ယော ဥဋ္ဌိတပာသာဏော ဝာတိ ယောဇနာ ကာတဗ္ဗာ – ဥတ္တရဝာက္ယေ တသဒ္ဒသ္သ အနိယမနိဒ္ဒေသဝစနတ္တာ ‘‘ပာသာဏသင္ခံယေဝာ’’တိ ဧတ္ထ ဧဝကာရေန ‘‘န ပဗ္ဗတသင္ခ’’န္တိ အတ္ထံ ဒသ္သေတိ။ မဟတော ပိဋ္ဌိပာသာဏသ္သာတိ အာယာမဝိတ္ထာရုဗ္ဗေဓတော မဟန္တသ္သ ပိဋ္ဌိပာသာဏသ္သ သက္ကသ္သ ပဏ္ဍုကမ္ဗလပိဋ္ဌိပာသာဏသ္သ ဝိယ။ တန္တိ ပိဋ္ဌိပာသာဏံ။ န ဝဋ္ဋတီတိ ကိတ္တေတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ ဟီတိ လဒ္ဓဒောသဇောတကော။ တန္တိ ပိဋ္ဌိပာသာဏံ။ သီမာယာတိ သီမတော။ ဝိဟာရောပီတိ န ကေဝလံ နိမိတ္တမေဝ, ဝိဟာရောပိ။ ပိဋ္ဌိပာသာဏော န ကိတ္တေတဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကိတ္တေတ္ဝာတိ ဧတ္ထ ‘‘ပိဋ္ဌိပာသာဏ’’န္တိ ယောဇေတဗ္ဗံ။
Pāsāṇanimitte evaṃ vinicchayo veditabboti yojanā. Pasati ghanabhāvena bandhatīti pāsāṇo. Ayaguḷopi pāsāṇasaṅkhameva gacchati tena tassa sadisattā. Ayaguḷopīti ettha pisaddena tambakaṃsavaṭṭalohasuvaṇṇarajatādayopi saṅgaṇhāti. Yo kocīti silāpavāḷamaṇiādīsu yo koci. Dvattiṃsapalaguḷapiṇḍaparimāṇatā saṇṭhānato gahetabbā, na tulitvā gaṇanavasena. Khuddakataro pāsāṇoti yojanā. Yo piṭṭhipāsāṇo vā yo uṭṭhitapāsāṇo vāti yojanā kātabbā – uttaravākye tasaddassa aniyamaniddesavacanattā ‘‘pāsāṇasaṅkhaṃyevā’’ti ettha evakārena ‘‘na pabbatasaṅkha’’nti atthaṃ dasseti. Mahato piṭṭhipāsāṇassāti āyāmavitthārubbedhato mahantassa piṭṭhipāsāṇassa sakkassa paṇḍukambalapiṭṭhipāsāṇassa viya. Tanti piṭṭhipāsāṇaṃ. Na vaṭṭatīti kittetuṃ na vaṭṭati. Hīti laddhadosajotako. Tanti piṭṭhipāsāṇaṃ. Sīmāyāti sīmato. Vihāropīti na kevalaṃ nimittameva, vihāropi. Piṭṭhipāsāṇo na kittetabboti sambandho. Kittetvāti ettha ‘‘piṭṭhipāsāṇa’’nti yojetabbaṃ.
ဝနနိမိတ္တေ ဧဝံ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ဝနိယတိ မယူရကောကိလာဒီဟိ သတ္တေဟိ သမ္ဘဇိယတီတိ ဝနံ, ဝနန္တိ သမ္ဘဇန္တိ ဧတ္ထာတိ ဝာ ဝနံ။ တစော ဧဝ သာရော ဧတေသန္တိ တစသာရော, တာလနာဠိကေရာဒယော။ အာဒိသဒ္ဒေန ဝေဏုအာဒယော သင္ဂဏ္ဟာတိ။ အန္တော သာရော ဧတေသန္တိ အန္တောသာရာ, သာကသာလာဒယော။ အာဒိသဒ္ဒေန ခဒိရာဒယော သင္ဂဏ္ဟာတိ။ အန္တောသာရမိသ္သကာနန္တိ အန္တောသာရေဟိ ရုက္ခေဟိ မိသ္သကာနံ။ ရုက္ခာနံ ဝနန္တိ ဧတ္ထ အဝယဝအဝယဝိဘာဝေန သမ္ဗန္ဓော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဣမိနာ တိဏဝနံ ရုက္ခဝနန္တိ ဧတ္ထ ‘‘တိဏာနံ ဝန’’န္တိ ဝာ ‘‘ရုက္ခာနံ ဝန’’န္တိ ဝာ အတ္ထံ ဒသ္သေတိ။ တိဏမေဝ ဝနံ, ရုက္ခောယေဝ ဝနန္တိ အတ္ထောပိ ယုဇ္ဇတေဝ။ စတ္တာရော ဝာ ပဉ္စ ဝာ ရုက္ခာတိ စတုပဉ္စရုက္ခာ, တေ မတ္တံ ပမာဏမေတ္ထာတိ စတုပဉ္စရုက္ခမတ္တံ ဝနံ, တတောတိ စတုပဉ္စရုက္ခမတ္တတော။ ဧကဒေသန္တိ ဝနသ္သ ဧကဒေသံ။ ဝနမဇ္ဈေတိ ဝနသ္သ ဝေမဇ္ဈေ, ဝနသ္သူပရီတိ အတ္ထော။ ရုက္ခန္တရေသု ဧဝ ဟိ ဝိဟာရံ ကရောန္တိ။ ဧကဒေသန္တိ ဝနသ္သ ဧကဒေသံ။ တတ္ထာတိ ဝနေ။ ‘‘ဌိတဝန’’န္တိ ပဒံ ‘‘ကိတ္တေတ္ဝာ’’တိ ပဒေ အဝုတ္တကမ္မံ, ‘‘န ကိတ္တေတဗ္ဗ’’န္တိ ပဒေ ဝုတ္တကမ္မံ။
Vananimitte evaṃ vinicchayo veditabboti yojanā. Vaniyati mayūrakokilādīhi sattehi sambhajiyatīti vanaṃ, vananti sambhajanti etthāti vā vanaṃ. Taco eva sāro etesanti tacasāro, tālanāḷikerādayo. Ādisaddena veṇuādayo saṅgaṇhāti. Anto sāro etesanti antosārā, sākasālādayo. Ādisaddena khadirādayo saṅgaṇhāti. Antosāramissakānanti antosārehi rukkhehi missakānaṃ. Rukkhānaṃ vananti ettha avayavaavayavibhāvena sambandho veditabbo. Iminā tiṇavanaṃ rukkhavananti ettha ‘‘tiṇānaṃ vana’’nti vā ‘‘rukkhānaṃ vana’’nti vā atthaṃ dasseti. Tiṇameva vanaṃ, rukkhoyeva vananti atthopi yujjateva. Cattāro vā pañca vā rukkhāti catupañcarukkhā, te mattaṃ pamāṇametthāti catupañcarukkhamattaṃ vanaṃ, tatoti catupañcarukkhamattato. Ekadesanti vanassa ekadesaṃ. Vanamajjheti vanassa vemajjhe, vanassūparīti attho. Rukkhantaresu eva hi vihāraṃ karonti. Ekadesanti vanassa ekadesaṃ. Tatthāti vane. ‘‘Ṭhitavana’’nti padaṃ ‘‘kittetvā’’ti pade avuttakammaṃ, ‘‘na kittetabba’’nti pade vuttakammaṃ.
ရုက္ခနိမိတ္တေ ဧဝံ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ရုက္ခိယတိ ဖလာဒိကာမေဟိ သံဝရိယတိ ရက္ခိယတီတိ ရုက္ခော, မဟိယံ ရုဟတီတိ ဝာ ရုက္ခော။ ဇီဝမာနကောတိ လောကဝောဟာရဝသေန မူလင္ကုရာဒိဟရိတသင္ခာတဇီဝမာနကော ။ ပရိဏာဟတောတိ ဝိသာလဘာဝတော။ သူစိဒဏ္ဍကပမာဏောတိ သူစိယာ လေခနိယာ ဒဏ္ဍဘူတဝေဠုပမာဏော။ သော ဝေဠု ကနိဋ္ဌင္ဂုလိပမာဏောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ တတောတိ အဋ္ဌင္ဂုလုဗ္ဗေဓသူစိဒဏ္ဍကပမာဏပရိဏာဟရုက္ခတော။ ဝံသနဠကသရာဝာဒီသူတိ ဝံသော စ နဠကော စ သရာဝော စ ဝံသနဠကသရာဝာ, တေ အာဒယော ယေသံ ကပာလာဒီနန္တိ ဝံသနဠကသရာဝာဒယော, တေသု။ တတောတိ ဝံသာဒိတော။ တံခဏမ္ပီတိ တသ္မိံ နိမိတ္တက္ခဏေပိ။ အကာရဏန္တိ အပမာဏံ။ ဧတန္တိ နဝမူလသာခာနိဂ္ဂမနံ။ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတီတိ သာမညနာမေနပိ ဝိသေသနာမေနပိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ။ ဣမိနာ ပဗ္ဗတာဒီသုပိ ‘‘ပဗ္ဗတော’’တိ သာမညနာမေနပိ ‘‘ဝင္ကပဗ္ဗတော ဝေပုလ္လပဗ္ဗတော’’တိ ဝိသေသနာမေနပိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဒသ္သေတိ။
Rukkhanimitte evaṃ vinicchayo veditabboti yojanā. Rukkhiyati phalādikāmehi saṃvariyati rakkhiyatīti rukkho, mahiyaṃ ruhatīti vā rukkho. Jīvamānakoti lokavohāravasena mūlaṅkurādiharitasaṅkhātajīvamānako . Pariṇāhatoti visālabhāvato. Sūcidaṇḍakapamāṇoti sūciyā lekhaniyā daṇḍabhūtaveḷupamāṇo. So veḷu kaniṭṭhaṅgulipamāṇoti daṭṭhabbo. Tatoti aṭṭhaṅgulubbedhasūcidaṇḍakapamāṇapariṇāharukkhato. Vaṃsanaḷakasarāvādīsūti vaṃso ca naḷako ca sarāvo ca vaṃsanaḷakasarāvā, te ādayo yesaṃ kapālādīnanti vaṃsanaḷakasarāvādayo, tesu. Tatoti vaṃsādito. Taṃkhaṇampīti tasmiṃ nimittakkhaṇepi. Akāraṇanti apamāṇaṃ. Etanti navamūlasākhāniggamanaṃ. Vattuṃ vaṭṭatīti sāmaññanāmenapi visesanāmenapi vattuṃ vaṭṭati. Iminā pabbatādīsupi ‘‘pabbato’’ti sāmaññanāmenapi ‘‘vaṅkapabbato vepullapabbato’’ti visesanāmenapi vattuṃ vaṭṭatīti dasseti.
မဂ္ဂနိမိတ္တေ ဧဝံ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ မဂ္ဂိယတိ ပထိကေဟိ, မဂ္ဂမူဠ္ဟေဟိ ဝာ အန္ဝေသိယတီတိ မဂ္ဂော။ ယော ယာဒိသော ဇင္ဃမဂ္ဂော ဝာ သကဋမဂ္ဂော ဝာ ဝိနိဝိဇ္ဈိတ္ဝာ ဒ္ဝေ တီဏိ ဂာမန္တရာနိ ဂစ္ဆတိ, သော တာဒိသော ဇင္ဃမဂ္ဂော ဝာ သကဋမဂ္ဂော ဝာ ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။ ဥက္ကမိတ္ဝာတိ ပက္ကမိတ္ဝာ။ ယော ဇင္ဃမဂ္ဂော ဩတရတိ, သော န ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။ အဝဠဉ္ဇာတိ အပရိဘောဂာ။ ဂမနံ ဇနေတီတိ ဇင္ဃော။ ဇဏ္ဏုဂောပ္ဖကာနံ မဇ္ဈပဒေသော။ သဟ အတ္ထေန ပဏိယဓနေနာတိ သတ္ထော, ဇင္ဃေန ဝိစရန္တော သတ္ထော ဇင္ဃသတ္ထော။ သကတိ သမတ္ထေတိ ဘာရံ ဝဟိတုန္တိ သကဋော, တေန ဝိစရန္တော သတ္ထော သကဋသတ္ထော။ ဇင္ဃသတ္ထော စ သကဋသတ္ထော စ ဇင္ဃသကဋသတ္ထာ, တေဟိ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝာ။ ဧတန္တိ နိမိတ္တံ။
Magganimitte evaṃ vinicchayo veditabboti yojanā. Maggiyati pathikehi, maggamūḷhehi vā anvesiyatīti maggo. Yo yādiso jaṅghamaggo vā sakaṭamaggo vā vinivijjhitvā dve tīṇi gāmantarāni gacchati, so tādiso jaṅghamaggo vā sakaṭamaggo vā vaṭṭatīti yojanā. Ukkamitvāti pakkamitvā. Yo jaṅghamaggo otarati, so na vaṭṭatīti yojanā. Avaḷañjāti aparibhogā. Gamanaṃ janetīti jaṅgho. Jaṇṇugopphakānaṃ majjhapadeso. Saha atthena paṇiyadhanenāti sattho, jaṅghena vicaranto sattho jaṅghasattho. Sakati samattheti bhāraṃ vahitunti sakaṭo, tena vicaranto sattho sakaṭasattho. Jaṅghasattho ca sakaṭasattho ca jaṅghasakaṭasatthā, tehi. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Etanti nimittaṃ.
ကောဏန္တိ ဝိဟာရကောဏံ။ ဂတံ ပန မဂ္ဂန္တိ ယောဇနာ။ ပရဘာဂေတိ ဝိဟာရံ ပရိက္ခိပိတ္ဝာ ဂစ္ဆန္တေဟိ စတူဟိ မဂ္ဂေဟိ ပရဘာဂေ။ ဒသသု နာမေသူတိ သတိပဋ္ဌာနဋ္ဌကထာဒီသု အာဂတေသု ‘‘မဂ္ဂော ပန္ထော ပထော ပဇ္ဇော’’တိအာဒီသု, အဘိဓာနာဒီသု (ဒီ. နိ. အဋ္ဌ. ၂.၃၇၃; မ. နိ. အဋ္ဌ. ၁.၁၀၆) စ အာဂတေသု ‘‘မဂ္ဂော ပန္ထော ပထော အဒ္ဓာ’’တိအာဒီသု ဒသသု မဂ္ဂနာမေသု။ ယေန ကေနစိ နာမေနာတိ ဣမိနာ ပဗ္ဗတာဒီသုပိ ‘‘ပဗ္ဗတော ဂိရိ သေလော အဒ္ဒိ နဂော အစလော သိလုစ္စယော သိခရီ ဘူဓရော’’တိအာဒီသု အနေကေသု နာမေသု ယေန ကေနစိ နာမေန ကိတ္တေတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဒသ္သေတိ။
Koṇanti vihārakoṇaṃ. Gataṃ pana magganti yojanā. Parabhāgeti vihāraṃ parikkhipitvā gacchantehi catūhi maggehi parabhāge. Dasasu nāmesūti satipaṭṭhānaṭṭhakathādīsu āgatesu ‘‘maggo pantho patho pajjo’’tiādīsu, abhidhānādīsu (dī. ni. aṭṭha. 2.373; ma. ni. aṭṭha. 1.106) ca āgatesu ‘‘maggo pantho patho addhā’’tiādīsu dasasu magganāmesu. Yena kenaci nāmenāti iminā pabbatādīsupi ‘‘pabbato giri selo addi nago acalo siluccayo sikharī bhūdharo’’tiādīsu anekesu nāmesu yena kenaci nāmena kittetuṃ vaṭṭatīti dasseti.
ဝမ္မိကနိမိတ္တေ ဧဝံ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ဥပစိကာဟိ ဝမိယတိ, သရဗူဃရဂောလိကာဒယော သတ္တေ ဝမတီတိ ဝာ ဝမ္မိကော။ တံဒိဝသဇာတောတိ တသ္မိံ နိမိတ္တကိတ္တိတဒိဝသေ ဇာတော။ တတောတိ အဋ္ဌင္ဂုလုဗ္ဗေဓဂောဝိသာဏပမာဏဝမ္မီကတော။
Vammikanimitte evaṃ vinicchayo veditabboti yojanā. Upacikāhi vamiyati, sarabūgharagolikādayo satte vamatīti vā vammiko. Taṃdivasajātoti tasmiṃ nimittakittitadivase jāto. Tatoti aṭṭhaṅgulubbedhagovisāṇapamāṇavammīkato.
နဒီနိမိတ္တေ ဧဝံ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ နဒတိ သန္ဒတီတိ နဒီ, နဒန္တော ဧတိ ဂစ္ဆတီတိ ဝာ နဒီ။ ယသ္သာတိ နဒိယာ, သောတန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘အန္ဝဒ္ဓမာသ’’န္တိအာဒိနာ ဧကပက္ခေ တိက္ခတ္တုံ ဧကမာသေ ဆက္ခတ္တုံ ဝသ္သန္တဘာဝံ ဒီပေတိ။ ဝိဂတမတ္တေ သတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ဤဒိသေ’’တိ ဣမိနာ ‘‘အန္ဝဒ္ဓမာသ’’န္တိအာဒိအတ္ထံ အတိဒိသတိ။ တိမဏ္ဍလန္တိ ဟေဋ္ဌာ ဇာဏုမဏ္ဍလံ, ဥပရိ နာဘိမဏ္ဍလန္တိ တိမဏ္ဍလံ။ ယတ္ထ ကတ္ထစီတိ တိတ္ထေ ဝာ အတိတ္ထေ ဝာ။ ဥဒကေန တေမိယတီတိ ယောဇနာ, တိန္တိယတီတိ အတ္ထော။ န ကေဝလံ နိမိတ္တေယေဝ အယံ နဒီ ဟောတိ, အထ ခော နဒီပာရဂမနာဒိကေပီတိ အာဟ ‘‘ဘိက္ခုနိယာ’’တိအာဒိ။ ဣဒံ ‘‘နဒီပာရဂမနေပီ’’တိ ပဒေနေဝ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။
Nadīnimitte evaṃ vinicchayo veditabboti yojanā. Nadati sandatīti nadī, nadanto eti gacchatīti vā nadī. Yassāti nadiyā, sotanti sambandho. ‘‘Anvaddhamāsa’’ntiādinā ekapakkhe tikkhattuṃ ekamāse chakkhattuṃ vassantabhāvaṃ dīpeti. Vigatamatte satīti sambandho. ‘‘Īdise’’ti iminā ‘‘anvaddhamāsa’’ntiādiatthaṃ atidisati. Timaṇḍalanti heṭṭhā jāṇumaṇḍalaṃ, upari nābhimaṇḍalanti timaṇḍalaṃ. Yattha katthacīti titthe vā atitthe vā. Udakena temiyatīti yojanā, tintiyatīti attho. Na kevalaṃ nimitteyeva ayaṃ nadī hoti, atha kho nadīpāragamanādikepīti āha ‘‘bhikkhuniyā’’tiādi. Idaṃ ‘‘nadīpāragamanepī’’ti padeneva sambandhitabbaṃ.
ယာ ပနာတိ နဒီ ပန, ဂတာတိ ယောဇနာ။ တန္တိ နဒိံ။ ဝတိန္တိ ပာဠိံ။ ရုက္ခပာဒေတိ ရုက္ခသ္သ မူလေ။ ဥဒကဉ္စ အာဝရဏံ အဇ္ဈောတ္ထရိတ္ဝာ ပဝတ္တတိယေဝာတိ ယောဇနာ။ ယထာတိ ယေနာကာရေန။ အပဝတ္တမာနာ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။
Yā panāti nadī pana, gatāti yojanā. Tanti nadiṃ. Vatinti pāḷiṃ. Rukkhapādeti rukkhassa mūle. Udakañca āvaraṇaṃ ajjhottharitvā pavattatiyevāti yojanā. Yathāti yenākārena. Apavattamānā hotīti sambandho.
ဒုဗ္ဗုဋ္ဌိကာလေတိ ဂိမ္ဟသဒိသေ ဒုဗ္ဗုဋ္ဌိကာလေ။ ‘‘နိရုဒကဘာဝေနာ’’တိ ဣမိနာ ‘‘အာဝရဏဘာဝေနာ’’တိ ဝိသေသနံ နိဝတ္တေတိ။ သာတိ ဥဒကမာတိကာ။ သမ္ပာဒေန္တီ ဟုတ္ဝာ နိစ္စံ ပဝတ္တတီတိ ယောဇနာ။ နိမိတ္တံ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ မနုသ္သေဟိ နီဟဋတ္တာ, သယဉ္စ အဂမနတ္တာ န ဝဋ္ဋတိ။ ယာ ပနာတိ ဥဒကမာတိကာ ပန။ မူလေတိ ပဌမကာလေ။ ကာလန္တရေန နဒီ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တန္တိ ဥဒကမာတိကံ။
Dubbuṭṭhikāleti gimhasadise dubbuṭṭhikāle. ‘‘Nirudakabhāvenā’’ti iminā ‘‘āvaraṇabhāvenā’’ti visesanaṃ nivatteti. Sāti udakamātikā. Sampādentī hutvā niccaṃ pavattatīti yojanā. Nimittaṃ kātuṃ na vaṭṭatīti manussehi nīhaṭattā, sayañca agamanattā na vaṭṭati. Yā panāti udakamātikā pana. Mūleti paṭhamakāle. Kālantarena nadī hotīti sambandho. Tanti udakamātikaṃ.
ဥဒကနိမိတ္တေ ဧဝံ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ဥဒတိ ပသဝတီတိ ဥဒကံ။ ဘူမိဂတမေဝ ဥဒကန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တဉ္စာတိ ဘူမိဂတဥဒကဉ္စ။ အာဝာဋ။ပေ.။ သမုဒ္ဒာဒီသု ဌိတံ အပဝတ္တနကဥဒကန္တိ ယောဇနာ။ ဥက္ခေပိမန္တိ ဥက္ခိပိတ္ဝာ ဂဟိတံ။ တန္တိ ဝစနံ။ သူကရခတာယပီတိ သူကရေဟိ ခတာယ ဝာပိယာပိ။ တံခဏညေဝာတိ တသ္မိံ နိမိတ္တေ ကိတ္တနက္ခဏေယေဝ။ အာဝာဋောယေဝ ခုဒ္ဒကဋ္ဌေန အာဝာဋကံ။ တန္တိ နိမိတ္တသညာကရဏံ။ ကာတုဉ္စာတိ သယံ ကာတုဉ္စ။ ကာရာပေတုဉ္စာတိ ပရေဟိ ကာရာပေတုဉ္စ။ ကသ္မာ လာဘသီမာယံ န ဝဋ္ဋတိ? လာဘသီမာ ဟိ အညေသံ ပီဠနံ ကရောတီတိ။ ဣတိ ဣမမတ္ထံ နယတော ဒသ္သေန္တော အာဟ ‘‘သမာနသံဝာသကသီမာ’’တိအာဒိ။ ဧတ္ထာတိ သမာနသံဝာသကသီမာယံ။
Udakanimitte evaṃ vinicchayo veditabboti yojanā. Udati pasavatīti udakaṃ. Bhūmigatameva udakanti sambandho. Tañcāti bhūmigataudakañca. Āvāṭa…pe… samuddādīsu ṭhitaṃ apavattanakaudakanti yojanā. Ukkhepimanti ukkhipitvā gahitaṃ. Tanti vacanaṃ. Sūkarakhatāyapīti sūkarehi khatāya vāpiyāpi. Taṃkhaṇaññevāti tasmiṃ nimitte kittanakkhaṇeyeva. Āvāṭoyeva khuddakaṭṭhena āvāṭakaṃ. Tanti nimittasaññākaraṇaṃ. Kātuñcāti sayaṃ kātuñca. Kārāpetuñcāti parehi kārāpetuñca. Kasmā lābhasīmāyaṃ na vaṭṭati? Lābhasīmā hi aññesaṃ pīḷanaṃ karotīti. Iti imamatthaṃ nayato dassento āha ‘‘samānasaṃvāsakasīmā’’tiādi. Etthāti samānasaṃvāsakasīmāyaṃ.
အဋ္ဌဒိသံ သန္ဓာယ အဋ္ဌ နိမိတ္တာနိ ဝုတ္တာနီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သာတိ သီမာ။ ဧကေန ဝာ နိမိတ္တေနာတိ ယောဇနာ။ တိဏ္ဏံ နိမိတ္တာနံ ကိတ္တနေ နိမိတ္တာနံ ဌိတဒိသံ သလ္လက္ခေတ္ဝာ ‘‘ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယာ’’တိအာဒိနာ ကိတ္တေတဗ္ဗံ။ နိမိတ္တာနံ သတကိတ္တနေ သီမာယ အဋ္ဌဒိသံ သလ္လက္ခေတ္ဝာ ဧကိသ္သာယပိ ဒိသာယ ဗဟုနိမိတ္တာနိ ကိတ္တေတဗ္ဗာနိ။ သိင္ဃာဋကသဏ္ဌာနာတိ တိဏ္ဏံ မဂ္ဂာနံ သမာဂမဋ္ဌာနေ သိင္ဃာဋကသဏ္ဌာနာ, တိကောဏာ နာမ ဟောတီတိ အဓိပ္ပာယော။ စတုရသ္သာတိ သမစတုရသ္သာ။ သိင္ဃာဋကသဏ္ဌာနာတိ စတုန္နံ မဂ္ဂာနံ သမောဓာနဋ္ဌာနေ သိင္ဃာဋကသဏ္ဌာနာ။ အဍ္ဎစန္ဒမုဒိင္ဂာဒိသဏ္ဌာနာ ပန နိမိတ္တာနံ ဌိတသဏ္ဌာနေန ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ တန္တိ သီမံ။ ဗန္ဓိတုကာမေဟိ နိသ္သဉ္စာရသမယေ ဗန္ဓိတဗ္ဗာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဗဒ္ဓသီမဝိဟာရာနန္တိ ဗဒ္ဓာ သီမာ ဧတေသူတိ ဗဒ္ဓသီမာ, တေ ဧဝ ဝိဟာရာတိ ဗဒ္ဓသီမဝိဟာရာ, တေသံ။ ဒိသာစာရိကဘိက္ခူနန္တိ ဒိသာသု စာရိကဘိက္ခူနံ။ တတ္ထာတိ တသ္မိံ ဧကဂာမခေတ္တေ, ဘိက္ခူနံ ပေသေတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧကဇ္ဈန္တိ ဧကတော။ အညာနိပီတိ သီမဗန္ဓဂာမခေတ္တတော အညာနိပိ။ မဟာပဒုမတ္ထေရော ပန အာဟာတိ ယောဇနာ။ တတောတိ တေဟိ နာနာဂာမခေတ္တေဟိ။ အာဂန္တဗ္ဗန္တိ သာမီစိဒသ္သနဝသေန ဝုတ္တံ။ တေနာဟ ‘‘အာဂမနမ္ပိ အနာဂမနမ္ပိ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ ဧကသီမဘာဝတော ဝုတ္တံ ‘‘အန္တောနိမိတ္တဂတေဟိ အာဂန္တဗ္ဗ’’န္တိ။
Aṭṭhadisaṃ sandhāya aṭṭha nimittāni vuttānīti daṭṭhabbaṃ. Sāti sīmā. Ekena vā nimittenāti yojanā. Tiṇṇaṃ nimittānaṃ kittane nimittānaṃ ṭhitadisaṃ sallakkhetvā ‘‘puratthimāya disāyā’’tiādinā kittetabbaṃ. Nimittānaṃ satakittane sīmāya aṭṭhadisaṃ sallakkhetvā ekissāyapi disāya bahunimittāni kittetabbāni. Siṅghāṭakasaṇṭhānāti tiṇṇaṃ maggānaṃ samāgamaṭṭhāne siṅghāṭakasaṇṭhānā, tikoṇā nāma hotīti adhippāyo. Caturassāti samacaturassā. Siṅghāṭakasaṇṭhānāti catunnaṃ maggānaṃ samodhānaṭṭhāne siṅghāṭakasaṇṭhānā. Aḍḍhacandamudiṅgādisaṇṭhānā pana nimittānaṃ ṭhitasaṇṭhānena hotīti daṭṭhabbā. Tanti sīmaṃ. Bandhitukāmehi nissañcārasamaye bandhitabbāti sambandho. Baddhasīmavihārānanti baddhā sīmā etesūti baddhasīmā, te eva vihārāti baddhasīmavihārā, tesaṃ. Disācārikabhikkhūnanti disāsu cārikabhikkhūnaṃ. Tatthāti tasmiṃ ekagāmakhette, bhikkhūnaṃ pesetabbanti sambandho. Ekajjhanti ekato. Aññānipīti sīmabandhagāmakhettato aññānipi. Mahāpadumatthero pana āhāti yojanā. Tatoti tehi nānāgāmakhettehi. Āgantabbanti sāmīcidassanavasena vuttaṃ. Tenāha ‘‘āgamanampi anāgamanampi vaṭṭatī’’ti. Ekasīmabhāvato vuttaṃ ‘‘antonimittagatehi āgantabba’’nti.
ဧဝံ သန္နိပတိတေသု သန္တေသု သီမာ ဗန္ဓိတဗ္ဗာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပရိယန္တံ ကတ္ဝာတိ ဟေဋ္ဌိမပရိယန္တံ ကတ္ဝာ။
Evaṃ sannipatitesu santesu sīmā bandhitabbāti sambandho. Pariyantaṃ katvāti heṭṭhimapariyantaṃ katvā.
ပဗ္ဗဇ္ဇူပသမ္ပဒာဒီနန္တိ ဧတ္ထ ဘဏ္ဍုကမ္မာပုစ္ဆနံ (မဟာဝ. အဋ္ဌ. ၉၈; ဝိ. သင္ဂ. အဋ္ဌ. ၁၄၄) သန္ဓာယ ပဗ္ဗဇ္ဇာဂဟဏံ ဝုတ္တံ။ ခဏ္ဍသီမာတိ ဝိဟာရပစ္စန္တံ ခဏ္ဍိတံ ဝိယ ဆိန္ဒိတံ ဝိယ ပဝတ္တာ သီမာ ခဏ္ဍသီမာ။ တန္တိ ခဏ္ဍသီမံ။ ဝတ္တံ ဇာနိတဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ ဝတ္တံ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘သစေ ဟီ’’တိအာဒိ။ သီမန္တိ ခဏ္ဍသီမံ။ ယထာတိ ယေနာကာရေန ဗန္ဓိယမာနေတိ သမ္ဗန္ဓော။ တသ္သာ ပမာဏံ ဒသ္သေန္တော အာဟ ‘‘သာ’’တိအာဒိ။ သာတိ ခဏ္ဍသီမာ။ အဗ္ဘာနကမ္မေ သဒ္ဓိံ ကမ္မာရဟေန ဝီသတိ ဘိက္ခူ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘ဧကဝီသတိ ဘိက္ခူ’’တိ။ တတောတိ ဧကဝီသတိဘိက္ခုတော။ ဂဏ္ဟန္တီပီတိ ဧတ္ထ ပိသဒ္ဒော သဟသ္သတော ဩရံ ပန ပဂေဝာတိ ဒသ္သေတိ။ သဟသ္သတော အဓိကံ ဂဏ္ဟန္တီပိ ဝိဟာရပစ္စန္တေ ခဏ္ဍိတေ ခဏ္ဍသီမာယေဝ နာမ။ တန္တိ ခဏ္ဍသီမံ။
Pabbajjūpasampadādīnanti ettha bhaṇḍukammāpucchanaṃ (mahāva. aṭṭha. 98; vi. saṅga. aṭṭha. 144) sandhāya pabbajjāgahaṇaṃ vuttaṃ. Khaṇḍasīmāti vihārapaccantaṃ khaṇḍitaṃ viya chinditaṃ viya pavattā sīmā khaṇḍasīmā. Tanti khaṇḍasīmaṃ. Vattaṃ jānitabbanti ettha vattaṃ vitthārento āha ‘‘sace hī’’tiādi. Sīmanti khaṇḍasīmaṃ. Yathāti yenākārena bandhiyamāneti sambandho. Tassā pamāṇaṃ dassento āha ‘‘sā’’tiādi. Sāti khaṇḍasīmā. Abbhānakamme saddhiṃ kammārahena vīsati bhikkhū sandhāya vuttaṃ ‘‘ekavīsati bhikkhū’’ti. Tatoti ekavīsatibhikkhuto. Gaṇhantīpīti ettha pisaddo sahassato oraṃ pana pagevāti dasseti. Sahassato adhikaṃ gaṇhantīpi vihārapaccante khaṇḍite khaṇḍasīmāyeva nāma. Tanti khaṇḍasīmaṃ.
တတ္ရာတိ ခဏ္ဍသီမမဟာသီမာသု အာဓာရေ ဘုမ္မံ။ အထာတိ အနန္တရံ။ ဧဝန္တိ ဣမာယ အဝိပ္ပဝာသကမ္မဝာစာယ သမ္မနိယမာနေ။ ဟီတိ ဖလဇောတကော။ သီမန္တိ သမာနသံဝာသကသီမံ။ န သက္ခိသ္သန္တီတိ ပဌမံ အဝိပ္ပဝာသံ အသမူဟနိတ္ဝာ သီမံ သမူဟနိတုံ န သက္ခိသ္သန္တိ။ သီမန္တရိကပာသာဏာတိ ဒ္ဝိန္နံ သီမာနံ အန္တရေ ဝေမဇ္ဈေ ဌပိတာ ပာသာဏာ။ စတုရင္ဂုလပမာဏာပီတိ ပိသဒ္ဒော ဧကင္ဂုလိပမာဏာပိ ဝဋ္ဋတီတိ ဒသ္သေတိ။
Tatrāti khaṇḍasīmamahāsīmāsu ādhāre bhummaṃ. Athāti anantaraṃ. Evanti imāya avippavāsakammavācāya sammaniyamāne. Hīti phalajotako. Sīmanti samānasaṃvāsakasīmaṃ. Na sakkhissantīti paṭhamaṃ avippavāsaṃ asamūhanitvā sīmaṃ samūhanituṃ na sakkhissanti. Sīmantarikapāsāṇāti dvinnaṃ sīmānaṃ antare vemajjhe ṭhapitā pāsāṇā. Caturaṅgulapamāṇāpīti pisaddo ekaṅgulipamāṇāpi vaṭṭatīti dasseti.
သမန္တာတိ ခဏ္ဍသီမာယ သမန္တာ။ အနုပရိယာယန္တေဟီတိ အနုက္ကမေန ခဏ္ဍသီမပရိယာယန္တေဟိ ဘိက္ခူဟီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတောတိ တေဟိ သီမန္တရိကပာသာဏေဟိ, ဒ္ဝိန္နံ သီမာနံ နိမိတ္တာနိ ပဌမံ ကိတ္တေတ္ဝာ ပစ္ဆာ တာသု ယံ ဣစ္ဆန္တိ, တံ ဗန္ဓိတဗ္ဗဘာဝံ ဒသ္သေန္တော အာဟ ‘‘သစေ ပနာ’’တိအာဒိ။ ယထိစ္ဆိတံ ဗန္ဓိတုံ ဝဋ္ဋန္တောပိ ပောရာဏာစိဏ္ဏံ ဒသ္သေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ဧဝံ သန္တေပီ’’တိအာဒိ။ ဥဘိန္နမ္ပီတိ ဒ္ဝီသု သီမာသု ဌိတာနံ ဥဘိန္နမ္ပိ ကမ္မန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝာ။
Samantāti khaṇḍasīmāya samantā. Anupariyāyantehīti anukkamena khaṇḍasīmapariyāyantehi bhikkhūhīti sambandho. Tatoti tehi sīmantarikapāsāṇehi, dvinnaṃ sīmānaṃ nimittāni paṭhamaṃ kittetvā pacchā tāsu yaṃ icchanti, taṃ bandhitabbabhāvaṃ dassento āha ‘‘sace panā’’tiādi. Yathicchitaṃ bandhituṃ vaṭṭantopi porāṇāciṇṇaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘evaṃ santepī’’tiādi. Ubhinnampīti dvīsu sīmāsu ṭhitānaṃ ubhinnampi kammanti sambandho. Hīti saccaṃ, yasmā vā.
စသဒ္ဒော ဝာက္ယာရမ္ဘဇောတကော။ ဧသာ သီမာ နာမာတိ ယောဇနာ။ တတ္ထာတိ ပိဋ္ဌိပာသာဏာဒီသု ပဉ္စသု ဌာနေသု။ နိမိတ္တပာသာဏာ ယထာဌာနေ န တိဋ္ဌန္တီတိ ပိဋ္ဌိပာသာဏသ္သုပရိ နိမိတ္တပာသာဏံ ဌပိတမတ္တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ပိဋ္ဌိပာသာဏံ ပန ဝိဇ္ဈိတ္ဝာ နိမိတ္တပာသာဏံ တတ္ထ နိခဏိတ္ဝာ ယထာ ဌာနာ န စာဝေန္တိ, တထာ ဌပေန္တိ။ ဧဝံ သန္တေ ယထာဌာနေ တိဋ္ဌန္တိယေဝာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ န သီမာတိ သီမာယ ပထဝိသန္ဓာရကံ ဥဒကံ ပရိယန္တံကတ္ဝာ ဂတတ္တာ သီမာ န ဈာယတိ။
Casaddo vākyārambhajotako. Esā sīmā nāmāti yojanā. Tatthāti piṭṭhipāsāṇādīsu pañcasu ṭhānesu. Nimittapāsāṇā yathāṭhāne na tiṭṭhantīti piṭṭhipāsāṇassupari nimittapāsāṇaṃ ṭhapitamattaṃ sandhāya vuttaṃ. Piṭṭhipāsāṇaṃ pana vijjhitvā nimittapāsāṇaṃ tattha nikhaṇitvā yathā ṭhānā na cāventi, tathā ṭhapenti. Evaṃ sante yathāṭhāne tiṭṭhantiyevāti daṭṭhabbaṃ. Na sīmāti sīmāya pathavisandhārakaṃ udakaṃ pariyantaṃkatvā gatattā sīmā na jhāyati.
ကုဋိဂေဟေပီတိ ဧတ္ထ ကုဋီတိ စ ဂေဟန္တိ စ အဂာရသ္သေဝ နာမံ။ အဂာရဉ္ဟိ သီတာဒိဒုက္ခသ္သ ကုဋနဋ္ဌေန ဆိန္ဒနဋ္ဌေန စ နာနာဒဗ္ဗသမ္ဘာရသ္သ ဂဟဏဋ္ဌေန စ ကုဋိဂေဟန္တိ ဝုစ္စတိ။ ကုဋိ ဧဝ ဂေဟံ ကုဋိဂေဟံ, တသ္မိမ္ပိ။ ဘိတ္တိံ အကိတ္တေတ္ဝာတိ ဣဒံ ဣဋ္ဌကဒာရုမယံ ဘိတ္တိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ သစေ သိလာမယာ ဘိတ္တိ နိမိတ္တူပဂာ ဘဝေယ္ယ, ဘိတ္တိပိ ကိတ္တေတဗ္ဗာ။ အန္တော ကရိတ္ဝာတိ ကုဋိဂေဟသ္သ ဘိတ္တိယာ ဝာ အန္တော ကတ္ဝာ။ ပမုခေတိ ကုဋိဂေဟသ္သ အာလိန္ဒေ။ နိဗ္ဗောဒကပတနဋ္ဌာနေတိ နိဂ္ဂလိတ္ဝာ ဥဒကသ္သ ပတနဋ္ဌာနေ။ ဧဝံ သမ္မတာယ သီမာယာတိ ယောဇနာ။
Kuṭigehepīti ettha kuṭīti ca gehanti ca agārasseva nāmaṃ. Agārañhi sītādidukkhassa kuṭanaṭṭhena chindanaṭṭhena ca nānādabbasambhārassa gahaṇaṭṭhena ca kuṭigehanti vuccati. Kuṭi eva gehaṃ kuṭigehaṃ, tasmimpi. Bhittiṃ akittetvāti idaṃ iṭṭhakadārumayaṃ bhittiṃ sandhāya vuttaṃ. Sace silāmayā bhitti nimittūpagā bhaveyya, bhittipi kittetabbā. Anto karitvāti kuṭigehassa bhittiyā vā anto katvā. Pamukheti kuṭigehassa ālinde. Nibbodakapatanaṭṭhāneti niggalitvā udakassa patanaṭṭhāne. Evaṃ sammatāya sīmāyāti yojanā.
‘‘ကုဋ္ဋံ အကိတ္တေတ္ဝာ’’တိ ဣဒံ ပုရိမနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အန္တောတိ လေဏသ္သ, ကုဋ္ဋသ္သ ဝာ အန္တော။ ဩကာသေတိ ဧကဝီသတိယာ ဘိက္ခူနံ ဩကာသေ။ ဧဝန္တိ ဣမိနာကာရေန သမ္မနိယမာနေ။ အန္တောတိ ဘိတ္တိယာ အန္တော။
‘‘Kuṭṭaṃ akittetvā’’ti idaṃ purimanayeneva veditabbaṃ. Antoti leṇassa, kuṭṭassa vā anto. Okāseti ekavīsatiyā bhikkhūnaṃ okāse. Evanti iminākārena sammaniyamāne. Antoti bhittiyā anto.
ဟေဋ္ဌာ န ဩတရတီတိ ဟေဋ္ဌာ အာကာသတလတ္တာ န ဩတရတိ။ နနု ထမ္ဘေ အနုသာရိတ္ဝာ ဩတရဏော ဘဝေယ္ယ, ကသ္မာ န ဩတရတီတိ? ထမ္ဘာနမုပရိ ဧကဝီသတိယာ ဘိက္ခူနံ ဩကာသာဘာဝတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဟေဋ္ဌာ ဩတရဏာကာရံ ဒသ္သေန္တော အာဟ ‘‘သစေ ပနာ’’တိအာဒိ။ တုလာနန္တိ ထမ္ဘာနမုပရိ တိရိယဝသေန ဌိတာနံ ရုက္ခဝိသေသာနံ။ ဥဋ္ဌဟိတ္ဝာတိ ဘူမိတော ဥဋ္ဌဟိတ္ဝာ။ တုလာရုက္ခေဟီတိ တုလာသင္ခာတေဟိ ရုက္ခေဟိ။ ‘‘ဧကသမ္ဗန္ဓော’’တိ ဣမိနာ န ကေဝလံ တုလာရုက္ခေဟေဝ ဧကသမ္ဗန္ဓော, စတူသု ဒိသာသု စတုန္နံ ဘိတ္တီနံ အညမညမ္ပိ သမ္ဗန္ဓောတိ ဒသ္သေတိ။ ဟေဋ္ဌာပိ ဩတရတီတိ ဘိတ္တီနမုပရိ ဧကဝီသတိယာ ဘိက္ခူနံ ဩကာသပဟောနကတ္တာ ဝုတ္တံ။ သစေ ထမ္ဘမတ္ထကေ။ပေ.။ ဟောတီတိ ဣမိနာ ဗဟူဟိ ထမ္ဘေဟိ ကတပာသာဒသ္သ ဧကေကသ္မိံ ထမ္ဘမတ္ထကေ ဧကဝီသတိယာ ဘိက္ခူနံ ဩကာသေ သတိ ဟေဋ္ဌာ ဩတရတီတိ ဒသ္သေတိ။ နိယ္ယူဟကာဒီသူတိ နာဂဒန္တကာဒီသု။ အာဒိသဒ္ဒေန ဘိတ္တိခိလာဒယော သင္ဂဏ္ဟာတိ။ ဘိတ္တိ စာတိ ဣဋ္ဌကဒာရုမယာ ဘိတ္တိ စ။ သစေ သိလာမယာ ဘိတ္တိ စ ထမ္ဘာ စ ဟောန္တိ, ကိတ္တေတဗ္ဗာ။ ဘိတ္တိလဂ္ဂေတိ ဘိတ္တီသု လဂ္ဂေ, ဘိတ္တီနံ ဝာ လဂ္ဂဋ္ဌာနေ။ ဟေဋ္ဌာပာသာဒသ္သာတိ ဟေဋ္ဌာပာသာဒေ ‘‘ဌိတ’’ဣတိ ပဒေ သမ္ဗန္ဓော။ ဟေဋ္ဌာပာသာဒသ္သ ဝာ ထမ္ဘာနန္တိ ယောဇနာ။ ဟေဋ္ဌာ သမ္မတာယ သီမာယ ဥပရိ အာရောဟနာကာရံ ဒသ္သေန္တော အာဟ ‘‘သစေ ပနာ’’တိအာဒိ။ နိဗ္ဗောဒကပတနဋ္ဌာနေတိ ဆဒနကောဋိယံ။
Heṭṭhā na otaratīti heṭṭhā ākāsatalattā na otarati. Nanu thambhe anusāritvā otaraṇo bhaveyya, kasmā na otaratīti? Thambhānamupari ekavīsatiyā bhikkhūnaṃ okāsābhāvatoti daṭṭhabbaṃ. Heṭṭhā otaraṇākāraṃ dassento āha ‘‘sace panā’’tiādi. Tulānanti thambhānamupari tiriyavasena ṭhitānaṃ rukkhavisesānaṃ. Uṭṭhahitvāti bhūmito uṭṭhahitvā. Tulārukkhehīti tulāsaṅkhātehi rukkhehi. ‘‘Ekasambandho’’ti iminā na kevalaṃ tulārukkheheva ekasambandho, catūsu disāsu catunnaṃ bhittīnaṃ aññamaññampi sambandhoti dasseti. Heṭṭhāpi otaratīti bhittīnamupari ekavīsatiyā bhikkhūnaṃ okāsapahonakattā vuttaṃ. Sace thambhamatthake…pe… hotīti iminā bahūhi thambhehi katapāsādassa ekekasmiṃ thambhamatthake ekavīsatiyā bhikkhūnaṃ okāse sati heṭṭhā otaratīti dasseti. Niyyūhakādīsūti nāgadantakādīsu. Ādisaddena bhittikhilādayo saṅgaṇhāti. Bhitti cāti iṭṭhakadārumayā bhitti ca. Sace silāmayā bhitti ca thambhā ca honti, kittetabbā. Bhittilaggeti bhittīsu lagge, bhittīnaṃ vā laggaṭṭhāne. Heṭṭhāpāsādassāti heṭṭhāpāsāde ‘‘ṭhita’’iti pade sambandho. Heṭṭhāpāsādassa vā thambhānanti yojanā. Heṭṭhā sammatāya sīmāya upari ārohanākāraṃ dassento āha ‘‘sace panā’’tiādi. Nibbodakapatanaṭṭhāneti chadanakoṭiyaṃ.
တတ္ထာတိ တသ္မိံ တလေ။ ပိဋ္ဌိပာသာဏေ သီမံ ဗန္ဓန္တိ ဝိယ ဗန္ဓန္တီတိ ယောဇနာ။ တေနေဝ ပရိစ္ဆေဒေနာတိ တေနေဝ တလပရိစ္ဆေဒေန။ တာလမူလပဗ္ဗတေပီတိ ဧတ္ထ တာလမူလံ နာမ ဟေဋ္ဌာ မဟန္တံ ဟုတ္ဝာ အနုပုဗ္ဗေန တနုကံ ဟောတိ, တေန သဒိသေ ပဗ္ဗတေပိ။ ဝိတာနသဏ္ဌာနောတိ ဥလ္လောစသ္သ သဏ္ဌာနော။ စတူသု ဒိသာသု နိဂ္ဂတသာခရုက္ခသဏ္ဌာနော ဝာ ခုဇ္ဇရုက္ခသဏ္ဌာနော ဝာ ဟောတိ။ ယထာ ပဗ္ဗတော ဝိတာနသဏ္ဌာနော ဟောတိ, ဧဝံ မုဒိင္ဂသဏ္ဌာနော ဝာ ဟောတိ ပဏဝသဏ္ဌာနော ဝာတိ ယောဇနာ။ တတ္ထ မုဒိင္ဂော မဇ္ဈေ ထူလော ဟောတိ, မူလေ စ အန္တေ စ တနုကော။ ပဏဝော မဇ္ဈေ တနုကော ဟောတိ, မူလေ စ အဂ္ဂေ စ ထူလော။ တေသံ သဏ္ဌာနော မုဒိင္ဂသဏ္ဌာနော ဝာ ပဏဝသဏ္ဌာနော ဝာ။ ဟေဋ္ဌာ ဝာတိ မုဒိင္ဂသဏ္ဌာနသ္သ ပဗ္ဗတသ္သ ဟေဋ္ဌာ ဝာ။ မဇ္ဈေ ဝာတိ ပဏဝသဏ္ဌာနသ္သ မဇ္ဈေ ဝာ။ ဒ္ဝေ ကူဋာနီတိ ဒ္ဝေ သိခရာနိ။ ကူဋန္တရန္တိ ကူဋာနံ မဇ္ဈံ။ စိနိတ္ဝာ ဝာတိ ဣဋ္ဌကသိလာဟိ စိနိတ္ဝာ ဝာ။ ပူရေတ္ဝာ ဝာတိ ပံသုဝာလိကာဟိ ပူရေတ္ဝာ ဝာ။
Tatthāti tasmiṃ tale. Piṭṭhipāsāṇe sīmaṃ bandhanti viya bandhantīti yojanā. Teneva paricchedenāti teneva talaparicchedena. Tālamūlapabbatepīti ettha tālamūlaṃ nāma heṭṭhā mahantaṃ hutvā anupubbena tanukaṃ hoti, tena sadise pabbatepi. Vitānasaṇṭhānoti ullocassa saṇṭhāno. Catūsu disāsu niggatasākharukkhasaṇṭhāno vā khujjarukkhasaṇṭhāno vā hoti. Yathā pabbato vitānasaṇṭhāno hoti, evaṃ mudiṅgasaṇṭhāno vā hoti paṇavasaṇṭhāno vāti yojanā. Tattha mudiṅgo majjhe thūlo hoti, mūle ca ante ca tanuko. Paṇavo majjhe tanuko hoti, mūle ca agge ca thūlo. Tesaṃ saṇṭhāno mudiṅgasaṇṭhāno vā paṇavasaṇṭhāno vā. Heṭṭhā vāti mudiṅgasaṇṭhānassa pabbatassa heṭṭhā vā. Majjhe vāti paṇavasaṇṭhānassa majjhe vā. Dve kūṭānīti dve sikharāni. Kūṭantaranti kūṭānaṃ majjhaṃ. Cinitvā vāti iṭṭhakasilāhi cinitvā vā. Pūretvā vāti paṃsuvālikāhi pūretvā vā.
သပ္ပဖဏသဒိသောတိ သပ္ပသ္သ ဖဏေန သဒိသော, ခုဇ္ဇော ပဗ္ဗတောတိ အတ္ထော။ အာကာသပဗ္ဘာရန္တိ ဘိတ္တိယာ အပရိက္ခိတ္တံ အာကာသသင္ခာတံ ပဗ္ဘာရံ။ သီမပ္ပမာဏောတိ သဒ္ဓိံ အန္တောသုသိရေန သီမပ္ပမာဏော။ အဂ္ဂကောဋိန္တိ အဂ္ဂသင္ခာတံ ကောဋိံ။ သစေ ပန ပဗ္ဗတသ္သ ဟေဋ္ဌာ အန္တောလေဏံ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဥပရိမသ္သာတိ အန္တောလေဏသ္သ ဥပရိ ဌိတသ္သ။ ပာရတောတိ ဗာဟိရတော။ အသ္သာတိ ပဗ္ဗတသ္သ ဗဟီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဩရတောတိ အန္တတော။ လေဏံ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကိတ္တကံ မဟန္တန္တိ အာဟ ‘‘သီမာပရိစ္ဆေဒမတိက္ကမိတ္ဝာ ဌိတ’’န္တိ။ ကိတ္တကံ ခုဒ္ဒကန္တိ အာဟ ‘‘သဗ္ဗပစ္ဆိမသီမာပရိမာဏ’’န္တိ။ တန္တိ ခုဒ္ဒကံ လေဏံ ။ အတိခုဒ္ဒကန္တိ သဗ္ဗပစ္ဆိမသီမာပရိမာဏာဘာဝတော အတိခုဒ္ဒကံ။ တတောတိ ဥပရိသီမတော။ ဗဟီတိ သီမတော ဗဟိ။ ‘‘ယဒိ သီမပ္ပမာဏံ, သီမာ ဟောတိယေဝာ’’တိ ဣမိနာ ယဒိ န သီမပ္ပမာဏံ, န သီမာ ဟောတိယေဝာတိ ဒသ္သေတိ။
Sappaphaṇasadisoti sappassa phaṇena sadiso, khujjo pabbatoti attho. Ākāsapabbhāranti bhittiyā aparikkhittaṃ ākāsasaṅkhātaṃ pabbhāraṃ. Sīmappamāṇoti saddhiṃ antosusirena sīmappamāṇo. Aggakoṭinti aggasaṅkhātaṃ koṭiṃ. Sace pana pabbatassa heṭṭhā antoleṇaṃ hotīti sambandho. Uparimassāti antoleṇassa upari ṭhitassa. Pāratoti bāhirato. Assāti pabbatassa bahīti sambandho. Oratoti antato. Leṇaṃ hotīti sambandho. Kittakaṃ mahantanti āha ‘‘sīmāparicchedamatikkamitvā ṭhita’’nti. Kittakaṃ khuddakanti āha ‘‘sabbapacchimasīmāparimāṇa’’nti. Tanti khuddakaṃ leṇaṃ . Atikhuddakanti sabbapacchimasīmāparimāṇābhāvato atikhuddakaṃ. Tatoti uparisīmato. Bahīti sīmato bahi. ‘‘Yadi sīmappamāṇaṃ, sīmā hotiyevā’’ti iminā yadi na sīmappamāṇaṃ, na sīmā hotiyevāti dasseti.
တန္တိ ခဏ္ဍသီမံ။ ပူရေတ္ဝာတိ ဣဋ္ဌကမတ္တိကာဒီဟိ ပူရေတ္ဝာ။ အဋ္ဋံ ဗန္ဓိတ္ဝာတိ အဋ္ဋာလကံ ဗန္ဓိတ္ဝာ။ ဥမင္ဂနဒီတိ ဧတ္ထ ဥကာရော ဩကာရဝိပရီတော, တသ္မာ ပထဝိယံ ဩတရိတ္ဝာ ပဝိသိတ္ဝာ မင္ဂတိ ဂစ္ဆတီတိ ဥမင္ဂာတိ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဥမင္ဂာစ သာ နဒီ စေတိ ဥမင္ဂနဒီ။ တတ္ထာတိ ဥမင္ဂနဒိယံ။ ဟေဋ္ဌာပထဝိတလေ ဌိတောတိ သီမာယ ဟေဋ္ဌာပထဝိတလေ ဣဒ္ဓိယာ ဌိတော။
Tanti khaṇḍasīmaṃ. Pūretvāti iṭṭhakamattikādīhi pūretvā. Aṭṭaṃ bandhitvāti aṭṭālakaṃ bandhitvā. Umaṅganadīti ettha ukāro okāraviparīto, tasmā pathaviyaṃ otaritvā pavisitvā maṅgati gacchatīti umaṅgāti attho daṭṭhabbo. Umaṅgāca sā nadī ceti umaṅganadī. Tatthāti umaṅganadiyaṃ. Heṭṭhāpathavitale ṭhitoti sīmāya heṭṭhāpathavitale iddhiyā ṭhito.
သီမာမာဠကေတိ ခဏ္ဍသီမာယ မာဠကေ။ ဝဋရုက္ခောတိ နိဂ္ရောဓရုက္ခော။ တတောတိ ဝဋရုက္ခတော။ နိဂ္ဂတပာရောဟောတိ ပဝဒ္ဓံဝ ဟုတ္ဝာ ရုက္ခော အာရောဟတိ အနေနာတိ ပာရောဟော, ဧကော မူလဝိသေသော။ နိဂ္ဂတော ပာရောဟော နိဂ္ဂတပာရောဟော။ မဟာသီမံ သောဓေတ္ဝာတိ ဧတ္ထ သောဓနံ နာမ မဟာသီမဂတာနံ ဘိက္ခူနံ ဟတ္ထပာသာနယနံ, သီမတော ဝာ ဗဟိကရဏံ။ ဗဟိဒ္ဓာတိ ဒ္ဝီဟိ သီမာဟိ ဗဟိဒ္ဓာ။ ‘‘ဗဟိဋ္ဌာ’’တိပိ ပာဌော။ ဗဟိ ဌိတာ ကာတဗ္ဗာတိ အတ္ထော။ အနာဟစ္စာတိ မဟာသီမာယ ပထဝီတလံ ဝာ တတ္ထဇာတရုက္ခာဒီနိ ဝာ န အာဟနိတ္ဝာ။ ဧဝန္တိ ယထာ ခဏ္ဍသီမာယ, ဧဝံ တထာတိ အတ္ထော။ သီမာမာဠကေတိ ခဏ္ဍသီမာမာဠကေ။
Sīmāmāḷaketi khaṇḍasīmāya māḷake. Vaṭarukkhoti nigrodharukkho. Tatoti vaṭarukkhato. Niggatapārohoti pavaddhaṃva hutvā rukkho ārohati anenāti pāroho, eko mūlaviseso. Niggato pāroho niggatapāroho. Mahāsīmaṃ sodhetvāti ettha sodhanaṃ nāma mahāsīmagatānaṃ bhikkhūnaṃ hatthapāsānayanaṃ, sīmato vā bahikaraṇaṃ. Bahiddhāti dvīhi sīmāhi bahiddhā. ‘‘Bahiṭṭhā’’tipi pāṭho. Bahi ṭhitā kātabbāti attho. Anāhaccāti mahāsīmāya pathavītalaṃ vā tatthajātarukkhādīni vā na āhanitvā. Evanti yathā khaṇḍasīmāya, evaṃ tathāti attho. Sīmāmāḷaketi khaṇḍasīmāmāḷake.
သီမာမာဠကေတိ ဒ္ဝိန္နံ သီမာနံ အင္ဂဏေ။ သီမာမာဠကသ္သာတိ ကမ္မသ္သ ကတဋ္ဌာနသ္သ သီမာမာဠကသ္သ။ ဝေဟာသဋ္ဌိတသာခာယာတိ ကမ္မသ္သ အကတဋ္ဌာနေ သီမာမာဠကေ ဥဋ္ဌိတာယ ဝေဟာသေ ဌိတာယ သာခာယ။ တသ္သာတိ ဘိက္ခုနော ပာဒာ ဝာ နိဝာသနပာရုပနံ ဝာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပုရိမနယေပီတိ ‘‘သီမာမာဠကေ ဝဋရုက္ခော ဟောတီ’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တေ ပုရိမနယေပိ။ တတ္ရာတိ ပုရိမနယေ။ ဥက္ခိပာပေတ္ဝာ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ ဒ္ဝီဟိ သီမာဟိ ဥဋ္ဌိတရုက္ခသ္သ သာခာ ဝာ တတော နိဂ္ဂတပာရောဟော ဝာ ဒ္ဝီသု သီမာသု ပထဝီတလံ ဝာ တတ္ထ ဇာတရုက္ခာဒီနိ ဝာ အာဟစ္စ ဌိတတ္တာ ဥက္ခိပာပေတ္ဝာ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ အာနေတဗ္ဗောတိ ဧတ္ထ ဒ္ဝိကမ္မိကာယ နီဓာတုယာ အပဓာနကမ္မသ္သေဝ ဝုတ္တတ္တာ ‘‘ဘိက္ခူ’’တိ ပဓာနကမ္မံ အဇ္ဈာဟရိတဗ္ဗံ ။ အဗ္ဘုဂ္ဂစ္ဆတီတိ အဗ္ဘံ အာကာသံ ဥဂ္ဂစ္ဆတိ။ တတ္ရာတိ ပဗ္ဗတေ။ ကသ္မာ အာနေတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘ဗဇ္ဈမာနာယေဝ ဟီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဗဇ္ဈမာနာယေဝာတိ ကမ္မဝာစာယ ဗဇ္ဈမာနာယေဝ။ ဣမိနာ အဗဒ္ဓသီမာ ပမာဏရဟိတံ ဒေသံ ဩတရတီတိ ဒသ္သေတိ။ ယံကိဉ္စီတိ ယံကိဉ္စိ ပဗ္ဗတာဒိ။ ယတ္ထ ကတ္ထစီတိ ယသ္မိံ ကသ္မိံစိ ဌာနေ။ ဧကသမ္ဗန္ဓေနာတိ ဗဒ္ဓသီမာယ ဧကသမ္ဗန္ဓေန။ ဣတီတိ တသ္မာ အာနေတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။
Sīmāmāḷaketi dvinnaṃ sīmānaṃ aṅgaṇe. Sīmāmāḷakassāti kammassa kataṭṭhānassa sīmāmāḷakassa. Vehāsaṭṭhitasākhāyāti kammassa akataṭṭhāne sīmāmāḷake uṭṭhitāya vehāse ṭhitāya sākhāya. Tassāti bhikkhuno pādā vā nivāsanapārupanaṃ vāti sambandho. Purimanayepīti ‘‘sīmāmāḷake vaṭarukkho hotī’’tiādinā vutte purimanayepi. Tatrāti purimanaye. Ukkhipāpetvā kātuṃ na vaṭṭatīti dvīhi sīmāhi uṭṭhitarukkhassa sākhā vā tato niggatapāroho vā dvīsu sīmāsu pathavītalaṃ vā tattha jātarukkhādīni vā āhacca ṭhitattā ukkhipāpetvā kātuṃ na vaṭṭati. Ānetabboti ettha dvikammikāya nīdhātuyā apadhānakammasseva vuttattā ‘‘bhikkhū’’ti padhānakammaṃ ajjhāharitabbaṃ . Abbhuggacchatīti abbhaṃ ākāsaṃ uggacchati. Tatrāti pabbate. Kasmā ānetabboti āha ‘‘bajjhamānāyeva hī’’tiādi. Tattha bajjhamānāyevāti kammavācāya bajjhamānāyeva. Iminā abaddhasīmā pamāṇarahitaṃ desaṃ otaratīti dasseti. Yaṃkiñcīti yaṃkiñci pabbatādi. Yattha katthacīti yasmiṃ kasmiṃci ṭhāne. Ekasambandhenāti baddhasīmāya ekasambandhena. Itīti tasmā ānetabboti yojanā.
၁၄၀. တီဏိ ယောဇနာနိ တိယောဇနံ။ ‘‘ပမာဏ’’န္တိ ဣမိနာ ပရမသဒ္ဒသ္သ အတိရေကဥတ္တမတ္ထေ နိဝတ္တေတိ။ ဧတိသ္သာတိ သီမာယ။ သမ္မနန္တေန ဘိက္ခုနာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကောဏတော မိနိတံ ကောဏန္တိ ယောဇနာ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝာ။ အာပတ္တိဉ္စာတိ ဒုက္ကဋာပတ္တိဉ္စ။
140. Tīṇi yojanāni tiyojanaṃ. ‘‘Pamāṇa’’nti iminā paramasaddassa atirekauttamatthe nivatteti. Etissāti sīmāya. Sammanantena bhikkhunāti sambandho. Koṇato minitaṃ koṇanti yojanā. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Āpattiñcāti dukkaṭāpattiñca.
ပာရယတီတိ အဇ္ဈောတ္ထရတိ။ ‘‘ကိတကာဘိဓေယ္ယလိင္ဂာ’’တိ (ကစ္စာယနသာရေ ၄၅ ဂာထာယံ) ဝစနတော အဘိဓေယ္ယဘူတံ သီမံ သန္ဓာယ ဣတ္ထိလိင္ဂဝသေန ပာရာတိ ဝုတ္တံ။ နဒိယာတိ ဥပယောဂတ္ထေ သာမိဝစနံ။ နဒိန္တိ ဟိ အတ္ထော။ နဒိံ အဇ္ဈောတ္ထရမာနံ သီမန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္ထာတိ နဒိပာရသီမာယံ။ ယတ္ထသ္သာတိ ဧတ္ထ ယတ္ထ အသ္သာတိ ပဒဝိဘာဂံ ဒသ္သေန္တော အာဟ ‘‘ယတ္ထ နဒိယာ’’တိအာဒိ။ ‘‘နဒိယာ’’တိ ဣမိနာ ယံသဒ္ဒသ္သ ဝိသယံ ဒသ္သေတိ။ ဓုဝနာဝာတိ ဧတ္ထ ဓုဝသဒ္ဒော နိစ္စတ္ထောတိ အာဟ ‘‘နိစ္စသဉ္စရဏနာဝာ’’တိ။ ဣမိနာ ဓုဝေန နိစ္စေန သဉ္စရဏနာဝာ ဓုဝနာဝာတိ ဝစနတ္ထံ ဒသ္သေတိ။ အသ္သာတိ ဟောတိ, ဘဝေယ္ယ ဝာ။ နာဝာယ ပမာဏံ ဒသ္သေန္တော အာဟ ‘‘ယာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ယာတိ နာဝာ။ ပာဇနပုရိသေနာတိ ဧတ္ထ ပာဇနံ နာမ ဧကော နာဝာယ ဂမနူပကရဏဝိသေသော။ သော ဟိ ပဇတိ နာဝာ ဂစ္ဆတိ အနေနာတိ ပာဇနန္တိ ဝုစ္စတိ။ ဇကာရသ္သ စကာရံ ကတ္ဝာ ပာစနန္တိပိ ယုဇ္ဇတေဝ။ တသ္သ ဂာဟကေန ပုရိသေန သဒ္ဓိန္တိ အတ္ထော။ သာ နာဝာ နီတာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဥဒ္ဓံ ဝာ အဓော ဝာတိ နဒိယာ ပဋိသောတံ ဝာ ဟေဋ္ဌာသောတံ ဝာ။ ထေနေဟိ ဝာတိ စောရေဟိ ဝာ။ ကိဉ္စာပိ ဟဋာ, ပန တထာပိ အဝသ္သံ လဗ္ဘနေယ္ယာ, ဓုဝနာဝာဝ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ ဝာတေန ဝာတိ မာလုတေန ဝာ ‘‘ဆိန္န’’ဣတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝီစီဟီတိ တရင္ဂေဟိ။ တရင္ဂော ဟိ ဝိစိတ္တာကာရေန စိနောတိ ဝဍ္ဎတီတိ ဝီစီတိ ဝုစ္စတိ။ ကိဉ္စာပိ နဒီမဇ္ဈံ နီတာ, ပန တထာပိ အဝသ္သံ အာဟရိတဗ္ဗာ, ဓုဝနာဝာဝ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ ဩဂတေတိ ဩတရိတ္ဝာ ဂတေ။ ထလံ ဥသ္သာရိတာတိ ထလံ ဥက္ခိပိတ္ဝာ သာရိတာ ပာပိတာ နာဝာပီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝိသင္ခတပဒရာတိ သင္ခတဝိရဟိတဖလကာ ဝာ။ ဓုဝနာဝာဝ ဟောတီတိ နိမိတ္တကိတ္တနကာလေ နိစ္စသဉ္စရဏနာဝတ္တာ ဓုဝနာဝာဝ ဟောတီတိ အဓိပ္ပာယော။ တတ္ရာတိ ‘‘ဓုဝနာဝာ’’တိဝစနေ။ နိမိတ္တံ ဝာ သီမာ ဝာ ကမ္မဝာစာယ ဂစ္ဆတီတိ ဧတ္ထ ကိဉ္စာပိ န နိမိတ္တံ ကမ္မဝာစာယ ဂစ္ဆတိ, သီမာယ ပန အဝိနာဘာဝတော ဝုတ္တံ ‘‘ကမ္မဝာစာယ ဂစ္ဆတီ’’တိ။ တသ္မာတိ ယသ္မာဝ နာဝာယ အာဂစ္ဆန္တာပိ ဘဂဝတာ အနုညာတာ, တသ္မာ။
Pārayatīti ajjhottharati. ‘‘Kitakābhidheyyaliṅgā’’ti (kaccāyanasāre 45 gāthāyaṃ) vacanato abhidheyyabhūtaṃ sīmaṃ sandhāya itthiliṅgavasena pārāti vuttaṃ. Nadiyāti upayogatthe sāmivacanaṃ. Nadinti hi attho. Nadiṃ ajjhottharamānaṃ sīmanti sambandho. Etthāti nadipārasīmāyaṃ. Yatthassāti ettha yattha assāti padavibhāgaṃ dassento āha ‘‘yattha nadiyā’’tiādi. ‘‘Nadiyā’’ti iminā yaṃsaddassa visayaṃ dasseti. Dhuvanāvāti ettha dhuvasaddo niccatthoti āha ‘‘niccasañcaraṇanāvā’’ti. Iminā dhuvena niccena sañcaraṇanāvā dhuvanāvāti vacanatthaṃ dasseti. Assāti hoti, bhaveyya vā. Nāvāya pamāṇaṃ dassento āha ‘‘yā’’tiādi. Tattha yāti nāvā. Pājanapurisenāti ettha pājanaṃ nāma eko nāvāya gamanūpakaraṇaviseso. So hi pajati nāvā gacchati anenāti pājananti vuccati. Jakārassa cakāraṃ katvā pācanantipi yujjateva. Tassa gāhakena purisena saddhinti attho. Sā nāvā nītāti sambandho. Uddhaṃ vā adho vāti nadiyā paṭisotaṃ vā heṭṭhāsotaṃ vā. Thenehi vāti corehi vā. Kiñcāpi haṭā, pana tathāpi avassaṃ labbhaneyyā, dhuvanāvāva hotīti yojanā. Vātena vāti mālutena vā ‘‘chinna’’iti sambandho. Vīcīhīti taraṅgehi. Taraṅgo hi vicittākārena cinoti vaḍḍhatīti vīcīti vuccati. Kiñcāpi nadīmajjhaṃ nītā, pana tathāpi avassaṃ āharitabbā, dhuvanāvāva hotīti yojanā. Ogateti otaritvā gate. Thalaṃ ussāritāti thalaṃ ukkhipitvā sāritā pāpitā nāvāpīti sambandho. Visaṅkhatapadarāti saṅkhatavirahitaphalakā vā. Dhuvanāvāva hotīti nimittakittanakāle niccasañcaraṇanāvattā dhuvanāvāva hotīti adhippāyo. Tatrāti ‘‘dhuvanāvā’’tivacane. Nimittaṃ vā sīmā vā kammavācāya gacchatīti ettha kiñcāpi na nimittaṃ kammavācāya gacchati, sīmāya pana avinābhāvato vuttaṃ ‘‘kammavācāya gacchatī’’ti. Tasmāti yasmāva nāvāya āgacchantāpi bhagavatā anuññātā, tasmā.
ယတ္ထာတိ နဒိပာရသီမသမ္မနနဋ္ဌာနေ။ ရုက္ခသင္ဃာဋမယောတိ ရုက္ခသမူဟေန ကတော။ ပဒရဗဒ္ဓောတိ ဖလကေဟိ ဗဒ္ဓော။ သဉ္စရဏယောဂ္ဂောတိ သဉ္စရဏက္ခမော။ ပာဠိယံ ‘‘အသ္သာ’’တိ ဌာနေ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘အတ္ထီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ‘‘အသ္သာ’’တိပဒသ္သ ဟောတီတိ အတ္ထောယေဝ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ တံခဏညေဝာတိ တသ္မိံ နိမိတ္တကိတ္တက္ခဏေယေဝ။ ရုက္ခံ ဆိန္ဒိတ္ဝာ ကတောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧကပဒိကသေတူတိ ဧကေန ပဒေန ဂမနယောဂ္ဂော ဧကပဒိကော, သောယေဝ သေတူတိ ဧကပဒိကသေတု။ အကပ္ပိယသေတုံ ဒသ္သေန္တော အာဟ ‘‘သစေ ပနာ’’တိအာဒိ။ တေနာတိ သေတုနာ။ သဉ္စရိတုံ န သက္ကာ ဟောတီတိ ယောဇနာ။
Yatthāti nadipārasīmasammananaṭṭhāne. Rukkhasaṅghāṭamayoti rukkhasamūhena kato. Padarabaddhoti phalakehi baddho. Sañcaraṇayoggoti sañcaraṇakkhamo. Pāḷiyaṃ ‘‘assā’’ti ṭhāne aṭṭhakathāyaṃ ‘‘atthī’’ti vuttattā ‘‘assā’’tipadassa hotīti atthoyeva daṭṭhabbo. Taṃkhaṇaññevāti tasmiṃ nimittakittakkhaṇeyeva. Rukkhaṃ chinditvā katoti sambandho. Ekapadikasetūti ekena padena gamanayoggo ekapadiko, soyeva setūti ekapadikasetu. Akappiyasetuṃ dassento āha ‘‘sace panā’’tiādi. Tenāti setunā. Sañcarituṃ na sakkā hotīti yojanā.
ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ နဒိပာရသီမသမ္မနနဋ္ဌာနေ။ အဘိမုခတိတ္ထေယေဝာတိ သီမာယ အဘိမုခတိတ္ထေ ဧဝ။ ဓုဝနာဝာ ဝာ ဓုဝသေတု ဝာ အဘိမုခတိတ္ထတော ဤသကံ ဥဒ္ဓံ အာရောဟန္တောပိ အဓော ဩရောဟန္တောပိ ကပ္ပတီတိ ဒသ္သေန္တော အာဟ ‘‘သစေ’’တိအာဒိ။ ဤသကန္တိ ဧကဥသဘ ဒ္ဝိဥသဘာဒိဝသေန မနံ အပ္ပမတ္တံ။ ဥဒ္ဓံ ဝာတိ အဘိမုခတိတ္ထတော ဥပရိ ဝာ။ အဓော ဝာတိ တတော ဟေဋ္ဌာ ဝာ။ ဂာဝုတမတ္တဗ္ဘန္တရေတိ ဂာဝုတပမာဏသ္သ ဌာနသ္သ အဗ္ဘန္တရေ။
Yatthāti yasmiṃ nadipārasīmasammananaṭṭhāne. Abhimukhatittheyevāti sīmāya abhimukhatitthe eva. Dhuvanāvā vā dhuvasetu vā abhimukhatitthato īsakaṃ uddhaṃ ārohantopi adho orohantopi kappatīti dassento āha ‘‘sace’’tiādi. Īsakanti ekausabha dviusabhādivasena manaṃ appamattaṃ. Uddhaṃ vāti abhimukhatitthato upari vā. Adho vāti tato heṭṭhā vā. Gāvutamattabbhantareti gāvutapamāṇassa ṭhānassa abbhantare.
သဟနိမိတ္တကိတ္တနဝိဓိနာ သမ္မနိတဗ္ဗဝိဓိံ ဒသ္သေန္တော အာဟ ‘‘ဣမဉ္စ ပနာ’’တိအာဒိ။ ဒ္ဝီသု တီရေသု ဌာတုမသက္ကုဏေယ္ယတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘ဧကသ္မိံ တီရေ ဌတ္ဝာ’’တိ။ တတောတိ နိမိတ္တတော။ အတ္တာနန္တိ နိမိတ္တကိတ္တနံ ဝိနယဓရံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ပရိက္ခိပန္တေနာတိ ပရိယာယန္တေန။ တသ္သာတိ တတ္တကသ္သ ပရိစ္ဆေဒသ္သ။ သမ္မုခဋ္ဌာနေတိ အဓောသောတေ နဒိတီရေ ဌိတသ္သ နိမိတ္တသ္သ သမ္မုခဋ္ဌာနေ။ တတောတိ နိမိတ္တတော။ တသ္သာတိ တတ္တကသ္သ ပရိစ္ဆေဒသ္သ။ သမ္မုခာ နဒိတီရေ နိမိတ္တံ အတ္ထီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သင္ဃဋေတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ အထာတိ နိမိတ္တကိတ္တနတော ပစ္ဆာ။ ‘‘သဗ္ဗနိမိတ္တာနံ အန္တော ဌိတေ ဘိက္ခူ ဟတ္ထပာသဂတေ ကတ္ဝာ’’တိ ဣဒံ သဗ္ဗံ ဧကံ ဂာမခေတ္တံ ဗ္ယာပေတ္ဝာ သမ္မနိတဘာဝံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ သစေ သကလံ ဂာမခေတ္တံ အဗ္ယာပေတ္ဝာ ဧကဒေသေ သမ္မနိတံ ဟောတိ, နိမိတ္တတော ဗဟိ ဌိတေ ဘိက္ခူပိ ဟတ္ထပာသဂတေ ကတ္ဝာ သမ္မနိတဗ္ဗာ။ ကမ္မန္တိ သီမသမ္မုတိကမ္မံ။ ‘‘ဌပေတ္ဝာ နဒိ’’န္တိဝစနသ္သ ကာရဏံ ဒသ္သေန္တော အာဟ ‘‘နဒီ ပန ဗဒ္ဓသီမသင္ခ္ယံ န ဂစ္ဆတီ’’တိ။
Sahanimittakittanavidhinā sammanitabbavidhiṃ dassento āha ‘‘imañca panā’’tiādi. Dvīsu tīresu ṭhātumasakkuṇeyyattā vuttaṃ ‘‘ekasmiṃ tīre ṭhatvā’’ti. Tatoti nimittato. Attānanti nimittakittanaṃ vinayadharaṃ sandhāya vuttaṃ. Parikkhipantenāti pariyāyantena. Tassāti tattakassa paricchedassa. Sammukhaṭṭhāneti adhosote naditīre ṭhitassa nimittassa sammukhaṭṭhāne. Tatoti nimittato. Tassāti tattakassa paricchedassa. Sammukhā naditīre nimittaṃ atthīti sambandho. Saṅghaṭetabbanti sambandhitabbaṃ. Athāti nimittakittanato pacchā. ‘‘Sabbanimittānaṃ anto ṭhite bhikkhū hatthapāsagate katvā’’ti idaṃ sabbaṃ ekaṃ gāmakhettaṃ byāpetvā sammanitabhāvaṃ sandhāya vuttaṃ. Sace sakalaṃ gāmakhettaṃ abyāpetvā ekadese sammanitaṃ hoti, nimittato bahi ṭhite bhikkhūpi hatthapāsagate katvā sammanitabbā. Kammanti sīmasammutikammaṃ. ‘‘Ṭhapetvā nadi’’ntivacanassa kāraṇaṃ dassento āha ‘‘nadī pana baddhasīmasaṅkhyaṃ na gacchatī’’ti.
ဒီပကော ဟောတီတိ ဧတ္ထ ဒီပောတိ အန္တရဒီပော။ သော ဟိ ယသ္မာ ဇလမဇ္ဈေ ဒိပ္ပတိ, ယသ္မာ စ ဒ္ဝိဓာ အာပော ဧတ္ထ သန္ဒတိ, တသ္မာ ဒီပောတိ ဝုစ္စတိ, သောယေဝ ခုဒ္ဒကဋ္ဌေန ဒီပကော။ ကကာရော ဟိ ခုဒ္ဒကတ္ထဝာစကော။ တန္တိ ဒီပကံ။ အတ္တနာတိ ဝိနယဓရေန။ ဩရိမန္တေ စ ပာရိမန္တေ စာတိ အဓောသောတေ နဒိတီရေ ဌိတသ္သ နိမိတ္တသ္သ သမ္မုခေ ဩရိမန္တေ စ ပာရိမန္တေ စ။ ပရတီရေ နိမိတ္တံ ကိတ္တေတ္ဝာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကိသ္သ သမ္မုခဋ္ဌာနေ နိမိတ္တန္တိ အာဟ ‘‘နဒိယာ ဩရိမတီရေ နိမိတ္တသ္သ သမ္မုခဋ္ဌာနေ’’တိ။ တတောတိ နိမိတ္တတော။ သမ္မုခာ နိမိတ္တံ အတ္ထီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပာရိမန္တေ စ ဩရိမန္တေ စာတိ ပရတီရေ ဥပရိသောတေ ဌိတသ္သ နိမိတ္တသ္သ သမ္မုခေ ပာရိမန္တေ စ ဩရိမန္တေ စ။ ပဌမကိတ္တိတနိမိတ္တေနာတိ ဩရိမတီရေ ဥပရိသောတေ ပဌမံ ကိတ္တိတေန နိမိတ္တေန။ ဧကာ သီမာ ဣမသ္သာတိ ဧကသီမော, ဒီပကော။ ‘‘တီရဒ္ဝယဉ္စာ’’တိ ပဒမပေက္ခိတ္ဝာ ‘‘ဧကသီမ’’န္တိ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ ဝစ္စမနပေက္ခိတ္ဝာ ‘‘ဧကသီမာ’’တိပိ နိစ္စဣတ္ထိလိင္ဂဝသေန ပာဌော အတ္ထိ။
Dīpako hotīti ettha dīpoti antaradīpo. So hi yasmā jalamajjhe dippati, yasmā ca dvidhā āpo ettha sandati, tasmā dīpoti vuccati, soyeva khuddakaṭṭhena dīpako. Kakāro hi khuddakatthavācako. Tanti dīpakaṃ. Attanāti vinayadharena. Orimante ca pārimante cāti adhosote naditīre ṭhitassa nimittassa sammukhe orimante ca pārimante ca. Paratīre nimittaṃ kittetvāti sambandho. Kissa sammukhaṭṭhāne nimittanti āha ‘‘nadiyā orimatīre nimittassa sammukhaṭṭhāne’’ti. Tatoti nimittato. Sammukhā nimittaṃ atthīti sambandho. Pārimante ca orimante cāti paratīre uparisote ṭhitassa nimittassa sammukhe pārimante ca orimante ca. Paṭhamakittitanimittenāti orimatīre uparisote paṭhamaṃ kittitena nimittena. Ekā sīmā imassāti ekasīmo, dīpako. ‘‘Tīradvayañcā’’ti padamapekkhitvā ‘‘ekasīma’’nti sambandhitabbaṃ. Vaccamanapekkhitvā ‘‘ekasīmā’’tipi niccaitthiliṅgavasena pāṭho atthi.
ဥဒ္ဓံ ဝာ အဓော ဝာတိ ဧတ္ထ ဝာသဒ္ဒော အနိယမဝိကပ္ပတ္ထော။ အထာတိ တသ္မိံ အဓိကတရေ သတီတိ ယောဇနာ။ ဝိဟာရသီမပရိစ္ဆေဒနိမိတ္တသ္သ ဥဇုကမေဝာတိ သစေ ဒီပကော အဓော အဓိကတရော ဟောတိ, ဩရိမတီရေ အဓောသောတေ ဌိတသ္သ ဝိဟာရသီမပရိစ္ဆေဒနိမိတ္တသ္သ ဥဇုကမေဝ ။ သိခရန္တိ သိင္ဂံ။ တဉ္ဟိ သိခံ မတ္ထကံ ရာတိ ဂဏ္ဟာတီတိ သိခရန္တိ ဝုစ္စတိ။ တတောတိ ဒီပကသ္သ ပာရိမန္တနိမိတ္တတော။ ပရတီရနိမိတ္တာနိ ကိတ္တေတ္ဝာတိ သမ္ဗန္ဓော။ အယံ ဒီပကသ္သ ဝိဟာရသီမပရိစ္ဆေဒတော အဓော အဓိကတရေ ဝိနိစ္ဆယော။ ဥဒ္ဓံ အဓိကတရေပိ ဣမိနာနုသာရေန ဝေဒိတဗ္ဗောတိ သော န ဒသ္သိတော။ ပဗ္ဗတသဏ္ဌာနာတိ ပဗ္ဗတေန သမံ ဌာနံ ဧတိသ္သာတိ ပဗ္ဗတသဏ္ဌာနာ။
Uddhaṃ vā adho vāti ettha vāsaddo aniyamavikappattho. Athāti tasmiṃ adhikatare satīti yojanā. Vihārasīmaparicchedanimittassa ujukamevāti sace dīpako adho adhikataro hoti, orimatīre adhosote ṭhitassa vihārasīmaparicchedanimittassa ujukameva . Sikharanti siṅgaṃ. Tañhi sikhaṃ matthakaṃ rāti gaṇhātīti sikharanti vuccati. Tatoti dīpakassa pārimantanimittato. Paratīranimittāni kittetvāti sambandho. Ayaṃ dīpakassa vihārasīmaparicchedato adho adhikatare vinicchayo. Uddhaṃ adhikatarepi iminānusārena veditabboti so na dassito. Pabbatasaṇṭhānāti pabbatena samaṃ ṭhānaṃ etissāti pabbatasaṇṭhānā.
ဥဒ္ဓမ္ပိ အဓောပီတိ ပိသဒ္ဒော သမုစ္စယတ္ထော။ ဥဘောပိ သိခရာနီတိ ဥဒ္ဓံ သိခရံ, အဓော သိခရန္တိ ဥဘောပိ သိခရာနိ။ မုဒိင္ဂသဏ္ဌာနာတိ မူလေ စ အဂ္ဂေ စ တနုကသ္သ မဇ္ဈေ ထူလသ္သ မုဒိင္ဂသ္သ သဏ္ဌာနာ။
Uddhampi adhopīti pisaddo samuccayattho. Ubhopi sikharānīti uddhaṃ sikharaṃ, adho sikharanti ubhopi sikharāni. Mudiṅgasaṇṭhānāti mūle ca agge ca tanukassa majjhe thūlassa mudiṅgassa saṇṭhānā.
သဗ္ဗပဌမေန နယေနာတိ ဥဒ္ဓံ အဓိကနယသ္သ, အဓော အဓိကနယသ္သ, ဥဒ္ဓံအဓောအဓိကနယသ္သ စာတိ သဗ္ဗေသံ နယာနံ ပဌမေန ဝိဟာရသီမဒီပကာနံ သမေန နယေန။ ပဏဝသဏ္ဌာနာတိ မူလေ စ အဂ္ဂေ စ ထူလသ္သ မဇ္ဈေတနုကသ္သ ပဏဝသ္သ သဏ္ဌာနာ။
Sabbapaṭhamena nayenāti uddhaṃ adhikanayassa, adho adhikanayassa, uddhaṃadhoadhikanayassa cāti sabbesaṃ nayānaṃ paṭhamena vihārasīmadīpakānaṃ samena nayena. Paṇavasaṇṭhānāti mūle ca agge ca thūlassa majjhetanukassa paṇavassa saṇṭhānā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / ဝိနယပိဋက • Vinayapiṭaka / မဟာဝဂ္ဂပာဠိ • Mahāvaggapāḷi / ၇၁. သီမာနုဇာနနာ • 71. Sīmānujānanā
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / ဝိနယပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဟာဝဂ္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / သီမာနုဇာနနကထာ • Sīmānujānanakathā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / သီမာနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ • Sīmānujānanakathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā / သီမာနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ • Sīmānujānanakathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā / သီမာနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ • Sīmānujānanakathāvaṇṇanā
