Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဒီဃနိကာယ • Dīghanikāya

    ၄. သောဏဒဏ္ဍသုတ္တံ

    4. Soṇadaṇḍasuttaṃ

    စမ္ပေယ္ယကဗ္ရာဟ္မဏဂဟပတိကာ

    Campeyyakabrāhmaṇagahapatikā

    ၃၀၀. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝာ အင္ဂေသု စာရိကံ စရမာနော မဟတာ ဘိက္ခုသင္ဃေန သဒ္ဓိံ ပဉ္စမတ္တေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ ယေန စမ္ပာ တဒဝသရိ။ တတ္ရ သုဒံ ဘဂဝာ စမ္ပာယံ ဝိဟရတိ ဂဂ္ဂရာယ ပောက္ခရဏိယာ တီရေ။ တေန ခော ပန သမယေန သောဏဒဏ္ဍော ဗ္ရာဟ္မဏော စမ္ပံ အဇ္ဈာဝသတိ သတ္တုသ္သဒံ သတိဏကဋ္ဌောဒကံ သဓညံ ရာဇဘောဂ္ဂံ ရညာ မာဂဓေန သေနိယေန ဗိမ္ဗိသာရေန ဒိန္နံ ရာဇဒာယံ ဗ္ရဟ္မဒေယ္ယံ။

    300. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā aṅgesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi yena campā tadavasari. Tatra sudaṃ bhagavā campāyaṃ viharati gaggarāya pokkharaṇiyā tīre. Tena kho pana samayena soṇadaṇḍo brāhmaṇo campaṃ ajjhāvasati sattussadaṃ satiṇakaṭṭhodakaṃ sadhaññaṃ rājabhoggaṃ raññā māgadhena seniyena bimbisārena dinnaṃ rājadāyaṃ brahmadeyyaṃ.

    ၃၀၁. အသ္သောသုံ ခော စမ္ပေယ္ယကာ ဗ္ရာဟ္မဏဂဟပတိကာ – ‘‘သမဏော ခလု ဘော ဂောတမော သက္ယပုတ္တော သက္ယကုလာ ပဗ္ဗဇိတော အင္ဂေသု စာရိကံ စရမာနော မဟတာ ဘိက္ခုသင္ဃေန သဒ္ဓိံ ပဉ္စမတ္တေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ စမ္ပံ အနုပ္ပတ္တော စမ္ပာယံ ဝိဟရတိ ဂဂ္ဂရာယ ပောက္ခရဏိယာ တီရေ။ တံ ခော ပန ဘဝန္တံ ဂောတမံ ဧဝံ ကလ္ယာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒော အဗ္ဘုဂ္ဂတော – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝာ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓော ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုသ္သာနံ ဗုဒ္ဓော ဘဂဝာ’တိ။ သော ဣမံ လောကံ သဒေဝကံ သမာရကံ သဗ္ရဟ္မကံ သသ္သမဏဗ္ရာဟ္မဏိံ ပဇံ သဒေဝမနုသ္သံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ပဝေဒေတိ။ သော ဓမ္မံ ဒေသေတိ အာဒိကလ္ယာဏံ မဇ္ဈေကလ္ယာဏံ ပရိယောသာနကလ္ယာဏံ သာတ္ထံ သဗ္ယဉ္ဇနံ ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗ္ရဟ္မစရိယံ ပကာသေတိ။ သာဓု ခော ပန တထာရူပာနံ အရဟတံ ဒသ္သနံ ဟောတီ’’တိ။ အထ ခော စမ္ပေယ္ယကာ ဗ္ရာဟ္မဏဂဟပတိကာ စမ္ပာယ နိက္ခမိတ္ဝာ သင္ဃသင္ဃီ 1 ဂဏီဘူတာ ယေန ဂဂ္ဂရာ ပောက္ခရဏီ တေနုပသင္ကမန္တိ။

    301. Assosuṃ kho campeyyakā brāhmaṇagahapatikā – ‘‘samaṇo khalu bho gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito aṅgesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi campaṃ anuppatto campāyaṃ viharati gaggarāya pokkharaṇiyā tīre. Taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ti. So imaṃ lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti. So dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti. Sādhu kho pana tathārūpānaṃ arahataṃ dassanaṃ hotī’’ti. Atha kho campeyyakā brāhmaṇagahapatikā campāya nikkhamitvā saṅghasaṅghī 2 gaṇībhūtā yena gaggarā pokkharaṇī tenupasaṅkamanti.

    ၃၀၂. တေန ခော ပန သမယေန သောဏဒဏ္ဍော ဗ္ရာဟ္မဏော ဥပရိပာသာဒေ ဒိဝာသေယ္ယံ ဥပဂတော ဟောတိ။ အဒ္ဒသာ ခော သောဏဒဏ္ဍော ဗ္ရာဟ္မဏော စမ္ပေယ္ယကေ ဗ္ရာဟ္မဏဂဟပတိကေ စမ္ပာယ နိက္ခမိတ္ဝာ သင္ဃသင္ဃီ 3 ဂဏီဘူတေ ယေန ဂဂ္ဂရာ ပောက္ခရဏီ တေနုပသင္ကမန္တေ။ ဒိသ္ဝာ ခတ္တံ အာမန္တေသိ – ‘‘ကိံ နု ခော, ဘော ခတ္တေ, စမ္ပေယ္ယကာ ဗ္ရာဟ္မဏဂဟပတိကာ စမ္ပာယ နိက္ခမိတ္ဝာ သင္ဃသင္ဃီ ဂဏီဘူတာ ယေန ဂဂ္ဂရာ ပောက္ခရဏီ တေနုပသင္ကမန္တီ’’တိ? ‘‘အတ္ထိ ခော, ဘော, သမဏော ဂောတမော သက္ယပုတ္တော သက္ယကုလာ ပဗ္ဗဇိတော အင္ဂေသု စာရိကံ စရမာနော မဟတာ ဘိက္ခုသင္ဃေန သဒ္ဓိံ ပဉ္စမတ္တေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ စမ္ပံ အနုပ္ပတ္တော စမ္ပာယံ ဝိဟရတိ ဂဂ္ဂရာယ ပောက္ခရဏိယာ တီရေ။ တံ ခော ပန ဘဝန္တံ ဂောတမံ ဧဝံ ကလ္ယာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒော အဗ္ဘုဂ္ဂတော – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝာ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓော ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုသ္သာနံ ဗုဒ္ဓော ဘဂဝာ’တိ။ တမေတေ ဘဝန္တံ ဂောတမံ ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမန္တီ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, ဘော ခတ္တေ, ယေန စမ္ပေယ္ယကာ ဗ္ရာဟ္မဏဂဟပတိကာ တေနုပသင္ကမ, ဥပသင္ကမိတ္ဝာ စမ္ပေယ္ယကေ ဗ္ရာဟ္မဏဂဟပတိကေ ဧဝံ ဝဒေဟိ – ‘သောဏဒဏ္ဍော, ဘော, ဗ္ရာဟ္မဏော ဧဝမာဟ – အာဂမေန္တု ကိရ ဘဝန္တော, သောဏဒဏ္ဍောပိ ဗ္ရာဟ္မဏော သမဏံ ဂောတမံ ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမိသ္သတီ’’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘော’’တိ ခော သော ခတ္တာ သောဏဒဏ္ဍသ္သ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ ပဋိသ္သုတ္ဝာ ယေန စမ္ပေယ္ယကာ ဗ္ရာဟ္မဏဂဟပတိကာ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ စမ္ပေယ္ယကေ ဗ္ရာဟ္မဏဂဟပတိကေ ဧတဒဝောစ – ‘‘သောဏဒဏ္ဍော ဘော ဗ္ရာဟ္မဏော ဧဝမာဟ – ‘အာဂမေန္တု ကိရ ဘဝန္တော, သောဏဒဏ္ဍောပိ ဗ္ရာဟ္မဏော သမဏံ ဂောတမံ ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမိသ္သတီ’’’တိ။

    302. Tena kho pana samayena soṇadaṇḍo brāhmaṇo uparipāsāde divāseyyaṃ upagato hoti. Addasā kho soṇadaṇḍo brāhmaṇo campeyyake brāhmaṇagahapatike campāya nikkhamitvā saṅghasaṅghī 4 gaṇībhūte yena gaggarā pokkharaṇī tenupasaṅkamante. Disvā khattaṃ āmantesi – ‘‘kiṃ nu kho, bho khatte, campeyyakā brāhmaṇagahapatikā campāya nikkhamitvā saṅghasaṅghī gaṇībhūtā yena gaggarā pokkharaṇī tenupasaṅkamantī’’ti? ‘‘Atthi kho, bho, samaṇo gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito aṅgesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi campaṃ anuppatto campāyaṃ viharati gaggarāya pokkharaṇiyā tīre. Taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ti. Tamete bhavantaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamantī’’ti. ‘‘Tena hi, bho khatte, yena campeyyakā brāhmaṇagahapatikā tenupasaṅkama, upasaṅkamitvā campeyyake brāhmaṇagahapatike evaṃ vadehi – ‘soṇadaṇḍo, bho, brāhmaṇo evamāha – āgamentu kira bhavanto, soṇadaṇḍopi brāhmaṇo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissatī’’’ti. ‘‘Evaṃ, bho’’ti kho so khattā soṇadaṇḍassa brāhmaṇassa paṭissutvā yena campeyyakā brāhmaṇagahapatikā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā campeyyake brāhmaṇagahapatike etadavoca – ‘‘soṇadaṇḍo bho brāhmaṇo evamāha – ‘āgamentu kira bhavanto, soṇadaṇḍopi brāhmaṇo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissatī’’’ti.

    သောဏဒဏ္ဍဂုဏကထာ

    Soṇadaṇḍaguṇakathā

    ၃၀၃. တေန ခော ပန သမယေန နာနာဝေရဇ္ဇကာနံ ဗ္ရာဟ္မဏာနံ ပဉ္စမတ္တာနိ ဗ္ရာဟ္မဏသတာနိ စမ္ပာယံ ပဋိဝသန္တိ ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန။ အသ္သောသုံ ခော တေ ဗ္ရာဟ္မဏာ – ‘‘သောဏဒဏ္ဍော ကိရ ဗ္ရာဟ္မဏော သမဏံ ဂောတမံ ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမိသ္သတီ’’တိ။ အထ ခော တေ ဗ္ရာဟ္မဏာ ယေန သောဏဒဏ္ဍော ဗ္ရာဟ္မဏော တေနုပသင္ကမိံသု; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ သောဏဒဏ္ဍံ ဗ္ရာဟ္မဏံ ဧတဒဝောစုံ – ‘‘သစ္စံ ကိရ ဘဝံ သောဏဒဏ္ဍော သမဏံ ဂောတမံ ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမိသ္သတီ’’တိ? ‘‘ဧဝံ ခော မေ, ဘော, ဟောတိ – ‘အဟမ္ပိ သမဏံ ဂောတမံ ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမိသ္သာမီ’’’တိ။

    303. Tena kho pana samayena nānāverajjakānaṃ brāhmaṇānaṃ pañcamattāni brāhmaṇasatāni campāyaṃ paṭivasanti kenacideva karaṇīyena. Assosuṃ kho te brāhmaṇā – ‘‘soṇadaṇḍo kira brāhmaṇo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissatī’’ti. Atha kho te brāhmaṇā yena soṇadaṇḍo brāhmaṇo tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā soṇadaṇḍaṃ brāhmaṇaṃ etadavocuṃ – ‘‘saccaṃ kira bhavaṃ soṇadaṇḍo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissatī’’ti? ‘‘Evaṃ kho me, bho, hoti – ‘ahampi samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissāmī’’’ti.

    ‘‘မာ ဘဝံ သောဏဒဏ္ဍော သမဏံ ဂောတမံ ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမိ။ န အရဟတိ ဘဝံ သောဏဒဏ္ဍော သမဏံ ဂောတမံ ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမိတုံ။ သစေ ဘဝံ သောဏဒဏ္ဍော သမဏံ ဂောတမံ ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမိသ္သတိ, ဘောတော သောဏဒဏ္ဍသ္သ ယသော ဟာယိသ္သတိ, သမဏသ္သ ဂောတမသ္သ ယသော အဘိဝဍ္ဎိသ္သတိ။ ယမ္ပိ ဘောတော သောဏဒဏ္ဍသ္သ ယသော ဟာယိသ္သတိ, သမဏသ္သ ဂောတမသ္သ ယသော အဘိဝဍ္ဎိသ္သတိ , ဣမိနာပင္ဂေန န အရဟတိ ဘဝံ သောဏဒဏ္ဍော သမဏံ ဂောတမံ ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမိတုံ; သမဏောတ္ဝေဝ ဂောတမော အရဟတိ ဘဝန္တံ သောဏဒဏ္ဍံ ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမိတုံ။

    ‘‘Mā bhavaṃ soṇadaṇḍo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkami. Na arahati bhavaṃ soṇadaṇḍo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ. Sace bhavaṃ soṇadaṇḍo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissati, bhoto soṇadaṇḍassa yaso hāyissati, samaṇassa gotamassa yaso abhivaḍḍhissati. Yampi bhoto soṇadaṇḍassa yaso hāyissati, samaṇassa gotamassa yaso abhivaḍḍhissati , imināpaṅgena na arahati bhavaṃ soṇadaṇḍo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ; samaṇotveva gotamo arahati bhavantaṃ soṇadaṇḍaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ.

    ‘‘ဘဝဉ္ဟိ သောဏဒဏ္ဍော ဥဘတော သုဇာတော မာတိတော စ ပိတိတော စ, သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂာ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝာဒေန။ ယမ္ပိ ဘဝံ သောဏဒဏ္ဍော ဥဘတော သုဇာတော မာတိတော စ ပိတိတော စ, သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂာ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝာဒေန, ဣမိနာပင္ဂေန န အရဟတိ ဘဝံ သောဏဒဏ္ဍော သမဏံ ဂောတမံ ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမိတုံ; သမဏောတ္ဝေဝ ဂောတမော အရဟတိ ဘဝန္တံ သောဏဒဏ္ဍံ ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမိတုံ။

    ‘‘Bhavañhi soṇadaṇḍo ubhato sujāto mātito ca pitito ca, saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena. Yampi bhavaṃ soṇadaṇḍo ubhato sujāto mātito ca pitito ca, saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena, imināpaṅgena na arahati bhavaṃ soṇadaṇḍo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ; samaṇotveva gotamo arahati bhavantaṃ soṇadaṇḍaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ.

    ‘‘ဘဝဉ္ဟိ သောဏဒဏ္ဍော အဍ္ဎော မဟဒ္ဓနော မဟာဘောဂော။ပေ.။

    ‘‘Bhavañhi soṇadaṇḍo aḍḍho mahaddhano mahābhogo…pe…

    ‘‘ဘဝဉ္ဟိ သောဏဒဏ္ဍော အဇ္ဈာယကော , မန္တဓရော, တိဏ္ဏံ ဝေဒာနံ ပာရဂူ သနိဃဏ္ဍုကေဋုဘာနံ သာက္ခရပ္ပဘေဒာနံ ဣတိဟာသပဉ္စမာနံ ပဒကော ဝေယ္ယာကရဏော, လောကာယတမဟာပုရိသလက္ခဏေသု အနဝယော။ပေ.။

    ‘‘Bhavañhi soṇadaṇḍo ajjhāyako , mantadharo, tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū sanighaṇḍukeṭubhānaṃ sākkharappabhedānaṃ itihāsapañcamānaṃ padako veyyākaraṇo, lokāyatamahāpurisalakkhaṇesu anavayo…pe…

    ‘‘ဘဝဉ္ဟိ သောဏဒဏ္ဍော အဘိရူပော ဒသ္သနီယော ပာသာဒိကော ပရမာယ ဝဏ္ဏပောက္ခရတာယ သမန္နာဂတော ဗ္ရဟ္မဝဏ္ဏီ ဗ္ရဟ္မဝစ္ဆသီ 5 အခုဒ္ဒာဝကာသော ဒသ္သနာယ။ပေ.။

    ‘‘Bhavañhi soṇadaṇḍo abhirūpo dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato brahmavaṇṇī brahmavacchasī 6 akhuddāvakāso dassanāya…pe…

    ‘‘ဘဝဉ္ဟိ သောဏဒဏ္ဍော သီလဝာ ဝုဒ္ဓသီလီ ဝုဒ္ဓသီလေန သမန္နာဂတော။ပေ.။

    ‘‘Bhavañhi soṇadaṇḍo sīlavā vuddhasīlī vuddhasīlena samannāgato…pe…

    ‘‘ဘဝဉ္ဟိ သောဏဒဏ္ဍော ကလ္ယာဏဝာစော ကလ္ယာဏဝာက္ကရဏော ပောရိယာ ဝာစာယ သမန္နာဂတော ဝိသ္သဋ္ဌာယ အနေလဂလာယ 7 အတ္ထသ္သ ဝိညာပနိယာ။ပေ.။

    ‘‘Bhavañhi soṇadaṇḍo kalyāṇavāco kalyāṇavākkaraṇo poriyā vācāya samannāgato vissaṭṭhāya anelagalāya 8 atthassa viññāpaniyā…pe…

    ‘‘ဘဝဉ္ဟိ သောဏဒဏ္ဍော ဗဟူနံ အာစရိယပာစရိယော တီဏိ မာဏဝကသတာနိ မန္တေ ဝာစေတိ။ ဗဟူ ခော ပန နာနာဒိသာ နာနာဇနပဒာ မာဏဝကာ အာဂစ္ဆန္တိ ဘောတော သောဏဒဏ္ဍသ္သ သန္တိကေ မန္တတ္ထိကာ မန္တေ အဓိယိတုကာမာ ။ပေ.။

    ‘‘Bhavañhi soṇadaṇḍo bahūnaṃ ācariyapācariyo tīṇi māṇavakasatāni mante vāceti. Bahū kho pana nānādisā nānājanapadā māṇavakā āgacchanti bhoto soṇadaṇḍassa santike mantatthikā mante adhiyitukāmā …pe…

    ‘‘ဘဝဉ္ဟိ သောဏဒဏ္ဍော ဇိဏ္ဏော ဝုဒ္ဓော မဟလ္လကော အဒ္ဓဂတော ဝယောအနုပ္ပတ္တော; သမဏော ဂောတမော တရုဏော စေဝ တရုဏပဗ္ဗဇိတော စ။ပေ.။

    ‘‘Bhavañhi soṇadaṇḍo jiṇṇo vuddho mahallako addhagato vayoanuppatto; samaṇo gotamo taruṇo ceva taruṇapabbajito ca…pe…

    ‘‘ဘဝဉ္ဟိ သောဏဒဏ္ဍော ရညော မာဂဓသ္သ သေနိယသ္သ ဗိမ္ဗိသာရသ္သ သက္ကတော ဂရုကတော မာနိတော ပူဇိတော အပစိတော။ပေ.။

    ‘‘Bhavañhi soṇadaṇḍo rañño māgadhassa seniyassa bimbisārassa sakkato garukato mānito pūjito apacito…pe…

    ‘‘ဘဝဉ္ဟိ သောဏဒဏ္ဍော ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ ပောက္ခရသာတိသ္သ သက္ကတော ဂရုကတော မာနိတော ပူဇိတော အပစိတော။ပေ.။

    ‘‘Bhavañhi soṇadaṇḍo brāhmaṇassa pokkharasātissa sakkato garukato mānito pūjito apacito…pe…

    ‘‘ဘဝဉ္ဟိ သောဏဒဏ္ဍော စမ္ပံ အဇ္ဈာဝသတိ သတ္တုသ္သဒံ သတိဏကဋ္ဌောဒကံ သဓညံ ရာဇဘောဂ္ဂံ, ရညာ မာဂဓေန သေနိယေန ဗိမ္ဗိသာရေန ဒိန္နံ, ရာဇဒာယံ ဗ္ရဟ္မဒေယ္ယံ။ ယမ္ပိ ဘဝံ သောဏဒဏ္ဍော စမ္ပံ အဇ္ဈာဝသတိ သတ္တုသ္သဒံ သတိဏကဋ္ဌောဒကံ သဓညံ ရာဇဘောဂ္ဂံ, ရညာ မာဂဓေန သေနိယေန ဗိမ္ဗိသာရေန ဒိန္နံ, ရာဇဒာယံ ဗ္ရဟ္မဒေယ္ယံ။ ဣမိနာပင္ဂေန န အရဟတိ ဘဝံ သောဏဒဏ္ဍော သမဏံ ဂောတမံ ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမိတုံ; သမဏောတ္ဝေဝ ဂောတမော အရဟတိ ဘဝန္တံ သောဏဒဏ္ဍံ ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမိတု’’န္တိ။

    ‘‘Bhavañhi soṇadaṇḍo campaṃ ajjhāvasati sattussadaṃ satiṇakaṭṭhodakaṃ sadhaññaṃ rājabhoggaṃ, raññā māgadhena seniyena bimbisārena dinnaṃ, rājadāyaṃ brahmadeyyaṃ. Yampi bhavaṃ soṇadaṇḍo campaṃ ajjhāvasati sattussadaṃ satiṇakaṭṭhodakaṃ sadhaññaṃ rājabhoggaṃ, raññā māgadhena seniyena bimbisārena dinnaṃ, rājadāyaṃ brahmadeyyaṃ. Imināpaṅgena na arahati bhavaṃ soṇadaṇḍo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ; samaṇotveva gotamo arahati bhavantaṃ soṇadaṇḍaṃ dassanāya upasaṅkamitu’’nti.

    ဗုဒ္ဓဂုဏကထာ

    Buddhaguṇakathā

    ၃၀၄. ဧဝံ ဝုတ္တေ, သောဏဒဏ္ဍော ဗ္ရာဟ္မဏော တေ ဗ္ရာဟ္မဏေ ဧတဒဝောစ –

    304. Evaṃ vutte, soṇadaṇḍo brāhmaṇo te brāhmaṇe etadavoca –

    ‘‘တေန ဟိ, ဘော, မမပိ သုဏာထ, ယထာ မယမေဝ အရဟာမ တံ ဘဝန္တံ ဂောတမံ ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမိတုံ; နတ္ဝေဝ အရဟတိ သော ဘဝံ ဂောတမော အမ္ဟာကံ ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမိတုံ။ သမဏော ခလု, ဘော, ဂောတမော ဥဘတော သုဇာတော မာတိတော စ ပိတိတော စ, သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂာ, အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝာဒေန။ ယမ္ပိ ဘော သမဏော ဂောတမော ဥဘတော သုဇာတော မာတိတော စ ပိတိတော စ သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂာ, အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝာဒေန, ဣမိနာပင္ဂေန န အရဟတိ သော ဘဝံ ဂောတမော အမ္ဟာကံ ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမိတုံ ; အထ ခော မယမေဝ အရဟာမ တံ ဘဝန္တံ ဂောတမံ ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမိတုံ။

    ‘‘Tena hi, bho, mamapi suṇātha, yathā mayameva arahāma taṃ bhavantaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ; natveva arahati so bhavaṃ gotamo amhākaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ. Samaṇo khalu, bho, gotamo ubhato sujāto mātito ca pitito ca, saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā, akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena. Yampi bho samaṇo gotamo ubhato sujāto mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā, akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena, imināpaṅgena na arahati so bhavaṃ gotamo amhākaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ ; atha kho mayameva arahāma taṃ bhavantaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ.

    ‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂောတမော မဟန္တံ ဉာတိသင္ဃံ ဩဟာယ ပဗ္ဗဇိတော။ပေ.။

    ‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo mahantaṃ ñātisaṅghaṃ ohāya pabbajito…pe…

    ‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂောတမော ပဟူတံ ဟိရညသုဝဏ္ဏံ ဩဟာယ ပဗ္ဗဇိတော ဘူမိဂတဉ္စ ဝေဟာသဋ္ဌံ စ။ပေ.။

    ‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo pahūtaṃ hiraññasuvaṇṇaṃ ohāya pabbajito bhūmigatañca vehāsaṭṭhaṃ ca…pe…

    ‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂောတမော ဒဟရောဝ သမာနော ယုဝာ သုသုကာဠကေသော ဘဒ္ရေန ယောဗ္ဗနေန သမန္နာဂတော ပဌမေန ဝယသာ အဂာရသ္မာ အနဂာရိယံ ပဗ္ဗဇိတော။ပေ.။

    ‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo daharova samāno yuvā susukāḷakeso bhadrena yobbanena samannāgato paṭhamena vayasā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito…pe…

    ‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂောတမော အကာမကာနံ မာတာပိတူနံ အသ္သုမုခာနံ ရုဒန္တာနံ ကေသမသ္သုံ ဩဟာရေတ္ဝာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတ္ဝာ အဂာရသ္မာ အနဂာရိယံ ပဗ္ဗဇိတော။ပေ.။

    ‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo akāmakānaṃ mātāpitūnaṃ assumukhānaṃ rudantānaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito…pe…

    ‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂောတမော အဘိရူပော ဒသ္သနီယော ပာသာဒိကော ပရမာယ ဝဏ္ဏပောက္ခရတာယ သမန္နာဂတော, ဗ္ရဟ္မဝဏ္ဏီ, ဗ္ရဟ္မဝစ္ဆသီ, အခုဒ္ဒာဝကာသော ဒသ္သနာယ။ပေ.။

    ‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo abhirūpo dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato, brahmavaṇṇī, brahmavacchasī, akhuddāvakāso dassanāya…pe…

    ‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂောတမော သီလဝာ အရိယသီလီ ကုသလသီလီ ကုသလသီလေန သမန္နာဂတော။ပေ.။

    ‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo sīlavā ariyasīlī kusalasīlī kusalasīlena samannāgato…pe…

    ‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂောတမော ကလ္ယာဏဝာစော ကလ္ယာဏဝာက္ကရဏော ပောရိယာ ဝာစာယ သမန္နာဂတော ဝိသ္သဋ္ဌာယ အနေလဂလာယ အတ္ထသ္သ ဝိညာပနိယာ။ပေ.။

    ‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo kalyāṇavāco kalyāṇavākkaraṇo poriyā vācāya samannāgato vissaṭṭhāya anelagalāya atthassa viññāpaniyā…pe…

    ‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂောတမော ဗဟူနံ အာစရိယပာစရိယော။ပေ.။

    ‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo bahūnaṃ ācariyapācariyo…pe…

    ‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂောတမော ခီဏကာမရာဂော ဝိဂတစာပလ္လော။ပေ.။

    ‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo khīṇakāmarāgo vigatacāpallo…pe…

    ‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂောတမော ကမ္မဝာဒီ ကိရိယဝာဒီ အပာပပုရေက္ခာရော ဗ္ရဟ္မညာယ ပဇာယ။ပေ.။

    ‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo kammavādī kiriyavādī apāpapurekkhāro brahmaññāya pajāya…pe…

    ‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂောတမော ဥစ္စာ ကုလာ ပဗ္ဗဇိတော အသမ္ဘိန္နခတ္တိယကုလာ။ပေ.။

    ‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo uccā kulā pabbajito asambhinnakhattiyakulā…pe…

    ‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂောတမော အဍ္ဎာ ကုလာ ပဗ္ဗဇိတော မဟဒ္ဓနာ မဟာဘောဂာ။ပေ.။

    ‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo aḍḍhā kulā pabbajito mahaddhanā mahābhogā…pe…

    ‘‘သမဏံ ခလု, ဘော, ဂောတမံ တိရောရဋ္ဌာ တိရောဇနပဒာ ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆိတုံ အာဂစ္ဆန္တိ။ပေ.။

    ‘‘Samaṇaṃ khalu, bho, gotamaṃ tiroraṭṭhā tirojanapadā pañhaṃ pucchituṃ āgacchanti…pe…

    ‘‘သမဏံ ခလု, ဘော, ဂောတမံ အနေကာနိ ဒေဝတာသဟသ္သာနိ ပာဏေဟိ သရဏံ ဂတာနိ။ပေ.။

    ‘‘Samaṇaṃ khalu, bho, gotamaṃ anekāni devatāsahassāni pāṇehi saraṇaṃ gatāni…pe…

    ‘‘သမဏံ ခလု, ဘော, ဂောတမံ ဧဝံ ကလ္ယာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒော အဗ္ဘုဂ္ဂတော – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝာ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓော ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုသ္သာနံ ဗုဒ္ဓော ဘဂဝာ’ တိ။ပေ.။

    ‘‘Samaṇaṃ khalu, bho, gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ ti…pe…

    ‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂောတမော ဒ္ဝတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏေဟိ သမန္နာဂတော။ပေ.။

    ‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇehi samannāgato…pe…

    ‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂောတမော ဧဟိသ္ဝာဂတဝာဒီ သခိလော သမ္မောဒကော အဗ္ဘာကုဋိကော ဥတ္တာနမုခော ပုဗ္ဗဘာသီ။ပေ.။

    ‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo ehisvāgatavādī sakhilo sammodako abbhākuṭiko uttānamukho pubbabhāsī…pe…

    ‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂောတမော စတုန္နံ ပရိသာနံ သက္ကတော ဂရုကတော မာနိတော ပူဇိတော အပစိတော။ပေ.။

    ‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo catunnaṃ parisānaṃ sakkato garukato mānito pūjito apacito…pe…

    ‘‘သမဏေ ခလု, ဘော, ဂောတမေ ဗဟူ ဒေဝာ စ မနုသ္သာ စ အဘိပ္ပသန္နာ။ပေ.။

    ‘‘Samaṇe khalu, bho, gotame bahū devā ca manussā ca abhippasannā…pe…

    ‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂောတမော ယသ္မိံ ဂာမေ ဝာ နိဂမေ ဝာ ပဋိဝသတိ, န တသ္မိံ ဂာမေ ဝာ နိဂမေ ဝာ အမနုသ္သာ မနုသ္သေ ဝိဟေဌေန္တိ။ပေ.။

    ‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo yasmiṃ gāme vā nigame vā paṭivasati, na tasmiṃ gāme vā nigame vā amanussā manusse viheṭhenti…pe…

    ‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂောတမော သင္ဃီ ဂဏီ ဂဏာစရိယော ပုထုတိတ္ထကရာနံ အဂ္ဂမက္ခာယတိ။ ယထာ ခော ပန, ဘော, ဧတေသံ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာနံ ယထာ ဝာ တထာ ဝာ ယသော သမုဒာဂစ္ဆတိ, န ဟေဝံ သမဏသ္သ ဂောတမသ္သ ယသော သမုဒာဂတော။ အထ ခော အနုတ္တရာယ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပဒာယ သမဏသ္သ ဂောတမသ္သ ယသော သမုဒာဂတော။ပေ.။

    ‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo saṅghī gaṇī gaṇācariyo puthutitthakarānaṃ aggamakkhāyati. Yathā kho pana, bho, etesaṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ yathā vā tathā vā yaso samudāgacchati, na hevaṃ samaṇassa gotamassa yaso samudāgato. Atha kho anuttarāya vijjācaraṇasampadāya samaṇassa gotamassa yaso samudāgato…pe…

    ‘‘သမဏံ ခလု, ဘော, ဂောတမံ ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော သပုတ္တော သဘရိယော သပရိသော သာမစ္စော ပာဏေဟိ သရဏံ ဂတော။ပေ.။

    ‘‘Samaṇaṃ khalu, bho, gotamaṃ rājā māgadho seniyo bimbisāro saputto sabhariyo sapariso sāmacco pāṇehi saraṇaṃ gato…pe…

    ‘‘သမဏံ ခလု, ဘော, ဂောတမံ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော သပုတ္တော သဘရိယော သပရိသော သာမစ္စော ပာဏေဟိ သရဏံ ဂတော။ပေ.။

    ‘‘Samaṇaṃ khalu, bho, gotamaṃ rājā pasenadi kosalo saputto sabhariyo sapariso sāmacco pāṇehi saraṇaṃ gato…pe…

    ‘‘သမဏံ ခလု, ဘော, ဂောတမံ ဗ္ရာဟ္မဏော ပောက္ခရသာတိ သပုတ္တော သဘရိယော သပရိသော သာမစ္စော ပာဏေဟိ သရဏံ ဂတော။ပေ.။

    ‘‘Samaṇaṃ khalu, bho, gotamaṃ brāhmaṇo pokkharasāti saputto sabhariyo sapariso sāmacco pāṇehi saraṇaṃ gato…pe…

    ‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂောတမော ရညော မာဂဓသ္သ သေနိယသ္သ ဗိမ္ဗိသာရသ္သ သက္ကတော ဂရုကတော မာနိတော ပူဇိတော အပစိတော။ပေ.။

    ‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo rañño māgadhassa seniyassa bimbisārassa sakkato garukato mānito pūjito apacito…pe…

    ‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂောတမော ရညော ပသေနဒိသ္သ ကောသလသ္သ သက္ကတော ဂရုကတော မာနိတော ပူဇိတော အပစိတော။ပေ.။

    ‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo rañño pasenadissa kosalassa sakkato garukato mānito pūjito apacito…pe…

    ‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂောတမော ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ ပောက္ခရသာတိသ္သ သက္ကတော ဂရုကတော မာနိတော ပူဇိတော အပစိတော။ပေ.။

    ‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo brāhmaṇassa pokkharasātissa sakkato garukato mānito pūjito apacito…pe…

    ‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂောတမော စမ္ပံ အနုပ္ပတ္တော, စမ္ပာယံ ဝိဟရတိ ဂဂ္ဂရာယ ပောက္ခရဏိယာ တီရေ။ ယေ ခော ပန, ဘော, ကေစိ သမဏာ ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏာ ဝာ အမ္ဟာကံ ဂာမခေတ္တံ အာဂစ္ဆန္တိ အတိထီ နော တေ ဟောန္တိ။ အတိထီ ခော ပနမ္ဟေဟိ သက္ကာတဗ္ဗာ ဂရုကာတဗ္ဗာ မာနေတဗ္ဗာ ပူဇေတဗ္ဗာ အပစေတဗ္ဗာ။ ယမ္ပိ, ဘော, သမဏော ဂောတမော စမ္ပံ အနုပ္ပတ္တော စမ္ပာယံ ဝိဟရတိ ဂဂ္ဂရာယ ပောက္ခရဏိယာ တီရေ, အတိထိမ္ဟာကံ သမဏော ဂောတမော; အတိထိ ခော ပနမ္ဟေဟိ သက္ကာတဗ္ဗော ဂရုကာတဗ္ဗော မာနေတဗ္ဗော ပူဇေတဗ္ဗော အပစေတဗ္ဗော။ ဣမိနာပင္ဂေန န အရဟတိ သော ဘဝံ ဂောတမော အမ္ဟာကံ ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမိတုံ။ အထ ခော မယမေဝ အရဟာမ တံ ဘဝန္တံ ဂောတမံ ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမိတုံ။ ဧတ္တကေ ခော အဟံ, ဘော, တသ္သ ဘောတော ဂောတမသ္သ ဝဏ္ဏေ ပရိယာပုဏာမိ, နော စ ခော သော ဘဝံ ဂောတမော ဧတ္တကဝဏ္ဏော။ အပရိမာဏဝဏ္ဏော ဟိ သော ဘဝံ ဂောတမော’’တိ။

    ‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo campaṃ anuppatto, campāyaṃ viharati gaggarāya pokkharaṇiyā tīre. Ye kho pana, bho, keci samaṇā vā brāhmaṇā vā amhākaṃ gāmakhettaṃ āgacchanti atithī no te honti. Atithī kho panamhehi sakkātabbā garukātabbā mānetabbā pūjetabbā apacetabbā. Yampi, bho, samaṇo gotamo campaṃ anuppatto campāyaṃ viharati gaggarāya pokkharaṇiyā tīre, atithimhākaṃ samaṇo gotamo; atithi kho panamhehi sakkātabbo garukātabbo mānetabbo pūjetabbo apacetabbo. Imināpaṅgena na arahati so bhavaṃ gotamo amhākaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ. Atha kho mayameva arahāma taṃ bhavantaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ. Ettake kho ahaṃ, bho, tassa bhoto gotamassa vaṇṇe pariyāpuṇāmi, no ca kho so bhavaṃ gotamo ettakavaṇṇo. Aparimāṇavaṇṇo hi so bhavaṃ gotamo’’ti.

    ၃၀၅. ဧဝံ ဝုတ္တေ, တေ ဗ္ရာဟ္မဏာ သောဏဒဏ္ဍံ ဗ္ရာဟ္မဏံ ဧတဒဝောစုံ – ‘‘ယထာ ခော ဘဝံ သောဏဒဏ္ဍော သမဏသ္သ ဂောတမသ္သ ဝဏ္ဏေ ဘာသတိ ဣတော စေပိ သော ဘဝံ ဂောတမော ယောဇနသတေ ဝိဟရတိ, အလမေဝ သဒ္ဓေန ကုလပုတ္တေန ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမိတုံ အပိ ပုဋောသေနာ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, ဘော, သဗ္ဗေဝ မယံ သမဏံ ဂောတမံ ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမိသ္သာမာ’’တိ။

    305. Evaṃ vutte, te brāhmaṇā soṇadaṇḍaṃ brāhmaṇaṃ etadavocuṃ – ‘‘yathā kho bhavaṃ soṇadaṇḍo samaṇassa gotamassa vaṇṇe bhāsati ito cepi so bhavaṃ gotamo yojanasate viharati, alameva saddhena kulaputtena dassanāya upasaṅkamituṃ api puṭosenā’’ti. ‘‘Tena hi, bho, sabbeva mayaṃ samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissāmā’’ti.

    သောဏဒဏ္ဍပရိဝိတက္ကော

    Soṇadaṇḍaparivitakko

    ၃၀၆. အထ ခော သောဏဒဏ္ဍော ဗ္ရာဟ္မဏော မဟတာ ဗ္ရာဟ္မဏဂဏေန သဒ္ဓိံ ယေန ဂဂ္ဂရာ ပောက္ခရဏီ တေနုပသင္ကမိ။ အထ ခော သောဏဒဏ္ဍသ္သ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ တိရောဝနသဏ္ဍဂတသ္သ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပာဒိ – ‘‘အဟဉ္စေဝ ခော ပန သမဏံ ဂောတမံ ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆေယ္ယံ; တတ္ရ စေ မံ သမဏော ဂောတမော ဧဝံ ဝဒေယ္ယ – ‘န ခော ဧသ, ဗ္ရာဟ္မဏ, ပဉ္ဟော ဧဝံ ပုစ္ဆိတဗ္ဗော, ဧဝံ နာမေသ, ဗ္ရာဟ္မဏ , ပဉ္ဟော ပုစ္ဆိတဗ္ဗော’တိ, တေန မံ အယံ ပရိသာ ပရိဘဝေယ္ယ – ‘ဗာလော သောဏဒဏ္ဍော ဗ္ရာဟ္မဏော အဗ္ယတ္တော, နာသက္ခိ သမဏံ ဂောတမံ ယောနိသော ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆိတု’န္တိ။ ယံ ခော ပနာယံ ပရိသာ ပရိဘဝေယ္ယ, ယသောပိ တသ္သ ဟာယေထ။ ယသ္သ ခော ပန ယသော ဟာယေထ, ဘောဂာပိ တသ္သ ဟာယေယ္ယုံ။ ယသောလဒ္ဓာ ခော ပနမ္ဟာကံ ဘောဂာ။ မမဉ္စေဝ ခော ပန သမဏော ဂောတမော ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆေယ္ယ, တသ္သ စာဟံ ပဉ္ဟသ္သ ဝေယ္ယာကရဏေန စိတ္တံ န အာရာဓေယ္ယံ; တတ္ရ စေ မံ သမဏော ဂောတမော ဧဝံ ဝဒေယ္ယ – ‘န ခော ဧသ, ဗ္ရာဟ္မဏ, ပဉ္ဟော ဧဝံ ဗ္ယာကာတဗ္ဗော, ဧဝံ နာမေသ, ဗ္ရာဟ္မဏ, ပဉ္ဟော ဗ္ယာကာတဗ္ဗော’တိ, တေန မံ အယံ ပရိသာ ပရိဘဝေယ္ယ – ‘ဗာလော သောဏဒဏ္ဍော ဗ္ရာဟ္မဏော အဗ္ယတ္တော, နာသက္ခိ သမဏသ္သ ဂောတမသ္သ ပဉ္ဟသ္သ ဝေယ္ယာကရဏေန စိတ္တံ အာရာဓေတု’န္တိ။ ယံ ခော ပနာယံ ပရိသာ ပရိဘဝေယ္ယ, ယသောပိ တသ္သ ဟာယေထ။ ယသ္သ ခော ပန ယသော ဟာယေထ, ဘောဂာပိ တသ္သ ဟာယေယ္ယုံ။ ယသောလဒ္ဓာ ခော ပနမ္ဟာကံ ဘောဂာ။ အဟဉ္စေဝ ခော ပန ဧဝံ သမီပဂတော သမာနော အဒိသ္ဝာဝ သမဏံ ဂောတမံ နိဝတ္တေယ္ယံ, တေန မံ အယံ ပရိသာ ပရိဘဝေယ္ယ – ‘ဗာလော သောဏဒဏ္ဍော ဗ္ရာဟ္မဏော အဗ္ယတ္တော မာနထဒ္ဓော ဘီတော စ, နော ဝိသဟတိ သမဏံ ဂောတမံ ဒသ္သနာယ ဥပသင္ကမိတုံ, ကထဉ္ဟိ နာမ ဧဝံ သမီပဂတော သမာနော အဒိသ္ဝာ သမဏံ ဂောတမံ နိဝတ္တိသ္သတီ’တိ။ ယံ ခော ပနာယံ ပရိသာ ပရိဘဝေယ္ယ, ယသောပိ တသ္သ ဟာယေထ။ ယသ္သ ခော ပန ယသော ဟာယေထ, ဘောဂာပိ တသ္သ ဟာယေယ္ယုံ, ယသောလဒ္ဓာ ခော ပနမ္ဟာကံ ဘောဂာ’’တိ။

    306. Atha kho soṇadaṇḍo brāhmaṇo mahatā brāhmaṇagaṇena saddhiṃ yena gaggarā pokkharaṇī tenupasaṅkami. Atha kho soṇadaṇḍassa brāhmaṇassa tirovanasaṇḍagatassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘‘ahañceva kho pana samaṇaṃ gotamaṃ pañhaṃ puccheyyaṃ; tatra ce maṃ samaṇo gotamo evaṃ vadeyya – ‘na kho esa, brāhmaṇa, pañho evaṃ pucchitabbo, evaṃ nāmesa, brāhmaṇa , pañho pucchitabbo’ti, tena maṃ ayaṃ parisā paribhaveyya – ‘bālo soṇadaṇḍo brāhmaṇo abyatto, nāsakkhi samaṇaṃ gotamaṃ yoniso pañhaṃ pucchitu’nti. Yaṃ kho panāyaṃ parisā paribhaveyya, yasopi tassa hāyetha. Yassa kho pana yaso hāyetha, bhogāpi tassa hāyeyyuṃ. Yasoladdhā kho panamhākaṃ bhogā. Mamañceva kho pana samaṇo gotamo pañhaṃ puccheyya, tassa cāhaṃ pañhassa veyyākaraṇena cittaṃ na ārādheyyaṃ; tatra ce maṃ samaṇo gotamo evaṃ vadeyya – ‘na kho esa, brāhmaṇa, pañho evaṃ byākātabbo, evaṃ nāmesa, brāhmaṇa, pañho byākātabbo’ti, tena maṃ ayaṃ parisā paribhaveyya – ‘bālo soṇadaṇḍo brāhmaṇo abyatto, nāsakkhi samaṇassa gotamassa pañhassa veyyākaraṇena cittaṃ ārādhetu’nti. Yaṃ kho panāyaṃ parisā paribhaveyya, yasopi tassa hāyetha. Yassa kho pana yaso hāyetha, bhogāpi tassa hāyeyyuṃ. Yasoladdhā kho panamhākaṃ bhogā. Ahañceva kho pana evaṃ samīpagato samāno adisvāva samaṇaṃ gotamaṃ nivatteyyaṃ, tena maṃ ayaṃ parisā paribhaveyya – ‘bālo soṇadaṇḍo brāhmaṇo abyatto mānathaddho bhīto ca, no visahati samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ, kathañhi nāma evaṃ samīpagato samāno adisvā samaṇaṃ gotamaṃ nivattissatī’ti. Yaṃ kho panāyaṃ parisā paribhaveyya, yasopi tassa hāyetha. Yassa kho pana yaso hāyetha, bhogāpi tassa hāyeyyuṃ, yasoladdhā kho panamhākaṃ bhogā’’ti.

    ၃၀၇. အထ ခော သောဏဒဏ္ဍော ဗ္ရာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ စမ္ပေယ္ယကာပိ ခော ဗ္ရာဟ္မဏဂဟပတိကာ အပ္ပေကစ္စေ ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု; အပ္ပေကစ္စေ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိံသု; သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု; အပ္ပေကစ္စေ ယေန ဘဂဝာ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု; အပ္ပေကစ္စေ နာမဂောတ္တံ သာဝေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု; အပ္ပေကစ္စေ တုဏ္ဟီဘူတာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။

    307. Atha kho soṇadaṇḍo brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Campeyyakāpi kho brāhmaṇagahapatikā appekacce bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu; appekacce bhagavatā saddhiṃ sammodiṃsu; sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu; appekacce yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu; appekacce nāmagottaṃ sāvetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu; appekacce tuṇhībhūtā ekamantaṃ nisīdiṃsu.

    ၃၀၈. တတ္ရပိ သုဒံ သောဏဒဏ္ဍော ဗ္ရာဟ္မဏော ဧတဒေဝ ဗဟုလမနုဝိတက္ကေန္တော နိသိန္နော ဟောတိ – ‘‘အဟဉ္စေဝ ခော ပန သမဏံ ဂောတမံ ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆေယ္ယံ; တတ္ရ စေ မံ သမဏော ဂောတမော ဧဝံ ဝဒေယ္ယ – ‘န ခော ဧသ, ဗ္ရာဟ္မဏ, ပဉ္ဟော ဧဝံ ပုစ္ဆိတဗ္ဗော, ဧဝံ နာမေသ, ဗ္ရာဟ္မဏ, ပဉ္ဟော ပုစ္ဆိတဗ္ဗော’တိ, တေန မံ အယံ ပရိသာ ပရိဘဝေယ္ယ – ‘ဗာလော သောဏဒဏ္ဍော ဗ္ရာဟ္မဏော အဗ္ယတ္တော, နာသက္ခိ သမဏံ ဂောတမံ ယောနိသော ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆိတု’န္တိ။ ယံ ခော ပနာယံ ပရိသာ ပရိဘဝေယ္ယ, ယသောပိ တသ္သ ဟာယေထ။ ယသ္သ ခော ပန ယသော ဟာယေထ, ဘောဂာပိ တသ္သ ဟာယေယ္ယုံ။ ယသောလဒ္ဓာ ခော ပနမ္ဟာကံ ဘောဂာ။ မမဉ္စေဝ ခော ပန သမဏော ဂောတမော ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆေယ္ယ, တသ္သ စာဟံ ပဉ္ဟသ္သ ဝေယ္ယာကရဏေန စိတ္တံ န အာရာဓေယ္ယံ; တတ္ရ စေ မံ သမဏော ဂောတမော ဧဝံ ဝဒေယ္ယ – ‘န ခော ဧသ, ဗ္ရာဟ္မဏ, ပဉ္ဟော ဧဝံ ဗ္ယာကာတဗ္ဗော, ဧဝံ နာမေသ, ဗ္ရာဟ္မဏ, ပဉ္ဟော ဗ္ယာကာတဗ္ဗော’တိ, တေန မံ အယံ ပရိသာ ပရိဘဝေယ္ယ – ‘ဗာလော သောဏဒဏ္ဍော ဗ္ရာဟ္မဏော အဗ္ယတ္တော, နာသက္ခိ သမဏသ္သ ဂောတမသ္သ ပဉ္ဟသ္သ ဝေယ္ယာကရဏေန စိတ္တံ အာရာဓေတု’န္တိ။ ယံ ခော ပနာယံ ပရိသာ ပရိဘဝေယ္ယ, ယသောပိ တသ္သ ဟာယေထ။ ယသ္သ ခော ပန ယသော ဟာယေထ, ဘောဂာပိ တသ္သ ဟာယေယ္ယုံ။ ယသောလဒ္ဓာ ခော ပနမ္ဟာကံ ဘောဂာ။ အဟော ဝတ မံ သမဏော ဂောတမော သကေ အာစရိယကေ တေဝိဇ္ဇကေ ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆေယ္ယ, အဒ္ဓာ ဝတသ္သာဟံ စိတ္တံ အာရာဓေယ္ယံ ပဉ္ဟသ္သ ဝေယ္ယာကရဏေနာ’’တိ။

    308. Tatrapi sudaṃ soṇadaṇḍo brāhmaṇo etadeva bahulamanuvitakkento nisinno hoti – ‘‘ahañceva kho pana samaṇaṃ gotamaṃ pañhaṃ puccheyyaṃ; tatra ce maṃ samaṇo gotamo evaṃ vadeyya – ‘na kho esa, brāhmaṇa, pañho evaṃ pucchitabbo, evaṃ nāmesa, brāhmaṇa, pañho pucchitabbo’ti, tena maṃ ayaṃ parisā paribhaveyya – ‘bālo soṇadaṇḍo brāhmaṇo abyatto, nāsakkhi samaṇaṃ gotamaṃ yoniso pañhaṃ pucchitu’nti. Yaṃ kho panāyaṃ parisā paribhaveyya, yasopi tassa hāyetha. Yassa kho pana yaso hāyetha, bhogāpi tassa hāyeyyuṃ. Yasoladdhā kho panamhākaṃ bhogā. Mamañceva kho pana samaṇo gotamo pañhaṃ puccheyya, tassa cāhaṃ pañhassa veyyākaraṇena cittaṃ na ārādheyyaṃ; tatra ce maṃ samaṇo gotamo evaṃ vadeyya – ‘na kho esa, brāhmaṇa, pañho evaṃ byākātabbo, evaṃ nāmesa, brāhmaṇa, pañho byākātabbo’ti, tena maṃ ayaṃ parisā paribhaveyya – ‘bālo soṇadaṇḍo brāhmaṇo abyatto, nāsakkhi samaṇassa gotamassa pañhassa veyyākaraṇena cittaṃ ārādhetu’nti. Yaṃ kho panāyaṃ parisā paribhaveyya, yasopi tassa hāyetha. Yassa kho pana yaso hāyetha, bhogāpi tassa hāyeyyuṃ. Yasoladdhā kho panamhākaṃ bhogā. Aho vata maṃ samaṇo gotamo sake ācariyake tevijjake pañhaṃ puccheyya, addhā vatassāhaṃ cittaṃ ārādheyyaṃ pañhassa veyyākaraṇenā’’ti.

    ဗ္ရာဟ္မဏပညတ္တိ

    Brāhmaṇapaññatti

    ၃၀၉. အထ ခော ဘဂဝတော သောဏဒဏ္ဍသ္သ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဝိဟညတိ ခော အယံ သောဏဒဏ္ဍော ဗ္ရာဟ္မဏော သကေန စိတ္တေန။ ယံနူနာဟံ သောဏဒဏ္ဍံ ဗ္ရာဟ္မဏံ သကေ အာစရိယကေ တေဝိဇ္ဇကေ ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆေယ္ယ’’န္တိ။ အထ ခော ဘဂဝာ သောဏဒဏ္ဍံ ဗ္ရာဟ္မဏံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ကတိဟိ ပန, ဗ္ရာဟ္မဏ, အင္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ ဗ္ရာဟ္မဏာ ဗ္ရာဟ္မဏံ ပညပေန္တိ; ‘ဗ္ရာဟ္မဏောသ္မီ’တိ စ ဝဒမာနော သမ္မာ ဝဒေယ္ယ, န စ ပန မုသာဝာဒံ အာပဇ္ဇေယ္ယာ’’တိ?

    309. Atha kho bhagavato soṇadaṇḍassa brāhmaṇassa cetasā cetoparivitakkamaññāya etadahosi – ‘‘vihaññati kho ayaṃ soṇadaṇḍo brāhmaṇo sakena cittena. Yaṃnūnāhaṃ soṇadaṇḍaṃ brāhmaṇaṃ sake ācariyake tevijjake pañhaṃ puccheyya’’nti. Atha kho bhagavā soṇadaṇḍaṃ brāhmaṇaṃ etadavoca – ‘‘katihi pana, brāhmaṇa, aṅgehi samannāgataṃ brāhmaṇā brāhmaṇaṃ paññapenti; ‘brāhmaṇosmī’ti ca vadamāno sammā vadeyya, na ca pana musāvādaṃ āpajjeyyā’’ti?

    ၃၁၀. အထ ခော သောဏဒဏ္ဍသ္သ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ယံ ဝတ နော အဟောသိ ဣစ္ဆိတံ, ယံ အာကင္ခိတံ, ယံ အဓိပ္ပေတံ, ယံ အဘိပတ္ထိတံ – ‘အဟော ဝတ မံ သမဏော ဂောတမော သကေ အာစရိယကေ တေဝိဇ္ဇကေ ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆေယ္ယ, အဒ္ဓာ ဝတသ္သာဟံ စိတ္တံ အာရာဓေယ္ယံ ပဉ္ဟသ္သ ဝေယ္ယာကရဏေနာ’တိ, တတ္ရ မံ သမဏော ဂောတမော သကေ အာစရိယကေ တေဝိဇ္ဇကေ ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆတိ။ အဒ္ဓာ ဝတသ္သာဟံ စိတ္တံ အာရာဓေသ္သာမိ ပဉ္ဟသ္သ ဝေယ္ယာကရဏေနာ’’တိ။

    310. Atha kho soṇadaṇḍassa brāhmaṇassa etadahosi – ‘‘yaṃ vata no ahosi icchitaṃ, yaṃ ākaṅkhitaṃ, yaṃ adhippetaṃ, yaṃ abhipatthitaṃ – ‘aho vata maṃ samaṇo gotamo sake ācariyake tevijjake pañhaṃ puccheyya, addhā vatassāhaṃ cittaṃ ārādheyyaṃ pañhassa veyyākaraṇenā’ti, tatra maṃ samaṇo gotamo sake ācariyake tevijjake pañhaṃ pucchati. Addhā vatassāhaṃ cittaṃ ārādhessāmi pañhassa veyyākaraṇenā’’ti.

    ၃၁၁. အထ ခော သောဏဒဏ္ဍော ဗ္ရာဟ္မဏော အဗ္ဘုန္နာမေတ္ဝာ ကာယံ အနုဝိလောကေတ္ဝာ ပရိသံ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ပဉ္စဟိ, ဘော ဂောတမ, အင္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ ဗ္ရာဟ္မဏာ ဗ္ရာဟ္မဏံ ပညပေန္တိ; ‘ဗ္ရာဟ္မဏောသ္မီ’တိ စ ဝဒမာနော သမ္မာ ဝဒေယ္ယ, န စ ပန မုသာဝာဒံ အာပဇ္ဇေယ္ယ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဣဓ, ဘော ဂောတမ, ဗ္ရာဟ္မဏော ဥဘတော သုဇာတော ဟောတိ မာတိတော စ ပိတိတော စ, သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂာ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝာဒေန; အဇ္ဈာယကော ဟောတိ မန္တဓရော တိဏ္ဏံ ဝေဒာနံ ပာရဂူ သနိဃဏ္ဍုကေဋုဘာနံ သာက္ခရပ္ပဘေဒာနံ ဣတိဟာသပဉ္စမာနံ ပဒကော ဝေယ္ယာကရဏော လောကာယတမဟာပုရိသလက္ခဏေသု အနဝယော; အဘိရူပော ဟောတိ ဒသ္သနီယော ပာသာဒိကော ပရမာယ ဝဏ္ဏပောက္ခရတာယ သမန္နာဂတော ဗ္ရဟ္မဝဏ္ဏီ ဗ္ရဟ္မဝစ္ဆသီ အခုဒ္ဒာဝကာသော ဒသ္သနာယ; သီလဝာ ဟောတိ ဝုဒ္ဓသီလီ ဝုဒ္ဓသီလေန သမန္နာဂတော; ပဏ္ဍိတော စ ဟောတိ မေဓာဝီ ပဌမော ဝာ ဒုတိယော ဝာ သုဇံ ပဂ္ဂဏ္ဟန္တာနံ။ ဣမေဟိ ခော, ဘော ဂောတမ, ပဉ္စဟိ အင္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ ဗ္ရာဟ္မဏာ ဗ္ရာဟ္မဏံ ပညပေန္တိ; ‘ဗ္ရာဟ္မဏောသ္မီ’တိ စ ဝဒမာနော သမ္မာ ဝဒေယ္ယ, န စ ပန မုသာဝာဒံ အာပဇ္ဇေယ္ယာ’’တိ။

    311. Atha kho soṇadaṇḍo brāhmaṇo abbhunnāmetvā kāyaṃ anuviloketvā parisaṃ bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘pañcahi, bho gotama, aṅgehi samannāgataṃ brāhmaṇā brāhmaṇaṃ paññapenti; ‘brāhmaṇosmī’ti ca vadamāno sammā vadeyya, na ca pana musāvādaṃ āpajjeyya. Katamehi pañcahi? Idha, bho gotama, brāhmaṇo ubhato sujāto hoti mātito ca pitito ca, saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena; ajjhāyako hoti mantadharo tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū sanighaṇḍukeṭubhānaṃ sākkharappabhedānaṃ itihāsapañcamānaṃ padako veyyākaraṇo lokāyatamahāpurisalakkhaṇesu anavayo; abhirūpo hoti dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato brahmavaṇṇī brahmavacchasī akhuddāvakāso dassanāya; sīlavā hoti vuddhasīlī vuddhasīlena samannāgato; paṇḍito ca hoti medhāvī paṭhamo vā dutiyo vā sujaṃ paggaṇhantānaṃ. Imehi kho, bho gotama, pañcahi aṅgehi samannāgataṃ brāhmaṇā brāhmaṇaṃ paññapenti; ‘brāhmaṇosmī’ti ca vadamāno sammā vadeyya, na ca pana musāvādaṃ āpajjeyyā’’ti.

    ‘‘ဣမေသံ ပန, ဗ္ရာဟ္မဏ, ပဉ္စန္နံ အင္ဂာနံ သက္ကာ ဧကံ အင္ဂံ ဌပယိတ္ဝာ စတူဟင္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ ဗ္ရာဟ္မဏာ ဗ္ရာဟ္မဏံ ပညပေတုံ; ‘ဗ္ရာဟ္မဏောသ္မီ’တိ စ ဝဒမာနော သမ္မာ ဝဒေယ္ယ, န စ ပန မုသာဝာဒံ အာပဇ္ဇေယ္ယာ’’တိ? ‘‘သက္ကာ , ဘော ဂောတမ။ ဣမေသဉ္ဟိ, ဘော ဂောတမ, ပဉ္စန္နံ အင္ဂာနံ ဝဏ္ဏံ ဌပယာမ။ ကိဉ္ဟိ ဝဏ္ဏော ကရိသ္သတိ? ယတော ခော, ဘော ဂောတမ, ဗ္ရာဟ္မဏော ဥဘတော သုဇာတော ဟောတိ မာတိတော စ ပိတိတော စ သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂာ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝာဒေန; အဇ္ဈာယကော စ ဟောတိ မန္တဓရော စ တိဏ္ဏံ ဝေဒာနံ ပာရဂူ သနိဃဏ္ဍုကေဋုဘာနံ သာက္ခရပ္ပဘေဒာနံ ဣတိဟာသပဉ္စမာနံ ပဒကော ဝေယ္ယာကရဏော လောကာယတမဟာပုရိသလက္ခဏေသု အနဝယော; သီလဝာ စ ဟောတိ ဝုဒ္ဓသီလီ ဝုဒ္ဓသီလေန သမန္နာဂတော; ပဏ္ဍိတော စ ဟောတိ မေဓာဝီ ပဌမော ဝာ ဒုတိယော ဝာ သုဇံ ပဂ္ဂဏ္ဟန္တာနံ။ ဣမေဟိ ခော ဘော ဂောတမ စတူဟင္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ ဗ္ရာဟ္မဏာ ဗ္ရာဟ္မဏံ ပညပေန္တိ; ‘ဗ္ရာဟ္မဏောသ္မီ’တိ စ ဝဒမာနော သမ္မာ ဝဒေယ္ယ, န စ ပန မုသာဝာဒံ အာပဇ္ဇေယ္ယာ’’တိ။

    ‘‘Imesaṃ pana, brāhmaṇa, pañcannaṃ aṅgānaṃ sakkā ekaṃ aṅgaṃ ṭhapayitvā catūhaṅgehi samannāgataṃ brāhmaṇā brāhmaṇaṃ paññapetuṃ; ‘brāhmaṇosmī’ti ca vadamāno sammā vadeyya, na ca pana musāvādaṃ āpajjeyyā’’ti? ‘‘Sakkā , bho gotama. Imesañhi, bho gotama, pañcannaṃ aṅgānaṃ vaṇṇaṃ ṭhapayāma. Kiñhi vaṇṇo karissati? Yato kho, bho gotama, brāhmaṇo ubhato sujāto hoti mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena; ajjhāyako ca hoti mantadharo ca tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū sanighaṇḍukeṭubhānaṃ sākkharappabhedānaṃ itihāsapañcamānaṃ padako veyyākaraṇo lokāyatamahāpurisalakkhaṇesu anavayo; sīlavā ca hoti vuddhasīlī vuddhasīlena samannāgato; paṇḍito ca hoti medhāvī paṭhamo vā dutiyo vā sujaṃ paggaṇhantānaṃ. Imehi kho bho gotama catūhaṅgehi samannāgataṃ brāhmaṇā brāhmaṇaṃ paññapenti; ‘brāhmaṇosmī’ti ca vadamāno sammā vadeyya, na ca pana musāvādaṃ āpajjeyyā’’ti.

    ၃၁၂. ‘‘ဣမေသံ ပန, ဗ္ရာဟ္မဏ, စတုန္နံ အင္ဂာနံ သက္ကာ ဧကံ အင္ဂံ ဌပယိတ္ဝာ တီဟင္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ ဗ္ရာဟ္မဏာ ဗ္ရာဟ္မဏံ ပညပေတုံ; ‘ဗ္ရာဟ္မဏောသ္မီ’တိ စ ဝဒမာနော သမ္မာ ဝဒေယ္ယ, န စ ပန မုသာဝာဒံ အာပဇ္ဇေယ္ယာ’’တိ? ‘‘သက္ကာ, ဘော ဂောတမ။ ဣမေသဉ္ဟိ, ဘော ဂောတမ, စတုန္နံ အင္ဂာနံ မန္တေ ဌပယာမ။ ကိဉ္ဟိ မန္တာ ကရိသ္သန္တိ? ယတော ခော, ဘော ဂောတမ, ဗ္ရာဟ္မဏော ဥဘတော သုဇာတော ဟောတိ မာတိတော စ ပိတိတော စ သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂာ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝာဒေန; သီလဝာ စ ဟောတိ ဝုဒ္ဓသီလီ ဝုဒ္ဓသီလေန သမန္နာဂတော; ပဏ္ဍိတော စ ဟောတိ မေဓာဝီ ပဌမော ဝာ ဒုတိယော ဝာ သုဇံ ပဂ္ဂဏ္ဟန္တာနံ။ ဣမေဟိ ခော, ဘော ဂောတမ, တီဟင္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ ဗ္ရာဟ္မဏာ ဗ္ရာဟ္မဏံ ပညပေန္တိ; ‘ဗ္ရာဟ္မဏောသ္မီ’တိ စ ဝဒမာနော သမ္မာ ဝဒေယ္ယ, န စ ပန မုသာဝာဒံ အာပဇ္ဇေယ္ယာ’’တိ။

    312. ‘‘Imesaṃ pana, brāhmaṇa, catunnaṃ aṅgānaṃ sakkā ekaṃ aṅgaṃ ṭhapayitvā tīhaṅgehi samannāgataṃ brāhmaṇā brāhmaṇaṃ paññapetuṃ; ‘brāhmaṇosmī’ti ca vadamāno sammā vadeyya, na ca pana musāvādaṃ āpajjeyyā’’ti? ‘‘Sakkā, bho gotama. Imesañhi, bho gotama, catunnaṃ aṅgānaṃ mante ṭhapayāma. Kiñhi mantā karissanti? Yato kho, bho gotama, brāhmaṇo ubhato sujāto hoti mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena; sīlavā ca hoti vuddhasīlī vuddhasīlena samannāgato; paṇḍito ca hoti medhāvī paṭhamo vā dutiyo vā sujaṃ paggaṇhantānaṃ. Imehi kho, bho gotama, tīhaṅgehi samannāgataṃ brāhmaṇā brāhmaṇaṃ paññapenti; ‘brāhmaṇosmī’ti ca vadamāno sammā vadeyya, na ca pana musāvādaṃ āpajjeyyā’’ti.

    ‘‘ဣမေသံ ပန, ဗ္ရာဟ္မဏ, တိဏ္ဏံ အင္ဂာနံ သက္ကာ ဧကံ အင္ဂံ ဌပယိတ္ဝာ ဒ္ဝီဟင္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ ဗ္ရာဟ္မဏာ ဗ္ရာဟ္မဏံ ပညပေတုံ; ‘ဗ္ရာဟ္မဏောသ္မီ’တိ စ ဝဒမာနော သမ္မာ ဝဒေယ္ယ, န စ ပန မုသာဝာဒံ အာပဇ္ဇေယ္ယာ’’တိ? ‘‘သက္ကာ, ဘော ဂောတမ။ ဣမေသဉ္ဟိ, ဘော ဂောတမ, တိဏ္ဏံ အင္ဂာနံ ဇာတိံ ဌပယာမ။ ကိဉ္ဟိ ဇာတိ ကရိသ္သတိ? ယတော ခော, ဘော ဂောတမ, ဗ္ရာဟ္မဏော သီလဝာ ဟောတိ ဝုဒ္ဓသီလီ ဝုဒ္ဓသီလေန သမန္နာဂတော; ပဏ္ဍိတော စ ဟောတိ မေဓာဝီ ပဌမော ဝာ ဒုတိယော ဝာ သုဇံ ပဂ္ဂဏ္ဟန္တာနံ။ ဣမေဟိ ခော, ဘော ဂောတမ, ဒ္ဝီဟင္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ ဗ္ရာဟ္မဏာ ဗ္ရာဟ္မဏံ ပညပေန္တိ; ‘ဗ္ရာဟ္မဏောသ္မီ’တိ စ ဝဒမာနော သမ္မာ ဝဒေယ္ယ, န စ ပန မုသာဝာဒံ အာပဇ္ဇေယ္ယာ’’တိ။

    ‘‘Imesaṃ pana, brāhmaṇa, tiṇṇaṃ aṅgānaṃ sakkā ekaṃ aṅgaṃ ṭhapayitvā dvīhaṅgehi samannāgataṃ brāhmaṇā brāhmaṇaṃ paññapetuṃ; ‘brāhmaṇosmī’ti ca vadamāno sammā vadeyya, na ca pana musāvādaṃ āpajjeyyā’’ti? ‘‘Sakkā, bho gotama. Imesañhi, bho gotama, tiṇṇaṃ aṅgānaṃ jātiṃ ṭhapayāma. Kiñhi jāti karissati? Yato kho, bho gotama, brāhmaṇo sīlavā hoti vuddhasīlī vuddhasīlena samannāgato; paṇḍito ca hoti medhāvī paṭhamo vā dutiyo vā sujaṃ paggaṇhantānaṃ. Imehi kho, bho gotama, dvīhaṅgehi samannāgataṃ brāhmaṇā brāhmaṇaṃ paññapenti; ‘brāhmaṇosmī’ti ca vadamāno sammā vadeyya, na ca pana musāvādaṃ āpajjeyyā’’ti.

    ၃၁၃. ဧဝံ ဝုတ္တေ, တေ ဗ္ရာဟ္မဏာ သောဏဒဏ္ဍံ ဗ္ရာဟ္မဏံ ဧတဒဝောစုံ – ‘‘မာ ဘဝံ သောဏဒဏ္ဍော ဧဝံ အဝစ, မာ ဘဝံ သောဏဒဏ္ဍော ဧဝံ အဝစ။ အပဝဒတေဝ ဘဝံ သောဏဒဏ္ဍော ဝဏ္ဏံ, အပဝဒတိ မန္တေ, အပဝဒတိ ဇာတိံ ဧကံသေန။ ဘဝံ သောဏဒဏ္ဍော သမဏသ္သေဝ ဂောတမသ္သ ဝာဒံ အနုပက္ခန္ဒတီ’’တိ။

    313. Evaṃ vutte, te brāhmaṇā soṇadaṇḍaṃ brāhmaṇaṃ etadavocuṃ – ‘‘mā bhavaṃ soṇadaṇḍo evaṃ avaca, mā bhavaṃ soṇadaṇḍo evaṃ avaca. Apavadateva bhavaṃ soṇadaṇḍo vaṇṇaṃ, apavadati mante, apavadati jātiṃ ekaṃsena. Bhavaṃ soṇadaṇḍo samaṇasseva gotamassa vādaṃ anupakkhandatī’’ti.

    ၃၁၄. အထ ခော ဘဂဝာ တေ ဗ္ရာဟ္မဏေ ဧတဒဝောစ – ‘‘သစေ ခော တုမ္ဟာကံ ဗ္ရာဟ္မဏာနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အပ္ပသ္သုတော စ သောဏဒဏ္ဍော ဗ္ရာဟ္မဏော, အကလ္ယာဏဝာက္ကရဏော စ သောဏဒဏ္ဍော ဗ္ရာဟ္မဏော, ဒုပ္ပညော စ သောဏဒဏ္ဍော ဗ္ရာဟ္မဏော, န စ ပဟောတိ သောဏဒဏ္ဍော ဗ္ရာဟ္မဏော သမဏေန ဂောတမေန သဒ္ဓိံ အသ္မိံ ဝစနေ ပဋိမန္တေတု’န္တိ, တိဋ္ဌတု သောဏဒဏ္ဍော ဗ္ရာဟ္မဏော, တုမ္ဟေ မယာ သဒ္ဓိံ မန္တဝ္ဟော အသ္မိံ ဝစနေ။ သစေ ပန တုမ္ဟာကံ ဗ္ရာဟ္မဏာနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘ဗဟုသ္သုတော စ သောဏဒဏ္ဍော ဗ္ရာဟ္မဏော, ကလ္ယာဏဝာက္ကရဏော စ သောဏဒဏ္ဍော ဗ္ရာဟ္မဏော, ပဏ္ဍိတော စ သောဏဒဏ္ဍော ဗ္ရာဟ္မဏော, ပဟောတိ စ သောဏဒဏ္ဍော ဗ္ရာဟ္မဏော သမဏေန ဂောတမေန သဒ္ဓိံ အသ္မိံ ဝစနေ ပဋိမန္တေတု’န္တိ, တိဋ္ဌထ တုမ္ဟေ, သောဏဒဏ္ဍော ဗ္ရာဟ္မဏော မယာ သဒ္ဓိံ ပဋိမန္တေတူ’’တိ။

    314. Atha kho bhagavā te brāhmaṇe etadavoca – ‘‘sace kho tumhākaṃ brāhmaṇānaṃ evaṃ hoti – ‘appassuto ca soṇadaṇḍo brāhmaṇo, akalyāṇavākkaraṇo ca soṇadaṇḍo brāhmaṇo, duppañño ca soṇadaṇḍo brāhmaṇo, na ca pahoti soṇadaṇḍo brāhmaṇo samaṇena gotamena saddhiṃ asmiṃ vacane paṭimantetu’nti, tiṭṭhatu soṇadaṇḍo brāhmaṇo, tumhe mayā saddhiṃ mantavho asmiṃ vacane. Sace pana tumhākaṃ brāhmaṇānaṃ evaṃ hoti – ‘bahussuto ca soṇadaṇḍo brāhmaṇo, kalyāṇavākkaraṇo ca soṇadaṇḍo brāhmaṇo, paṇḍito ca soṇadaṇḍo brāhmaṇo, pahoti ca soṇadaṇḍo brāhmaṇo samaṇena gotamena saddhiṃ asmiṃ vacane paṭimantetu’nti, tiṭṭhatha tumhe, soṇadaṇḍo brāhmaṇo mayā saddhiṃ paṭimantetū’’ti.

    ၃၁၅. ဧဝံ ဝုတ္တေ, သောဏဒဏ္ဍော ဗ္ရာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘တိဋ္ဌတု ဘဝံ ဂောတမော, တုဏ္ဟီ ဘဝံ ဂောတမော ဟောတု, အဟမေဝ တေသံ သဟဓမ္မေန ပဋိဝစနံ ကရိသ္သာမီ’’တိ။ အထ ခော သောဏဒဏ္ဍော ဗ္ရာဟ္မဏော တေ ဗ္ရာဟ္မဏေ ဧတဒဝောစ – ‘‘မာ ဘဝန္တော ဧဝံ အဝစုတ္ထ, မာ ဘဝန္တော ဧဝံ အဝစုတ္ထ – ‘အပဝဒတေဝ ဘဝံ သောဏဒဏ္ဍော ဝဏ္ဏံ, အပဝဒတိ မန္တေ, အပဝဒတိ ဇာတိံ ဧကံသေန။ ဘဝံ သောဏဒဏ္ဍော သမဏသ္သေဝ ဂောတမသ္သ ဝာဒံ အနုပက္ခန္ဒတီ’တိ။ နာဟံ, ဘော, အပဝဒာမိ ဝဏ္ဏံ ဝာ မန္တေ ဝာ ဇာတိံ ဝာ’’တိ။

    315. Evaṃ vutte, soṇadaṇḍo brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘tiṭṭhatu bhavaṃ gotamo, tuṇhī bhavaṃ gotamo hotu, ahameva tesaṃ sahadhammena paṭivacanaṃ karissāmī’’ti. Atha kho soṇadaṇḍo brāhmaṇo te brāhmaṇe etadavoca – ‘‘mā bhavanto evaṃ avacuttha, mā bhavanto evaṃ avacuttha – ‘apavadateva bhavaṃ soṇadaṇḍo vaṇṇaṃ, apavadati mante, apavadati jātiṃ ekaṃsena. Bhavaṃ soṇadaṇḍo samaṇasseva gotamassa vādaṃ anupakkhandatī’ti. Nāhaṃ, bho, apavadāmi vaṇṇaṃ vā mante vā jātiṃ vā’’ti.

    ၃၁၆. တေန ခော ပန သမယေန သောဏဒဏ္ဍသ္သ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ ဘာဂိနေယ္ယော အင္ဂကော နာမ မာဏဝကော တသ္သံ ပရိသာယံ နိသိန္နော ဟောတိ။ အထ ခော သောဏဒဏ္ဍော ဗ္ရာဟ္မဏော တေ ဗ္ရာဟ္မဏေ ဧတဒဝောစ – ‘‘ပသ္သန္တိ နော ဘောန္တော ဣမံ အင္ဂကံ မာဏဝကံ အမ္ဟာကံ ဘာဂိနေယ္ယ’’န္တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘော’’။ ‘‘အင္ဂကော ခော, ဘော, မာဏဝကော အဘိရူပော ဒသ္သနီယော ပာသာဒိကော ပရမာယ ဝဏ္ဏပောက္ခရတာယ သမန္နာဂတော ဗ္ရဟ္မဝဏ္ဏီ ဗ္ရဟ္မဝစ္ဆသီ အခုဒ္ဒာဝကာသော ဒသ္သနာယ, နာသ္သ ဣမိသ္သံ ပရိသာယံ သမသမော အတ္ထိ ဝဏ္ဏေန ဌပေတ္ဝာ သမဏံ ဂောတမံ။ အင္ဂကော ခော မာဏဝကော အဇ္ဈာယကော မန္တဓရော, တိဏ္ဏံ ဝေဒာနံ ပာရဂူ သနိဃဏ္ဍုကေဋုဘာနံ သာက္ခရပ္ပဘေဒာနံ ဣတိဟာသပဉ္စမာနံ ပဒကော ဝေယ္ယာကရဏော လောကာယတမဟာပုရိသလက္ခဏေသု အနဝယော။ အဟမသ္သ မန္တေ ဝာစေတာ။ အင္ဂကော ခော မာဏဝကော ဥဘတော သုဇာတော မာတိတော စ ပိတိတော စ သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂာ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝာဒေန။ အဟမသ္သ မာတာပိတရော ဇာနာမိ။ အင္ဂကော ခော မာဏဝကော ပာဏမ္ပိ ဟနေယ္ယ, အဒိန္နမ္ပိ အာဒိယေယ္ယ , ပရဒာရမ္ပိ ဂစ္ဆေယ္ယ, မုသာဝာဒမ္ပိ ဘဏေယ္ယ, မဇ္ဇမ္ပိ ပိဝေယ္ယ, ဧတ္ထ ဒာနိ, ဘော, ကိံ ဝဏ္ဏော ကရိသ္သတိ, ကိံ မန္တာ, ကိံ ဇာတိ? ယတော ခော, ဘော, ဗ္ရာဟ္မဏော သီလဝာ စ ဟောတိ ဝုဒ္ဓသီလီ ဝုဒ္ဓသီလေန သမန္နာဂတော, ပဏ္ဍိတော စ ဟောတိ မေဓာဝီ ပဌမော ဝာ ဒုတိယော ဝာ သုဇံ ပဂ္ဂဏ္ဟန္တာနံ။ ဣမေဟိ ခော, ဘော, ဒ္ဝီဟင္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ ဗ္ရာဟ္မဏာ ဗ္ရာဟ္မဏံ ပညပေန္တိ; ‘ဗ္ရာဟ္မဏောသ္မီ’တိ စ ဝဒမာနော သမ္မာ ဝဒေယ္ယ, န စ ပန မုသာဝာဒံ အာပဇ္ဇေယ္ယာ’’တိ။

    316. Tena kho pana samayena soṇadaṇḍassa brāhmaṇassa bhāgineyyo aṅgako nāma māṇavako tassaṃ parisāyaṃ nisinno hoti. Atha kho soṇadaṇḍo brāhmaṇo te brāhmaṇe etadavoca – ‘‘passanti no bhonto imaṃ aṅgakaṃ māṇavakaṃ amhākaṃ bhāgineyya’’nti? ‘‘Evaṃ, bho’’. ‘‘Aṅgako kho, bho, māṇavako abhirūpo dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato brahmavaṇṇī brahmavacchasī akhuddāvakāso dassanāya, nāssa imissaṃ parisāyaṃ samasamo atthi vaṇṇena ṭhapetvā samaṇaṃ gotamaṃ. Aṅgako kho māṇavako ajjhāyako mantadharo, tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū sanighaṇḍukeṭubhānaṃ sākkharappabhedānaṃ itihāsapañcamānaṃ padako veyyākaraṇo lokāyatamahāpurisalakkhaṇesu anavayo. Ahamassa mante vācetā. Aṅgako kho māṇavako ubhato sujāto mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena. Ahamassa mātāpitaro jānāmi. Aṅgako kho māṇavako pāṇampi haneyya, adinnampi ādiyeyya , paradārampi gaccheyya, musāvādampi bhaṇeyya, majjampi piveyya, ettha dāni, bho, kiṃ vaṇṇo karissati, kiṃ mantā, kiṃ jāti? Yato kho, bho, brāhmaṇo sīlavā ca hoti vuddhasīlī vuddhasīlena samannāgato, paṇḍito ca hoti medhāvī paṭhamo vā dutiyo vā sujaṃ paggaṇhantānaṃ. Imehi kho, bho, dvīhaṅgehi samannāgataṃ brāhmaṇā brāhmaṇaṃ paññapenti; ‘brāhmaṇosmī’ti ca vadamāno sammā vadeyya, na ca pana musāvādaṃ āpajjeyyā’’ti.

    သီလပညာကထာ

    Sīlapaññākathā

    ၃၁၇. ‘‘ဣမေသံ ပန, ဗ္ရာဟ္မဏ, ဒ္ဝိန္နံ အင္ဂာနံ သက္ကာ ဧကံ အင္ဂံ ဌပယိတ္ဝာ ဧကေန အင္ဂေန သမန္နာဂတံ ဗ္ရာဟ္မဏာ ဗ္ရာဟ္မဏံ ပညပေတုံ; ‘ဗ္ရာဟ္မဏောသ္မီ’တိ စ ဝဒမာနော သမ္မာ ဝဒေယ္ယ, န စ ပန မုသာဝာဒံ အာပဇ္ဇေယ္ယာ’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, ဘော ဂောတမ။ သီလပရိဓောတာ ဟိ, ဘော ဂောတမ, ပညာ; ပညာပရိဓောတံ သီလံ။ ယတ္ထ သီလံ တတ္ထ ပညာ, ယတ္ထ ပညာ တတ္ထ သီလံ။ သီလဝတော ပညာ, ပညဝတော သီလံ။ သီလပညာဏဉ္စ ပန လောကသ္မိံ အဂ္ဂမက္ခာယတိ။ သေယ္ယထာပိ, ဘော ဂောတမ, ဟတ္ထေန ဝာ ဟတ္ထံ ဓောဝေယ္ယ, ပာဒေန ဝာ ပာဒံ ဓောဝေယ္ယ; ဧဝမေဝ ခော, ဘော ဂောတမ, သီလပရိဓောတာ ပညာ, ပညာပရိဓောတံ သီလံ။ ယတ္ထ သီလံ တတ္ထ ပညာ, ယတ္ထ ပညာ တတ္ထ သီလံ။ သီလဝတော ပညာ, ပညဝတော သီလံ။ သီလပညာဏဉ္စ ပန လောကသ္မိံ အဂ္ဂမက္ခာယတီ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေတံ, ဗ္ရာဟ္မဏ, ဧဝမေတံ, ဗ္ရာဟ္မဏ, သီလပရိဓောတာ ဟိ, ဗ္ရာဟ္မဏ, ပညာ, ပညာပရိဓောတံ သီလံ။ ယတ္ထ သီလံ တတ္ထ ပညာ, ယတ္ထ ပညာ တတ္ထ သီလံ။ သီလဝတော ပညာ, ပညဝတော သီလံ။ သီလပညာဏဉ္စ ပန လောကသ္မိံ အဂ္ဂမက္ခာယတိ။ သေယ္ယထာပိ, ဗ္ရာဟ္မဏ, ဟတ္ထေန ဝာ ဟတ္ထံ ဓောဝေယ္ယ, ပာဒေန ဝာ ပာဒံ ဓောဝေယ္ယ; ဧဝမေဝ ခော, ဗ္ရာဟ္မဏ, သီလပရိဓောတာ ပညာ, ပညာပရိဓောတံ သီလံ။ ယတ္ထ သီလံ တတ္ထ ပညာ, ယတ္ထ ပညာ တတ္ထ သီလံ။ သီလဝတော ပညာ, ပညဝတော သီလံ။ သီလပညာဏဉ္စ ပန လောကသ္မိံ အဂ္ဂမက္ခာယတိ ။

    317. ‘‘Imesaṃ pana, brāhmaṇa, dvinnaṃ aṅgānaṃ sakkā ekaṃ aṅgaṃ ṭhapayitvā ekena aṅgena samannāgataṃ brāhmaṇā brāhmaṇaṃ paññapetuṃ; ‘brāhmaṇosmī’ti ca vadamāno sammā vadeyya, na ca pana musāvādaṃ āpajjeyyā’’ti? ‘‘No hidaṃ, bho gotama. Sīlaparidhotā hi, bho gotama, paññā; paññāparidhotaṃ sīlaṃ. Yattha sīlaṃ tattha paññā, yattha paññā tattha sīlaṃ. Sīlavato paññā, paññavato sīlaṃ. Sīlapaññāṇañca pana lokasmiṃ aggamakkhāyati. Seyyathāpi, bho gotama, hatthena vā hatthaṃ dhoveyya, pādena vā pādaṃ dhoveyya; evameva kho, bho gotama, sīlaparidhotā paññā, paññāparidhotaṃ sīlaṃ. Yattha sīlaṃ tattha paññā, yattha paññā tattha sīlaṃ. Sīlavato paññā, paññavato sīlaṃ. Sīlapaññāṇañca pana lokasmiṃ aggamakkhāyatī’’ti. ‘‘Evametaṃ, brāhmaṇa, evametaṃ, brāhmaṇa, sīlaparidhotā hi, brāhmaṇa, paññā, paññāparidhotaṃ sīlaṃ. Yattha sīlaṃ tattha paññā, yattha paññā tattha sīlaṃ. Sīlavato paññā, paññavato sīlaṃ. Sīlapaññāṇañca pana lokasmiṃ aggamakkhāyati. Seyyathāpi, brāhmaṇa, hatthena vā hatthaṃ dhoveyya, pādena vā pādaṃ dhoveyya; evameva kho, brāhmaṇa, sīlaparidhotā paññā, paññāparidhotaṃ sīlaṃ. Yattha sīlaṃ tattha paññā, yattha paññā tattha sīlaṃ. Sīlavato paññā, paññavato sīlaṃ. Sīlapaññāṇañca pana lokasmiṃ aggamakkhāyati .

    ၃၁၈. ‘‘ကတမံ ပန တံ, ဗ္ရာဟ္မဏ, သီလံ? ကတမာ သာ ပညာ’’တိ? ‘‘ဧတ္တကပရမာဝ မယံ, ဘော ဂောတမ, ဧတသ္မိံ အတ္ထေ။ သာဓု ဝတ ဘဝန္တံယေဝ ဂောတမံ ပဋိဘာတု ဧတသ္သ ဘာသိတသ္သ အတ္ထော’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, ဗ္ရာဟ္မဏ, သုဏောဟိ; သာဓုကံ မနသိကရောဟိ; ဘာသိသ္သာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘော’’တိ ခော သောဏဒဏ္ဍော ဗ္ရာဟ္မဏော ဘဂဝတော ပစ္စသ္သောသိ။ ဘဂဝာ ဧတဒဝောစ – ‘‘ဣဓ, ဗ္ရာဟ္မဏ, တထာဂတော လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓော။ပေ.။ (ယထာ ၁၉၀-၂၁၂ အနုစ္ဆေဒေသု တထာ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗံ)။ ဧဝံ ခော, ဗ္ရာဟ္မဏ, ဘိက္ခု သီလသမ္ပန္နော ဟောတိ။ ဣဒံ ခော တံ, ဗ္ရာဟ္မဏ, သီလံ။ပေ.။ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ပေ.။ ဒုတိယံ ဈာနံ။ပေ.။ တတိယံ ဈာနံ။ပေ.။ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ပေ.။ ဉာဏဒသ္သနာယ စိတ္တံ အဘိနီဟရတိ, အဘိနိန္နာမေတိ။ ဣဒမ္ပိသ္သ ဟောတိ ပညာယ။ပေ.။ နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတိ, ဣဒမ္ပိသ္သ ဟောတိ ပညာယ အယံ ခော သာ, ဗ္ရာဟ္မဏ, ပညာ’’တိ။

    318. ‘‘Katamaṃ pana taṃ, brāhmaṇa, sīlaṃ? Katamā sā paññā’’ti? ‘‘Ettakaparamāva mayaṃ, bho gotama, etasmiṃ atthe. Sādhu vata bhavantaṃyeva gotamaṃ paṭibhātu etassa bhāsitassa attho’’ti. ‘‘Tena hi, brāhmaṇa, suṇohi; sādhukaṃ manasikarohi; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bho’’ti kho soṇadaṇḍo brāhmaṇo bhagavato paccassosi. Bhagavā etadavoca – ‘‘idha, brāhmaṇa, tathāgato loke uppajjati arahaṃ sammāsambuddho…pe… (yathā 190-212 anucchedesu tathā vitthāretabbaṃ). Evaṃ kho, brāhmaṇa, bhikkhu sīlasampanno hoti. Idaṃ kho taṃ, brāhmaṇa, sīlaṃ…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati…pe… dutiyaṃ jhānaṃ…pe… tatiyaṃ jhānaṃ…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati…pe… ñāṇadassanāya cittaṃ abhinīharati, abhininnāmeti. Idampissa hoti paññāya…pe… nāparaṃ itthattāyāti pajānāti, idampissa hoti paññāya ayaṃ kho sā, brāhmaṇa, paññā’’ti.

    သောဏဒဏ္ဍဥပာသကတ္တပဋိဝေဒနာ

    Soṇadaṇḍaupāsakattapaṭivedanā

    ၃၁၉. ဧဝံ ဝုတ္တေ, သောဏဒဏ္ဍော ဗ္ရာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ , ဘော ဂောတမ, အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂောတမ ။ သေယ္ယထာပိ, ဘော ဂောတမ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝာ ဥက္ကုဇ္ဇေယ္ယ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝာ ဝိဝရေယ္ယ, မူဠ္ဟသ္သ ဝာ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယ္ယ, အန္ဓကာရေ ဝာ တေလပဇ္ဇောတံ ဓာရေယ္ယ, ‘စက္ခုမန္တော ရူပာနိ ဒက္ခန္တီ’တိ; ဧဝမေဝံ ဘောတာ ဂောတမေန အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော။ ဧသာဟံ ဘဝန္တံ ဂောတမံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ, ဓမ္မဉ္စ, ဘိက္ခုသင္ဃဉ္စ။ ဥပာသကံ မံ ဘဝံ ဂောတမော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပာဏုပေတံ သရဏံ ဂတံ ။ အဓိဝာသေတု စ မေ ဘဝံ ဂောတမော သ္ဝာတနာယ ဘတ္တံ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသင္ဃေနာ’’တိ။ အဓိဝာသေသိ ဘဂဝာ တုဏ္ဟီဘာဝေန။

    319. Evaṃ vutte, soṇadaṇḍo brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ , bho gotama, abhikkantaṃ, bho gotama . Seyyathāpi, bho gotama, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya, ‘cakkhumanto rūpāni dakkhantī’ti; evamevaṃ bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi, dhammañca, bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gataṃ . Adhivāsetu ca me bhavaṃ gotamo svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’ti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena.

    ၃၂၀. အထ ခော သောဏဒဏ္ဍော ဗ္ရာဟ္မဏော ဘဂဝတော အဓိဝာသနံ ဝိဒိတ္ဝာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ပဒက္ခိဏံ ကတ္ဝာ ပက္ကာမိ။ အထ ခော သောဏဒဏ္ဍော ဗ္ရာဟ္မဏော တသ္သာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန သကေ နိဝေသနေ ပဏီတံ ခာဒနီယံ ဘောဇနီယံ ပဋိယာဒာပေတ္ဝာ ဘဂဝတော ကာလံ အာရောစာပေသိ – ‘‘ကာလော, ဘော ဂောတမ, နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တ’’န္တိ။ အထ ခော ဘဂဝာ ပုဗ္ဗဏ္ဟသမယံ နိဝာသေတ္ဝာ ပတ္တစီဝရမာဒာယ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသင္ဃေန ယေန သောဏဒဏ္ဍသ္သ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ နိဝေသနံ တေနုပသင္ကမိ ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ အထ ခော သောဏဒဏ္ဍော ဗ္ရာဟ္မဏော ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ ဘိက္ခုသင္ဃံ ပဏီတေန ခာဒနီယေန ဘောဇနီယေန သဟတ္ထာ သန္တပ္ပေသိ သမ္ပဝာရေသိ။

    320. Atha kho soṇadaṇḍo brāhmaṇo bhagavato adhivāsanaṃ viditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi. Atha kho soṇadaṇḍo brāhmaṇo tassā rattiyā accayena sake nivesane paṇītaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyādāpetvā bhagavato kālaṃ ārocāpesi – ‘‘kālo, bho gotama, niṭṭhitaṃ bhatta’’nti. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya saddhiṃ bhikkhusaṅghena yena soṇadaṇḍassa brāhmaṇassa nivesanaṃ tenupasaṅkami ; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Atha kho soṇadaṇḍo brāhmaṇo buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappesi sampavāresi.

    ၃၂၁. အထ ခော သောဏဒဏ္ဍော ဗ္ရာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဘုတ္တာဝိံ ဩနီတပတ္တပာဏိံ အညတရံ နီစံ အာသနံ ဂဟေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခော သောဏဒဏ္ဍော ဗ္ရာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘အဟဉ္စေဝ ခော ပန, ဘော ဂောတမ, ပရိသဂတော သမာနော အာသနာ ဝုဋ္ဌဟိတ္ဝာ ဘဝန္တံ ဂောတမံ အဘိဝာဒေယ္ယံ, တေန မံ သာ ပရိသာ ပရိဘဝေယ္ယ။ ယံ ခော ပန သာ ပရိသာ ပရိဘဝေယ္ယ, ယသောပိ တသ္သ ဟာယေထ။ ယသ္သ ခော ပန ယသော ဟာယေထ, ဘောဂာပိ တသ္သ ဟာယေယ္ယုံ။ ယသောလဒ္ဓာ ခော ပနမ္ဟာကံ ဘောဂာ။ အဟဉ္စေဝ ခော ပန, ဘော ဂောတမ, ပရိသဂတော သမာနော အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဏ္ဟေယ္ယံ, အာသနာ မေ တံ ဘဝံ ဂောတမော ပစ္စုဋ္ဌာနံ ဓာရေတု။ အဟဉ္စေဝ ခော ပန, ဘော ဂောတမ, ပရိသဂတော သမာနော ဝေဌနံ ဩမုဉ္စေယ္ယံ, သိရသာ မေ တံ ဘဝံ ဂောတမော အဘိဝာဒနံ ဓာရေတု။ အဟဉ္စေဝ ခော ပန, ဘော ဂောတမ, ယာနဂတော သမာနော ယာနာ ပစ္စောရောဟိတ္ဝာ ဘဝန္တံ ဂောတမံ အဘိဝာဒေယ္ယံ, တေန မံ သာ ပရိသာ ပရိဘဝေယ္ယ။ ယံ ခော ပန သာ ပရိသာ ပရိဘဝေယ္ယ, ယသောပိ တသ္သ ဟာယေထ, ယသ္သ ခော ပန ယသော ဟာယေထ, ဘောဂာပိ တသ္သ ဟာယေယ္ယုံ။ ယသောလဒ္ဓာ ခော ပနမ္ဟာကံ ဘောဂာ။ အဟဉ္စေဝ ခော ပန, ဘော ဂောတမ, ယာနဂတော သမာနော ပတောဒလဋ္ဌိံ အဗ္ဘုန္နာမေယ္ယံ, ယာနာ မေ တံ ဘဝံ ဂောတမော ပစ္စောရောဟနံ ဓာရေတု။ အဟဉ္စေဝ ခော ပန, ဘော ဂောတမ, ယာနဂတော သမာနော ဆတ္တံ အပနာမေယ္ယံ, သိရသာ မေ တံ ဘဝံ ဂောတမော အဘိဝာဒနံ ဓာရေတူ’’တိ။

    321. Atha kho soṇadaṇḍo brāhmaṇo bhagavantaṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ aññataraṃ nīcaṃ āsanaṃ gahetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho soṇadaṇḍo brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ahañceva kho pana, bho gotama, parisagato samāno āsanā vuṭṭhahitvā bhavantaṃ gotamaṃ abhivādeyyaṃ, tena maṃ sā parisā paribhaveyya. Yaṃ kho pana sā parisā paribhaveyya, yasopi tassa hāyetha. Yassa kho pana yaso hāyetha, bhogāpi tassa hāyeyyuṃ. Yasoladdhā kho panamhākaṃ bhogā. Ahañceva kho pana, bho gotama, parisagato samāno añjaliṃ paggaṇheyyaṃ, āsanā me taṃ bhavaṃ gotamo paccuṭṭhānaṃ dhāretu. Ahañceva kho pana, bho gotama, parisagato samāno veṭhanaṃ omuñceyyaṃ, sirasā me taṃ bhavaṃ gotamo abhivādanaṃ dhāretu. Ahañceva kho pana, bho gotama, yānagato samāno yānā paccorohitvā bhavantaṃ gotamaṃ abhivādeyyaṃ, tena maṃ sā parisā paribhaveyya. Yaṃ kho pana sā parisā paribhaveyya, yasopi tassa hāyetha, yassa kho pana yaso hāyetha, bhogāpi tassa hāyeyyuṃ. Yasoladdhā kho panamhākaṃ bhogā. Ahañceva kho pana, bho gotama, yānagato samāno patodalaṭṭhiṃ abbhunnāmeyyaṃ, yānā me taṃ bhavaṃ gotamo paccorohanaṃ dhāretu. Ahañceva kho pana, bho gotama, yānagato samāno chattaṃ apanāmeyyaṃ, sirasā me taṃ bhavaṃ gotamo abhivādanaṃ dhāretū’’ti.

    ၃၂၂. အထ ခော ဘဂဝာ သောဏဒဏ္ဍံ ဗ္ရာဟ္မဏံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒသ္သေတ္ဝာ သမာဒပေတ္ဝာ သမုတ္တေဇေတ္ဝာ သမ္ပဟံသေတ္ဝာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမီတိ။

    322. Atha kho bhagavā soṇadaṇḍaṃ brāhmaṇaṃ dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaṃsetvā uṭṭhāyāsanā pakkāmīti.

    သောဏဒဏ္ဍသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ စတုတ္ထံ။

    Soṇadaṇḍasuttaṃ niṭṭhitaṃ catutthaṃ.







    Footnotes:
    1. သင္ဃာ သင္ဃီ (သီ. သ္ယာ. ပီ.)
    2. saṅghā saṅghī (sī. syā. pī.)
    3. သင္ဃေ သင္ဃီ (သီ. ပီ.) သင္ဃာ သင္ဃီ (သ္ယာ.)
    4. saṅghe saṅghī (sī. pī.) saṅghā saṅghī (syā.)
    5. ဗ္ရဟ္မဍ္ဎီ (သီ.), ဗ္ရဟ္မဝစ္စသီ (ပီ.)
    6. brahmaḍḍhī (sī.), brahmavaccasī (pī.)
    7. အနေဠဂလာယ (သီ. ပီ.), အနေလဂဠာယ (က)
    8. aneḷagalāya (sī. pī.), anelagaḷāya (ka)



    Related texts:



    အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ဒီဃ နိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) / ၄. သောဏဒဏ္ဍသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 4. Soṇadaṇḍasuttavaṇṇanā

    ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ဒီဃနိကာယ (ဋီကာ) • Dīghanikāya (ṭīkā) / ၄. သောဏဒဏ္ဍသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 4. Soṇadaṇḍasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact