Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಜಾತಕಪಾಳಿ • Jātakapāḷi |
೫೦೦. ಸಿರೀಮನ್ತಜಾತಕಂ (೪)
500. Sirīmantajātakaṃ (4)
೮೩.
83.
ಪಞ್ಞಾಯುಪೇತಂ ಸಿರಿಯಾ ವಿಹೀನಂ, ಯಸಸ್ಸಿನಂ ವಾಪಿ ಅಪೇತಪಞ್ಞಂ।
Paññāyupetaṃ siriyā vihīnaṃ, yasassinaṃ vāpi apetapaññaṃ;
ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ಸೇನಕ ಏತಮತ್ಥಂ, ಕಮೇತ್ಥ ಸೇಯ್ಯೋ ಕುಸಲಾ ವದನ್ತಿ॥
Pucchāmi taṃ senaka etamatthaṃ, kamettha seyyo kusalā vadanti.
೮೪.
84.
ಧೀರಾ ಚ ಬಾಲಾ ಚ ಹವೇ ಜನಿನ್ದ, ಸಿಪ್ಪೂಪಪನ್ನಾ ಚ ಅಸಿಪ್ಪಿನೋ ಚ।
Dhīrā ca bālā ca have janinda, sippūpapannā ca asippino ca;
ಸುಜಾತಿಮನ್ತೋಪಿ ಅಜಾತಿಮಸ್ಸ, ಯಸಸ್ಸಿನೋ ಪೇಸಕರಾ 1 ಭವನ್ತಿ।
Sujātimantopi ajātimassa, yasassino pesakarā 2 bhavanti;
ಏತಮ್ಪಿ ದಿಸ್ವಾನ ಅಹಂ ವದಾಮಿ, ಪಞ್ಞೋ ನಿಹೀನೋ ಸಿರೀಮಾವ 3 ಸೇಯ್ಯೋ॥
Etampi disvāna ahaṃ vadāmi, pañño nihīno sirīmāva 4 seyyo.
೮೫.
85.
ತುವಮ್ಪಿ ಪುಚ್ಛಾಮಿ ಅನೋಮಪಞ್ಞ, ಮಹೋಸಧ ಕೇವಲಧಮ್ಮದಸ್ಸಿ।
Tuvampi pucchāmi anomapañña, mahosadha kevaladhammadassi;
ಬಾಲಂ ಯಸಸ್ಸಿಂ ಪಣ್ಡಿತಂ ಅಪ್ಪಭೋಗಂ, ಕಮೇತ್ಥ ಸೇಯ್ಯೋ ಕುಸಲಾ ವದನ್ತಿ॥
Bālaṃ yasassiṃ paṇḍitaṃ appabhogaṃ, kamettha seyyo kusalā vadanti.
೮೬.
86.
ಇಧಲೋಕದಸ್ಸೀ ಪರಲೋಕಮದಸ್ಸೀ, ಉಭಯತ್ಥ ಬಾಲೋ ಕಲಿಮಗ್ಗಹೇಸಿ।
Idhalokadassī paralokamadassī, ubhayattha bālo kalimaggahesi;
ಏತಮ್ಪಿ ದಿಸ್ವಾನ ಅಹಂ ವದಾಮಿ, ಪಞ್ಞೋವ ಸೇಯ್ಯೋ ನ ಯಸಸ್ಸಿ ಬಾಲೋ॥
Etampi disvāna ahaṃ vadāmi, paññova seyyo na yasassi bālo.
೮೭.
87.
ಪಸ್ಸೇಳಮೂಗಂ ಸುಖಮೇಧಮಾನಂ, ಸಿರೀ ಹಿ ನಂ ಭಜತೇ ಗೋರವಿನ್ದಂ 15।
Passeḷamūgaṃ sukhamedhamānaṃ, sirī hi naṃ bhajate goravindaṃ 16;
ಏತಮ್ಪಿ ದಿಸ್ವಾನ ಅಹಂ ವದಾಮಿ, ಪಞ್ಞೋ ನಿಹೀನೋ ಸಿರೀಮಾವ ಸೇಯ್ಯೋ॥
Etampi disvāna ahaṃ vadāmi, pañño nihīno sirīmāva seyyo.
೮೮.
88.
ಲದ್ಧಾ ಸುಖಂ ಮಜ್ಜತಿ ಅಪ್ಪಪಞ್ಞೋ, ದುಕ್ಖೇನ ಫುಟ್ಠೋಪಿ ಪಮೋಹಮೇತಿ।
Laddhā sukhaṃ majjati appapañño, dukkhena phuṭṭhopi pamohameti;
ಆಗನ್ತುನಾ ದುಕ್ಖಸುಖೇನ ಫುಟ್ಠೋ, ಪವೇಧತಿ ವಾರಿಚರೋವ ಘಮ್ಮೇ।
Āgantunā dukkhasukhena phuṭṭho, pavedhati vāricarova ghamme;
ಏತಮ್ಪಿ ದಿಸ್ವಾನ ಅಹಂ ವದಾಮಿ, ಪಞ್ಞೋವ ಸೇಯ್ಯೋ ನ ಯಸಸ್ಸಿ ಬಾಲೋ॥
Etampi disvāna ahaṃ vadāmi, paññova seyyo na yasassi bālo.
೮೯.
89.
ದುಮಂ ಯಥಾ ಸಾದುಫಲಂ ಅರಞ್ಞೇ, ಸಮನ್ತತೋ ಸಮಭಿಸರನ್ತಿ 17 ಪಕ್ಖೀ।
Dumaṃ yathā sāduphalaṃ araññe, samantato samabhisaranti 18 pakkhī;
ಏವಮ್ಪಿ ಅಡ್ಢಂ ಸಧನಂ ಸಭೋಗಂ, ಬಹುಜ್ಜನೋ ಭಜತಿ ಅತ್ಥಹೇತು।
Evampi aḍḍhaṃ sadhanaṃ sabhogaṃ, bahujjano bhajati atthahetu;
ಏತಮ್ಪಿ ದಿಸ್ವಾನ ಅಹಂ ವದಾಮಿ, ಪಞ್ಞೋ ನಿಹೀನೋ ಸಿರೀಮಾವ ಸೇಯ್ಯೋ॥
Etampi disvāna ahaṃ vadāmi, pañño nihīno sirīmāva seyyo.
೯೦.
90.
ನ ಸಾಧು ಬಲವಾ ಬಾಲೋ, ಸಾಹಸಾ ವಿನ್ದತೇ ಧನಂ।
Na sādhu balavā bālo, sāhasā vindate dhanaṃ;
ಕನ್ದನ್ತಮೇತಂ ದುಮ್ಮೇಧಂ, ಕಡ್ಢನ್ತಿ ನಿರಯಂ ಭುಸಂ।
Kandantametaṃ dummedhaṃ, kaḍḍhanti nirayaṃ bhusaṃ;
ಏತಮ್ಪಿ ದಿಸ್ವಾನ ಅಹಂ ವದಾಮಿ, ಪಞ್ಞೋವ ಸೇಯ್ಯೋ ನ ಯಸಸ್ಸಿ ಬಾಲೋ॥
Etampi disvāna ahaṃ vadāmi, paññova seyyo na yasassi bālo.
೯೧.
91.
ಯಾ ಕಾಚಿ ನಜ್ಜೋ ಗಙ್ಗಮಭಿಸ್ಸವನ್ತಿ, ಸಬ್ಬಾವ ತಾ ನಾಮಗೋತ್ತಂ ಜಹನ್ತಿ।
Yā kāci najjo gaṅgamabhissavanti, sabbāva tā nāmagottaṃ jahanti;
ಗಙ್ಗಾ ಸಮುದ್ದಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಮಾನಾ, ನ ಖಾಯತೇ ಇದ್ಧಿಂ ಪಞ್ಞೋಪಿ ಲೋಕೇ 19।
Gaṅgā samuddaṃ paṭipajjamānā, na khāyate iddhiṃ paññopi loke 20;
ಏತಮ್ಪಿ ದಿಸ್ವಾನ ಅಹಂ ವದಾಮಿ, ಪಞ್ಞೋ ನಿಹೀನೋ ಸಿರೀಮಾವ ಸೇಯ್ಯೋ॥
Etampi disvāna ahaṃ vadāmi, pañño nihīno sirīmāva seyyo.
೯೨.
92.
ಯಮೇತಮಕ್ಖಾ ಉದಧಿಂ ಮಹನ್ತಂ, ಸವನ್ತಿ ನಜ್ಜೋ ಸಬ್ಬಕಾಲಮಸಙ್ಖ್ಯಂ।
Yametamakkhā udadhiṃ mahantaṃ, savanti najjo sabbakālamasaṅkhyaṃ;
ಸೋ ಸಾಗರೋ ನಿಚ್ಚಮುಳಾರವೇಗೋ, ವೇಲಂ ನ ಅಚ್ಚೇತಿ ಮಹಾಸಮುದ್ದೋ॥
So sāgaro niccamuḷāravego, velaṃ na acceti mahāsamuddo.
೯೩.
93.
ಏವಮ್ಪಿ ಬಾಲಸ್ಸ ಪಜಪ್ಪಿತಾನಿ, ಪಞ್ಞಂ ನ ಅಚ್ಚೇತಿ ಸಿರೀ ಕದಾಚಿ।
Evampi bālassa pajappitāni, paññaṃ na acceti sirī kadāci;
ಏತಮ್ಪಿ ದಿಸ್ವಾನ ಅಹಂ ವದಾಮಿ, ಪಞ್ಞೋವ ಸೇಯ್ಯೋ ನ ಯಸಸ್ಸಿ ಬಾಲೋ॥
Etampi disvāna ahaṃ vadāmi, paññova seyyo na yasassi bālo.
೯೪.
94.
ಅಸಞ್ಞತೋ ಚೇಪಿ ಪರೇಸಮತ್ಥಂ, ಭಣಾತಿ ಸನ್ಧಾನಗತೋ 21 ಯಸಸ್ಸೀ।
Asaññato cepi paresamatthaṃ, bhaṇāti sandhānagato 22 yasassī;
ಏತಮ್ಪಿ ದಿಸ್ವಾನ ಅಹಂ ವದಾಮಿ, ಪಞ್ಞೋ ನಿಹೀನೋ ಸಿರೀಮಾವ ಸೇಯ್ಯೋ॥
Etampi disvāna ahaṃ vadāmi, pañño nihīno sirīmāva seyyo.
೯೫.
95.
ಪರಸ್ಸ ವಾ ಅತ್ತನೋ ವಾಪಿ ಹೇತು, ಬಾಲೋ ಮುಸಾ ಭಾಸತಿ ಅಪ್ಪಪಞ್ಞೋ।
Parassa vā attano vāpi hetu, bālo musā bhāsati appapañño;
ಸೋ ನಿನ್ದಿತೋ ಹೋತಿ ಸಭಾಯ ಮಜ್ಝೇ, ಪಚ್ಛಾಪಿ 27 ಸೋ ದುಗ್ಗತಿಗಾಮೀ ಹೋತಿ।
So nindito hoti sabhāya majjhe, pacchāpi 28 so duggatigāmī hoti;
ಏತಮ್ಪಿ ದಿಸ್ವಾನ ಅಹಂ ವದಾಮಿ, ಪಞ್ಞೋವ ಸೇಯ್ಯೋ ನ ಯಸಸ್ಸಿ ಬಾಲೋ॥
Etampi disvāna ahaṃ vadāmi, paññova seyyo na yasassi bālo.
೯೬.
96.
ಅತ್ಥಮ್ಪಿ ಚೇ ಭಾಸತಿ ಭೂರಿಪಞ್ಞೋ, ಅನಾಳ್ಹಿಯೋ 29 ಅಪ್ಪಧನೋ ದಲಿದ್ದೋ।
Atthampi ce bhāsati bhūripañño, anāḷhiyo 30 appadhano daliddo;
ನ ತಸ್ಸ ತಂ ರೂಹತಿ ಞಾತಿಮಜ್ಝೇ, ಸಿರೀ ಚ ಪಞ್ಞಾಣವತೋ ನ ಹೋತಿ।
Na tassa taṃ rūhati ñātimajjhe, sirī ca paññāṇavato na hoti;
ಏತಮ್ಪಿ ದಿಸ್ವಾನ ಅಹಂ ವದಾಮಿ, ಪಞ್ಞೋ ನಿಹೀನೋ ಸಿರೀಮಾವ ಸೇಯ್ಯೋ॥
Etampi disvāna ahaṃ vadāmi, pañño nihīno sirīmāva seyyo.
೯೭.
97.
ಪರಸ್ಸ ವಾ ಅತ್ತನೋ ವಾಪಿ ಹೇತು, ನ ಭಾಸತಿ ಅಲಿಕಂ ಭೂರಿಪಞ್ಞೋ।
Parassa vā attano vāpi hetu, na bhāsati alikaṃ bhūripañño;
ಸೋ ಪೂಜಿತೋ ಹೋತಿ ಸಭಾಯ ಮಜ್ಝೇ, ಪಚ್ಛಾಪಿ ಸೋ ಸುಗ್ಗತಿಗಾಮೀ ಹೋತಿ।
So pūjito hoti sabhāya majjhe, pacchāpi so suggatigāmī hoti;
ಏತಮ್ಪಿ ದಿಸ್ವಾನ ಅಹಂ ವದಾಮಿ, ಪಞ್ಞೋವ ಸೇಯ್ಯೋ ನ ಯಸಸ್ಸಿ ಬಾಲೋ॥
Etampi disvāna ahaṃ vadāmi, paññova seyyo na yasassi bālo.
೯೮.
98.
ಹತ್ಥೀ ಗವಸ್ಸಾ ಮಣಿಕುಣ್ಡಲಾ ಚ, ಥಿಯೋ ಚ ಇದ್ಧೇಸು ಕುಲೇಸು ಜಾತಾ।
Hatthī gavassā maṇikuṇḍalā ca, thiyo ca iddhesu kulesu jātā;
ಸಬ್ಬಾವ ತಾ ಉಪಭೋಗಾ ಭವನ್ತಿ, ಇದ್ಧಸ್ಸ ಪೋಸಸ್ಸ ಅನಿದ್ಧಿಮನ್ತೋ।
Sabbāva tā upabhogā bhavanti, iddhassa posassa aniddhimanto;
ಏತಮ್ಪಿ ದಿಸ್ವಾನ ಅಹಂ ವದಾಮಿ, ಪಞ್ಞೋ ನಿಹೀನೋ ಸಿರೀಮಾವ ಸೇಯ್ಯೋ॥
Etampi disvāna ahaṃ vadāmi, pañño nihīno sirīmāva seyyo.
೯೯.
99.
ಅಸಂವಿಹಿತಕಮ್ಮನ್ತಂ, ಬಾಲಂ ದುಮ್ಮೇಧಮನ್ತಿನಂ।
Asaṃvihitakammantaṃ, bālaṃ dummedhamantinaṃ;
ಸಿರೀ ಜಹತಿ ದುಮ್ಮೇಧಂ, ಜಿಣ್ಣಂವ ಉರಗೋ ತಚಂ।
Sirī jahati dummedhaṃ, jiṇṇaṃva urago tacaṃ;
ಏತಮ್ಪಿ ದಿಸ್ವಾನ ಅಹಂ ವದಾಮಿ, ಪಞ್ಞೋವ ಸೇಯ್ಯೋ ನ ಯಸಸ್ಸಿ ಬಾಲೋ॥
Etampi disvāna ahaṃ vadāmi, paññova seyyo na yasassi bālo.
೧೦೦.
100.
ಪಞ್ಚ ಪಣ್ಡಿತಾ ಮಯಂ ಭದ್ದನ್ತೇ, ಸಬ್ಬೇ ಪಞ್ಜಲಿಕಾ ಉಪಟ್ಠಿತಾ।
Pañca paṇḍitā mayaṃ bhaddante, sabbe pañjalikā upaṭṭhitā;
ತ್ವಂ ನೋ ಅಭಿಭುಯ್ಯ ಇಸ್ಸರೋಸಿ, ಸಕ್ಕೋವ ಭೂತಪತಿ ದೇವರಾಜಾ।
Tvaṃ no abhibhuyya issarosi, sakkova bhūtapati devarājā;
ಏತಮ್ಪಿ ದಿಸ್ವಾನ ಅಹಂ ವದಾಮಿ, ಪಞ್ಞೋ ನಿಹೀನೋ ಸಿರೀಮಾವ ಸೇಯ್ಯೋ॥
Etampi disvāna ahaṃ vadāmi, pañño nihīno sirīmāva seyyo.
೧೦೧.
101.
ದಾಸೋವ ಪಞ್ಞಸ್ಸ ಯಸಸ್ಸಿ ಬಾಲೋ, ಅತ್ಥೇಸು ಜಾತೇಸು ತಥಾವಿಧೇಸು।
Dāsova paññassa yasassi bālo, atthesu jātesu tathāvidhesu;
ಯಂ ಪಣ್ಡಿತೋ ನಿಪುಣಂ ಸಂವಿಧೇತಿ, ಸಮ್ಮೋಹಮಾಪಜ್ಜತಿ ತತ್ಥ ಬಾಲೋ।
Yaṃ paṇḍito nipuṇaṃ saṃvidheti, sammohamāpajjati tattha bālo;
ಏತಮ್ಪಿ ದಿಸ್ವಾನ ಅಹಂ ವದಾಮಿ, ಪಞ್ಞೋವ ಸೇಯ್ಯೋ ನ ಯಸಸ್ಸಿ ಬಾಲೋ॥
Etampi disvāna ahaṃ vadāmi, paññova seyyo na yasassi bālo.
೧೦೨.
102.
ಅದ್ಧಾ ಹಿ ಪಞ್ಞಾವ ಸತಂ ಪಸತ್ಥಾ, ಕನ್ತಾ ಸಿರೀ ಭೋಗರತಾ ಮನುಸ್ಸಾ।
Addhā hi paññāva sataṃ pasatthā, kantā sirī bhogaratā manussā;
ಞಾಣಞ್ಚ ಬುದ್ಧಾನಮತುಲ್ಯರೂಪಂ, ಪಞ್ಞಂ ನ ಅಚ್ಚೇತಿ ಸಿರೀ ಕದಾಚಿ॥
Ñāṇañca buddhānamatulyarūpaṃ, paññaṃ na acceti sirī kadāci.
೧೦೩.
103.
ಯಂ ತಂ ಅಪುಚ್ಛಿಮ್ಹ ಅಕಿತ್ತಯೀ ನೋ, ಮಹೋಸಧ ಕೇವಲಧಮ್ಮದಸ್ಸೀ।
Yaṃ taṃ apucchimha akittayī no, mahosadha kevaladhammadassī;
ಗವಂ ಸಹಸ್ಸಂ ಉಸಭಞ್ಚ ನಾಗಂ, ಆಜಞ್ಞಯುತ್ತೇ ಚ ರಥೇ ದಸ ಇಮೇ।
Gavaṃ sahassaṃ usabhañca nāgaṃ, ājaññayutte ca rathe dasa ime;
ಪಞ್ಹಸ್ಸ ವೇಯ್ಯಾಕರಣೇನ ತುಟ್ಠೋ, ದದಾಮಿ ತೇ ಗಾಮವರಾನಿ ಸೋಳಸಾತಿ॥
Pañhassa veyyākaraṇena tuṭṭho, dadāmi te gāmavarāni soḷasāti.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ಜಾತಕ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Jātaka-aṭṭhakathā / [೫೦೦] ೪. ಸಿರೀಮನ್ತಜಾತಕವಣ್ಣನಾ • [500] 4. Sirīmantajātakavaṇṇanā