| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / પટિસમ્ભિદામગ્ગપાળિ • Paṭisambhidāmaggapāḷi |
૧. સોળસપઞ્ઞાનિદ્દેસો
1. Soḷasapaññāniddeso
૪. પઞ્ઞાપટિલાભાય સંવત્તન્તીતિ કતમો પઞ્ઞાપટિલાભો? ચતુન્નં મગ્ગઞાણાનં, ચતુન્નં ફલઞાણાનં, ચતુન્નં પટિસમ્ભિદાઞાણાનં, છન્નં અભિઞ્ઞાઞાણાનં, તેસત્તતીનં ઞાણાનં, સત્તસત્તતીનં ઞાણાનં લાભો પટિલાભો પત્તિ સમ્પત્તિ ફસ્સના 1 સચ્છિકિરિયા ઉપસમ્પદા. પઞ્ઞાપટિલાભાય સંવત્તન્તીતિ – અયં પઞ્ઞા પટિલાભો.
4.Paññāpaṭilābhāya saṃvattantīti katamo paññāpaṭilābho? Catunnaṃ maggañāṇānaṃ, catunnaṃ phalañāṇānaṃ, catunnaṃ paṭisambhidāñāṇānaṃ, channaṃ abhiññāñāṇānaṃ, tesattatīnaṃ ñāṇānaṃ, sattasattatīnaṃ ñāṇānaṃ lābho paṭilābho patti sampatti phassanā 2 sacchikiriyā upasampadā. Paññāpaṭilābhāya saṃvattantīti – ayaṃ paññā paṭilābho.
પઞ્ઞાબુદ્ધિયા સંવત્તન્તીતિ કતમા પઞ્ઞાબુદ્ધિ? સત્તન્નઞ્ચ સેક્ખાનં પુથુજ્જનકલ્યાણકસ્સ ચ પઞ્ઞા વડ્ઢતિ, અરહતો પઞ્ઞા વડ્ઢતિ. વડ્ઢિતવડ્ઢના પઞ્ઞાબુદ્ધિયા સંવત્તન્તીતિ – અયં પઞ્ઞાબુદ્ધિ.
Paññābuddhiyāsaṃvattantīti katamā paññābuddhi? Sattannañca sekkhānaṃ puthujjanakalyāṇakassa ca paññā vaḍḍhati, arahato paññā vaḍḍhati. Vaḍḍhitavaḍḍhanā paññābuddhiyā saṃvattantīti – ayaṃ paññābuddhi.
પઞ્ઞાવેપુલ્લાય સંવત્તન્તીતિ કતમં પઞ્ઞાવેપુલ્લં? સત્તન્નં સેક્ખાનં પુથુજ્જનકલ્યાણકસ્સ ચ પઞ્ઞાવેપુલ્લં ગચ્છતિ. અરહતો પઞ્ઞા વેપુલ્લગતા પઞ્ઞાવેપુલ્લાય સંવત્તન્તીતિ – ઇદં પઞ્ઞાવેપુલ્લં.
Paññāvepullāya saṃvattantīti katamaṃ paññāvepullaṃ? Sattannaṃ sekkhānaṃ puthujjanakalyāṇakassa ca paññāvepullaṃ gacchati. Arahato paññā vepullagatā paññāvepullāya saṃvattantīti – idaṃ paññāvepullaṃ.
મહાપઞ્ઞતાય સંવત્તન્તીતિ કતમા મહાપઞ્ઞા? મહન્તે અત્થે પરિગ્ગણ્હાતીતિ – મહાપઞ્ઞા. મહન્તે ધમ્મે પરિગ્ગણ્હાતીતિ – મહાપઞ્ઞા. મહન્તા નિરુત્તિયો પરિગ્ગણ્હાતીતિ – મહાપઞ્ઞા. મહન્તાનિ પટિભાનાનિ પરિગ્ગણ્હાતીતિ – મહાપઞ્ઞા. મહન્તે સીલક્ખન્ધે પરિગ્ગણ્હાતીતિ – મહાપઞ્ઞા. મહન્તે સમાધિક્ખન્ધે પરિગ્ગણ્હાતીતિ – મહાપઞ્ઞા. મહન્તે પઞ્ઞાક્ખન્ધે પરિગ્ગણ્હાતીતિ – મહાપઞ્ઞા. મહન્તે વિમુત્તિક્ખન્ધે પરિગ્ગણ્હાતીતિ – મહાપઞ્ઞા . મહન્તે વિમુત્તિઞાણદસ્સનક્ખન્ધે પરિગ્ગણ્હાતીતિ – મહાપઞ્ઞા. મહન્તાનિ ઠાનાટ્ઠાનાનિ પરિગ્ગણ્હાતીતિ – મહાપઞ્ઞા. મહન્તા વિહારસમાપત્તિયો પરિગ્ગણ્હાતીતિ – મહાપઞ્ઞા. મહન્તાનિ અરિયસચ્ચાનિ પરિગ્ગણ્હાતીતિ – મહાપઞ્ઞા. મહન્તે સતિપટ્ઠાને પરિગ્ગણ્હાતીતિ – મહાપઞ્ઞા. મહન્તે સમ્મપ્પધાને પરિગ્ગણ્હાતીતિ – મહાપઞ્ઞા. મહન્તે ઇદ્ધિપાદે પરિગ્ગણ્હાતીતિ – મહાપઞ્ઞા. મહન્તાનિ ઇન્દ્રિયાનિ પરિગ્ગણ્હાતીતિ – મહાપઞ્ઞા. મહન્તાનિ બલાનિ પરિગ્ગણ્હાતીતિ – મહાપઞ્ઞા. મહન્તે બોજ્ઝઙ્ગે પરિગ્ગણ્હાતીતિ – મહાપઞ્ઞા. મહન્તં અરિયમગ્ગં 3 પરિગ્ગણ્હાતીતિ – મહાપઞ્ઞા. મહન્તાનિ સામઞ્ઞફલાનિ પરિગ્ગણ્હાતીતિ – મહાપઞ્ઞા. મહન્તા અભિઞ્ઞાયો 4 પરિગ્ગણ્હાતીતિ – મહાપઞ્ઞા. મહન્તં પરમત્થં નિબ્બાનં પરિગ્ગણ્હાતીતિ – મહાપઞ્ઞા. મહાપઞ્ઞતાય સંવત્તન્તીતિ – અયં મહાપઞ્ઞા.
Mahāpaññatāya saṃvattantīti katamā mahāpaññā? Mahante atthe pariggaṇhātīti – mahāpaññā. Mahante dhamme pariggaṇhātīti – mahāpaññā. Mahantā niruttiyo pariggaṇhātīti – mahāpaññā. Mahantāni paṭibhānāni pariggaṇhātīti – mahāpaññā. Mahante sīlakkhandhe pariggaṇhātīti – mahāpaññā. Mahante samādhikkhandhe pariggaṇhātīti – mahāpaññā. Mahante paññākkhandhe pariggaṇhātīti – mahāpaññā. Mahante vimuttikkhandhe pariggaṇhātīti – mahāpaññā . Mahante vimuttiñāṇadassanakkhandhe pariggaṇhātīti – mahāpaññā. Mahantāni ṭhānāṭṭhānāni pariggaṇhātīti – mahāpaññā. Mahantā vihārasamāpattiyo pariggaṇhātīti – mahāpaññā. Mahantāni ariyasaccāni pariggaṇhātīti – mahāpaññā. Mahante satipaṭṭhāne pariggaṇhātīti – mahāpaññā. Mahante sammappadhāne pariggaṇhātīti – mahāpaññā. Mahante iddhipāde pariggaṇhātīti – mahāpaññā. Mahantāni indriyāni pariggaṇhātīti – mahāpaññā. Mahantāni balāni pariggaṇhātīti – mahāpaññā. Mahante bojjhaṅge pariggaṇhātīti – mahāpaññā. Mahantaṃ ariyamaggaṃ 5 pariggaṇhātīti – mahāpaññā. Mahantāni sāmaññaphalāni pariggaṇhātīti – mahāpaññā. Mahantā abhiññāyo 6 pariggaṇhātīti – mahāpaññā. Mahantaṃ paramatthaṃ nibbānaṃ pariggaṇhātīti – mahāpaññā. Mahāpaññatāya saṃvattantīti – ayaṃ mahāpaññā.
પુથુપઞ્ઞતાય સંવત્તન્તીતિ કતમા પુથુપઞ્ઞા? પુથુનાનાખન્ધેસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – પુથુપઞ્ઞા. પુથુનાનાધાતૂસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – પુથુપઞ્ઞા. પુથુનાનાઆયતનેસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – પુથુપઞ્ઞા. પુથુનાનાપટિચ્ચસમુપ્પાદેસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – પુથુપઞ્ઞા. પુથુનાનાસુઞ્ઞતમનુપલબ્ભેસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – પુથુપઞ્ઞા. પુથુનાનાઅત્થેસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – પુથુપઞ્ઞા. પુથુનાનાધમ્મેસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – પુથુપઞ્ઞા. પુથુનાનાનિરુત્તીસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – પુથુપઞ્ઞા. પુથુનાનાપટિભાનેસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – પુથુપઞ્ઞા. પુથુનાનાસીલક્ખન્ધેસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – પુથુપઞ્ઞા. પુથુનાનાસમાધિક્ખન્ધેસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – પુથુપઞ્ઞા. પુથુનાનાપઞ્ઞાક્ખન્ધેસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – પુથુપઞ્ઞા. પુથુનાનાવિમુત્તિક્ખન્ધેસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – પુથુપઞ્ઞા. પુથુનાનાવિમુત્તિઞાણદસ્સનક્ખન્ધેસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – પુથુપઞ્ઞા. પુથુનાનાઠાનાટ્ઠાનેસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – પુથુપઞ્ઞા. પુથુનાનાવિહારસમાપત્તીસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – પુથુપઞ્ઞા. પુથુનાનાઅરિયસચ્ચેસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – પુથુપઞ્ઞા. પુથુનાનાસતિપટ્ઠાનેસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – પુથુપઞ્ઞા. પુથુનાનાસમ્મપ્પધાનેસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – પુથુપઞ્ઞા. પુથુનાનાઇદ્ધિપાદેસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – પુથુપઞ્ઞા. પુથુનાનાઇન્દ્રિયેસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – પુથુપઞ્ઞા. પુથુનાનાબલેસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – પુથુપઞ્ઞા. પુથુનાનાબોજ્ઝઙ્ગેસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – પુથુપઞ્ઞા. પુથુનાનાઅરિયમગ્ગેસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – પુથુપઞ્ઞા. પુથુનાનાસામઞ્ઞફલેસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – પુથુપઞ્ઞા. પુથુનાનાઅભિઞ્ઞાસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – પુથુપઞ્ઞા. પુથુજ્જનસાધારણે ધમ્મે અતિક્કમ્મ 7 પરમત્થે નિબ્બાને ઞાણં પવત્તતીતિ – પુથુપઞ્ઞા. પુથુપઞ્ઞતાય સંવત્તન્તીતિ – અયં પુથુપઞ્ઞા.
Puthupaññatāya saṃvattantīti katamā puthupaññā? Puthunānākhandhesu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānādhātūsu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānāāyatanesu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānāpaṭiccasamuppādesu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānāsuññatamanupalabbhesu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānāatthesu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānādhammesu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānāniruttīsu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānāpaṭibhānesu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānāsīlakkhandhesu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānāsamādhikkhandhesu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānāpaññākkhandhesu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānāvimuttikkhandhesu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānāvimuttiñāṇadassanakkhandhesu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānāṭhānāṭṭhānesu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānāvihārasamāpattīsu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānāariyasaccesu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānāsatipaṭṭhānesu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānāsammappadhānesu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānāiddhipādesu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānāindriyesu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānābalesu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānābojjhaṅgesu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānāariyamaggesu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānāsāmaññaphalesu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānāabhiññāsu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthujjanasādhāraṇe dhamme atikkamma 8 paramatthe nibbāne ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthupaññatāya saṃvattantīti – ayaṃ puthupaññā.
વિપુલપઞ્ઞતાય સંવત્તન્તીતિ કતમા વિપુલપઞ્ઞા? વિપુલે અત્થે પરિગ્ગણ્હાતીતિ – વિપુલપઞ્ઞા. વિપુલે ધમ્મે પરિગ્ગણ્હાતીતિ – વિપુલપઞ્ઞા. વિપુલા નિરુત્તિયો પરિગ્ગણ્હાતીતિ – વિપુલપઞ્ઞા. વિપુલાનિ પટિભાનાનિ પરિગ્ગણ્હાતીતિ – વિપુલપઞ્ઞા. વિપુલે સીલક્ખન્ધે પરિગ્ગણ્હાતીતિ – વિપુલપઞ્ઞા. વિપુલે સમાધિક્ખન્ધે પરિગ્ગણ્હાતીતિ – વિપુલપઞ્ઞા. વિપુલે પઞ્ઞાક્ખન્ધે પરિગ્ગણ્હાતીતિ – વિપુલપઞ્ઞા. વિપુલે વિમુત્તિક્ખન્ધે પરિગ્ગણ્હાતીતિ – વિપુલપઞ્ઞા. વિપુલે વિમુત્તિઞાણદસ્સનક્ખન્ધે પરિગ્ગણ્હાતીતિ – વિપુલપઞ્ઞા. વિપુલાનિ ઠાનાટ્ઠાનાનિ પરિગ્ગણ્હાતીતિ – વિપુલપઞ્ઞા. વિપુલા વિહારસમાપત્તિયો પરિગ્ગણ્હાતીતિ – વિપુલપઞ્ઞા. વિપુલાનિ અરિયસચ્ચાનિ પરિગ્ગણ્હાતીતિ – વિપુલપઞ્ઞા. વિપુલે સતિપટ્ઠાને પરિગ્ગણ્હાતીતિ – વિપુલપઞ્ઞા. વિપુલે સમ્મપ્પધાને પરિગ્ગણ્હાતીતિ – વિપુલપઞ્ઞા. વિપુલે ઇદ્ધિપાદે પરિગ્ગણ્હાતીતિ – વિપુલપઞ્ઞા. વિપુલાનિ ઇન્દ્રિયાનિ પરિગ્ગણ્હાતીતિ – વિપુલપઞ્ઞા. વિપુલાનિ બલાનિ પરિગ્ગણ્હાતીતિ – વિપુલપઞ્ઞા. વિપુલે બોજ્ઝઙ્ગે પરિગ્ગણ્હાતીતિ – વિપુલપઞ્ઞા. વિપુલે અરિયમગ્ગે પરિગ્ગણ્હાતીતિ – વિપુલપઞ્ઞા. વિપુલાનિ સામઞ્ઞફલાનિ પરિગ્ગણ્હાતીતિ – વિપુલપઞ્ઞા. વિપુલા અભિઞ્ઞાયો પરિગ્ગણ્હાતીતિ – વિપુલપઞ્ઞા. વિપુલં પરમત્થં નિબ્બાનં પરિગ્ગણ્હાતીતિ – વિપુલપઞ્ઞા. વિપુલપઞ્ઞતાય સંવત્તન્તીતિ – અયં વિપુલપઞ્ઞા.
Vipulapaññatāyasaṃvattantīti katamā vipulapaññā? Vipule atthe pariggaṇhātīti – vipulapaññā. Vipule dhamme pariggaṇhātīti – vipulapaññā. Vipulā niruttiyo pariggaṇhātīti – vipulapaññā. Vipulāni paṭibhānāni pariggaṇhātīti – vipulapaññā. Vipule sīlakkhandhe pariggaṇhātīti – vipulapaññā. Vipule samādhikkhandhe pariggaṇhātīti – vipulapaññā. Vipule paññākkhandhe pariggaṇhātīti – vipulapaññā. Vipule vimuttikkhandhe pariggaṇhātīti – vipulapaññā. Vipule vimuttiñāṇadassanakkhandhe pariggaṇhātīti – vipulapaññā. Vipulāni ṭhānāṭṭhānāni pariggaṇhātīti – vipulapaññā. Vipulā vihārasamāpattiyo pariggaṇhātīti – vipulapaññā. Vipulāni ariyasaccāni pariggaṇhātīti – vipulapaññā. Vipule satipaṭṭhāne pariggaṇhātīti – vipulapaññā. Vipule sammappadhāne pariggaṇhātīti – vipulapaññā. Vipule iddhipāde pariggaṇhātīti – vipulapaññā. Vipulāni indriyāni pariggaṇhātīti – vipulapaññā. Vipulāni balāni pariggaṇhātīti – vipulapaññā. Vipule bojjhaṅge pariggaṇhātīti – vipulapaññā. Vipule ariyamagge pariggaṇhātīti – vipulapaññā. Vipulāni sāmaññaphalāni pariggaṇhātīti – vipulapaññā. Vipulā abhiññāyo pariggaṇhātīti – vipulapaññā. Vipulaṃ paramatthaṃ nibbānaṃ pariggaṇhātīti – vipulapaññā. Vipulapaññatāya saṃvattantīti – ayaṃ vipulapaññā.
ગમ્ભીરપઞ્ઞતાય સંવત્તન્તીતિ કતમા ગમ્ભીરપઞ્ઞા? ગમ્ભીરેસુ ખન્ધેસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – ગમ્ભીરપઞ્ઞા. ગમ્ભીરાસુ ધાતૂસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – ગમ્ભીરપઞ્ઞા. ગમ્ભીરેસુ આયતનેસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – ગમ્ભીરપઞ્ઞા. ગમ્ભીરેસુ પટિચ્ચસમુપ્પાદેસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – ગમ્ભીરપઞ્ઞા. ગમ્ભીરેસુ સુઞ્ઞતમનુપલબ્ભેસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – ગમ્ભીરપઞ્ઞા. ગમ્ભીરેસુ અત્થેસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – ગમ્ભીરપઞ્ઞા. ગમ્ભીરેસુ ધમ્મેસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – ગમ્ભીરપઞ્ઞા. ગમ્ભીરાસુ નિરુત્તીસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – ગમ્ભીરપઞ્ઞા. ગમ્ભીરેસુ પટિભાનેસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – ગમ્ભીરપઞ્ઞા. ગમ્ભીરેસુ સીલક્ખન્ધેસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – ગમ્ભીરપઞ્ઞા. ગમ્ભીરેસુ સમાધિક્ખન્ધેસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – ગમ્ભીરપઞ્ઞા . ગમ્ભીરેસુ પઞ્ઞાક્ખન્ધેસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – ગમ્ભીરપઞ્ઞા. ગમ્ભીરેસુ વિમુત્તિક્ખન્ધેસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – ગમ્ભીરપઞ્ઞા. ગમ્ભીરેસુ વિમુત્તિઞાણદસ્સનક્ખન્ધેસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – ગમ્ભીરપઞ્ઞા. ગમ્ભીરેસુ ઠાનાટ્ઠાનેસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – ગમ્ભીરપઞ્ઞા. ગમ્ભીરાસુ વિહારસમાપત્તીસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – ગમ્ભીરપઞ્ઞા. ગમ્ભીરેસુ અરિયસચ્ચેસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – ગમ્ભીરપઞ્ઞા. ગમ્ભીરેસુ સતિપટ્ઠાનેસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – ગમ્ભીરપઞ્ઞા. ગમ્ભીરેસુ સમ્મપ્પધાનેસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – ગમ્ભીરપઞ્ઞા. ગમ્ભીરેસુ ઇદ્ધિપાદેસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – ગમ્ભીરપઞ્ઞા. ગમ્ભીરેસુ ઇન્દ્રિયેસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – ગમ્ભીરપઞ્ઞા. ગમ્ભીરેસુ બલેસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – ગમ્ભીરપઞ્ઞા. ગમ્ભીરેસુ બોજ્ઝઙ્ગેસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – ગમ્ભીરપઞ્ઞા. ગમ્ભીરેસુ અરિયમગ્ગેસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – ગમ્ભીરપઞ્ઞા. ગમ્ભીરેસુ સામઞ્ઞફલેસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – ગમ્ભીરપઞ્ઞા. ગમ્ભીરાસુ અભિઞ્ઞાસુ ઞાણં પવત્તતીતિ – ગમ્ભીરપઞ્ઞા. ગમ્ભીરે પરમત્થે નિબ્બાને ઞાણં પવત્તતીતિ – ગમ્ભીરપઞ્ઞા. ગમ્ભીરપઞ્ઞતાય સંવત્તન્તીતિ – અયં ગમ્ભીરપઞ્ઞા.
Gambhīrapaññatāya saṃvattantīti katamā gambhīrapaññā? Gambhīresu khandhesu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīrāsu dhātūsu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīresu āyatanesu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīresu paṭiccasamuppādesu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīresu suññatamanupalabbhesu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīresu atthesu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīresu dhammesu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīrāsu niruttīsu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīresu paṭibhānesu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīresu sīlakkhandhesu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīresu samādhikkhandhesu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā . Gambhīresu paññākkhandhesu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīresu vimuttikkhandhesu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīresu vimuttiñāṇadassanakkhandhesu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīresu ṭhānāṭṭhānesu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīrāsu vihārasamāpattīsu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīresu ariyasaccesu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīresu satipaṭṭhānesu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīresu sammappadhānesu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīresu iddhipādesu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīresu indriyesu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīresu balesu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīresu bojjhaṅgesu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīresu ariyamaggesu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīresu sāmaññaphalesu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīrāsu abhiññāsu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīre paramatthe nibbāne ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīrapaññatāya saṃvattantīti – ayaṃ gambhīrapaññā.
અસામન્તપઞ્ઞતાય સંવત્તન્તીતિ કતમા અસામન્તપઞ્ઞા? યસ્સ પુગ્ગલસ્સ અત્થવવત્થાનતો અત્થપટિસમ્ભિદા અધિગતા હોતિ સચ્છિકતા ફસ્સિતા પઞ્ઞાય, ધમ્મવવત્થાનતો ધમ્મપટિસમ્ભિદા અધિગતા હોતિ સચ્છિકતા ફસ્સિતા પઞ્ઞાય, નિરુત્તિવવત્થાનતો નિરુત્તિપટિસમ્ભિદા અધિગતા હોતિ સચ્છિકતા ફસ્સિતા પઞ્ઞાય, પટિભાનવવત્થાનતો પટિભાનપટિસમ્ભિદા અધિગતા હોતિ સચ્છિકતા ફસ્સિતા પઞ્ઞાય, તસ્સ અત્થે ચ ધમ્મે ચ નિરુત્તિયા ચ પટિભાને ચ ન અઞ્ઞો કોચિ સક્કોતિ અભિસમ્ભવિતું. અનભિસમ્ભવનીયો ચ સો અઞ્ઞેહીતિ – અસામન્તપઞ્ઞો.
Asāmantapaññatāya saṃvattantīti katamā asāmantapaññā? Yassa puggalassa atthavavatthānato atthapaṭisambhidā adhigatā hoti sacchikatā phassitā paññāya, dhammavavatthānato dhammapaṭisambhidā adhigatā hoti sacchikatā phassitā paññāya, niruttivavatthānato niruttipaṭisambhidā adhigatā hoti sacchikatā phassitā paññāya, paṭibhānavavatthānato paṭibhānapaṭisambhidā adhigatā hoti sacchikatā phassitā paññāya, tassa atthe ca dhamme ca niruttiyā ca paṭibhāne ca na añño koci sakkoti abhisambhavituṃ. Anabhisambhavanīyo ca so aññehīti – asāmantapañño.
પુથુજ્જનકલ્યાણકસ્સ પઞ્ઞા અટ્ઠમકસ્સ પઞ્ઞાય દૂરે વિદૂરે સુવિદૂરે ન સન્તિકે ન સામન્તા. પુથુજ્જનકલ્યાણકં ઉપાદાય અટ્ઠમકો અસામન્તપઞ્ઞો. અટ્ઠમકસ્સ પઞ્ઞા સોતાપન્નસ્સ પઞ્ઞાય દૂરે વિદૂરે સુવિદૂરે ન સન્તિકે ન સામન્તા. અટ્ઠમકં ઉપાદાય સોતાપન્નો અસામન્તપઞ્ઞો. સોતાપન્નસ્સ પઞ્ઞા સકદાગામિસ્સ પઞ્ઞાય દૂરે વિદૂરે સુવિદૂરે ન સન્તિકે ન સામન્તા. સોતાપન્નં ઉપાદાય સકદાગામિ અસામન્તપઞ્ઞો. સકદાગામિસ્સ પઞ્ઞા અનાગામિસ્સ પઞ્ઞાય દૂરે વિદૂરે સુવિદૂરે ન સન્તિકે ન સામન્તા. સકદાગામિં ઉપાદાય અનાગામી અસામન્તપઞ્ઞો. અનાગામિસ્સ પઞ્ઞા અરહતો પઞ્ઞાય દૂરે વિદૂરે સુવિદૂરે ન સન્તિકે ન સામન્તા. અનાગામિં ઉપાદાય અરહા અસામન્તપઞ્ઞો. અરહતો પઞ્ઞા પચ્ચેકસમ્બુદ્ધસ્સ 9 પઞ્ઞાય દૂરે વિદૂરે સુવિદૂરે ન સન્તિકે ન સામન્તા. અરહન્તં ઉપાદાય પચ્ચેકબુદ્ધો અસામન્તપઞ્ઞો. પચ્ચેકબુદ્ધઞ્ચ સદેવકઞ્ચ લોકં ઉપાદાય તથાગતો અરહં સમ્માસમ્બુદ્ધો અગ્ગો અસામન્તપઞ્ઞો.
Puthujjanakalyāṇakassa paññā aṭṭhamakassa paññāya dūre vidūre suvidūre na santike na sāmantā. Puthujjanakalyāṇakaṃ upādāya aṭṭhamako asāmantapañño. Aṭṭhamakassa paññā sotāpannassa paññāya dūre vidūre suvidūre na santike na sāmantā. Aṭṭhamakaṃ upādāya sotāpanno asāmantapañño. Sotāpannassa paññā sakadāgāmissa paññāya dūre vidūre suvidūre na santike na sāmantā. Sotāpannaṃ upādāya sakadāgāmi asāmantapañño. Sakadāgāmissa paññā anāgāmissa paññāya dūre vidūre suvidūre na santike na sāmantā. Sakadāgāmiṃ upādāya anāgāmī asāmantapañño. Anāgāmissa paññā arahato paññāya dūre vidūre suvidūre na santike na sāmantā. Anāgāmiṃ upādāya arahā asāmantapañño. Arahato paññā paccekasambuddhassa 10 paññāya dūre vidūre suvidūre na santike na sāmantā. Arahantaṃ upādāya paccekabuddho asāmantapañño. Paccekabuddhañca sadevakañca lokaṃ upādāya tathāgato arahaṃ sammāsambuddho aggo asāmantapañño.
૫. પઞ્ઞાપભેદકુસલો પભિન્નઞાણો અધિગતપ્પટિસમ્ભિદો ચતુવેસારજ્જપ્પત્તો દસબલધારી પુરિસાસભો પુરિસસીહો પુરિસનાગો પુરિસાજઞ્ઞો પુરિસધોરય્હો અનન્તઞાણો અનન્તતેજો અનન્તયસો અડ્ઢો મહદ્ધનો ધનવા નેતા વિનેતા અનુનેતા પઞ્ઞાપેતા નિજ્ઝાપેતા પેક્ખેતા પસાદેતા. સો હિ ભગવા અનુપ્પન્નસ્સ મગ્ગસ્સ ઉપ્પાદેતા, અસઞ્જાતસ્સ મગ્ગસ્સ સઞ્જનેતા 11, અનક્ખાતસ્સ મગ્ગસ્સ અક્ખાતા, મગ્ગઞ્ઞૂ મગ્ગવિદૂ મગ્ગકોવિદો મગ્ગાનુગામી 12 ચ પનસ્સ એતરહિ સાવકા વિહરન્તિ પચ્છા સમન્નાગતા.
5. Paññāpabhedakusalo pabhinnañāṇo adhigatappaṭisambhido catuvesārajjappatto dasabaladhārī purisāsabho purisasīho purisanāgo purisājañño purisadhorayho anantañāṇo anantatejo anantayaso aḍḍho mahaddhano dhanavā netā vinetā anunetā paññāpetā nijjhāpetā pekkhetā pasādetā. So hi bhagavā anuppannassa maggassa uppādetā, asañjātassa maggassa sañjanetā 13, anakkhātassa maggassa akkhātā, maggaññū maggavidū maggakovido maggānugāmī 14 ca panassa etarahi sāvakā viharanti pacchā samannāgatā.
સો હિ ભગવા જાનં જાનાતિ, પસ્સં પસ્સતિ, ચક્ખુભૂતો ઞાણભૂતો ધમ્મભૂતો બ્રહ્મભૂતો વત્તા પવત્તા અત્થસ્સ નિન્નેતા અમતસ્સ દાતા ધમ્મસ્સામી તથાગતો. નત્થિ તસ્સ ભગવતો અઞ્ઞાતં અદિટ્ઠં અવિદિતં અસચ્છિકતં અફસ્સિતં પઞ્ઞાય. અતીતં અનાગતં પચ્ચુપ્પન્નં 15 ઉપાદાય સબ્બે ધમ્મા સબ્બાકારેન બુદ્ધસ્સ ભગવતો ઞાણમુખે આપાથં આગચ્છન્તિ. યં કિઞ્ચિ નેય્યં નામ અત્થિ તં સબ્બં જાનિતબ્બં 16. અત્તત્થો વા પરત્થો વા ઉભયત્થો વા દિટ્ઠધમ્મિકો વા અત્થો સમ્પરાયિકો વા અત્થો ઉત્તાનો વા અત્થો ગમ્ભીરો વા અત્થો ગૂળ્હો વા અત્થો પટિચ્છન્નો વા અત્થો નેય્યો વા અત્થો નીતો વા અત્થો અનવજ્જો વા અત્થો નિક્કિલેસો વા અત્થો વોદાનો વા અત્થો પરમત્થો વા અત્થો, સબ્બં તં અન્તોબુદ્ધઞાણે પરિવત્તતિ.
So hi bhagavā jānaṃ jānāti, passaṃ passati, cakkhubhūto ñāṇabhūto dhammabhūto brahmabhūto vattā pavattā atthassa ninnetā amatassa dātā dhammassāmī tathāgato. Natthi tassa bhagavato aññātaṃ adiṭṭhaṃ aviditaṃ asacchikataṃ aphassitaṃ paññāya. Atītaṃ anāgataṃ paccuppannaṃ 17 upādāya sabbe dhammā sabbākārena buddhassa bhagavato ñāṇamukhe āpāthaṃ āgacchanti. Yaṃ kiñci neyyaṃ nāma atthi taṃ sabbaṃ jānitabbaṃ 18. Attattho vā parattho vā ubhayattho vā diṭṭhadhammiko vā attho samparāyiko vā attho uttāno vā attho gambhīro vā attho gūḷho vā attho paṭicchanno vā attho neyyo vā attho nīto vā attho anavajjo vā attho nikkileso vā attho vodāno vā attho paramattho vā attho, sabbaṃ taṃ antobuddhañāṇe parivattati.
સબ્બં કાયકમ્મં બુદ્ધસ્સ ભગવતો ઞાણાનુપરિવત્તિ . સબ્બં વચીકમ્મં બુદ્ધસ્સ ભગવતો ઞાણાનુપરિવત્તિ. સબ્બં મનોકમ્મં બુદ્ધસ્સ ભગવતો ઞાણાનુપરિવત્તિ. અતીતે બુદ્ધસ્સ ભગવતો અપ્પટિહતં ઞાણં. અનાગતે બુદ્ધસ્સ ભગવતો અપ્પટિહતં ઞાણં. પચ્ચુપ્પન્ને બુદ્ધસ્સ ભગવતો અપ્પટિહતં ઞાણં. યાવતકં નેય્યં તાવતકં ઞાણં, યાવતકં ઞાણં તાવતકં નેય્યં. નેય્યપરિયન્તિકં ઞાણં, ઞાણપરિયન્તિકં નેય્યં. નેય્યં અતિક્કમિત્વા ઞાણં નપ્પવત્તતિ. ઞાણં અતિક્કમિત્વા નેય્યપથો નત્થિ. અઞ્ઞમઞ્ઞપરિયન્તટ્ઠાયિનો તે ધમ્મા. યથા દ્વિન્નં સમુગ્ગપટલાનં સમ્મા ફુસિતાનં 19 હેટ્ઠિમં સમુગ્ગપટલં ઉપરિમં નાતિવત્તતિ, ઉપરિમં સમુગ્ગપટલં હેટ્ઠિમં નાતિવત્તતિ, અઞ્ઞમઞ્ઞપરિયન્તટ્ઠાયિનો; એવમેવ બુદ્ધસ્સ ભગવતો નેય્યઞ્ચ ઞાણઞ્ચ અઞ્ઞમઞ્ઞપરિયન્તટ્ઠાયિનો. યાવતકં નેય્યં તાવતકં ઞાણં, યાવતકં ઞાણં તાવતકં નેય્યં. નેય્યપરિયન્તિકં ઞાણં, ઞાણપરિયન્તિકં નેય્યં. નેય્યં અતિક્કમિત્વા ઞાણં નપ્પવત્તતિ. ઞાણં અતિક્કમિત્વા નેય્યપથો નત્થિ. અઞ્ઞમઞ્ઞપરિયન્તટ્ઠાયિનો તે ધમ્મા. સબ્બધમ્મેસુ બુદ્ધસ્સ ભગવતો ઞાણં પવત્તતિ.
Sabbaṃ kāyakammaṃ buddhassa bhagavato ñāṇānuparivatti . Sabbaṃ vacīkammaṃ buddhassa bhagavato ñāṇānuparivatti. Sabbaṃ manokammaṃ buddhassa bhagavato ñāṇānuparivatti. Atīte buddhassa bhagavato appaṭihataṃ ñāṇaṃ. Anāgate buddhassa bhagavato appaṭihataṃ ñāṇaṃ. Paccuppanne buddhassa bhagavato appaṭihataṃ ñāṇaṃ. Yāvatakaṃ neyyaṃ tāvatakaṃ ñāṇaṃ, yāvatakaṃ ñāṇaṃ tāvatakaṃ neyyaṃ. Neyyapariyantikaṃ ñāṇaṃ, ñāṇapariyantikaṃ neyyaṃ. Neyyaṃ atikkamitvā ñāṇaṃ nappavattati. Ñāṇaṃ atikkamitvā neyyapatho natthi. Aññamaññapariyantaṭṭhāyino te dhammā. Yathā dvinnaṃ samuggapaṭalānaṃ sammā phusitānaṃ 20 heṭṭhimaṃ samuggapaṭalaṃ uparimaṃ nātivattati, uparimaṃ samuggapaṭalaṃ heṭṭhimaṃ nātivattati, aññamaññapariyantaṭṭhāyino; evameva buddhassa bhagavato neyyañca ñāṇañca aññamaññapariyantaṭṭhāyino. Yāvatakaṃ neyyaṃ tāvatakaṃ ñāṇaṃ, yāvatakaṃ ñāṇaṃ tāvatakaṃ neyyaṃ. Neyyapariyantikaṃ ñāṇaṃ, ñāṇapariyantikaṃ neyyaṃ. Neyyaṃ atikkamitvā ñāṇaṃ nappavattati. Ñāṇaṃ atikkamitvā neyyapatho natthi. Aññamaññapariyantaṭṭhāyino te dhammā. Sabbadhammesu buddhassa bhagavato ñāṇaṃ pavattati.
સબ્બે ધમ્મા બુદ્ધસ્સ ભગવતો આવજ્જનપ્પટિબદ્ધા આકઙ્ખપ્પટિબદ્ધા મનસિકારપ્પટિબદ્ધા ચિત્તુપ્પાદપ્પટિબદ્ધા. સબ્બસત્તેસુ બુદ્ધસ્સ ભગવતો ઞાણં પવત્તતિ. સબ્બેસં સત્તાનં બુદ્ધો આસયં જાનાતિ, અનુસયં જાનાતિ, ચરિતં 21 જાનાતિ, અધિમુત્તિં જાનાતિ . અપ્પરજક્ખે મહારજક્ખે તિક્ખિન્દ્રિયે મુદિન્દ્રિયે સ્વાકારે દ્વાકારે સુવિઞ્ઞાપયે દુવિઞ્ઞાપયે ભબ્બાભબ્બે સત્તે પજાનાતિ. સદેવકો લોકો સમારકો સબ્રહ્મકો સસ્સમણબ્રાહ્મણી પજા સદેવમનુસ્સા અન્તોબુદ્ધઞાણે પરિવત્તતિ.
Sabbe dhammā buddhassa bhagavato āvajjanappaṭibaddhā ākaṅkhappaṭibaddhā manasikārappaṭibaddhā cittuppādappaṭibaddhā. Sabbasattesu buddhassa bhagavato ñāṇaṃ pavattati. Sabbesaṃ sattānaṃ buddho āsayaṃ jānāti, anusayaṃ jānāti, caritaṃ 22 jānāti, adhimuttiṃ jānāti . Apparajakkhe mahārajakkhe tikkhindriye mudindriye svākāre dvākāre suviññāpaye duviññāpaye bhabbābhabbe satte pajānāti. Sadevako loko samārako sabrahmako sassamaṇabrāhmaṇī pajā sadevamanussā antobuddhañāṇe parivattati.
યથા યે કેચિ મચ્છકચ્છપા, અન્તમસો તિમિતિમિઙ્ગલં ઉપાદાય, અન્તોમહાસમુદ્દે પરિવત્તન્તિ, એવમેવં સદેવકો લોકો સમારકો સબ્રહ્મકો સસ્સમણબ્રાહ્મણી પજા સદેવમનુસ્સા અન્તોબુદ્ધઞાણે પરિવત્તતિ. યથા યે કેચિ પક્ખિનો, અન્તમસો ગરુળં વેનતેય્યં ઉપાદાય, આકાસસ્સ પદેસે પરિવત્તન્તિ; એવમેવ યેપિ તે સારિપુત્તસમા પઞ્ઞાય તેપિ બુદ્ધઞાણસ્સ પદેસે પરિવત્તન્તિ. બુદ્ધઞાણં દેવમનુસ્સાનં પઞ્ઞં ફરિત્વા અતિઘંસિત્વા તિટ્ઠતિ. યેપિ તે ખત્તિયપણ્ડિતા બ્રાહ્મણપણ્ડિતા ગહપતિપણ્ડિતા સમણપણ્ડિતા નિપુણા કતપરપ્પવાદા વાલવેધિરૂપા વોભિન્દન્તા 23 મઞ્ઞે ચરન્તિ પઞ્ઞાગતેન દિટ્ઠિગતાનિ, તે પઞ્હં અભિસઙ્ખરિત્વા અભિસઙ્ખરિત્વા તથાગતં ઉપસઙ્કમિત્વા પુચ્છન્તિ ગૂળ્હાનિ ચ પટિચ્છન્નાનિ ચ, કથિતા વિસજ્જિતા ચ તે પઞ્હા ભગવતા હોન્તિ નિદ્દિટ્ઠકારણા 24. ઉપક્ખિત્તકા ચ તે ભગવતો સમ્પજ્જન્તિ. અથ ખો ભગવા તત્થ અતિરોચતિ યદિદં પઞ્ઞાયાતિ. અગ્ગો અસામન્તપઞ્ઞો, અસામન્તપઞ્ઞતાય સંવત્તન્તીતિ – અયં અસામન્તપઞ્ઞા.
Yathā ye keci macchakacchapā, antamaso timitimiṅgalaṃ upādāya, antomahāsamudde parivattanti, evamevaṃ sadevako loko samārako sabrahmako sassamaṇabrāhmaṇī pajā sadevamanussā antobuddhañāṇe parivattati. Yathā ye keci pakkhino, antamaso garuḷaṃ venateyyaṃ upādāya, ākāsassa padese parivattanti; evameva yepi te sāriputtasamā paññāya tepi buddhañāṇassa padese parivattanti. Buddhañāṇaṃ devamanussānaṃ paññaṃ pharitvā atighaṃsitvā tiṭṭhati. Yepi te khattiyapaṇḍitā brāhmaṇapaṇḍitā gahapatipaṇḍitā samaṇapaṇḍitā nipuṇā kataparappavādā vālavedhirūpā vobhindantā 25 maññe caranti paññāgatena diṭṭhigatāni, te pañhaṃ abhisaṅkharitvā abhisaṅkharitvā tathāgataṃ upasaṅkamitvā pucchanti gūḷhāni ca paṭicchannāni ca, kathitā visajjitā ca te pañhā bhagavatā honti niddiṭṭhakāraṇā 26. Upakkhittakā ca te bhagavato sampajjanti. Atha kho bhagavā tattha atirocati yadidaṃ paññāyāti. Aggo asāmantapañño, asāmantapaññatāya saṃvattantīti – ayaṃ asāmantapaññā.
૬. ભૂરિપઞ્ઞતાય સંવત્તન્તીતિ કતમા ભૂરિપઞ્ઞા? રાગં અભિભુય્યતીતિ – ભૂરિપઞ્ઞા. અભિભવિતાતિ – ભૂરિપઞ્ઞા. દોસં અભિભુય્યતીતિ – ભૂરિપઞ્ઞા. અભિભવિતાતિ – ભૂરિપઞ્ઞા. મોહં અભિભુય્યતીતિ – ભૂરિપઞ્ઞા. અભિભવિતાતિ – ભૂરિપઞ્ઞા. કોધં…પે॰… ઉપનાહં … મક્ખં… પળાસં… ઇસ્સં… મચ્છરિયં… માયં… સાઠેય્યં… થમ્ભં… સારમ્ભં… માનં… અતિમાનં… મદં… પમાદં… સબ્બે કિલેસે… સબ્બે દુચ્ચરિતે… સબ્બે અભિસઙ્ખારે…પે॰… સબ્બે ભવગામિકમ્મે અભિભુય્યતીતિ – ભૂરિપઞ્ઞા. અભિભવિતાતિ – ભૂરિપઞ્ઞા. રાગો અરિ. તં અરિં મદ્દનિપઞ્ઞાતિ – ભૂરિપઞ્ઞા. દોસો અરિ. તં અરિં મદ્દનિપઞ્ઞાતિ – ભૂરિપઞ્ઞા. મોહો અરિ. તં અરિં મદ્દનિપઞ્ઞાતિ – ભૂરિપઞ્ઞા. કોધો…પે॰… ઉપનાહો… મક્ખો… પળાસો… ઇસ્સા… મચ્છરિયં… માયા… સાઠેય્યં… થમ્ભો… સારમ્ભો… માનો… અતિમાનો… મદો… પમાદો… સબ્બે કિલેસા… સબ્બે દુચ્ચરિતા… સબ્બે અભિસઙ્ખારા…પે॰… સબ્બે ભવગામિકમ્મા અરિ. તં અરિં મદ્દનિપઞ્ઞાતિ – ભૂરિપઞ્ઞા. ભૂરિ વુચ્ચતિ પથવી 27. તાય પથવિસમાય વિત્થતાય વિપુલાય પઞ્ઞાય સમન્નાગતોતિ – ભૂરિપઞ્ઞા. અપિ ચ, પઞ્ઞાય મેતં અધિવચનં. ભૂરિ મેધા પરિણાયિકાતિ – ભૂરિપઞ્ઞા. ભૂરિપઞ્ઞતાય સંવત્તન્તીતિ – અયં ભૂરિપઞ્ઞા.
6.Bhūripaññatāyasaṃvattantīti katamā bhūripaññā? Rāgaṃ abhibhuyyatīti – bhūripaññā. Abhibhavitāti – bhūripaññā. Dosaṃ abhibhuyyatīti – bhūripaññā. Abhibhavitāti – bhūripaññā. Mohaṃ abhibhuyyatīti – bhūripaññā. Abhibhavitāti – bhūripaññā. Kodhaṃ…pe… upanāhaṃ … makkhaṃ… paḷāsaṃ… issaṃ… macchariyaṃ… māyaṃ… sāṭheyyaṃ… thambhaṃ… sārambhaṃ… mānaṃ… atimānaṃ… madaṃ… pamādaṃ… sabbe kilese… sabbe duccarite… sabbe abhisaṅkhāre…pe… sabbe bhavagāmikamme abhibhuyyatīti – bhūripaññā. Abhibhavitāti – bhūripaññā. Rāgo ari. Taṃ ariṃ maddanipaññāti – bhūripaññā. Doso ari. Taṃ ariṃ maddanipaññāti – bhūripaññā. Moho ari. Taṃ ariṃ maddanipaññāti – bhūripaññā. Kodho…pe… upanāho… makkho… paḷāso… issā… macchariyaṃ… māyā… sāṭheyyaṃ… thambho… sārambho… māno… atimāno… mado… pamādo… sabbe kilesā… sabbe duccaritā… sabbe abhisaṅkhārā…pe… sabbe bhavagāmikammā ari. Taṃ ariṃ maddanipaññāti – bhūripaññā. Bhūri vuccati pathavī 28. Tāya pathavisamāya vitthatāya vipulāya paññāya samannāgatoti – bhūripaññā. Api ca, paññāya metaṃ adhivacanaṃ. Bhūri medhā pariṇāyikāti – bhūripaññā. Bhūripaññatāya saṃvattantīti – ayaṃ bhūripaññā.
પઞ્ઞાબાહુલ્લાય સંવત્તન્તીતિ કતમં પઞ્ઞાબાહુલ્લં? ઇધેકચ્ચો પઞ્ઞાગરુકો હોતિ પઞ્ઞાચરિતો પઞ્ઞાસયો પઞ્ઞાધિમુત્તો પઞ્ઞાધજો પઞ્ઞાકેતુ પઞ્ઞાધિપતેય્યો વિચયબહુલો પવિચયબહુલો ઓક્ખાયનબહુલો સમોક્ખાયનબહુલો 29 સમ્પેક્ખાયનધમ્મો વિભૂતવિહારી તચ્ચરિતો તગ્ગરુકો તબ્બહુલો તન્નિન્નો તપ્પોણો તપ્પબ્ભારો તદધિમુત્તો તદધિપતેય્યો. યથા ગણગરુકો વુચ્ચતિ ‘‘ગણબાહુલિકો’’તિ, ચીવરગરુકો વુચ્ચતિ ‘‘ચીવરબાહુલિકો’’તિ, પત્તગરુકો વુચ્ચતિ ‘‘પત્તબાહુલિકો’’તિ, સેનાસનગરુકો વુચ્ચતિ ‘‘સેનાસનબાહુલિકો’’તિ; એવમેવં ઇધેકચ્ચો પઞ્ઞા ગરુકો હોતિ પઞ્ઞાચરિતો પઞ્ઞાસયો પઞ્ઞાધિમુત્તો પઞ્ઞાધજો પઞ્ઞાકેતુ પઞ્ઞાધિપતેય્યો વિચયબહુલો પવિચયબહુલો ઓક્ખાયનબહુલો સમોક્ખાયનબહુલો સમ્પેક્ખાયનધમ્મો વિભૂતવિહારી તચ્ચરિતો તગ્ગરુકો તબ્બહુલો તન્નિન્નો તપ્પોણો તપ્પબ્ભારો તદધિમુત્તો તદધિપતેય્યો. પઞ્ઞાબાહુલ્લાય સંવત્તન્તીતિ – ઇદં પઞ્ઞાબાહુલ્લં.
Paññābāhullāyasaṃvattantīti katamaṃ paññābāhullaṃ? Idhekacco paññāgaruko hoti paññācarito paññāsayo paññādhimutto paññādhajo paññāketu paññādhipateyyo vicayabahulo pavicayabahulo okkhāyanabahulo samokkhāyanabahulo 30 sampekkhāyanadhammo vibhūtavihārī taccarito taggaruko tabbahulo tanninno tappoṇo tappabbhāro tadadhimutto tadadhipateyyo. Yathā gaṇagaruko vuccati ‘‘gaṇabāhuliko’’ti, cīvaragaruko vuccati ‘‘cīvarabāhuliko’’ti, pattagaruko vuccati ‘‘pattabāhuliko’’ti, senāsanagaruko vuccati ‘‘senāsanabāhuliko’’ti; evamevaṃ idhekacco paññā garuko hoti paññācarito paññāsayo paññādhimutto paññādhajo paññāketu paññādhipateyyo vicayabahulo pavicayabahulo okkhāyanabahulo samokkhāyanabahulo sampekkhāyanadhammo vibhūtavihārī taccarito taggaruko tabbahulo tanninno tappoṇo tappabbhāro tadadhimutto tadadhipateyyo. Paññābāhullāya saṃvattantīti – idaṃ paññābāhullaṃ.
સીઘપઞ્ઞતાય સંવત્તન્તીતિ કતમા સીઘપઞ્ઞા? સીઘં સીઘં સીલાનિ પરિપૂરેતીતિ – સીઘપઞ્ઞા. સીઘં સીઘં ઇન્દ્રિયસંવરં પરિપૂરેતીતિ – સીઘપઞ્ઞા. સીઘં સીઘં ભોજને મત્તઞ્ઞુતં પરિપૂરેતીતિ – સીઘપઞ્ઞા. સીઘં સીઘં જાગરિયાનુયોગં પરિપૂરેતીતિ – સીઘપઞ્ઞા. સીઘં સીઘં સીલક્ખન્ધં પરિપૂરેતીતિ – સીઘપઞ્ઞા. સીઘં સીઘં સમાધિક્ખન્ધં પરિપૂરેતીતિ – સીઘપઞ્ઞા. સીઘં સીઘં પઞ્ઞાક્ખન્ધં પરિપૂરેતીતિ – સીઘપઞ્ઞા . સીઘં સીઘં વિમુત્તિક્ખન્ધં પરિપૂરેતીતિ – સીઘપઞ્ઞા. સીઘં સીઘં વિમુત્તિઞાણદસ્સનક્ખન્ધં પરિપૂરેતીતિ – સીઘપઞ્ઞા. સીઘં સીઘં ઠાનાટ્ઠાનાનિ પટિવિજ્ઝતીતિ – સીઘપઞ્ઞા. સીઘં સીઘં વિહારસમાપત્તિયો પરિપૂરેતીતિ – સીઘપઞ્ઞા. સીઘં સીઘં અરિયસચ્ચાનિ પટિવિજ્ઝતીતિ – સીઘપઞ્ઞા. સીઘં સીઘં સતિપટ્ઠાને ભાવેતીતિ – સીઘપઞ્ઞા. સીઘં સીઘં સમ્મપ્પધાને ભાવેતીતિ – સીઘપઞ્ઞા. સીઘં સીઘં ઇદ્ધિપાદે ભાવેતીતિ – સીઘપઞ્ઞા. સીઘં સીઘં ઇન્દ્રિયાનિ ભાવેતીતિ – સીઘપઞ્ઞા. સીઘં સીઘં બલાનિ ભાવેતીતિ – સીઘપઞ્ઞા. સીઘં સીઘં બોજ્ઝઙ્ગે ભાવેતીતિ – સીઘપઞ્ઞા. સીઘં સીઘં અરિયમગ્ગં ભાવેતીતિ – સીઘપઞ્ઞા. સીઘં સીઘં સામઞ્ઞફલાનિ સચ્છિકરોતીતિ – સીઘપઞ્ઞા. સીઘં સીઘં અભિઞ્ઞાયો પટિવિજ્ઝતીતિ – સીઘપઞ્ઞા. સીઘં સીઘં પરમત્થં નિબ્બાનં સચ્છિકરોતીતિ – સીઘપઞ્ઞા. સીઘપઞ્ઞતાય સંવત્તન્તીતિ – અયં સીઘપઞ્ઞા.
Sīghapaññatāya saṃvattantīti katamā sīghapaññā? Sīghaṃ sīghaṃ sīlāni paripūretīti – sīghapaññā. Sīghaṃ sīghaṃ indriyasaṃvaraṃ paripūretīti – sīghapaññā. Sīghaṃ sīghaṃ bhojane mattaññutaṃ paripūretīti – sīghapaññā. Sīghaṃ sīghaṃ jāgariyānuyogaṃ paripūretīti – sīghapaññā. Sīghaṃ sīghaṃ sīlakkhandhaṃ paripūretīti – sīghapaññā. Sīghaṃ sīghaṃ samādhikkhandhaṃ paripūretīti – sīghapaññā. Sīghaṃ sīghaṃ paññākkhandhaṃ paripūretīti – sīghapaññā . Sīghaṃ sīghaṃ vimuttikkhandhaṃ paripūretīti – sīghapaññā. Sīghaṃ sīghaṃ vimuttiñāṇadassanakkhandhaṃ paripūretīti – sīghapaññā. Sīghaṃ sīghaṃ ṭhānāṭṭhānāni paṭivijjhatīti – sīghapaññā. Sīghaṃ sīghaṃ vihārasamāpattiyo paripūretīti – sīghapaññā. Sīghaṃ sīghaṃ ariyasaccāni paṭivijjhatīti – sīghapaññā. Sīghaṃ sīghaṃ satipaṭṭhāne bhāvetīti – sīghapaññā. Sīghaṃ sīghaṃ sammappadhāne bhāvetīti – sīghapaññā. Sīghaṃ sīghaṃ iddhipāde bhāvetīti – sīghapaññā. Sīghaṃ sīghaṃ indriyāni bhāvetīti – sīghapaññā. Sīghaṃ sīghaṃ balāni bhāvetīti – sīghapaññā. Sīghaṃ sīghaṃ bojjhaṅge bhāvetīti – sīghapaññā. Sīghaṃ sīghaṃ ariyamaggaṃ bhāvetīti – sīghapaññā. Sīghaṃ sīghaṃ sāmaññaphalāni sacchikarotīti – sīghapaññā. Sīghaṃ sīghaṃ abhiññāyo paṭivijjhatīti – sīghapaññā. Sīghaṃ sīghaṃ paramatthaṃ nibbānaṃ sacchikarotīti – sīghapaññā. Sīghapaññatāya saṃvattantīti – ayaṃ sīghapaññā.
લહુપઞ્ઞતાય સંવત્તન્તીતિ કતમા લહુપઞ્ઞા? લહું લહું સીલાનિ પરિપૂરેતીતિ – લહુપઞ્ઞા. લહું લહું ઇન્દ્રિયસંવરં પરિપૂરેતીતિ – લહુપઞ્ઞા. લહું લહું ભોજને મત્તઞ્ઞુતં પરિપૂરેતીતિ – લહુપઞ્ઞા. લહું લહું જાગરિયાનુયોગં પરિપૂરેતીતિ – લહુપઞ્ઞા. લહું લહું સીલક્ખન્ધં …પે॰… સમાધિક્ખન્ધં … પઞ્ઞાક્ખન્ધં… વિમુત્તિક્ખન્ધં… વિમુત્તિઞાણદસ્સનક્ખન્ધં પરિપૂરેતીતિ – લહુપઞ્ઞા. લહું લહું ઠાનાટ્ઠાનાનિ પટિવિજ્ઝતીતિ – લહુપઞ્ઞા. લહું લહું વિહારસમાપત્તિયો પરિપૂરેતીતિ – લહુપઞ્ઞા. લહું લહું અરિયસચ્ચાનિ પટિવિજ્ઝતીતિ – લહુપઞ્ઞા. લહું લહું સતિપટ્ઠાને ભાવેતીતિ – લહુપઞ્ઞા. લહું લહું સમ્મપ્પધાને ભાવેતીતિ – લહુપઞ્ઞા. લહું લહું ઇદ્ધિપાદે ભાવેતીતિ – લહુપઞ્ઞા. લહું લહું ઇન્દ્રિયાનિ ભાવેતીતિ – લહુપઞ્ઞા. લહું લહું બલાનિ ભાવેતીતિ – લહુપઞ્ઞા. લહું લહું બોજ્ઝઙ્ગે ભાવેતીતિ – લહુપઞ્ઞા. લહું લહું અરિયમગ્ગં ભાવેતીતિ – લહુપઞ્ઞા. લહું લહું સામઞ્ઞફલાનિ સચ્છિકરોતીતિ – લહુપઞ્ઞા. લહું લહું અભિઞ્ઞાયો પટિવિજ્ઝતીતિ – લહુપઞ્ઞા. લહું લહું પરમત્થં નિબ્બાનં સચ્છિકરોતીતિ – લહુપઞ્ઞા. લહુપઞ્ઞતાય સંવત્તન્તીતિ – અયં લહુપઞ્ઞા.
Lahupaññatāya saṃvattantīti katamā lahupaññā? Lahuṃ lahuṃ sīlāni paripūretīti – lahupaññā. Lahuṃ lahuṃ indriyasaṃvaraṃ paripūretīti – lahupaññā. Lahuṃ lahuṃ bhojane mattaññutaṃ paripūretīti – lahupaññā. Lahuṃ lahuṃ jāgariyānuyogaṃ paripūretīti – lahupaññā. Lahuṃ lahuṃ sīlakkhandhaṃ …pe… samādhikkhandhaṃ … paññākkhandhaṃ… vimuttikkhandhaṃ… vimuttiñāṇadassanakkhandhaṃ paripūretīti – lahupaññā. Lahuṃ lahuṃ ṭhānāṭṭhānāni paṭivijjhatīti – lahupaññā. Lahuṃ lahuṃ vihārasamāpattiyo paripūretīti – lahupaññā. Lahuṃ lahuṃ ariyasaccāni paṭivijjhatīti – lahupaññā. Lahuṃ lahuṃ satipaṭṭhāne bhāvetīti – lahupaññā. Lahuṃ lahuṃ sammappadhāne bhāvetīti – lahupaññā. Lahuṃ lahuṃ iddhipāde bhāvetīti – lahupaññā. Lahuṃ lahuṃ indriyāni bhāvetīti – lahupaññā. Lahuṃ lahuṃ balāni bhāvetīti – lahupaññā. Lahuṃ lahuṃ bojjhaṅge bhāvetīti – lahupaññā. Lahuṃ lahuṃ ariyamaggaṃ bhāvetīti – lahupaññā. Lahuṃ lahuṃ sāmaññaphalāni sacchikarotīti – lahupaññā. Lahuṃ lahuṃ abhiññāyo paṭivijjhatīti – lahupaññā. Lahuṃ lahuṃ paramatthaṃ nibbānaṃ sacchikarotīti – lahupaññā. Lahupaññatāya saṃvattantīti – ayaṃ lahupaññā.
હાસપઞ્ઞતાય સંવત્તન્તીતિ કતમા હાસપઞ્ઞા? ઇધેકચ્ચો હાસબહુલો વેદબહુલો તુટ્ઠિબહુલો પામોજ્જબહુલો સીલાનિ પરિપૂરેતીતિ – હાસપઞ્ઞા. હાસબહુલો વેદબહુલો તુટ્ઠિબહુલો પામોજ્જબહુલો ઇન્દ્રિયસંવરં પરિપૂરેતીતિ – હાસપઞ્ઞા. હાસબહુલો વેદબહુલો તુટ્ઠિબહુલો પામોજ્જબહુલો ભોજને મત્તઞ્ઞુતં પરિપૂરેતીતિ – હાસપઞ્ઞા. હાસબહુલો વેદબહુલો તુટ્ઠિબહુલો પામોજ્જબહુલો જાગરિયાનુયોગં પરિપૂરેતીતિ – હાસપઞ્ઞા. હાસબહુલો વેદબહુલો તુટ્ઠિબહુલો પામોજ્જબહુલો સીલક્ખન્ધં…પે॰… સમાધિક્ખન્ધં… પઞ્ઞાક્ખન્ધં… વિમુત્તિક્ખન્ધં… વિમુત્તિઞાણદસ્સનક્ખન્ધં પરિપૂરેતીતિ…પે॰… ઠાનાટ્ઠાનાનિ પટિવિજ્ઝતીતિ… વિહારસમાપત્તિયો પરિપૂરેતીતિ … અરિયસચ્ચાનિ પટિવિજ્ઝતીતિ… સતિપટ્ઠાને ભાવેતીતિ… સમ્મપ્પધાને ભાવેતીતિ… ઇદ્ધિપાદે ભાવેતીતિ… ઇન્દ્રિયાનિ ભાવેતીતિ… બલાનિ ભાવેતીતિ… બોજ્ઝઙ્ગે ભાવેતીતિ … અરિયમગ્ગં ભાવેતીતિ…પે॰… સામઞ્ઞફલાનિ સચ્છિકરોતીતિ – હાસપઞ્ઞા. હાસબહુલો વેદબહુલો તુટ્ઠિબહુલો પામોજ્જબહુલો અભિઞ્ઞાયો પટિવિજ્ઝતીતિ – હાસપઞ્ઞા. હાસબહુલો વેદબહુલો તુટ્ઠિબહુલો પામોજ્જબહુલો પરમત્થં નિબ્બાનં સચ્છિકરોતીતિ – હાસપઞ્ઞા. હાસપઞ્ઞતાય સંવત્તન્તીતિ – અયં હાસપઞ્ઞા.
Hāsapaññatāya saṃvattantīti katamā hāsapaññā? Idhekacco hāsabahulo vedabahulo tuṭṭhibahulo pāmojjabahulo sīlāni paripūretīti – hāsapaññā. Hāsabahulo vedabahulo tuṭṭhibahulo pāmojjabahulo indriyasaṃvaraṃ paripūretīti – hāsapaññā. Hāsabahulo vedabahulo tuṭṭhibahulo pāmojjabahulo bhojane mattaññutaṃ paripūretīti – hāsapaññā. Hāsabahulo vedabahulo tuṭṭhibahulo pāmojjabahulo jāgariyānuyogaṃ paripūretīti – hāsapaññā. Hāsabahulo vedabahulo tuṭṭhibahulo pāmojjabahulo sīlakkhandhaṃ…pe… samādhikkhandhaṃ… paññākkhandhaṃ… vimuttikkhandhaṃ… vimuttiñāṇadassanakkhandhaṃ paripūretīti…pe… ṭhānāṭṭhānāni paṭivijjhatīti… vihārasamāpattiyo paripūretīti … ariyasaccāni paṭivijjhatīti… satipaṭṭhāne bhāvetīti… sammappadhāne bhāvetīti… iddhipāde bhāvetīti… indriyāni bhāvetīti… balāni bhāvetīti… bojjhaṅge bhāvetīti … ariyamaggaṃ bhāvetīti…pe… sāmaññaphalāni sacchikarotīti – hāsapaññā. Hāsabahulo vedabahulo tuṭṭhibahulo pāmojjabahulo abhiññāyo paṭivijjhatīti – hāsapaññā. Hāsabahulo vedabahulo tuṭṭhibahulo pāmojjabahulo paramatthaṃ nibbānaṃ sacchikarotīti – hāsapaññā. Hāsapaññatāya saṃvattantīti – ayaṃ hāsapaññā.
૭. જવનપઞ્ઞતાય સંવત્તન્તીતિ કતમા જવનપઞ્ઞા? યં કિઞ્ચિ રૂપં અતીતાનાગતપચ્ચુપ્પન્નં અજ્ઝત્તં વા બહિદ્ધા વા ઓળારિકં વા સુખુમં વા હીનં વા પણીતં વા યં દૂરે સન્તિકે વા, સબ્બં રૂપં અનિચ્ચતો ખિપ્પં જવતીતિ – જવનપઞ્ઞા. દુક્ખતો ખિપ્પં જવતીતિ – જવનપઞ્ઞા. અનત્તતો ખિપ્પં જવતીતિ – જવનપઞ્ઞા. યા કાચિ વેદના…પે॰… યા કાચિ સઞ્ઞા… યે કેચિ સઙ્ખારા… યં કિઞ્ચિ વિઞ્ઞાણં અતીતાનાગતપચ્ચુપ્પન્નં અજ્ઝત્તં વા બહિદ્ધા વા ઓળારિકં વા સુખુમં વા હીનં વા પણીતં વા યં દૂરે સન્તિકે વા, સબ્બં વિઞ્ઞાણં અનિચ્ચતો ખિપ્પં જવતીતિ – જવનપઞ્ઞા. દુક્ખતો ખિપ્પં જવતીતિ – જવનપઞ્ઞા. અનત્તતો ખિપ્પં જવતીતિ – જવનપઞ્ઞા. ચક્ખુ…પે॰… જરામરણં અતીતાનાગતપચ્ચુપ્પન્નં અનિચ્ચતો ખિપ્પં જવતીતિ – જવનપઞ્ઞા. દુક્ખતો ખિપ્પં જવતીતિ – જવનપઞ્ઞા . અનત્તતો ખિપ્પં જવતીતિ – જવનપઞ્ઞા.
7.Javanapaññatāya saṃvattantīti katamā javanapaññā? Yaṃ kiñci rūpaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā, sabbaṃ rūpaṃ aniccato khippaṃ javatīti – javanapaññā. Dukkhato khippaṃ javatīti – javanapaññā. Anattato khippaṃ javatīti – javanapaññā. Yā kāci vedanā…pe… yā kāci saññā… ye keci saṅkhārā… yaṃ kiñci viññāṇaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā, sabbaṃ viññāṇaṃ aniccato khippaṃ javatīti – javanapaññā. Dukkhato khippaṃ javatīti – javanapaññā. Anattato khippaṃ javatīti – javanapaññā. Cakkhu…pe… jarāmaraṇaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ aniccato khippaṃ javatīti – javanapaññā. Dukkhato khippaṃ javatīti – javanapaññā . Anattato khippaṃ javatīti – javanapaññā.
રૂપં અતીતાનાગતપચ્ચુપ્પન્નં અનિચ્ચં ખયટ્ઠેન દુક્ખં ભયટ્ઠેન અનત્તા અસારકટ્ઠેનાતિ તુલયિત્વા તીરયિત્વા વિભાવયિત્વા વિભૂતં કત્વા રૂપનિરોધે નિબ્બાને ખિપ્પં જવતીતિ – જવનપઞ્ઞા. વેદના…પે॰… સઞ્ઞા… સઙ્ખારા… વિઞ્ઞાણં… ચક્ખુ…પે॰… જરામરણં અતીતાનાગતપચ્ચુપ્પન્નં અનિચ્ચં ખયટ્ઠેન દુક્ખં ભયટ્ઠેન અનત્તા અસારકટ્ઠેનાતિ તુલયિત્વા તીરયિત્વા વિભાવયિત્વા વિભૂતં કત્વા જરામરણનિરોધે 31 નિબ્બાને ખિપ્પં જવતીતિ – જવનપઞ્ઞા.
Rūpaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ aniccaṃ khayaṭṭhena dukkhaṃ bhayaṭṭhena anattā asārakaṭṭhenāti tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā rūpanirodhe nibbāne khippaṃ javatīti – javanapaññā. Vedanā…pe… saññā… saṅkhārā… viññāṇaṃ… cakkhu…pe… jarāmaraṇaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ aniccaṃ khayaṭṭhena dukkhaṃ bhayaṭṭhena anattā asārakaṭṭhenāti tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā jarāmaraṇanirodhe 32 nibbāne khippaṃ javatīti – javanapaññā.
રૂપં અતીતાનાગતપચ્ચુપ્પન્નં અનિચ્ચં સઙ્ખતં પટિચ્ચસમુપ્પન્નં ખયધમ્મં વયધમ્મં વિરાગધમ્મં નિરોધધમ્મન્તિ તુલયિત્વા તીરયિત્વા વિભાવયિત્વા વિભૂતં કત્વા રૂપનિરોધે નિબ્બાને ખિપ્પં જવતીતિ – જવનપઞ્ઞા. વેદના…પે॰… સઞ્ઞા… સઙ્ખારા… વિઞ્ઞાણં… ચક્ખુ…પે॰… જરામરણં અતીતાનાગતપચ્ચુપ્પન્નં અનિચ્ચં સઙ્ખતં પટિચ્ચસમુપ્પન્નં ખયધમ્મં વયધમ્મં વિરાગધમ્મં નિરોધધમ્મન્તિ તુલયિત્વા તીરયિત્વા વિભાવયિત્વા વિભૂતં કત્વા જરામરણનિરોધે નિબ્બાને ખિપ્પં જવતીતિ – જવનપઞ્ઞા. જવનપઞ્ઞતાય સંવત્તન્તીતિ – અયં જવનપઞ્ઞા.
Rūpaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ aniccaṃ saṅkhataṃ paṭiccasamuppannaṃ khayadhammaṃ vayadhammaṃ virāgadhammaṃ nirodhadhammanti tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā rūpanirodhe nibbāne khippaṃ javatīti – javanapaññā. Vedanā…pe… saññā… saṅkhārā… viññāṇaṃ… cakkhu…pe… jarāmaraṇaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ aniccaṃ saṅkhataṃ paṭiccasamuppannaṃ khayadhammaṃ vayadhammaṃ virāgadhammaṃ nirodhadhammanti tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā jarāmaraṇanirodhe nibbāne khippaṃ javatīti – javanapaññā. Javanapaññatāya saṃvattantīti – ayaṃ javanapaññā.
તિક્ખપઞ્ઞતાય સંવત્તન્તીતિ કતમા તિક્ખપઞ્ઞા? ખિપ્પં કિલેસે છિન્દતીતિ – તિક્ખપઞ્ઞા. ઉપ્પન્નં કામવિતક્કં નાધિવાસેતિ પજહતિ વિનોદેતિ બ્યન્તીકરોતિ 33 અનભાવં ગમેતીતિ – તિક્ખપઞ્ઞા. ઉપ્પન્નં બ્યાપાદવિતક્કં નાધિવાસેતિ પજહતિ વિનોદેતિ બ્યન્તીકરોતિ અનભાવં ગમેતીતિ – તિક્ખપઞ્ઞા. ઉપ્પન્નં વિહિંસાવિતક્કં નાધિવાસેતિ…પે॰… ઉપ્પન્નુપ્પન્ને પાપકે અકુસલે ધમ્મે નાધિવાસેતિ પજહતિ વિનોદેતિ બ્યન્તીકરોતિ અનભાવં ગમેતીતિ – તિક્ખપઞ્ઞા. ઉપ્પન્નં રાગં નાધિવાસેતિ પજહતિ વિનોદેતિ બ્યન્તીકરોતિ અનભાવં ગમેતીતિ – તિક્ખપઞ્ઞા. ઉપ્પન્નં દોસં…પે॰… ઉપ્પન્નં મોહં … ઉપ્પન્નં કોધં… ઉપ્પન્નં ઉપનાહં… મક્ખં… પળાસં… ઇસ્સં… મચ્છરિયં… માયં… સાઠેય્યં… થમ્ભં… સારમ્ભં… માનં… અતિમાનં… મદં… પમાદં… સબ્બે કિલેસે… સબ્બે દુચ્ચરિતે… સબ્બે અભિસઙ્ખારે…પે॰… સબ્બે ભવગામિકમ્મે નાધિવાસેતિ પજહતિ વિનોદેતિ બ્યન્તીકરોતિ અનભાવં ગમેતીતિ – તિક્ખપઞ્ઞા. એકસ્મિં આસને ચત્તારો ચ અરિયમગ્ગા ચત્તારિ ચ સામઞ્ઞફલાનિ ચતસ્સો પટિસમ્ભિદાયો છ અભિઞ્ઞાયો અધિગતા હોન્તિ સચ્છિકતા ફસ્સિતા પઞ્ઞાયાતિ – તિક્ખપઞ્ઞા. તિક્ખપઞ્ઞતાય સંવત્તન્તીતિ – અયં તિક્ખપઞ્ઞા.
Tikkhapaññatāya saṃvattantīti katamā tikkhapaññā? Khippaṃ kilese chindatīti – tikkhapaññā. Uppannaṃ kāmavitakkaṃ nādhivāseti pajahati vinodeti byantīkaroti 34 anabhāvaṃ gametīti – tikkhapaññā. Uppannaṃ byāpādavitakkaṃ nādhivāseti pajahati vinodeti byantīkaroti anabhāvaṃ gametīti – tikkhapaññā. Uppannaṃ vihiṃsāvitakkaṃ nādhivāseti…pe… uppannuppanne pāpake akusale dhamme nādhivāseti pajahati vinodeti byantīkaroti anabhāvaṃ gametīti – tikkhapaññā. Uppannaṃ rāgaṃ nādhivāseti pajahati vinodeti byantīkaroti anabhāvaṃ gametīti – tikkhapaññā. Uppannaṃ dosaṃ…pe… uppannaṃ mohaṃ … uppannaṃ kodhaṃ… uppannaṃ upanāhaṃ… makkhaṃ… paḷāsaṃ… issaṃ… macchariyaṃ… māyaṃ… sāṭheyyaṃ… thambhaṃ… sārambhaṃ… mānaṃ… atimānaṃ… madaṃ… pamādaṃ… sabbe kilese… sabbe duccarite… sabbe abhisaṅkhāre…pe… sabbe bhavagāmikamme nādhivāseti pajahati vinodeti byantīkaroti anabhāvaṃ gametīti – tikkhapaññā. Ekasmiṃ āsane cattāro ca ariyamaggā cattāri ca sāmaññaphalāni catasso paṭisambhidāyo cha abhiññāyo adhigatā honti sacchikatā phassitā paññāyāti – tikkhapaññā. Tikkhapaññatāya saṃvattantīti – ayaṃ tikkhapaññā.
નિબ્બેધિકપઞ્ઞતાય સંવત્તન્તીતિ કતમા નિબ્બેધિકપઞ્ઞા? ઇધેકચ્ચો સબ્બસઙ્ખારેસુ ઉબ્બેગબહુલો હોતિ ઉત્તાસબહુલો ઉક્કણ્ઠનબહુલો અરતિબહુલો અનભિરતિબહુલો. બહિમુખો ન રમતિ સબ્બસઙ્ખારેસુ. અનિબ્બિદ્ધપુબ્બં અપ્પદાલિતપુબ્બં લોભક્ખન્ધં નિબ્બિજ્ઝતિ પદાલેતીતિ – નિબ્બેધિકપઞ્ઞા. અનિબ્બિદ્ધપુબ્બં અપ્પદાલિતપુબ્બં દોસક્ખન્ધં નિબ્બિજ્ઝતિ પદાલેતીતિ – નિબ્બેધિકપઞ્ઞા. અનિબ્બિદ્ધપુબ્બં અપ્પદાલિતપુબ્બં મોહક્ખન્ધં નિબ્બિજ્ઝતિ પદાલેતીતિ – નિબ્બેધિકપઞ્ઞા . અનિબ્બિદ્ધપુબ્બં અપ્પદાલિતપુબ્બં કોધં…પે॰… ઉપનાહં… મક્ખં… પળાસં… ઇસ્સં… મચ્છરિયં… માયં… સાઠેય્યં… થમ્ભં… સારમ્ભં… માનં… અતિમાનં… મદં… પમાદં… સબ્બે કિલેસે… સબ્બે દુચ્ચરિતે… સબ્બે અભિસઙ્ખારે…પે॰… સબ્બે ભવગામિકમ્મે નિબ્બિજ્ઝતિ પદાલેતીતિ – નિબ્બેધિકપઞ્ઞા. નિબ્બેધિકપઞ્ઞતાય સંવત્તન્તીતિ – અયં નિબ્બેધિકપઞ્ઞા.
Nibbedhikapaññatāya saṃvattantīti katamā nibbedhikapaññā? Idhekacco sabbasaṅkhāresu ubbegabahulo hoti uttāsabahulo ukkaṇṭhanabahulo aratibahulo anabhiratibahulo. Bahimukho na ramati sabbasaṅkhāresu. Anibbiddhapubbaṃ appadālitapubbaṃ lobhakkhandhaṃ nibbijjhati padāletīti – nibbedhikapaññā. Anibbiddhapubbaṃ appadālitapubbaṃ dosakkhandhaṃ nibbijjhati padāletīti – nibbedhikapaññā. Anibbiddhapubbaṃ appadālitapubbaṃ mohakkhandhaṃ nibbijjhati padāletīti – nibbedhikapaññā . Anibbiddhapubbaṃ appadālitapubbaṃ kodhaṃ…pe… upanāhaṃ… makkhaṃ… paḷāsaṃ… issaṃ… macchariyaṃ… māyaṃ… sāṭheyyaṃ… thambhaṃ… sārambhaṃ… mānaṃ… atimānaṃ… madaṃ… pamādaṃ… sabbe kilese… sabbe duccarite… sabbe abhisaṅkhāre…pe… sabbe bhavagāmikamme nibbijjhati padāletīti – nibbedhikapaññā. Nibbedhikapaññatāya saṃvattantīti – ayaṃ nibbedhikapaññā.
ઇમા સોળસ પઞ્ઞાયો. ઇમાહિ સોળસહિ પઞ્ઞાહિ સમન્નાગતો પુગ્ગલો પટિસમ્ભિદપ્પત્તો.
Imā soḷasa paññāyo. Imāhi soḷasahi paññāhi samannāgato puggalo paṭisambhidappatto.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ખુદ્દકનિકાય (અટ્ઠકથા) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / પટિસમ્ભિદામગ્ગ-અટ્ઠકથા • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / ૧. સોળસપઞ્ઞાનિદ્દેસવણ્ણના • 1. Soḷasapaññāniddesavaṇṇanā
