Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਪਦਾਨ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Apadāna-aṭṭhakathā

    ੩. ਸੀવਲਿਤ੍ਥੇਰਅਪਦਾਨવਣ੍ਣਨਾ

    3. Sīvalittheraapadānavaṇṇanā

    ਤਤਿਯਾਪਦਾਨੇ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰੋ ਨਾਮ ਜਿਨੋਤਿਆਦਿਕਂ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸੀવਲਿਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਪਦਾਨਂ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭવੇ વਿવਟ੍ਟੂਪਨਿਸ੍ਸਯਾਨਿ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਕਾਲੇ ਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨ વਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਪਰਿਸਾਯ ਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਠਿਤੋ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਏਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਲਾਭੀਨਂ ਅਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਮਯਾਪਿ ਅਨਾਗਤੇ ਏવਰੂਪੇਨ ਭવਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਦਸਬਲਂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਮਹਾਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮਿਨਾ ਅਧਿਕਾਰਕਮ੍ਮੇਨ ਨ ਅਞ੍ਞਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਪਤ੍ਥੇਮਿ, ਅਨਾਗਤੇ ਪਨ ਏਕਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ ਅਹਮ੍ਪਿ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਸੋ ਏਤਦਗ੍ਗੇ ਠਪਿਤਭਿਕ੍ਖੁ વਿਯ ਲਾਭੀਨਂ ਅਗ੍ਗੋ ਭવੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਪਤ੍ਥਨਂ ਅਕਾਸਿ। ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰਾਯਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਅਯਂ ਤੇ ਪਤ੍ਥਨਾ ਅਨਾਗਤੇ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸਮਿਜ੍ਝਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਬ੍ਯਾਕਰਿਤ੍વਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ। ਸੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਯਾવਜੀવਂ ਕੁਸਲਂ ਕਤ੍વਾ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਉਭਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯੋ ਅਨੁਭવਿਤ੍વਾ વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਕਾਲੇ ਬਨ੍ਧੁਮਤੀਨਗਰਤੋ ਅવਿਦੂਰੇ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਗਾਮਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਬਨ੍ਧੁਮਤੀਨਗਰવਾਸਿਨੋ ਰਞ੍ਞਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਾਕਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਦਾਨਂ ਅਦਂਸੁ।

    Tatiyāpadāne padumuttaro nāma jinotiādikaṃ āyasmato sīvalittherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto padumuttarassa bhagavato kāle kulagehe nibbatto heṭṭhā vuttanayena vihāraṃ gantvā parisāya pariyante ṭhito dhammaṃ suṇanto satthāraṃ ekaṃ bhikkhuṃ lābhīnaṃ aggaṭṭhāne ṭhapentaṃ disvā ‘‘mayāpi anāgate evarūpena bhavituṃ vaṭṭatī’’ti dasabalaṃ nimantetvā sattāhaṃ buddhappamukhassa bhikkhasaṅghassa mahādānaṃ datvā, ‘‘bhante, iminā adhikārakammena na aññaṃ sampattiṃ patthemi, anāgate pana ekassa buddhassa sāsane ahampi tumhehi so etadagge ṭhapitabhikkhu viya lābhīnaṃ aggo bhaveyya’’nti patthanaṃ akāsi. Satthā tassa anantarāyataṃ disvā ‘‘ayaṃ te patthanā anāgate gotamassa buddhassa santike samijjhissatī’’ti byākaritvā pakkāmi. So kulaputto yāvajīvaṃ kusalaṃ katvā devamanussesu ubhayasampattiyo anubhavitvā vipassissa bhagavato kāle bandhumatīnagarato avidūre ekasmiṃ gāmake nibbatti, tasmiṃ samaye bandhumatīnagaravāsino raññā saddhiṃ sākacchitvā dasabalassa dānaṃ adaṃsu.

    ਏਕਦਿવਸਂ ਸਬ੍ਬੇ ਏਕਤੋ ਹੁਤ੍વਾ ਦਾਨਂ ਦੇਨ੍ਤਾ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਦਾਨਗ੍ਗੇ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ (ਅ॰ ਨਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੧.੧.੨੦੭; ਥੇਰਗਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੧.੫੯ ਸੀવਲਿਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾવਣ੍ਣਨਾ) ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਾ ਮਧੁਞ੍ਚ ਗੁਲ਼ਦਧਿਞ੍ਚ ਨਾਦ੍ਦਸਂਸੁ। ਤੇ ‘‘ਯਤੋ ਕੁਤੋਚਿ ਆਹਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਜਨਪਦਤੋ ਨਗਰਪવਿਸਨਮਗ੍ਗੇਸੁ ਪੁਰਿਸੇ ਠਪੇਸੁਂ। ਤਦਾ ਏਸ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗਾਮਤੋ ਗੁਲ਼ਦਧਿવਾਰਕਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ‘‘ਕਿਞ੍ਚਿਦੇવ ਆਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਨਗਰਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ‘‘ਮੁਖਂ ਧੋવਿਤ੍વਾ ਧੋਤਹਤ੍ਥਪਾਦੋ ਪવਿਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਫਾਸੁਕਟ੍ਠਾਨਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਨਙ੍ਗਲਸੀਸਪ੍ਪਮਾਣਂ ਨਿਮ੍ਮਕ੍ਖਿਕਦਣ੍ਡਕਮਧੁਂ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਪੁਞ੍ਞੇਨ ਮੇ ਇਦਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਗਹੇਤ੍વਾ ਨਗਰਂ ਪਾવਿਸਿ। ਨਾਗਰੇਹਿ ਠਪਿਤਪੁਰਿਸੋ ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ, ‘‘ਮਾਰਿਸ, ਕਸ੍ਸ ਇਮਂ ਹਰਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ। ‘‘ਨ ਕਸ੍ਸਚਿ, ਸਾਮਿ, વਿਕ੍ਕਾਯਿਕਂ ਮੇ ਇਦ’’ਨ੍ਤਿ। ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਇਮਂ ਕਹਾਪਣਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਏਤਂ ਮਧੁਞ੍ਚ ਗੁਲ਼ਦਧਿਞ੍ਚ ਦੇਹੀ’’ਤਿ।

    Ekadivasaṃ sabbe ekato hutvā dānaṃ dentā ‘‘kiṃ nu kho amhākaṃ dānagge natthī’’ti (a. ni. aṭṭha. 1.1.207; theragā. aṭṭha. 1.59 sīvalittheragāthāvaṇṇanā) olokentā madhuñca guḷadadhiñca nāddasaṃsu. Te ‘‘yato kutoci āharissāmā’’ti janapadato nagarapavisanamaggesu purise ṭhapesuṃ. Tadā esa kulaputto attano gāmato guḷadadhivārakaṃ gahetvā ‘‘kiñcideva āharissāmī’’ti nagaraṃ gacchanto ‘‘mukhaṃ dhovitvā dhotahatthapādo pavisissāmī’’ti phāsukaṭṭhānaṃ olokento naṅgalasīsappamāṇaṃ nimmakkhikadaṇḍakamadhuṃ disvā ‘‘puññena me idaṃ uppanna’’nti gahetvā nagaraṃ pāvisi. Nāgarehi ṭhapitapuriso taṃ disvā, ‘‘mārisa, kassa imaṃ harasī’’ti pucchi. ‘‘Na kassaci, sāmi, vikkāyikaṃ me ida’’nti. ‘‘Tena hi imaṃ kahāpaṇaṃ gahetvā etaṃ madhuñca guḷadadhiñca dehī’’ti.

    ਸੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਇਦਂ ਮੇ ਨ ਬਹੁਂ ਅਗ੍ਘਤਿ, ਅਯਞ੍ਚ ਏਕਪ੍ਪਹਾਰੇਨੇવ ਬਹੁਂ ਦੇਤਿ, વੀਮਂਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ। ਤਤੋ ਨਂ ਆਹ – ‘‘ਨਾਹਂ ਏਕਕਹਾਪਣੇਨ ਦੇਮੀ’’ਤਿ। ‘‘ਯਦਿ ਏવਂ ਦ੍વੇ ਕਹਾਪਣੇ ਗਹੇਤ੍વਾ ਦੇਹੀ’’ਤਿ। ‘‘ਦ੍વੀਹਿਪਿ ਨ ਦੇਮੀ’’ਤਿ। ਏਤੇਨੁਪਾਯੇਨ વਡ੍ਢੇਤ੍વਾ ਯਾવ ਸਹਸ੍ਸਂ ਪਾਪੁਣਿ, ਸੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਤਿਅਞ੍ਛਿਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ, ਹੋਤੁ ਤਾવ ਇਮਿਨਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਮ੍ਮਂ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ । ਅਥ ਨਂ ਆਹ – ‘‘ਨ ਇਦਂ ਬਹੁਅਗ੍ਘਨਕਂ, ਤ੍વਂ ਪਨ ਬਹੁਂ ਦੇਸਿ, ਕੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਇਦਂ ਗਣ੍ਹਸੀ’’ਤਿ। ‘‘ਇਧ, ਭੋ, ਨਗਰવਾਸਿਨੋ ਰਞ੍ਞਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਟਿવਿਰੁਜ੍ਝਿਤ੍વਾ વਿਪਸ੍ਸਿਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਦਾਨਂ ਦੇਨ੍ਤਾ ਇਦਂ ਦ੍વਯਂ ਦਾਨਗ੍ਗੇ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ ਮਂ ਪਰਿਯੇਸਾਪੇਨ੍ਤਿ। ਸਚੇ ਇਦਂ ਦ੍વਯਂ ਨ ਲਭਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਨਾਗਰਾਨਂ ਪਰਾਜਯੋ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਸਹਸ੍ਸਂ ਦਤ੍વਾ ਗਣ੍ਹਾਮੀ’’ਤਿ। ‘‘ਕਿਂ ਪਨੇਤਂ ਨਾਗਰਾਨਂ ਏવ વਟ੍ਟਤਿ, ਉਦਾਹੁ ਅਞ੍ਞੇਸਮ੍ਪਿ ਦਾਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਦਾਤੁਂ ਅવਾਰਿਤਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ। ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਪਨ ਕੋਚਿ ਨਾਗਰਾਨਂ ਦਾਨੇ ਏਕਦਿવਸਂ ਸਹਸ੍ਸਂ ਦਾਤਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨਤ੍ਥਿ, ਸਮ੍ਮਾ’’ਤਿ। ‘‘ਇਮੇਸਂ ਮੇ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਸਹਸ੍ਸਗ੍ਘਨਕਭਾવਂ ਜਾਨਾਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ। ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਗਚ੍ਛ, ਨਾਗਰਾਨਂ ਆਰੋਚੇਹਿ – ‘ਏਕੋ ਪੁਰਿਸੋ ਇਮਾਨਿ ਦ੍વੇ ਮੂਲੇਨ ਨ ਦੇਤਿ, ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਹਤ੍ਥੇਨੇવ ਦਾਤੁਕਾਮੋ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਇਮੇਸਂ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਕਾਰਣਾ ਨਿਬ੍ਬਿਤਕ੍ਕਾ ਹੋਥਾ’’ਤਿ। ‘‘ਤ੍વਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਦਾਨੇ ਜੇਟ੍ਠਕਭਾਗਸ੍ਸ ਕਾਯਸਕ੍ਖੀ ਹੋਹੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਗਤੋ। ਸੋ ਪਨ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਗਾਮਤੋ ਪਰਿਬ੍ਬਯਤ੍ਥਂ ਗਹਿਤਕਹਾਪਣੇਨ ਪਞ੍ਚਕਟੁਕਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਚੁਣ੍ਣਂ ਕਤ੍વਾ ਦਧਿਤੋ ਕਞ੍ਚਿਯਂ વਾਹੇਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ ਮਧੁਪਟਲਂ ਪੀਲ਼ੇਤ੍વਾ ਪਞ੍ਚਕਟੁਕਚੁਣ੍ਣੇਨ ਯੋਜੇਤ੍વਾ ਪਦੁਮਿਨਿਪਤ੍ਤੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਤਂ ਸਂવਿਦਹਿਤ੍વਾ ਆਦਾਯ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਅવਿਦੂਰੇ ਨਿਸੀਦਿ। ਮਹਾਜਨੇਹਿ ਆਹਰਿਯਮਾਨਸ੍ਸ ਸਕ੍ਕਾਰਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤ੍ਤવਾਰਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਓਕਾਸਂ ਞਤ੍વਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਅਯਂ ਮੇ ਦੁਗ੍ਗਤਸਕ੍ਕਾਰੋ, ਇਮਂ ਮੇ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ। ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸਾਨੁਕਮ੍ਪਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਚਤੁਮਹਾਰਾਜੇਹਿ ਦਤ੍ਤਿਯੇਨ ਸੇਲਮਯਪਤ੍ਤੇਨ ਤਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਯਥਾ ਅਟ੍ਠਸਟ੍ਠਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਸਹਸ੍ਸਸ੍ਸ ਦਿਯ੍ਯਮਾਨਂ ਨ ਖੀਯਤਿ, ਏવਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਸਿ।

    So cintesi – ‘‘idaṃ me na bahuṃ agghati, ayañca ekappahāreneva bahuṃ deti, vīmaṃsissāmī’’ti. Tato naṃ āha – ‘‘nāhaṃ ekakahāpaṇena demī’’ti. ‘‘Yadi evaṃ dve kahāpaṇe gahetvā dehī’’ti. ‘‘Dvīhipi na demī’’ti. Etenupāyena vaḍḍhetvā yāva sahassaṃ pāpuṇi, so cintesi – ‘‘atiañchituṃ na vaṭṭati, hotu tāva iminā kattabbakammaṃ pucchissāmī’’ti . Atha naṃ āha – ‘‘na idaṃ bahuagghanakaṃ, tvaṃ pana bahuṃ desi, kena kammena idaṃ gaṇhasī’’ti. ‘‘Idha, bho, nagaravāsino raññā saddhiṃ paṭivirujjhitvā vipassisammāsambuddhassa dānaṃ dentā idaṃ dvayaṃ dānagge apassantā maṃ pariyesāpenti. Sace idaṃ dvayaṃ na labhissanti, nāgarānaṃ parājayo bhavissati. Tasmā sahassaṃ datvā gaṇhāmī’’ti. ‘‘Kiṃ panetaṃ nāgarānaṃ eva vaṭṭati, udāhu aññesampi dātuṃ vaṭṭatī’’ti? ‘‘Yassa kassaci dātuṃ avāritameta’’nti. ‘‘Atthi pana koci nāgarānaṃ dāne ekadivasaṃ sahassaṃ dātā’’ti? ‘‘Natthi, sammā’’ti. ‘‘Imesaṃ me dvinnaṃ sahassagghanakabhāvaṃ jānāsī’’ti? ‘‘Āma, jānāmī’’ti. ‘‘Tena hi gaccha, nāgarānaṃ ārocehi – ‘eko puriso imāni dve mūlena na deti, tumhehi saddhiṃ sahattheneva dātukāmo, tumhe imesaṃ dvinnaṃ kāraṇā nibbitakkā hothā’’ti. ‘‘Tvaṃ imasmiṃ dāne jeṭṭhakabhāgassa kāyasakkhī hohī’’ti vatvā gato. So pana kulaputto gāmato paribbayatthaṃ gahitakahāpaṇena pañcakaṭukaṃ gahetvā cuṇṇaṃ katvā dadhito kañciyaṃ vāhetvā tattha madhupaṭalaṃ pīḷetvā pañcakaṭukacuṇṇena yojetvā paduminipatte pakkhipitvā taṃ saṃvidahitvā ādāya dasabalassa avidūre nisīdi. Mahājanehi āhariyamānassa sakkārassa antare attano pattavāraṃ olokento okāsaṃ ñatvā satthu santikaṃ gantvā, ‘‘bhante, ayaṃ me duggatasakkāro, imaṃ me anukampaṃ paṭicca paṭiggaṇhathā’’ti. Satthā tassānukampaṃ paṭicca catumahārājehi dattiyena selamayapattena taṃ paṭiggahetvā yathā aṭṭhasaṭṭhiyā bhikkhusatasahassassa diyyamānaṃ na khīyati, evaṃ adhiṭṭhāsi.

    ਸੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ ਭਗવਨ੍ਤਂ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਆਹ – ‘‘ਦਿਟ੍ਠੋ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ ਭਗવਾ, ਅਜ੍ਜ ਬਨ੍ਧੁਮਤੀਨਗਰવਾਸੀਹਿ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਕ੍ਕਾਰੋ ਆਹਰਿਯਮਾਨੋ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਇਮਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਭવੇ ਲਾਭਗ੍ਗਯਸਗ੍ਗਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਭવੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ। ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਏવਂ ਹੋਤੁ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸ ਚ ਨਗਰવਾਸੀਨਞ੍ਚ ਭਤ੍ਤਾਨੁਮੋਦਨਂ ਕਤ੍વਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ। ਸੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਯਾવਜੀવਂ ਕੁਸਲਂ ਕਤ੍વਾ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਸੁਪ੍ਪવਾਸਾਯ ਰਾਜਧੀਤੁਯਾ ਕੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਗਣ੍ਹਿ। ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਗ੍ਗਹਣਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਾਯਂ ਪਾਤਞ੍ਚ ਪਞ੍ਚਪਣ੍ਣਾਕਾਰਸਤਾਨਿ ਸੁਪ੍ਪવਾਸਾਯ ਉਪਨੀਯਨ੍ਤਿ। ਅਥਸ੍ਸ ਸਾ ਪੁਞ੍ਞવੀਮਂਸਨਤ੍ਥਂ ਹਤ੍ਥੇਨ ਬੀਜਪਚ੍ਛਿਂ ਫੁਸਾਪੇਨ੍ਤੀ ਅਟ੍ਠਾਸਿ। ਏਕੇਕਬੀਜਤੋ ਸਲਾਕਸਤਂ ਸਲਾਕਸਹਸ੍ਸਮ੍ਪਿ ਨਿਗ੍ਗਚ੍ਛਤਿ, ਏਕੇਕਕਰੀਸਖੇਤ੍ਤਤੋ ਪਣ੍ਣਾਸਮ੍ਪਿ ਸਟ੍ਠਿਪਿ ਸਕਟਪਮਾਣਾਨਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ। ਕੋਟ੍ਠਪੂਰਣਕਾਲੇਪਿਸ੍ਸਾ ਕੋਟ੍ਠਦ੍વਾਰਂ ਹਤ੍ਥੇਨ ਫੁਸਨ੍ਤਿਯਾ ਰਾਜਧੀਤਾਯ ਪੁਞ੍ਞੇਨ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਾਨਂ ਗਹਿਤਗਹਿਤਂ ਪੁਨ ਪੂਰਤਿ। ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਭਤ੍ਤਕੁਮ੍ਭਿਤੋਪਿ ‘‘ਰਾਜਧੀਤਾਯ ਪੁਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ વਤ੍વਾ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਦੇਨ੍ਤਾ ਨਂ ਯਾવ ਨ ਉਕ੍ਕਡ੍ਢਨ੍ਤਿ, ਨ ਤਾવ ਭਤ੍ਤਂ ਖੀਯਤਿ। ਦਾਰਕੇ ਕੁਚ੍ਛਿਗਤੇਯੇવ ਸਤ੍ਤ વਸ੍ਸਾਨਿ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਂਸੁ।

    So kulaputto niṭṭhitabhattakiccaṃ bhagavantaṃ vanditvā ekamantaṃ nisinno āha – ‘‘diṭṭho me, bhante bhagavā, ajja bandhumatīnagaravāsīhi tumhākaṃ sakkāro āhariyamāno, ahampi imassa nissandena nibbattanibbattabhave lābhaggayasaggappatto bhaveyya’’nti. Satthā ‘‘evaṃ hotu kulaputtā’’ti vatvā tassa ca nagaravāsīnañca bhattānumodanaṃ katvā pakkāmi. So kulaputto yāvajīvaṃ kusalaṃ katvā devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde suppavāsāya rājadhītuyā kucchimhi paṭisandhiṃ gaṇhi. Tassa paṭisandhiggahaṇakālato paṭṭhāya sāyaṃ pātañca pañcapaṇṇākārasatāni suppavāsāya upanīyanti. Athassa sā puññavīmaṃsanatthaṃ hatthena bījapacchiṃ phusāpentī aṭṭhāsi. Ekekabījato salākasataṃ salākasahassampi niggacchati, ekekakarīsakhettato paṇṇāsampi saṭṭhipi sakaṭapamāṇāni uppajjanti. Koṭṭhapūraṇakālepissā koṭṭhadvāraṃ hatthena phusantiyā rājadhītāya puññena gaṇhantānaṃ gahitagahitaṃ puna pūrati. Paripuṇṇabhattakumbhitopi ‘‘rājadhītāya puñña’’nti vatvā yassa kassaci dentā naṃ yāva na ukkaḍḍhanti, na tāva bhattaṃ khīyati. Dārake kucchigateyeva satta vassāni atikkamiṃsu.

    ਗਬ੍ਭੇ ਪਨ ਪਰਿਪਕ੍ਕੇ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਮਹਾਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨੁਭੋਸਿ। ਸਾ ਸਾਮਿਕਂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍વਾ – ‘‘ਪੁਰੇ ਮਰਣਾ ਜੀવਮਾਨਾ ਦਾਨਂ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਪੇਸੇਸਿ – ‘‘ਗਚ੍ਛ, ਸਾਮਿ, ਇਮਂ ਪવਤ੍ਤਿਂ ਸਤ੍ਥੁ ਆਰੋਚੇਤ੍વਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਹਿ, ਯਞ੍ਚ ਸਤ੍ਥਾ વਦਤਿ, ਤਂ ਸਾਧੁਕਂ ਉਪਲਕ੍ਖੇਤ੍વਾ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਮਯ੍ਹਂ ਕਥੇਹੀ’’ਤਿ। ਸੋ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸਾ ਸਾਸਨਂ ਸਤ੍ਥੁ ਆਰੋਚੇਸਿ – ‘‘ਸਤ੍ਥੁ ਭਨ੍ਤੇ, ਕੋਲ਼ਿਯਧੀਤਾ ਪਾਦੇ વਨ੍ਦਤੀ’’ਤਿ। ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸਾ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਪਟਿਚ੍ਚ – ‘‘ਸੁਖਿਨੀ ਹੋਤੁ ਸੁਪ੍ਪવਾਸਾ ਕੋਲ਼ਿਯਧੀਤਾ ਅਰੋਗਾ, ਅਰੋਗਂ ਪੁਤ੍ਤਂ વਿਜਾਯਤੂ’’ਤਿ ਆਹ। ਸੋ ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗਾਮਾਭਿਮੁਖੋ ਪਾਯਾਸਿ। ਤਸ੍ਸ ਪੁਰੇ ਆਗਮਨਾਯੇવ ਸੁਪ੍ਪવਾਸਾਯ ਕੁਚ੍ਛਿਤੋ ਧਮ੍ਮਕਰਣਤੋ ਉਦਕਂ વਿਯ ਗਬ੍ਭੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿ, ਪਰਿવਾਰੇਤ੍વਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਜਨੋ ਅਸ੍ਸੁਮੁਖੋ ਰੋਦਿਤੁਂ ਆਰਦ੍ਧੋ ਹਟ੍ਠਤੁਟ੍ਠੋવ ਤਸ੍ਸਾ ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਤੁਟ੍ਠਿਸਾਸਨਂ ਆਰੋਚੇਤੁਂ ਅਗਮਾਸਿ। ਸੋ ਤੇਸਂ ਇਙ੍ਗਿਤਂ ਦਿਸ੍વਾ – ‘‘ਦਸਬਲੇਨ ਕਥਿਤਕਥਾ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਾ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਮਞ੍ਞੇ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ। ਸੋ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਸਤ੍ਥੁ ਕਥਂ ਰਾਜਧੀਤਾਯ ਕਥੇਸਿ। ਰਾਜਧੀਤਾ ਤਯਾ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤਂ ਜੀવਭਤ੍ਤਮੇવ ਮਙ੍ਗਲਭਤ੍ਤਂ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਗਚ੍ਛ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਦਸਬਲਂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਹੀਤਿ। ਸੋ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ। ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਮਹਾਦਾਨਂ ਪવਤ੍ਤਯਿਂਸੁ। ਸੋ ਦਾਰਕੋ ਞਾਤੀਨਂ ਸਨ੍ਤਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਪੇਨ੍ਤੋ ਸੀਤਲਭਾવਂ ਕੁਰੁਮਾਨੋ ਜਾਤੋਤਿ, ਸੀવਲਿਤ੍વੇવ ਨਾਮਂ ਕਰਿਂਸੁ। ਸੋ ਸਤ੍ਤ વਸ੍ਸਾਨਿ ਗਬ੍ਭੇ વਸਿਤਤ੍ਤਾ ਜਾਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਬ੍ਬਕਮ੍ਮਕ੍ਖਮੋ ਅਹੋਸਿ। ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੋ ਸਤ੍ਤਮੇ ਦਿવਸੇ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਥਾਸਲ੍ਲਾਪਮਕਾਸਿ। ਸਤ੍ਥਾਪਿ ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ –

    Gabbhe pana paripakke sattāhaṃ mahādukkhaṃ anubhosi. Sā sāmikaṃ āmantetvā – ‘‘pure maraṇā jīvamānā dānaṃ dassāmī’’ti satthu santikaṃ pesesi – ‘‘gaccha, sāmi, imaṃ pavattiṃ satthu ārocetvā satthāraṃ nimantehi, yañca satthā vadati, taṃ sādhukaṃ upalakkhetvā āgantvā mayhaṃ kathehī’’ti. So gantvā tassā sāsanaṃ satthu ārocesi – ‘‘satthu bhante, koḷiyadhītā pāde vandatī’’ti. Satthā tassā anukampaṃ paṭicca – ‘‘sukhinī hotu suppavāsā koḷiyadhītā arogā, arogaṃ puttaṃ vijāyatū’’ti āha. So taṃ sutvā bhagavantaṃ vanditvā attano gāmābhimukho pāyāsi. Tassa pure āgamanāyeva suppavāsāya kucchito dhammakaraṇato udakaṃ viya gabbho nikkhami, parivāretvā nisinnajano assumukho rodituṃ āraddho haṭṭhatuṭṭhova tassā sāmikassa tuṭṭhisāsanaṃ ārocetuṃ agamāsi. So tesaṃ iṅgitaṃ disvā – ‘‘dasabalena kathitakathā nipphannā bhavissati maññe’’ti cintesi. So āgantvā satthu kathaṃ rājadhītāya kathesi. Rājadhītā tayā nimantitaṃ jīvabhattameva maṅgalabhattaṃ bhavissati, gaccha sattāhaṃ dasabalaṃ nimantehīti. So tathā akāsi. Sattāhaṃ buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa mahādānaṃ pavattayiṃsu. So dārako ñātīnaṃ santattacittaṃ nibbāpento sītalabhāvaṃ kurumāno jātoti, sīvalitveva nāmaṃ kariṃsu. So satta vassāni gabbhe vasitattā jātakālato paṭṭhāya sabbakammakkhamo ahosi. Dhammasenāpati sāriputtatthero sattame divase tena saddhiṃ kathāsallāpamakāsi. Satthāpi imaṃ gāthaṃ abhāsi –

    ‘‘ਯੋਮਂ ਪਲਿਪਥਂ ਦੁਗ੍ਗਂ, ਸਂਸਾਰਂ ਮੋਹਮਚ੍ਚਗਾ।

    ‘‘Yomaṃ palipathaṃ duggaṃ, saṃsāraṃ mohamaccagā;

    ਤਿਣ੍ਣੋ ਪਾਰਙ੍ਗਤੋ ਝਾਯੀ, ਅਨੇਜੋ ਅਕਥਂਕਥੀ।

    Tiṇṇo pāraṅgato jhāyī, anejo akathaṃkathī;

    ਅਨੁਪਾਦਾਯ ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ, ਤਮਹਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ॥ (ਧ॰ ਪ॰ ੪੧੪; ਸੁ॰ ਨਿ॰ ੬੪੩)।

    Anupādāya nibbuto, tamahaṃ brūmi brāhmaṇa’’nti. (dha. pa. 414; su. ni. 643);

    ਅਥ ਨਂ ਥੇਰੋ ਏવਮਾਹ – ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਤਯਾ ਏવਰੂਪਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨੁਭવਿਤ੍વਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਲਭਨ੍ਤੋ ਪਬ੍ਬਜੇਯ੍ਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ। ਸੁਪ੍ਪવਾਸਾ ਤਂ ਥੇਰੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਥੇਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ – ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਮੇ ਪੁਤ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਨਾ ਕਥੇਤੀ’’ਤਿ ਥੇਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਪੁਤ੍ਤੋ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਿਂ ਕਥੇਤਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ? ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਨੁਭੁਤ੍ਤਗਬ੍ਭવਾਸਦੁਕ੍ਖਂ ਕਥੇਤ੍વਾ – ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤੋ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ વਦਤੀਤਿ। ‘‘ਸਾਧੁ ਭਨ੍ਤੇ, ਪਬ੍ਬਾਜੇਥ ਨ’’ਨ੍ਤਿ। ਥੇਰੋ ਤਂ વਿਹਾਰਂ ਨੇਤ੍વਾ ਤਚਪਞ੍ਚਕਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਪਬ੍ਬਾਜੇਨ੍ਤੋ, ‘‘ਸੀવਲਿ , ਤੁਯ੍ਹਂ ਅਞ੍ਞੇਨ ਓવਾਦੇਨ ਕਮ੍ਮਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਯਾ ਸਤ੍ਤ વਸ੍ਸਾਨਿ ਅਨੁਭੁਤ੍ਤਦੁਕ੍ਖਮੇવ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਾਹੀ’’ਤਿ। ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯੇવ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਭਾਰੋ, ਯਂ ਪਨ ਮਯਾ ਸਕ੍ਕਾ ਕਾਤੁਂ, ਤਮਹਂ ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ। ਸੋ ਪਨ ਪਠਮਕੇਸવਟ੍ਟਿਯਾ ਓਰੋਪਿਤਕ੍ਖਣੇਯੇવ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਸਿ, ਦੁਤਿਯਾਯ ਓਰੋਪਿਤਕ੍ਖਣੇ ਸਕਦਾਗਾਮਿਫਲੇ, ਤਤਿਯਾਯ ਅਨਾਗਾਮਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਸਿ। ਸਬ੍ਬੇਸਂਯੇવ ਕੇਸਾਨਂ ਓਰੋਪਨਞ੍ਚ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾ ਚ ਅਪੁਰੇ ਅਪਚ੍ਛਾ ਅਹੋਸਿ।

    Atha naṃ thero evamāha – ‘‘kiṃ pana tayā evarūpaṃ dukkhaṃ anubhavitvā pabbajituṃ na vaṭṭatī’’ti? ‘‘Labhanto pabbajeyyaṃ, bhante’’ti. Suppavāsā taṃ therena saddhiṃ kathentaṃ disvā – ‘‘kiṃ nu kho me putto dhammasenāpatinā kathetī’’ti theraṃ upasaṅkamitvā pucchi – ‘‘mayhaṃ putto tumhehi saddhiṃ kiṃ katheti, bhante’’ti? Attanā anubhuttagabbhavāsadukkhaṃ kathetvā – ‘‘tumhehi anuññāto pabbajissāmī’’ti vadatīti. ‘‘Sādhu bhante, pabbājetha na’’nti. Thero taṃ vihāraṃ netvā tacapañcakakammaṭṭhānaṃ datvā pabbājento, ‘‘sīvali , tuyhaṃ aññena ovādena kammaṃ natthi, tayā satta vassāni anubhuttadukkhameva paccavekkhāhī’’ti. ‘‘Bhante, pabbajjāyeva tumhākaṃ bhāro, yaṃ pana mayā sakkā kātuṃ, tamahaṃ jānissāmī’’ti. So pana paṭhamakesavaṭṭiyā oropitakkhaṇeyeva sotāpattiphale patiṭṭhāsi, dutiyāya oropitakkhaṇe sakadāgāmiphale, tatiyāya anāgāmiphale patiṭṭhāsi. Sabbesaṃyeva kesānaṃ oropanañca arahattaphalasacchikiriyā ca apure apacchā ahosi.

    ਅਥ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇ ਕਥਾ ਉਦਪਾਦਿ – ‘‘ਅਹੋ ਏવਂ ਪੁਞ੍ਞવਾਪਿ ਥੇਰੋ ਸਤ੍ਤਮਾਸਾਧਿਕਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਸਂવਚ੍ਛਰਾਨਿ ਮਾਤੁਗਬ੍ਭੇ વਸਿਤ੍વਾ ਸਤ੍ਤ ਦਿવਸਾਨਿ ਮੂਲ਼੍ਹਗਬ੍ਭੇ વਸੀ’’ਤਿ। ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ – ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ – ‘‘ਇਮਾਯ ਨਾਮਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ – ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਮਿਨਾ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੇਨ ਇਮਾਯ ਜਾਤਿਯਾ ਕਤਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ વਤ੍વਾ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਅਤੀਤੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦਤੋ ਪੁਰੇਤਰਮੇવ ਏਸ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਰਾਜਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ, ਪਿਤੁ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਰਜ੍ਜੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ વਿਭવਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਪਾਕਟੋ ਅਹੋਸਿ। ਤਦਾ ਏਕੋ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਰਾਜਾ ‘‘ਰਜ੍ਜਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਨਗਰਂ ਉਪਰੁਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਖਨ੍ਧਾવਾਰਂ ਕਾਰੇਤ੍વਾ વਿਹਾਸਿ। ਅਥ ਰਾਜਾ ਮਾਤੁਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮਾਨਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਹੁਤ੍વਾ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਖਨ੍ਧਾવਾਰਨਗਰੇ ਚਤੂਸੁ ਦਿਸਾਸੁ ਦ੍વਾਰਂ ਪਿਧਾਪੇਸਿ, ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਾਨਂ ਪવਿਸਨ੍ਤਾਨਞ੍ਚ ਦ੍વਾਰਮੂਲ਼੍ਹਂ ਅਹੋਸਿ। ਅਥ ਮਿਗਦਾਯવਿਹਾਰੇ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਉਗ੍ਘੋਸੇਸੁਂ। ਰਾਜਾ ਸੁਤ੍વਾ ਦ੍વਾਰਂ વਿવਰਾਪੇਸੀਤਿ। ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਰਾਜਾਪਿ ਪਲਾਯਿ। ਸੋ ਤੇਨ ਕਮ੍ਮવਿਪਾਕੇਨ ਨਰਕਾਦੀਸੁ ਦੁਕ੍ਖਮਨੁਭવਿਤ੍વਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਰਾਜਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋਪਿ ਮਾਤੁਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਇਮਂ ਏવਰੂਪਂ ਦੁਕ੍ਖਮਨੁਭવਿ। ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਪਬ੍ਬਜਿਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਚ੍ਚਯਾ ਯਦਿਚ੍ਛਕਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ। ਏવਂ ਏਤ੍ਥ વਤ੍ਥੁ ਸਮੁਟ੍ਠਿਤਂ।

    Atha bhikkhusaṅghe kathā udapādi – ‘‘aho evaṃ puññavāpi thero sattamāsādhikāni satta saṃvaccharāni mātugabbhe vasitvā satta divasāni mūḷhagabbhe vasī’’ti. Satthā āgantvā – ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchitvā – ‘‘imāya nāmā’’ti vutte – ‘‘na, bhikkhave, iminā kulaputtena imāya jātiyā katakamma’’nti vatvā atītaṃ āharitvā atīte, bhikkhave, buddhuppādato puretarameva esa kulaputto bārāṇasiyaṃ rājakule nibbatto, pitu accayena rajje patiṭṭhāya vibhavasampanno pākaṭo ahosi. Tadā eko paccantarājā ‘‘rajjaṃ gaṇhissāmī’’ti āgantvā nagaraṃ uparundhitvā khandhāvāraṃ kāretvā vihāsi. Atha rājā mātuyā saddhiṃ samānacchando hutvā sattāhaṃ khandhāvāranagare catūsu disāsu dvāraṃ pidhāpesi, nikkhamantānaṃ pavisantānañca dvāramūḷhaṃ ahosi. Atha migadāyavihāre paccekabuddhā ugghosesuṃ. Rājā sutvā dvāraṃ vivarāpesīti. Paccantarājāpi palāyi. So tena kammavipākena narakādīsu dukkhamanubhavitvā imasmiṃ buddhuppāde rājakule nibbattopi mātuyā saddhiṃ imaṃ evarūpaṃ dukkhamanubhavi. Tassa pana pabbajitakālato paṭṭhāya bhikkhusaṅghassa cattāro paccayā yadicchakaṃ uppajjanti. Evaṃ ettha vatthu samuṭṭhitaṃ.

    ਅਪਰਭਾਗੇ ਸਤ੍ਥਾ ਸਾવਤ੍ਥਿਂ ਅਗਮਾਸਿ। ਥੇਰੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਯ੍ਹਂ ਪੁਞ੍ਞਬਲਂ વੀਮਂਸਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਪਞ੍ਚਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨਿ ਦੇਥਾ’’ਤਿ। ‘‘ਗਣ੍ਹ, ਸੀવਲੀ’’ਤਿ। ਸੋ ਪਞ੍ਚਸਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਹਿਮવਨ੍ਤਾਭਿਮੁਖਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਅਟવਿਮਗ੍ਗਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਪਠਮਂ ਦਿਟ੍ਠਨਿਗ੍ਰੋਧੇ ਅਧਿવਤ੍ਥਾ ਦੇવਤਾ ਸਤ੍ਤ ਦਿવਸਾਨਿ ਦਾਨਂ ਅਦਾਸਿ। ਇਤਿ ਸੋ –

    Aparabhāge satthā sāvatthiṃ agamāsi. Thero bhagavantaṃ abhivādetvā, ‘‘bhante, mayhaṃ puññabalaṃ vīmaṃsissāmi, pañcabhikkhusatāni dethā’’ti. ‘‘Gaṇha, sīvalī’’ti. So pañcasate bhikkhū gahetvā himavantābhimukhaṃ gacchanto aṭavimaggaṃ gacchati. Tassa paṭhamaṃ diṭṭhanigrodhe adhivatthā devatā satta divasāni dānaṃ adāsi. Iti so –

    ‘‘ਨਿਗ੍ਰੋਧਂ ਪਠਮਂ ਪਸ੍ਸਿ, ਦੁਤਿਯਂ ਪਣ੍ਡવਪਬ੍ਬਤਂ।

    ‘‘Nigrodhaṃ paṭhamaṃ passi, dutiyaṃ paṇḍavapabbataṃ;

    ਤਤਿਯਂ ਅਚਿਰવਤਿਯਂ, ਚਤੁਤ੍ਥਂ વਰਸਾਗਰਂ॥

    Tatiyaṃ aciravatiyaṃ, catutthaṃ varasāgaraṃ.

    ‘‘ਪਞ੍ਚਮਂ ਹਿਮવਨ੍ਤਂ ਸੋ, ਛਟ੍ਠਂ ਛਦ੍ਦਨ੍ਤੁਪਾਗਮਿ।

    ‘‘Pañcamaṃ himavantaṃ so, chaṭṭhaṃ chaddantupāgami;

    ਸਤ੍ਤਮਂ ਗਨ੍ਧਮਾਦਨਂ, ਅਟ੍ਠਮਂ ਅਥ ਰੇવਤ’’ਨ੍ਤਿ॥ (ਅ॰ ਨਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੧.੧.੨੦੭; ਥੇਰਗਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੧.੫੯ ਸੀવਲਿਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾવਣ੍ਣਨਾ) –

    Sattamaṃ gandhamādanaṃ, aṭṭhamaṃ atha revata’’nti. (a. ni. aṭṭha. 1.1.207; theragā. aṭṭha. 1.59 sīvalittheragāthāvaṇṇanā) –

    ਸਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਸਤ੍ਤ ਸਤ੍ਤ ਦਿવਸਾਨੇવ ਦਾਨਂ ਅਦਂਸੁ। ਗਨ੍ਧਮਾਦਨਪਬ੍ਬਤੇ ਪਨ ਨਾਗਦਤ੍ਤਦੇવਰਾਜਾ ਸਤ੍ਤਸੁ ਦਿવਸੇਸੁ ਏਕਦਿવਸਂ ਖੀਰਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਅਦਾਸਿ, ਏਕਦਿવਸਂ ਸਪ੍ਪਿਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਅਦਾਸਿ। ਅਥ ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਆਹ – ‘‘ਆવੁਸੋ, ਇਮਸ੍ਸ ਦੇવਰਞ੍ਞੋ ਨੇવ ਧੇਨੁਯੋ ਦੁਯ੍ਹਮਾਨਾ ਪਞ੍ਞਾਯਨ੍ਤਿ, ਨ ਦਧਿਨਿਮ੍ਮਥਨਂ, ਕੁਤੋ ਤੇ, ਦੇવਰਾਜ, ਇਦਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਕਸ੍ਸਪਦਸਬਲਸ੍ਸ ਕਾਲੇ ਖੀਰਸਲਾਕਭਤ੍ਤਦਾਨਸ੍ਸੇਤਂ ਫਲ’’ਨ੍ਤਿ ਦੇવਰਾਜਾ ਆਹ।

    Sabbaṭṭhānesu satta satta divasāneva dānaṃ adaṃsu. Gandhamādanapabbate pana nāgadattadevarājā sattasu divasesu ekadivasaṃ khīrapiṇḍapātaṃ adāsi, ekadivasaṃ sappipiṇḍapātaṃ adāsi. Atha naṃ bhikkhusaṅgho āha – ‘‘āvuso, imassa devarañño neva dhenuyo duyhamānā paññāyanti, na dadhinimmathanaṃ, kuto te, devarāja, idaṃ uppajjatī’’ti? ‘‘Bhante, kassapadasabalassa kāle khīrasalākabhattadānassetaṃ phala’’nti devarājā āha.

    ਅਪਰਭਾਗੇ ਸਤ੍ਥਾ ਖਦਿਰવਨਿਯਰੇવਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਮਨਂ ਅਕਾਸਿ। ਕਥਂ? ਅਥਾਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਆਹ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਯ੍ਹਂ ਕਿਰ ਕਨਿਟ੍ਠਭਾਤਾ ਰੇવਤੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਸੋ ਅਭਿਰਮੇਯ੍ਯ વਾ ਨ વਾ, ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਨਂ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ। ਭਗવਾ ਰੇવਤਸ੍ਸ ਆਰਦ੍ਧવਿਪਸ੍ਸਕਭਾવਂ ਞਤ੍વਾ ਦ੍વੇ વਾਰੇ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਤਤਿਯવਾਰੇ ਯਾਚਿਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਭਾવਂ ਞਤ੍વਾ – ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਆਰੋਚੇਹੀਤਿ। ਥੇਰੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾਪੇਤ੍વਾ – ‘‘ਆવੁਸੋ, ਸਤ੍ਥਾ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਿਤੁਕਾਮੋ, ਗਨ੍ਤੁਕਾਮਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂਯੇવ ਆਰੋਚੇਸਿ। ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਚਾਰਿਕਤ੍ਥਾਯ ਗਮਨਕਾਲੇ ਓਹਿਯ੍ਯਮਾਨਕਭਿਕ੍ਖੂ ਨਾਮ ਅਪ੍ਪਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ‘‘ਸਤ੍ਥੁ ਸੁવਣ੍ਣવਣ੍ਣਂ ਸਰੀਰਂ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮ, ਮਧੁਰਧਮ੍ਮਕਥਂ વਾ ਸੁਣਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮਾ ਬਹੁਤਰਾવ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਇਤਿ ਸਤ੍ਥਾ ਮਹਾਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿવਾਰੋ ‘‘ਰੇવਤਂ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ।

    Aparabhāge satthā khadiravaniyarevatattherassa paccuggamanaṃ akāsi. Kathaṃ? Athāyasmā sāriputto satthāraṃ āha – ‘‘bhante, mayhaṃ kira kaniṭṭhabhātā revato pabbajito, so abhirameyya vā na vā, gantvā naṃ passissāmī’’ti. Bhagavā revatassa āraddhavipassakabhāvaṃ ñatvā dve vāre paṭikkhipitvā tatiyavāre yācito arahattappattabhāvaṃ ñatvā – sāriputta, ahampi gamissāmi bhikkhūnaṃ ārocehīti. Thero bhikkhū sannipātāpetvā – ‘‘āvuso, satthā cārikaṃ caritukāmo, gantukāmā āgacchantū’’ti sabbesaṃyeva ārocesi. Dasabalassa cārikatthāya gamanakāle ohiyyamānakabhikkhū nāma appakā honti, ‘‘satthu suvaṇṇavaṇṇaṃ sarīraṃ passissāma, madhuradhammakathaṃ vā suṇissāmā’’ti yebhuyyena gantukāmā bahutarāva honti. Iti satthā mahābhikkhusaṅghaparivāro ‘‘revataṃ passissāmā’’ti nikkhanto.

    ਅਥੇਕਸ੍ਮਿਂ ਪਦੇਸੇ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੋ ਦ੍વੇਧਾਪਥਂ ਪਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਦ੍વੇਧਾਪਥੋ, ਕਤਰਮਗ੍ਗੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਗਚ੍ਛਤੂ’’ਤਿ? ‘‘ਕਤਰਮਗ੍ਗੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਉਜੁਕੋ’’ਤਿ? ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਉਜੁਮਗ੍ਗੋ ਤਿਂਸਯੋਜਨਿਕੋ ਅਮਨੁਸ੍ਸਪਥੋ। ਪਰਿਹਾਰਮਗ੍ਗੋ ਪਨ ਸਟ੍ਠਿਯੋਜਨਿਕੋ ਖੇਮੋ ਸੁਭਿਕ੍ਖੋ’’ਤਿ। ‘‘ਆਨਨ੍ਦ, ਸੀવਲਿ, ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਗਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਆਗਤੋ’’ਤਿ। ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਸਙ੍ਘੋ ਉਜੁਮਗ੍ਗਮੇવ ਗਚ੍ਛਤੁ, ਸੀવਲਿਸ੍ਸ ਪੁਞ੍ਞਂ વੀਮਂਸਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ। ਸਤ੍ਥਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿવਾਰੋ ਸੀવਲਿਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਪੁਞ੍ਞવੀਮਂਸਨਤ੍ਥਂ ਤਿਂਸਯੋਜਨਮਗ੍ਗਂ ਅਭਿਰੁਹਿ (ਅ॰ ਨਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੧.੧.੨੦੩)।

    Athekasmiṃ padese ānandatthero dvedhāpathaṃ patvā bhagavantaṃ pucchi – ‘‘bhante, imasmiṃ ṭhāne dvedhāpatho, kataramaggena bhikkhusaṅgho gacchatū’’ti? ‘‘Kataramaggo, ānanda, ujuko’’ti? ‘‘Bhante, ujumaggo tiṃsayojaniko amanussapatho. Parihāramaggo pana saṭṭhiyojaniko khemo subhikkho’’ti. ‘‘Ānanda, sīvali, amhehi saddhiṃ āgato’’ti? ‘‘Āma, bhante, āgato’’ti. ‘‘Tena hi saṅgho ujumaggameva gacchatu, sīvalissa puññaṃ vīmaṃsissāmā’’ti. Satthā bhikkhusaṅghaparivāro sīvalittherassa puññavīmaṃsanatthaṃ tiṃsayojanamaggaṃ abhiruhi (a. ni. aṭṭha. 1.1.203).

    ਮਗ੍ਗਂ ਅਭਿਰੁਹਨਟ੍ਠਾਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਦੇવਸਙ੍ਘੋ ਯੋਜਨੇ ਯੋਜਨੇ ਠਾਨੇ ਨਗਰਂ ਮਾਪੇਤ੍વਾ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ વਸਨਤ੍ਥਾਯ વਿਹਾਰੇ ਪਟਿਯਾਦੇਸਿ। ਦੇવਪੁਤ੍ਤਾ ਰਞ੍ਞਾ ਪੇਸਿਤਕਮ੍ਮਕਾਰਾ વਿਯ ਹੁਤ੍વਾ ਯਾਗੁਖਜ੍ਜਕਾਦੀਨਿ ਗਹੇਤ੍વਾ – ‘‘ਕਹਂ, ਅਯ੍ਯੋ ਸੀવਲੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ। ਥੇਰੋ ਸਕ੍ਕਾਰਸਮ੍ਮਾਨਂ ਗਾਹਾਪੇਤ੍વਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਸਤ੍ਥਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿ। ਇਮਿਨਾવ ਨਿਯਾਮੇਨ ਸਤ੍ਥਾ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਅਨੁਭવਨ੍ਤੋ ਦੇવਸਿਕਂ ਯੋਜਨਪਰਮਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਤਿਂਸਯੋਜਨਿਕਂ ਕਨ੍ਤਾਰਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਖਦਿਰવਨਿਯਰੇવਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ વਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਥੇਰੋ ਸਤ੍ਥੁ ਆਗਮਨਂ ਞਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ વਸਨਟ੍ਠਾਨੇ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਹੋਨਕવਿਹਾਰੇ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ ਰਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਦਿવਾਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਚ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਮਾਪੇਤ੍વਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਮਨਂ ਗਤੋ। ਸਤ੍ਥਾ ਅਲਙ੍ਕਤਪਟਿਯਤ੍ਤੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ વਿਹਾਰਂ ਪਾવਿਸਿ। ਅਥ ਤਥਾਗਤੇ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ ਪવਿਟ੍ਠੇ ਭਿਕ੍ਖੂ વਸ੍ਸਗ੍ਗੇਨ ਪਤ੍ਤਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਪવਿਸਿਂਸੁ। ਦੇવਤਾ ‘‘ਅਕਾਲੋ ਆਹਾਰਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠવਿਧਂ ਪਾਨਕਂ ਆਹਰਿਂਸੁ। ਸਤ੍ਥਾ ਸਙ੍ਘੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਾਨਕਂ ਪਿવਿ। ਇਮਿਨਾ ਨਿਯਾਮੇਨੇવ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸਕ੍ਕਾਰਸਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨੁਭવਨ੍ਤਸ੍ਸੇવ ਅਦ੍ਧਮਾਸੋ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ।

    Maggaṃ abhiruhanaṭṭhānato paṭṭhāya devasaṅgho yojane yojane ṭhāne nagaraṃ māpetvā buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa vasanatthāya vihāre paṭiyādesi. Devaputtā raññā pesitakammakārā viya hutvā yāgukhajjakādīni gahetvā – ‘‘kahaṃ, ayyo sīvalī’’ti pucchantā gacchanti. Thero sakkārasammānaṃ gāhāpetvā satthu santikaṃ gacchati. Satthā bhikkhusaṅghena saddhiṃ paribhuñji. Imināva niyāmena satthā sakkāraṃ anubhavanto devasikaṃ yojanaparamaṃ gantvā tiṃsayojanikaṃ kantāraṃ atikkamma khadiravaniyarevatattherassa vasanaṭṭhānaṃ patto, thero satthu āgamanaṃ ñatvā attano vasanaṭṭhāne buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa pahonakavihāre dasabalassa gandhakuṭiṃ rattiṭṭhānadivāṭṭhānāni ca iddhiyā māpetvā tathāgatassa paccuggamanaṃ gato. Satthā alaṅkatapaṭiyattena maggena vihāraṃ pāvisi. Atha tathāgate gandhakuṭiṃ paviṭṭhe bhikkhū vassaggena pattasenāsanāni pavisiṃsu. Devatā ‘‘akālo āhārassā’’ti aṭṭhavidhaṃ pānakaṃ āhariṃsu. Satthā saṅghena saddhiṃ pānakaṃ pivi. Iminā niyāmeneva tathāgatassa sakkārasammānaṃ anubhavantasseva addhamāso atikkanto.

    ਅਥੇਕਚ੍ਚੇ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤਭਿਕ੍ਖੂ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਕਥਂ ਉਪ੍ਪਾਦਯਿਂਸੁ – ‘‘ਦਸਬਲੋ ‘ਮਯ੍ਹਂ ਅਗ੍ਗਸਾવਕਸ੍ਸ ਕਨਿਟ੍ਠਭਾਤਾ’ਤਿ વਤ੍વਾ ਏવਰੂਪਂ ਨવਕਮ੍ਮਿਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪਸ੍ਸਿਤੁਂ ਆਗਤੋ, ਇਮਸ੍ਸ વਿਹਾਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਜੇਤવਨવਿਹਾਰੋ વਾ વੇਲ਼ੁવਨવਿਹਾਰਾਦਯੋ વਾ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਏવਰੂਪਸ੍ਸ ਨવਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਾਰਕੋ, ਕਿਂ ਨਾਮ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ? ਅਥ ਸਤ੍ਥਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਮਯਿ ਇਧ ਚਿਰਂ વਸਨ੍ਤੇ ਇਦਂ ਠਾਨਂ ਆਕਿਣ੍ਣਂ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਆਰਞ੍ਞਕਾ ਨਾਮ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪવਿવੇਕਤ੍ਥਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਰੇવਤਸ੍ਸ ਫਾਸੁવਿਹਾਰੋ ਨ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ। ਤਤੋ ਥੇਰਸ੍ਸ ਦਿવਾਟ੍ਠਾਨਂ ਗਤੋ। ਥੇਰੋਪਿ ਏਕਕੋવ ਚਙ੍ਕਮਨਕੋਟਿਯਂ ਆਲਮ੍ਬਨਫਲਕਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਾਸਾਣਫਲਕੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦੂਰਤੋવ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਨ੍ਤ੍વਾ વਨ੍ਦਿ।

    Athekacce ukkaṇṭhitabhikkhū ekasmiṃ ṭhāne nisīditvā kathaṃ uppādayiṃsu – ‘‘dasabalo ‘mayhaṃ aggasāvakassa kaniṭṭhabhātā’ti vatvā evarūpaṃ navakammikaṃ bhikkhuṃ passituṃ āgato, imassa vihārassa santike jetavanavihāro vā veḷuvanavihārādayo vā kiṃ karissanti? Ayampi bhikkhu evarūpassa navakammassa kārako, kiṃ nāma samaṇadhammaṃ karissatī’’ti? Atha satthā cintesi – ‘‘mayi idha ciraṃ vasante idaṃ ṭhānaṃ ākiṇṇaṃ bhavissati, āraññakā nāma bhikkhū pavivekatthikā honti, revatassa phāsuvihāro na bhavissatī’’ti. Tato therassa divāṭṭhānaṃ gato. Theropi ekakova caṅkamanakoṭiyaṃ ālambanaphalakaṃ nissāya pāsāṇaphalake nisinno satthāraṃ dūratova āgacchantaṃ disvā paccuggantvā vandi.

    ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਰੇવਤ, ਇਦਂ વਾਲ਼ਮਿਗਟ੍ਠਾਨਂ, ਚਣ੍ਡਾਨਂ ਹਤ੍ਥਿਅਸ੍ਸਾਦੀਨਂ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍વਾ ਕਿਂ ਕਰੋਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਤੇਸਂ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਣਤੋ ਅਰਞ੍ਞਪੀਤਿ ਨਾਮ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ’’ਤਿ। ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਰੇવਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚਹਿ ਗਾਥਾਸਤੇਹਿ ਅਰਞ੍ਞਾਨਿਸਂਸਂ ਨਾਮ ਕਥੇਤ੍વਾ ਪੁਨਦਿવਸੇ ਅવਿਦੂਰਟ੍ਠਾਨੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍વਾ ਰੇવਤਤ੍ਥੇਰਂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਯੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਥੇਰਸ੍ਸ ਅવਣ੍ਣੋ ਕਥਿਤੋ, ਤੇਸਂ ਕਤ੍ਤਰਯਟ੍ਠਿਉਪਾਹਨਤੇਲਨਾਲ਼ਿਛਤ੍ਤਾਨਂ ਪਮੁਸ੍ਸਨਭਾવਮਕਾਸਿ। ਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਤ੍ਥਾਯ ਨਿવਤ੍ਤਾ ਆਗਤਮਗ੍ਗੇਨੇવ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾਪਿ ਤਂ ਠਾਨਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ। ਪਠਮਞ੍ਹਿ ਤੇ ਅਲਙ੍ਕਤਪਟਿਯਤ੍ਤੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਗਨ੍ਤ੍વਾ, ਤਂਦਿવਸਂ ਪਨ વਿਸਮਮਗ੍ਗੇਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਉਕ੍ਕੁਟਿਕਂ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਾ ਜਣ੍ਣੁਕੇਹਿ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ। ਤੇ ਗੁਮ੍ਬੇ ਚ ਗਚ੍ਛੇ ਚ ਕਣ੍ਡਕੇ ਚ ਮਦ੍ਦਨ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨਾ વਸਿਤਸਭਾਗਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਦਿਰਖਾਣੁਕੇ ਲਗ੍ਗਿਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਛਤ੍ਤਂ ਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਉਪਾਹਨਂ ਕਤ੍ਤਰਯਟ੍ਠਿਂ ਤੇਲਨਾਲ਼ਿਞ੍ਚ ਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤਿ। ਤੇ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ‘‘ਇਦ੍ਧਿਮਾ ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਞਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਮਾਦਾਯ ‘‘ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਪਟਿਯਤ੍ਤਸਕ੍ਕਾਰੋ ਨਾਮ ਏવਰੂਪੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਾ ਅਗਮਂਸੁ।

    Atha naṃ satthā pucchi – ‘‘revata, idaṃ vāḷamigaṭṭhānaṃ, caṇḍānaṃ hatthiassādīnaṃ saddaṃ sutvā kiṃ karosī’’ti? ‘‘Tesaṃ me, bhante, saddaṃ suṇato araññapīti nāma uppannā’’ti. Satthā imasmiṃ ṭhāne revatattherassa pañcahi gāthāsatehi araññānisaṃsaṃ nāma kathetvā punadivase avidūraṭṭhāne piṇḍāya caritvā revatattheraṃ āmantetvā yehi bhikkhūhi therassa avaṇṇo kathito, tesaṃ kattarayaṭṭhiupāhanatelanāḷichattānaṃ pamussanabhāvamakāsi. Te attano parikkhāratthāya nivattā āgatamaggeneva gacchantāpi taṃ ṭhānaṃ sallakkhetuṃ na sakkonti. Paṭhamañhi te alaṅkatapaṭiyattena maggena gantvā, taṃdivasaṃ pana visamamaggena gacchantā tasmiṃ tasmiṃ ṭhāne ukkuṭikaṃ nisīdantā jaṇṇukehi gacchanti. Te gumbe ca gacche ca kaṇḍake ca maddantā attanā vasitasabhāgaṭṭhānaṃ gantvā tasmiṃ tasmiṃ khadirakhāṇuke laggitaṃ attano chattaṃ sañjānanti, upāhanaṃ kattarayaṭṭhiṃ telanāḷiñca sañjānanti. Te tasmiṃ samaye ‘‘iddhimā ayaṃ bhikkhū’’ti ñatvā attano parikkhāramādāya ‘‘dasabalassa paṭiyattasakkāro nāma evarūpo hotī’’ti vadantā agamaṃsu.

    ਪੁਰਤੋ ਆਗਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ, વਿਸਾਖਾ ਉਪਾਸਿਕਾ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਗੇਹੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਕਾਲੇ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਮਨਾਪਂ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਰੇવਤਸ੍ਸ વਸਨਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਮਨਾਪਂ, ਉਪਾਸਿਕੇ, ਨਨ੍ਦવਨਚਿਤ੍ਤਲਤਾવਨਪਟਿਭਾਗਂ ਤਂ ਸੇਨਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ। ਅਥ ਤੇਸਂ ਪਚ੍ਛਤੋ ਆਗਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਮਨਾਪਂ, ਅਯ੍ਯਾ, ਰੇવਤਸ੍ਸ વਸਨਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਮਾ ਪੁਚ੍ਛ, ਉਪਾਸਿਕੇ, ਕਥੇਤੁਂ ਅਯੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਂ, ਏਤਂ ਉਜ੍ਜਙ੍ਗਲਸਕ੍ਖਰਪਾਸਾਣવਿਸਮਖਦਿਰવਨਂ ਏવ, ਤਤ੍ਥ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ વਸਤੀ’’ਤਿ।

    Purato āgate bhikkhū, visākhā upāsikā, attano gehe nisinnakāle pucchi – ‘‘manāpaṃ nu kho, bhante, revatassa vasanaṭṭhāna’’nti? ‘‘Manāpaṃ, upāsike, nandavanacittalatāvanapaṭibhāgaṃ taṃ senāsana’’nti. Atha tesaṃ pacchato āgate bhikkhū pucchi – ‘‘manāpaṃ, ayyā, revatassa vasanaṭṭhāna’’nti? ‘‘Mā puccha, upāsike, kathetuṃ ayuttaṭṭhānaṃ, etaṃ ujjaṅgalasakkharapāsāṇavisamakhadiravanaṃ eva, tattha so bhikkhu vasatī’’ti.

    વਿਸਾਖਾ ਪੁਰਿਮਾਨਂ ਪਚ੍ਛਿਮਾਨਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਕਥਂ ਸੁਤ੍વਾ, ‘‘ਕੇਸਂ ਨੁ ਖੋ ਕਥਾ ਸਚ੍ਚਾ’’ਤਿ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਗਨ੍ਧਮਾਲਂ ਆਦਾਯ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਰੇવਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ વਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਏਕਚ੍ਚੇ ਅਯ੍ਯਾ વਣ੍ਣੇਨ੍ਤਿ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਨਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ, ਕਿਮੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ? ‘‘વਿਸਾਖੇ, ਰਮਣਿਯਂ વਾ ਹੋਤੁ ਮਾ વਾ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਅਰਿਯਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਰਮਤਿ, ਤਦੇવ ਠਾਨਂ ਰਮਣਿਯਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –

    Visākhā purimānaṃ pacchimānañca bhikkhūnaṃ kathaṃ sutvā, ‘‘kesaṃ nu kho kathā saccā’’ti pacchābhattaṃ gandhamālaṃ ādāya dasabalassa upaṭṭhānaṃ gantvā vanditvā ekamantaṃ nisinnā satthāraṃ pucchi – ‘‘bhante, revatattherassa vasanaṭṭhānaṃ ekacce ayyā vaṇṇenti, ekacce nindanti, kimetaṃ, bhante’’ti? ‘‘Visākhe, ramaṇiyaṃ vā hotu mā vā, yasmiṃ ṭhāne ariyānaṃ cittaṃ ramati, tadeva ṭhānaṃ ramaṇiyaṃ nāmā’’ti vatvā imaṃ gāthamāha –

    ‘‘ਗਾਮੇ વਾ ਯਦਿ વਾਰਞ੍ਞੇ, ਨਿਨ੍ਨੇ વਾ ਯਦਿ વਾ ਥਲੇ।

    ‘‘Gāme vā yadi vāraññe, ninne vā yadi vā thale;

    ਯਤ੍ਥ ਅਰਹਨ੍ਤੋ વਿਹਰਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਭੂਮਿਰਾਮਣੇਯ੍ਯਕ’’ਨ੍ਤਿ॥ (ਧ॰ ਪ॰ ੯੮; ਥੇਰਗਾ॰ ੯੯੧; ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੧.੨੬੧)।

    Yattha arahanto viharanti, taṃ bhūmirāmaṇeyyaka’’nti. (dha. pa. 98; theragā. 991; saṃ. ni. 1.261);

    ਅਪਰਭਾਗੇ ਭਗવਾ ਅਰਿਯਗਣਮਜ੍ਝੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਥੇਰਂ ‘‘ਏਤਦਗ੍ਗਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਮ ਸਾવਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਲਾਭੀਨਂ ਯਦਿਦਂ, ਸੀવਲੀ’’ਤਿ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੧.੧੯੮, ੨੦੭) ਏਤਦਗ੍ਗੇ ਠਪੇਸਿ।

    Aparabhāge bhagavā ariyagaṇamajjhe nisinno theraṃ ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ lābhīnaṃ yadidaṃ, sīvalī’’ti (a. ni. 1.198, 207) etadagge ṭhapesi.

    ੫੪. ਅਥਾਯਸ੍ਮਾ ਸੀવਲਿਤ੍ਥੇਰੋ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍વਾ ਪਤ੍ਤਏਤਦਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਂ ਸਰਿਤ੍વਾ ਸੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤੋ ਪੁਬ੍ਬਚਰਿਤਾਪਦਾਨਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰੋ ਨਾਮ ਜਿਨੋਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਅਨੁਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਪਦવਣ੍ਣਨਮੇવ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮ।

    54. Athāyasmā sīvalitthero arahattaṃ patvā pattaetadaggaṭṭhāno attano pubbakammaṃ saritvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento padumuttaro nāma jinotiādimāha. Anuttānatthapadavaṇṇanameva karissāma.

    ੫੫. ਸੀਲਂ ਤਸ੍ਸ ਅਸਙ੍ਖੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਸੀਲਂ ਅਸਙ੍ਖੇਯ੍ਯਂ।

    55.Sīlaṃ tassa asaṅkheyyanti tassa padumuttarassa bhagavato sīlaṃ asaṅkheyyaṃ.

    ‘‘ਨવ ਕੋਟਿਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਅਸੀਤਿਸਤਕੋਟਿਯੋ।

    ‘‘Nava koṭisahassāni, asītisatakoṭiyo;

    ਪਞ੍ਞਾਸਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਛਤ੍ਤਿਂਸਾ ਚ ਪੁਨਾਪਰੇ॥

    Paññāsasatasahassāni, chattiṃsā ca punāpare.

    ‘‘ਏਤੇ ਸਂવਰવਿਨਯਾ, ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਪਕਾਸਿਤਾ।

    ‘‘Ete saṃvaravinayā, sambuddhena pakāsitā;

    ਪੇਯ੍ਯਾਲਮੁਖੇਨ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ, ਸਿਕ੍ਖਾવਿਨਯਸਂવਰੇ’’ਤਿ॥ (વਿਸੁਦ੍ਧਿ॰ ੧.੨੦; ਪਟਿ॰ ਮ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੧.੧.੩੭) –

    Peyyālamukhena niddiṭṭhā, sikkhāvinayasaṃvare’’ti. (visuddhi. 1.20; paṭi. ma. aṭṭha. 1.1.37) –

    ਏવਂ વੁਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਾવਕਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿવਸੇਨ વੁਤ੍ਤਾਨਿ। ਭਗવਤੋ ਪਨ ਸੀਲਂ ਅਸਙ੍ਖੇਯ੍ਯਮੇવ ਸਂਖਾਤੁਂ ਗਣੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸਮਾਧਿવਜਿਰੂਪਮੋ ਯਥਾ વਜਿਰਂ ਇਨ੍ਦਨੀਲਮਣਿવੇਲ਼ੁਰਿਯਮਣਿਫਲਿਕਮਸਾਰਗਲ੍ਲਾਦੀਨਿ ਰਤਨਾਨਿ વਿਜ੍ਝਤਿ ਛਿਦ੍ਦਾવਛਿਦ੍ਦਂ ਕਰੋਤਿ, ਏવਮੇવ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਗ੍ਗਸਮਾਧਿ ਪਟਿਪਕ੍ਖਪਚ੍ਚਨੀਕਧਮ੍ਮੇ વਿਜ੍ਝਤਿ ਭਿਨ੍ਦਤਿ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਸਙ੍ਖੇਯ੍ਯਂ ਞਾਣવਰਂ ਤਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਸਤ੍ਤਤਿਂਸਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਧਮ੍ਮੇ ਸਙ੍ਖਤਾਸਙ੍ਖਤਧਮ੍ਮੇ ਚ ਜਾਨਿਤੁਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਂ ਸਯਮ੍ਭੂਞਾਣਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਾਦਿਞਾਣਸਮੂਹਂ ਅਸਙ੍ਖੇਯ੍ਯਂ, ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਦਿਭੇਦੇਨ ਸਂਖਾવਿਰਹਿਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। વਿਮੁਤ੍ਤਿ ਚ ਅਨੋਪਮਾਤਿ ਸਂਕਿਲੇਸੇਹਿ વਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦਿਕਾ ਚਤਸ੍ਸੋ વਿਮੁਤ੍ਤਿਯੋ ਅਨੁਪਮਾ ਉਪਮਾਰਹਿਤਾ ‘‘ਇਮਾ વਿਯ ਭੂਤਾ’’ਤਿ ਉਪਮੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੇਸਂ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇવਾਤਿ।

    Evaṃ vuttasikkhāpadāni bhikkhūnaṃ sāvakapaññattivasena vuttāni. Bhagavato pana sīlaṃ asaṅkheyyameva saṃkhātuṃ gaṇetuṃ asakkuṇeyyanti attho. Samādhivajirūpamo yathā vajiraṃ indanīlamaṇiveḷuriyamaṇiphalikamasāragallādīni ratanāni vijjhati chiddāvachiddaṃ karoti, evameva padumuttarassa bhagavato lokuttaramaggasamādhi paṭipakkhapaccanīkadhamme vijjhati bhindati samucchindatīti attho. Asaṅkheyyaṃ ñāṇavaraṃ tassa buddhassa cattāri saccāni sattatiṃsabodhipakkhiyadhamme saṅkhatāsaṅkhatadhamme ca jānituṃ paṭivijjhituṃ samatthaṃ sayambhūñāṇasabbaññutaññāṇādiñāṇasamūhaṃ asaṅkheyyaṃ, atītānāgatapaccuppannādibhedena saṃkhāvirahitanti attho. Vimutti ca anopamāti saṃkilesehi vimuttattā sotāpattiphalādikā catasso vimuttiyo anupamā upamārahitā ‘‘imā viya bhūtā’’ti upametuṃ na sakkāti attho. Sesaṃ uttānatthamevāti.

    ਸੀવਲਿਤ੍ਥੇਰਅਪਦਾਨવਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ।

    Sīvalittheraapadānavaṇṇanā samattā.







    Related texts:



    ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਅਪਦਾਨਪਾਲ਼ਿ • Apadānapāḷi / ੩. ਸੀવਲਿਤ੍ਥੇਰਅਪਦਾਨਂ • 3. Sīvalittheraapadānaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact