Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಥೇರಗಾಥಾ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ೧೩. ತೇರಸನಿಪಾತೋ

    13. Terasanipāto

    ೧. ಸೋಣಕೋಳಿವಿಸತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ

    1. Soṇakoḷivisattheragāthāvaṇṇanā

    ತೇರಸನಿಪಾತೇ ಯಾಹು ರಟ್ಠೇತಿಆದಿಕಾ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸೋಣಸ್ಸ ಕೋಳಿವಿಸಸ್ಸ ಗಾಥಾ। ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನಿ। ಅಯಂ ಕಿರ ಅನೋಮದಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಮಹಾವಿಭವೋ ಸೇಟ್ಠಿ ಹುತ್ವಾ ಉಪಾಸಕೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ವಿಹಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಸತ್ಥು ಚಙ್ಕಮನಟ್ಠಾನೇ ಸುಧಾಯ ಪರಿಕಮ್ಮಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ನಾನಾವಣ್ಣೇಹಿ ಪುಪ್ಫೇಹಿ ಸನ್ಥರಿತ್ವಾ ಉಪರಿ ನಾನಾವಿರಾಗವತ್ಥೇಹಿ ವಿತಾನಂ ಬನ್ಧಾಪೇಸಿ, ತಥಾ ಸತ್ಥು ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಚ ದೀಘಸಾಲಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ನಿಯ್ಯಾದೇಸಿ। ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಹಂಸವತೀನಗರೇ ಸೇಟ್ಠಿಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ಸಿರಿವಡ್ಢೋತಿಸ್ಸ ನಾಮಂ ಅಹೋಸಿ। ಸೋ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ವಿಹಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣನ್ತೋ ಸತ್ಥಾರಂ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಆರದ್ಧವೀರಿಯಾನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ, ಸಯಮ್ಪಿ ತಂ ಠಾನನ್ತರಂ ಪತ್ಥೇನ್ತೋ ಸತ್ತಾಹಂ ಮಹಾದಾನಂ ಪವತ್ತೇತ್ವಾ ಪಣಿಧಾನಮಕಾಸಿ। ಸತ್ಥಾಪಿ ತಸ್ಸ ಪತ್ಥನಾಯ ಸಮಿಜ್ಝನಭಾವಂ ದಿಸ್ವಾ ಬ್ಯಾಕರಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ।

    Terasanipāte yāhu raṭṭhetiādikā āyasmato soṇassa koḷivisassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave puññāni upacini. Ayaṃ kira anomadassissa bhagavato kāle mahāvibhavo seṭṭhi hutvā upāsakehi saddhiṃ vihāraṃ gantvā satthu santike dhammaṃ sutvā pasannamānaso satthu caṅkamanaṭṭhāne sudhāya parikammaṃ kāretvā nānāvaṇṇehi pupphehi santharitvā upari nānāvirāgavatthehi vitānaṃ bandhāpesi, tathā satthu bhikkhusaṅghassa ca dīghasālaṃ kāretvā niyyādesi. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto padumuttarassa bhagavato kāle haṃsavatīnagare seṭṭhikule nibbatti, sirivaḍḍhotissa nāmaṃ ahosi. So vayappatto vihāraṃ gantvā satthu santike dhammaṃ suṇanto satthāraṃ ekaṃ bhikkhuṃ āraddhavīriyānaṃ aggaṭṭhāne ṭhapentaṃ disvā, sayampi taṃ ṭhānantaraṃ patthento sattāhaṃ mahādānaṃ pavattetvā paṇidhānamakāsi. Satthāpi tassa patthanāya samijjhanabhāvaṃ disvā byākaritvā pakkāmi.

    ಸೋಪಿ ಯಾವಜೀವಂ ಕುಸಲಂ ಕತ್ವಾ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಕಸ್ಸಪದಸಬಲೇ ಅನುಪ್ಪನ್ನೇ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಗವತಿ ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಗಙ್ಗಾತೀರೇ ಪಣ್ಣಸಾಲಂ ಕರಿತ್ವಾ ಏಕಂ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಂ ತೇಮಾಸಂ ಚತೂಹಿ ಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಉಪಟ್ಠಹಿ। ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೋ ವುಟ್ಠವಸ್ಸೋ ಪರಿಪುಣ್ಣಪರಿಕ್ಖಾರೋ ಗನ್ಧಮಾದನಮೇವ ಗತೋ। ಸೋಪಿ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಯಾವಜೀವಂ ತತ್ಥ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ತತೋ ಚವಿತ್ವಾ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಚಮ್ಪಾನಗರೇ ಉಸಭಸೇಟ್ಠಿಸ್ಸ ಗೇಹೇ ಪಟಿಸನ್ಧಿಂ ಗಣ್ಹಿ। ತಸ್ಸ ಪಟಿಸನ್ಧಿಗ್ಗಹಣತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸೇಟ್ಠಿಸ್ಸ ಮಹಾಭೋಗಕ್ಖನ್ಧೋ ಅಭಿವಡ್ಢಿ। ತಸ್ಸ ಜಾತದಿವಸೇ ಸಕಲನಗರೇ ಮಹಾಸಕ್ಕಾರಸಮ್ಪನ್ನೋ ಅಹೋಸಿ, ತಸ್ಸ ಪುಬ್ಬೇ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸತಸಹಸ್ಸಗ್ಘನಿಕರತ್ತಕಮ್ಬಲಪರಿಚ್ಚಾಗೇನ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣೋ ಸುಖುಮಾಲತರೋ ಚ ಅತ್ತಭಾವೋ ಅಹೋಸಿ, ತೇನಸ್ಸ ಸೋಣೋತಿ ನಾಮಂ ಅಕಂಸು। ಮಹತಾ ಪರಿವಾರೇನ ವಡ್ಢತಿ , ತಸ್ಸ ಹತ್ಥಪಾದತಲಾನಿ ಬನ್ಧುಜೀವಕಪುಪ್ಫವಣ್ಣಾನಿ ಅಹೇಸುಂ, ಸತವಿಹತಕಪ್ಪಾಸಸ್ಸ ವಿಯ ಸಮ್ಫಸ್ಸೋ ಪಾದತಲೇಸು ಮಣಿಕುಣ್ಡಲಾವಟ್ಟವಣ್ಣಾನಿ ಲೋಮಾನಿ ಜಾಯಿಂಸು। ವಯಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ತಿಣ್ಣಂ ಉತೂನಂ ಅನುಚ್ಛವಿಕೇ ತಯೋ ಪಾಸಾದೇ ಕಾರೇತ್ವಾ ನಾಟಕಾನಿ ಉಪಟ್ಠಾಪೇಸುಂ। ಸೋ ತತ್ಥ ಮಹತಿಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವನ್ತೋ ದೇವಕುಮಾರೋ ವಿಯ ಪಟಿವಸತಿ।

    Sopi yāvajīvaṃ kusalaṃ katvā devamanussesu saṃsaranto parinibbute kassapadasabale anuppanne amhākaṃ bhagavati bārāṇasiyaṃ kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto gaṅgātīre paṇṇasālaṃ karitvā ekaṃ paccekabuddhaṃ temāsaṃ catūhi paccayehi sakkaccaṃ upaṭṭhahi. Paccekabuddho vuṭṭhavasso paripuṇṇaparikkhāro gandhamādanameva gato. Sopi kulaputto yāvajīvaṃ tattha puññāni katvā tato cavitvā devamanussesu saṃsaranto amhākaṃ bhagavato kāle campānagare usabhaseṭṭhissa gehe paṭisandhiṃ gaṇhi. Tassa paṭisandhiggahaṇato paṭṭhāya seṭṭhissa mahābhogakkhandho abhivaḍḍhi. Tassa jātadivase sakalanagare mahāsakkārasampanno ahosi, tassa pubbe paccekabuddhassa satasahassagghanikarattakambalapariccāgena suvaṇṇavaṇṇo sukhumālataro ca attabhāvo ahosi, tenassa soṇoti nāmaṃ akaṃsu. Mahatā parivārena vaḍḍhati , tassa hatthapādatalāni bandhujīvakapupphavaṇṇāni ahesuṃ, satavihatakappāsassa viya samphasso pādatalesu maṇikuṇḍalāvaṭṭavaṇṇāni lomāni jāyiṃsu. Vayappattassa tassa tiṇṇaṃ utūnaṃ anucchavike tayo pāsāde kāretvā nāṭakāni upaṭṭhāpesuṃ. So tattha mahatiṃ sampattiṃ anubhavanto devakumāro viya paṭivasati.

    ಅಥ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸತ್ಥರಿ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಂ ಪತ್ವಾ ಪವತ್ತಿತವರಧಮ್ಮಚಕ್ಕೇ ರಾಜಗಹಂ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರನ್ತೇ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರರಞ್ಞಾ ಪಕ್ಕೋಸಾಪಿತೋ ಅಸೀತಿಯಾ ಗಾಮಿಕಸಹಸ್ಸೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ರಾಜಗಹಂ ಆಗತೋ, ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಅನುಜಾನಾಪೇತ್ವಾ ಸಾಸನೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಲದ್ಧೂಪಸಮ್ಪದೋ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ, ಜನಸಂಸಗ್ಗಪರಿಹರಣತ್ಥಂ ಸೀತವನೇ ವಸನ್ತೋ ‘‘ಮಮ ಸರೀರಂ ಸುಖುಮಾಲಂ, ನ ಚ ಸಕ್ಕಾ ಸುಖೇನೇವ ಸುಖಂ ಅಧಿಗನ್ತುಂ, ಕಾಯಂ ಕಿಲಮೇತ್ವಾ ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಠಾನಚಙ್ಕಮಮೇವ ಅಧಿಟ್ಠಾಯ, ಪಧಾನಮನುಯುಞ್ಜನ್ತೋ ಪಾದತಲೇಸು ಫೋಟೇಸು ಉಟ್ಠಹಿತೇಸುಪಿ ವೇದನಂ ಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ದಳ್ಹಂ ವೀರಿಯಂ ಕರೋನ್ತೋ ಅಚ್ಚಾರದ್ಧವೀರಿಯತಾಯ ವಿಸೇಸಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ, ‘‘ಏವಂ ವಾಯಮನ್ತೋಪಿ ಅಹಂ ಮಗ್ಗಂ ವಾ ಫಲಂ ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋಮಿ, ಕಿಂ ಮೇ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಯ, ಹೀನಾಯಾವತ್ತಿತ್ವಾ ಭೋಗೇ ಚ ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಾಮಿ, ಪುಞ್ಞಾನಿ ಚ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇಸಿ। ಸತ್ಥಾ ತಸ್ಸ ಚಿತ್ತಾಚಾರಂ ಞತ್ವಾ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ವೀಣೂಪಮೋವಾದೇನ ಓವದಿತ್ವಾ ವೀರಿಯಸಮತಾಯೋಜನವಿಧಿಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಸೋಧೇತ್ವಾ ಗಿಜ್ಝಕೂಟಂ ಗತೋ। ಸೋಣತ್ಥೇರೋಪಿ ಸತ್ಥು ಸಮ್ಮುಖಾ ಓವಾದಂ ಲಭಿತ್ವಾ ವೀರಿಯಸಮತಂ ಯೋಜೇತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಉಸ್ಸುಕ್ಕಾಪೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತೇ ಪತಿಟ್ಠಾಸಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ಅಪದಾನೇ (ಅಪ॰ ಥೇರ ೧.೫.೨೫-೫೩) –

    Atha amhākaṃ satthari sabbaññutaṃ patvā pavattitavaradhammacakke rājagahaṃ upanissāya viharante bimbisāraraññā pakkosāpito asītiyā gāmikasahassehi saddhiṃ rājagahaṃ āgato, satthu santikaṃ gantvā dhammaṃ sutvā paṭiladdhasaddho mātāpitaro anujānāpetvā sāsane pabbajitvā laddhūpasampado satthu santike kammaṭṭhānaṃ gahetvā, janasaṃsaggapariharaṇatthaṃ sītavane vasanto ‘‘mama sarīraṃ sukhumālaṃ, na ca sakkā sukheneva sukhaṃ adhigantuṃ, kāyaṃ kilametvā samaṇadhammaṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti ṭhānacaṅkamameva adhiṭṭhāya, padhānamanuyuñjanto pādatalesu phoṭesu uṭṭhahitesupi vedanaṃ ajjhupekkhitvā daḷhaṃ vīriyaṃ karonto accāraddhavīriyatāya visesaṃ nibbattetuṃ asakkonto, ‘‘evaṃ vāyamantopi ahaṃ maggaṃ vā phalaṃ vā nibbattetuṃ na sakkomi, kiṃ me pabbajjāya, hīnāyāvattitvā bhoge ca bhuñjissāmi, puññāni ca karissāmī’’ti cintesi. Satthā tassa cittācāraṃ ñatvā tattha gantvā vīṇūpamovādena ovaditvā vīriyasamatāyojanavidhiṃ dassento kammaṭṭhānaṃ sodhetvā gijjhakūṭaṃ gato. Soṇattheropi satthu sammukhā ovādaṃ labhitvā vīriyasamataṃ yojetvā vipassanaṃ ussukkāpetvā arahatte patiṭṭhāsi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.5.25-53) –

    ‘‘ಅನೋಮದಸ್ಸಿಸ್ಸ ಮುನಿನೋ, ಲೋಕಜೇಟ್ಠಸ್ಸ ತಾದಿನೋ।

    ‘‘Anomadassissa munino, lokajeṭṭhassa tādino;

    ಸುಧಾಯ ಲೇಪನಂ ಕತ್ವಾ, ಚಙ್ಕಮಂ ಕಾರಯಿಂ ಅಹಂ॥

    Sudhāya lepanaṃ katvā, caṅkamaṃ kārayiṃ ahaṃ.

    ‘‘ನಾನಾವಣ್ಣೇಹಿ ಪುಪ್ಫೇಹಿ, ಚಙ್ಕಮಂ ಸನ್ಥರಿಂ ಅಹಂ।

    ‘‘Nānāvaṇṇehi pupphehi, caṅkamaṃ santhariṃ ahaṃ;

    ಆಕಾಸೇ ವಿತಾನಂ ಕತ್ವಾ, ಭೋಜಯಿಂ ಬುದ್ಧಮುತ್ತಮಂ॥

    Ākāse vitānaṃ katvā, bhojayiṃ buddhamuttamaṃ.

    ‘‘ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾನ, ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾನ ಸುಬ್ಬತಂ।

    ‘‘Añjaliṃ paggahetvāna, abhivādetvāna subbataṃ;

    ದೀಘಸಾಲಂ ಭಗವತೋ, ನಿಯ್ಯಾದೇಸಿಮಹಂ ತದಾ॥

    Dīghasālaṃ bhagavato, niyyādesimahaṃ tadā.

    ‘‘ಮಮ ಸಙ್ಕಪ್ಪಮಞ್ಞಾಯ, ಸತ್ಥಾ ಲೋಕೇ ಅನುತ್ತರೋ।

    ‘‘Mama saṅkappamaññāya, satthā loke anuttaro;

    ಪಟಿಗ್ಗಹೇಸಿ ಭಗವಾ, ಅನುಕಮ್ಪಾಯ ಚಕ್ಖುಮಾ॥

    Paṭiggahesi bhagavā, anukampāya cakkhumā.

    ‘‘ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾನ ಸಮ್ಬುದ್ಧೋ, ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯೋ ಸದೇವಕೇ।

    ‘‘Paṭiggahetvāna sambuddho, dakkhiṇeyyo sadevake;

    ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ, ಇಮಾ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಥ॥

    Bhikkhusaṅghe nisīditvā, imā gāthā abhāsatha.

    ‘‘ಯೋ ಸೋ ಹಟ್ಠೇನ ಚಿತ್ತೇನ, ದೀಘಸಾಲಂ ಅದಾಸಿ ಮೇ।

    ‘‘Yo so haṭṭhena cittena, dīghasālaṃ adāsi me;

    ತಮಹಂ ಕಿತ್ತಯಿಸ್ಸಾಮಿ, ಸುಣಾಥ ಮಮ ಭಾಸತೋ॥

    Tamahaṃ kittayissāmi, suṇātha mama bhāsato.

    ‘‘ಇಮಸ್ಸ ಮಚ್ಚುಕಾಲಮ್ಹಿ, ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮಸಮಙ್ಗಿನೋ।

    ‘‘Imassa maccukālamhi, puññakammasamaṅgino;

    ಸಹಸ್ಸಯುತ್ತಸ್ಸರಥೋ, ಉಪಟ್ಠಿಸ್ಸತಿ ತಾವದೇ॥

    Sahassayuttassaratho, upaṭṭhissati tāvade.

    ‘‘ತೇನ ಯಾನೇನಯಂ ಪೋಸೋ, ದೇವಲೋಕಂ ಗಮಿಸ್ಸತಿ।

    ‘‘Tena yānenayaṃ poso, devalokaṃ gamissati;

    ಅನುಮೋದಿಸ್ಸರೇ ದೇವಾ, ಸಮ್ಪತ್ತೇ ಕುಲಸಮ್ಭವೇ॥

    Anumodissare devā, sampatte kulasambhave.

    ‘‘ಮಹಾರಹಂ ಬ್ಯಮ್ಹಂ ಸೇಟ್ಠಂ, ರತನಮತ್ತಿಕಲೇಪನಂ।

    ‘‘Mahārahaṃ byamhaṃ seṭṭhaṃ, ratanamattikalepanaṃ;

    ಕೂಟಾಗಾರವರೂಪೇತಂ, ಬ್ಯಮ್ಹಂ ಅಜ್ಝಾವಸಿಸ್ಸತಿ॥

    Kūṭāgāravarūpetaṃ, byamhaṃ ajjhāvasissati.

    ‘‘ತಿಂಸಕಪ್ಪಸಹಸ್ಸಾನಿ, ದೇವಲೋಕೇ ರಮಿಸ್ಸತಿ।

    ‘‘Tiṃsakappasahassāni, devaloke ramissati;

    ಪಞ್ಚವೀಸತಿ ಕಪ್ಪಾನಿ, ದೇವರಾಜಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ॥

    Pañcavīsati kappāni, devarājā bhavissati.

    ‘‘ಸತ್ತಸತ್ತತಿಕ್ಖತ್ತುಞ್ಚ, ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ಭವಿಸ್ಸತಿ।

    ‘‘Sattasattatikkhattuñca, cakkavattī bhavissati;

    ಯಸೋಧರಸನಾಮಾ ತೇ, ಸಬ್ಬೇಪಿ ಏಕನಾಮಕಾ॥

    Yasodharasanāmā te, sabbepi ekanāmakā.

    ‘‘ದ್ವೇ ಸಮ್ಪತ್ತೀ ಅನುಭೋತ್ವಾ, ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಪುಞ್ಞಸಞ್ಚಯಂ।

    ‘‘Dve sampattī anubhotvā, vaḍḍhetvā puññasañcayaṃ;

    ಅಟ್ಠವೀಸತಿಕಪ್ಪಮ್ಹಿ, ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ಭವಿಸ್ಸತಿ॥

    Aṭṭhavīsatikappamhi, cakkavattī bhavissati.

    ‘‘ತತ್ರಾಪಿ ಬ್ಯಮ್ಹಂ ಪವರಂ, ವಿಸ್ಸಕಮ್ಮೇನ ಮಾಪಿತಂ।

    ‘‘Tatrāpi byamhaṃ pavaraṃ, vissakammena māpitaṃ;

    ದಸಸದ್ದಾವಿವಿತ್ತಂ ತಂ, ಪುರಮಜ್ಝಾವಸಿಸ್ಸತಿ॥

    Dasasaddāvivittaṃ taṃ, puramajjhāvasissati.

    ‘‘ಅಪರಿಮೇಯ್ಯೇ ಇತೋ ಕಪ್ಪೇ, ಭೂಮಿಪಾಲೋ ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ।

    ‘‘Aparimeyye ito kappe, bhūmipālo mahiddhiko;

    ಓಕ್ಕಾಕೋ ನಾಮ ನಾಮೇನ, ರಾಜಾ ರಟ್ಠೇ ಭವಿಸ್ಸತಿ॥

    Okkāko nāma nāmena, rājā raṭṭhe bhavissati.

    ‘‘ಸೋಳಸಿತ್ಥಿಸಹಸ್ಸಾನಂ, ಸಬ್ಬಾಸಂ ಪವರಾ ಚ ಸಾ।

    ‘‘Soḷasitthisahassānaṃ, sabbāsaṃ pavarā ca sā;

    ಅಭಿಜಾತಾ ಖತ್ತಿಯಾನೀ, ನವ ಪುತ್ತೇ ಜನೇಸ್ಸತಿ॥

    Abhijātā khattiyānī, nava putte janessati.

    ‘‘ನವ ಪುತ್ತೇ ಜನೇತ್ವಾನ, ಖತ್ತಿಯಾನೀ ಮರಿಸ್ಸತಿ।

    ‘‘Nava putte janetvāna, khattiyānī marissati;

    ತರುಣೀ ಚ ಪಿಯಾ ಕಞ್ಞಾ, ಮಹೇಸಿತ್ತಂ ಕರಿಸ್ಸತಿ॥

    Taruṇī ca piyā kaññā, mahesittaṃ karissati.

    ‘‘ಓಕ್ಕಾಕಂ ತೋಸಯಿತ್ವಾನ, ವರಂ ಕಞ್ಞಾ ಲಭಿಸ್ಸತಿ।

    ‘‘Okkākaṃ tosayitvāna, varaṃ kaññā labhissati;

    ವರಂ ಲದ್ಧಾನ ಸಾ ಕಞ್ಞಾ, ಪುತ್ತೇ ಪಬ್ಬಾಜಯಿಸ್ಸತಿ॥

    Varaṃ laddhāna sā kaññā, putte pabbājayissati.

    ‘‘ಪಬ್ಬಾಜಿತಾ ಚ ತೇ ಸಬ್ಬೇ, ಗಮಿಸ್ಸನ್ತಿ ನಗುತ್ತಮಂ।

    ‘‘Pabbājitā ca te sabbe, gamissanti naguttamaṃ;

    ಜಾತಿಭೇದಭಯಾ ಸಬ್ಬೇ, ಭಗಿನೀಹಿ ವಸಿಸ್ಸರೇ॥

    Jātibhedabhayā sabbe, bhaginīhi vasissare.

    ‘‘ಏಕಾ ಚ ಕಞ್ಞಾ ಬ್ಯಾಧೀಹಿ, ಭವಿಸ್ಸತಿ ಪರಿಕ್ಖತಾ।

    ‘‘Ekā ca kaññā byādhīhi, bhavissati parikkhatā;

    ಮಾ ನೋ ಜಾತಿ ಪಭಿಜ್ಜೀತಿ, ನಿಖಣಿಸ್ಸನ್ತಿ ಖತ್ತಿಯಾ॥

    Mā no jāti pabhijjīti, nikhaṇissanti khattiyā.

    ‘‘ಖತ್ತಿಯೋ ನೀಹರಿತ್ವಾನ, ತಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ವಸಿಸ್ಸತಿ।

    ‘‘Khattiyo nīharitvāna, tāya saddhiṃ vasissati;

    ಭವಿಸ್ಸತಿ ತದಾ ಭೇದೋ, ಓಕ್ಕಾಕಕುಲಸಮ್ಭವೋ॥

    Bhavissati tadā bhedo, okkākakulasambhavo.

    ‘‘ತೇಸಂ ಪಜಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಕೋಳಿಯಾ ನಾಮ ಜಾತಿಯಾ।

    ‘‘Tesaṃ pajā bhavissanti, koḷiyā nāma jātiyā;

    ತತ್ಥ ಮಾನುಸಕಂ ಭೋಗಂ, ಅನುಭೋಸ್ಸತಿನಪ್ಪಕಂ॥

    Tattha mānusakaṃ bhogaṃ, anubhossatinappakaṃ.

    ‘‘ತಮ್ಹಾ ಕಾಯಾ ಚವಿತ್ವಾನ, ದೇವಲೋಕಂ ಗಮಿಸ್ಸತಿ।

    ‘‘Tamhā kāyā cavitvāna, devalokaṃ gamissati;

    ತತ್ರಾಪಿ ಪವರಂ ಬ್ಯಮ್ಹಂ, ಲಭಿಸ್ಸತಿ ಮನೋರಮಂ॥

    Tatrāpi pavaraṃ byamhaṃ, labhissati manoramaṃ.

    ‘‘ದೇವಲೋಕಾ ಚವಿತ್ವಾನ, ಸುಕ್ಕಮೂಲೇನ ಚೋದಿತೋ।

    ‘‘Devalokā cavitvāna, sukkamūlena codito;

    ಆಗನ್ತ್ವಾನ ಮನುಸ್ಸತ್ತಂ, ಸೋಣೋ ನಾಮ ಭವಿಸ್ಸತಿ॥

    Āgantvāna manussattaṃ, soṇo nāma bhavissati.

    ‘‘ಆರದ್ಧವೀರಿಯೋ ಪಹಿತತ್ತೋ, ಪದಹಂ ಸತ್ಥು ಸಾಸನೇ।

    ‘‘Āraddhavīriyo pahitatto, padahaṃ satthu sāsane;

    ಸಬ್ಬಾಸವೇ ಪರಿಞ್ಞಾಯ, ನಿಬ್ಬಾಯಿಸ್ಸತಿನಾಸವೋ॥

    Sabbāsave pariññāya, nibbāyissatināsavo.

    ‘‘ಅನನ್ತದಸ್ಸೀ ಭಗವಾ, ಗೋತಮೋ ಸಕ್ಯಪುಙ್ಗವೋ।

    ‘‘Anantadassī bhagavā, gotamo sakyapuṅgavo;

    ವಿಸೇಸಞ್ಞೂ ಮಹಾವೀರೋ, ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇಸ್ಸತಿ॥

    Visesaññū mahāvīro, aggaṭṭhāne ṭhapessati.

    ‘‘ವುಟ್ಠಮ್ಹಿ ದೇವೇ ಚತುರಙ್ಗುಲಮ್ಹಿ, ತಿಣೇ ಅನಿಲೇರಿತಅಙ್ಗಣಮ್ಹಿ।

    ‘‘Vuṭṭhamhi deve caturaṅgulamhi, tiṇe anileritaaṅgaṇamhi;

    ಠತ್ವಾನ ಯೋಗಸ್ಸ ಪಯುತ್ತತಾದಿನೋ, ತತೋತ್ತರಿಂ ಪಾರಮತಾ ನ ವಿಜ್ಜತಿ॥

    Ṭhatvāna yogassa payuttatādino, tatottariṃ pāramatā na vijjati.

    ‘‘ಉತ್ತಮೇ ದಮಥೇ ದನ್ತೋ, ಚಿತ್ತಂ ಮೇ ಸುಪಣೀಹಿತಂ।

    ‘‘Uttame damathe danto, cittaṃ me supaṇīhitaṃ;

    ಭಾರೋ ಮೇ ಓಹಿತೋ ಸಬ್ಬೋ, ನಿಬ್ಬುತೋಮ್ಹಿ ಅನಾಸವೋ॥

    Bhāro me ohito sabbo, nibbutomhi anāsavo.

    ‘‘ಅಙ್ಗೀರಸೋ ಮಹಾನಾಗೋ, ಅಭಿಜಾತೋವ ಕೇಸರೀ।

    ‘‘Aṅgīraso mahānāgo, abhijātova kesarī;

    ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ, ಏತದಗ್ಗೇ ಠಪೇಸಿ ಮಂ॥

    Bhikkhusaṅghe nisīditvā, etadagge ṭhapesi maṃ.

    ‘‘ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾ ಚತಸ್ಸೋ…ಪೇ॰… ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನ’’ನ್ತಿ॥

    ‘‘Paṭisambhidā catasso…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    ಅರಹತ್ತಂ ಪನ ಪತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪಟಿಪತ್ತಿಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಉದಾನವಸೇನ ಅಞ್ಞಾಬ್ಯಾಕರಣವಸೇನ ಚ –

    Arahattaṃ pana patvā attano paṭipattiṃ paccavekkhitvā udānavasena aññābyākaraṇavasena ca –

    ೬೩೨.

    632.

    ‘‘ಯಾಹು ರಟ್ಠೇ ಸಮುಕ್ಕಟ್ಠೋ, ರಞ್ಞೋ ಅಙ್ಗಸ್ಸ ಪದ್ಧಗೂ।

    ‘‘Yāhu raṭṭhe samukkaṭṭho, rañño aṅgassa paddhagū;

    ಸ್ವಾಜ್ಜ ಧಮ್ಮೇಸು ಉಕ್ಕಟ್ಠೋ, ಸೋಣೋ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಪಾರಗೂ॥

    Svājja dhammesu ukkaṭṭho, soṇo dukkhassa pāragū.

    ೬೩೩.

    633.

    ‘‘ಪಞ್ಚ ಛಿನ್ದೇ ಪಞ್ಚ ಜಹೇ, ಪಞ್ಚ ಚುತ್ತರಿ ಭಾವಯೇ।

    ‘‘Pañca chinde pañca jahe, pañca cuttari bhāvaye;

    ಪಞ್ಚಸಙ್ಗಾತಿಗೋ ಭಿಕ್ಖು, ಓಘತಿಣ್ಣೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ॥

    Pañcasaṅgātigo bhikkhu, oghatiṇṇoti vuccati.

    ೬೩೪.

    634.

    ‘‘ಉನ್ನಳಸ್ಸ ಪಮತ್ತಸ್ಸ, ಬಾಹಿರಾಸಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ।

    ‘‘Unnaḷassa pamattassa, bāhirāsassa bhikkhuno;

    ಸೀಲಂ ಸಮಾಧಿ ಪಞ್ಞಾ ಚ, ಪಾರಿಪೂರಿಂ ನ ಗಚ್ಛತಿ॥

    Sīlaṃ samādhi paññā ca, pāripūriṃ na gacchati.

    ೬೩೫.

    635.

    ‘‘ಯಞ್ಹಿ ಕಿಚ್ಚಂ ಅಪವಿದ್ಧಂ, ಅಕಿಚ್ಚಂ ಪನ ಕರೀಯತಿ।

    ‘‘Yañhi kiccaṃ apaviddhaṃ, akiccaṃ pana karīyati;

    ಉನ್ನಳಾನಂ ಪಮತ್ತಾನಂ, ತೇಸಂ ವಡ್ಢನ್ತಿ ಆಸವಾ॥

    Unnaḷānaṃ pamattānaṃ, tesaṃ vaḍḍhanti āsavā.

    ೬೩೬.

    636.

    ‘‘ಯೇಸಞ್ಚ ಸುಸಮಾರದ್ಧಾ, ನಿಚ್ಚಂ ಕಾಯಗತಾ ಸತಿ।

    ‘‘Yesañca susamāraddhā, niccaṃ kāyagatā sati;

    ಅಕಿಚ್ಚಂ ತೇ ನ ಸೇವನ್ತಿ, ಕಿಚ್ಚೇ ಸಾತಚ್ಚಕಾರಿನೋ।

    Akiccaṃ te na sevanti, kicce sātaccakārino;

    ಸತಾನಂ ಸಮ್ಪಜಾನಾನಂ, ಅತ್ಥಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ ಆಸವಾ॥

    Satānaṃ sampajānānaṃ, atthaṃ gacchanti āsavā.

    ೬೩೭.

    637.

    ‘‘ಉಜುಮಗ್ಗಮ್ಹಿ ಅಕ್ಖಾತೇ, ಗಚ್ಛಥ ಮಾ ನಿವತ್ತಥ।

    ‘‘Ujumaggamhi akkhāte, gacchatha mā nivattatha;

    ಅತ್ತನಾ ಚೋದಯತ್ತಾನಂ, ನಿಬ್ಬಾನಮಭಿಹಾರಯೇ॥

    Attanā codayattānaṃ, nibbānamabhihāraye.

    ೬೩೮.

    638.

    ‘‘ಅಚ್ಚಾರದ್ಧಮ್ಹಿ ವೀರಿಯಮ್ಹಿ, ಸತ್ಥಾ ಲೋಕೇ ಅನುತ್ತರೋ।

    ‘‘Accāraddhamhi vīriyamhi, satthā loke anuttaro;

    ವೀಣೋಪಮಂ ಕರಿತ್ವಾ ಮೇ, ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ ಚಕ್ಖುಮಾ।

    Vīṇopamaṃ karitvā me, dhammaṃ deseti cakkhumā;

    ತಸ್ಸಾಹಂ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ, ವಿಹಾಸಿಂ ಸಾಸನೇ ರತೋ॥

    Tassāhaṃ vacanaṃ sutvā, vihāsiṃ sāsane rato.

    ೬೩೯.

    639.

    ‘‘ಸಮಥಂ ಪಟಿಪಾದೇಸಿಂ, ಉತ್ತಮತ್ಥಸ್ಸ ಪತ್ತಿಯಾ।

    ‘‘Samathaṃ paṭipādesiṃ, uttamatthassa pattiyā;

    ತಿಸ್ಸೋ ವಿಜ್ಜಾ ಅನುಪ್ಪತ್ತಾ, ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನಂ॥

    Tisso vijjā anuppattā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ.

    ೬೪೦.

    640.

    ‘‘ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇ ಅಧಿಮುತ್ತಸ್ಸ, ಪವಿವೇಕಞ್ಚ ಚೇತಸೋ।

    ‘‘Nekkhamme adhimuttassa, pavivekañca cetaso;

    ಅಬ್ಯಾಬಜ್ಝಾಧಿಮುತ್ತಸ್ಸ, ಉಪಾದಾನಕ್ಖಯಸ್ಸ ಚ॥

    Abyābajjhādhimuttassa, upādānakkhayassa ca.

    ೬೪೧.

    641.

    ‘‘ತಣ್ಹಕ್ಖಯಾಧಿಮುತ್ತಸ್ಸ, ಅಸಮ್ಮೋಹಞ್ಚ ಚೇತಸೋ।

    ‘‘Taṇhakkhayādhimuttassa, asammohañca cetaso;

    ದಿಸ್ವಾ ಆಯತನುಪ್ಪಾದಂ, ಸಮ್ಮಾ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುಚ್ಚತಿ॥

    Disvā āyatanuppādaṃ, sammā cittaṃ vimuccati.

    ೬೪೨.

    642.

    ‘‘ತಸ್ಸ ಸಮ್ಮಾ ವಿಮುತ್ತಸ್ಸ, ಸನ್ತಚಿತ್ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ।

    ‘‘Tassa sammā vimuttassa, santacittassa bhikkhuno;

    ಕತಸ್ಸ ಪತಿಚಯೋ ನತ್ಥಿ, ಕರಣೀಯಂ ನ ವಿಜ್ಜತಿ॥

    Katassa paticayo natthi, karaṇīyaṃ na vijjati.

    ೬೪೩.

    643.

    ‘‘ಸೇಲೋ ಯಥಾ ಏಕಘನೋ, ವಾತೇನ ನ ಸಮೀರತಿ।

    ‘‘Selo yathā ekaghano, vātena na samīrati;

    ಏವಂ ರೂಪಾ ರಸಾ ಸದ್ದಾ, ಗನ್ಧಾ ಫಸ್ಸಾ ಚ ಕೇವಲಾ॥

    Evaṃ rūpā rasā saddā, gandhā phassā ca kevalā.

    ೬೪೪.

    644.

    ‘‘ಇಟ್ಠಾ ಧಮ್ಮಾ ಅನಿಟ್ಠಾ ಚ, ನಪ್ಪವೇಧೇನ್ತಿ ತಾದಿನೋ।

    ‘‘Iṭṭhā dhammā aniṭṭhā ca, nappavedhenti tādino;

    ಠಿತಂ ಚಿತ್ತಂ ವಿಸಞ್ಞುತ್ತಂ, ವಯಞ್ಚಸ್ಸಾನುಪಸ್ಸತೀ’’ತಿ॥ – ಇಮಾ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ।

    Ṭhitaṃ cittaṃ visaññuttaṃ, vayañcassānupassatī’’ti. – imā gāthā abhāsi;

    ತತ್ಥ ಯಾಹು ರಟ್ಠೇ ಸಮುಕ್ಕಟ್ಠೋತಿ ಯೋ ಅಹು ಅಹೋಸಿ ಅಙ್ಗರಟ್ಠೇ ಅಸೀತಿಯಾ ಗಾಮಿಕಸಹಸ್ಸೇಹಿ ಭೋಗಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಇಸ್ಸರಿಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಚ ಸಮ್ಮಾ ಅತಿವಿಯ ಉಕ್ಕಟ್ಠೋ ಸೇಟ್ಠೋ। ರಞ್ಞೋ ಅಙ್ಗಸ್ಸ ಪದ್ಧಗೂತಿ ಚತೂಹಿ ಸಙ್ಗಹವತ್ಥೂಹಿ ಪರಿಸಾಯ ರಞ್ಜನಟ್ಠೇನ ರಞ್ಞೋ ಅಙ್ಗಾಧಿಪತಿನೋ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರಸ್ಸ ಪರಿವಾರಭೂತೋ ಗಹಪತಿವಿಸೇಸೋ ತಸ್ಸ ರಟ್ಠೇ ಕುಟುಮ್ಬಿಕೋ ಅಹೂತಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ಸ್ವಾಜ್ಜ ಧಮ್ಮೇಸು ಉಕ್ಕಟ್ಠೋತಿ ಸೋ ಸೋಣೋ ಅಜ್ಜೇತರಹಿ ಲೋಕುತ್ತರಧಮ್ಮೇಸು ಉಕ್ಕಟ್ಠೋ ಜಾತೋ, ಗಿಹಿಕಾಲೇಪಿ ಕೇಹಿಚಿ ಉಕ್ಕಟ್ಠೋಯೇವ ಹುತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಪಬ್ಬಜಿತಕಾಲೇಪಿ ಉಕ್ಕಟ್ಠೋಯೇವ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ತಾನಮೇವ ಪರಂ ವಿಯ ದಸ್ಸೇತಿ। ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಪಾರಗೂತಿ ಸಕಲಸ್ಸ ವಟ್ಟದುಕ್ಖಸ್ಸ ಪಾರಂ ಪರಿಯನ್ತಂ ಗತೋ, ಏತೇನ ಧಮ್ಮೇಸು ಉಕ್ಕಟ್ಠೋತಿ ಅವಿಸೇಸೇನ ವುತ್ತಂ ಉಕ್ಕಟ್ಠಭಾವಂ ವಿಸೇಸೇತಿ ಅರಹತ್ತಾಧಿಗಮದೀಪನತೋ।

    Tattha yāhu raṭṭhe samukkaṭṭhoti yo ahu ahosi aṅgaraṭṭhe asītiyā gāmikasahassehi bhogasampattiyā issariyasampattiyā ca sammā ativiya ukkaṭṭho seṭṭho. Rañño aṅgassa paddhagūti catūhi saṅgahavatthūhi parisāya rañjanaṭṭhena rañño aṅgādhipatino bimbisārassa parivārabhūto gahapativiseso tassa raṭṭhe kuṭumbiko ahūti yojetabbaṃ. Svājja dhammesu ukkaṭṭhoti so soṇo ajjetarahi lokuttaradhammesu ukkaṭṭho jāto, gihikālepi kehici ukkaṭṭhoyeva hutvā idāni pabbajitakālepi ukkaṭṭhoyeva hotīti attānameva paraṃ viya dasseti. Dukkhassa pāragūti sakalassa vaṭṭadukkhassa pāraṃ pariyantaṃ gato, etena dhammesu ukkaṭṭhoti avisesena vuttaṃ ukkaṭṭhabhāvaṃ viseseti arahattādhigamadīpanato.

    ಇದಾನಿ ಯಾಯ ಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ ದುಕ್ಖಪಾರಗೂ ಜಾತೋ, ಅಞ್ಞಾಪದೇಸೇನ ತಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಪಞ್ಚ ಛಿನ್ದೇ’’ತಿ ಗಾಥಮಾಹ। ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಅಪಾಯಕಾಮಸುಗತಿಸಮ್ಪಾಪಕಾನಿ ಪಞ್ಚೋರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಿ ಸಂಯೋಜನಾನಿ ಪುರಿಸೋ ಸತ್ಥೇನ ಪಾದೇ ಬದ್ಧರಜ್ಜುಕಂ ವಿಯ ಹೇಟ್ಠಿಮೇನ ಮಗ್ಗತ್ತಯೇನ ಛಿನ್ದೇಯ್ಯ, ರೂಪಾರೂಪಭವಸಮ್ಪಾಪಕಾನಿ ಪಞ್ಚ ಉದ್ಧಮ್ಭಾಗಿಯಾನಿ ಸಂಯೋಜನಾನಿ ಪುರಿಸೋ ಗೀವಾಯ ಬದ್ಧರಜ್ಜುಕಂ ವಿಯ ಅಗ್ಗಮಗ್ಗೇನ ಜಹೇಯ್ಯ, ಛಿನ್ದೇಯ್ಯ, ತೇಸಂ ಪನ ಉದ್ಧಮ್ಭಾಗಿಯಸಂಯೋಜನಾನಂ ಪಹಾನಾಯ ಪಞ್ಚ ಸದ್ಧಾದೀನಿ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಉತ್ತರಿ ಭಾವಯೇ ಭಾವೇಯ್ಯ। ಏವಂಭೂತೋ ಪನ ಭಿಕ್ಖು ರಾಗಸಙ್ಗೋ ದೋಸಮೋಹಮಾನದಿಟ್ಠಿಸಙ್ಗೋತಿ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಸಙ್ಗಾನಂ ಅತಿಕ್ಕಮನೇನ ಪಞ್ಚಸಙ್ಗಾತಿಗೋ ಹುತ್ವಾ, ಕಾಮೋಘೋ, ಭವೋಘೋ, ದಿಟ್ಠೋಘೋ, ಅವಿಜ್ಜೋಘೋತಿ ಚತುನ್ನಂ ಓಘಾನಂ ತಿಣ್ಣತ್ತಾ ಓಘತಿಣ್ಣೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ।

    Idāni yāya paṭipattiyā dukkhapāragū jāto, aññāpadesena taṃ dassento ‘‘pañca chinde’’ti gāthamāha. Tassattho – apāyakāmasugatisampāpakāni pañcorambhāgiyāni saṃyojanāni puriso satthena pāde baddharajjukaṃ viya heṭṭhimena maggattayena chindeyya, rūpārūpabhavasampāpakāni pañca uddhambhāgiyāni saṃyojanāni puriso gīvāya baddharajjukaṃ viya aggamaggena jaheyya, chindeyya, tesaṃ pana uddhambhāgiyasaṃyojanānaṃ pahānāya pañca saddhādīni indriyāni uttari bhāvaye bhāveyya. Evaṃbhūto pana bhikkhu rāgasaṅgo dosamohamānadiṭṭhisaṅgoti pañcannaṃ saṅgānaṃ atikkamanena pañcasaṅgātigo hutvā, kāmogho, bhavogho, diṭṭhogho, avijjoghoti catunnaṃ oghānaṃ tiṇṇattā oghatiṇṇoti vuccati.

    ಅಯಞ್ಚ ಓಘತರಣಪಟಿಪತ್ತಿಸೀಲಾದೀನಂ ಪಾರಿಪೂರಿಯಾವ ಹೋತಿ, ಸೀಲಾದಯೋ ಚ ಮಾನಾದಿಪ್ಪಹಾನೇನ ಪಾರಿಪೂರಿಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ನ ಅಞ್ಞಥಾತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಉನ್ನಳಸ್ಸಾ’’ತಿ ಗಾಥಮಾಹ। ತತ್ಥ ಉನ್ನಳಸ್ಸಾತಿ ಉಗ್ಗತತುಚ್ಛಮಾನಸ್ಸ। ಮಾನೋ ಹಿ ಉನ್ನಮನಾಕಾರವುತ್ತಿಯಾ ತುಚ್ಛಭಾವೇನ ನಳೋ ವಿಯಾತಿ ‘‘ನಳೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಪಮತ್ತಸ್ಸಾತಿ ಸತಿವೋಸ್ಸಗ್ಗೇನ ಪಮಾದಂ ಆಪನ್ನಸ್ಸ। ಬಾಹಿರಾಸಸ್ಸಾತಿ ಬಾಹಿರೇಸು ಆಯತನೇಸು ಆಸಾವತೋ, ಕಾಮೇಸು ಅವೀತರಾಗಸ್ಸಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೀಲಂ ಸಮಾಧಿ ಪಞ್ಞಾ ಚ, ಪಾರಿಪೂರಿಂ ನ ಗಚ್ಛತೀತಿ ತಸ್ಸ ಸೀಲಾದೀನಂ ಪಟಿಪಕ್ಖಸೇವಿನೋ ಲೋಕಿಯೋಪಿ ತಾವ ಸೀಲಾದಿಗುಣೋ ಪಾರಿಪೂರಿಂ ನ ಗಚ್ಛತಿ, ಪಗೇವ ಲೋಕುತ್ತರೋ।

    Ayañca oghataraṇapaṭipattisīlādīnaṃ pāripūriyāva hoti, sīlādayo ca mānādippahānena pāripūriṃ gacchanti, na aññathāti dassento ‘‘unnaḷassā’’ti gāthamāha. Tattha unnaḷassāti uggatatucchamānassa. Māno hi unnamanākāravuttiyā tucchabhāvena naḷo viyāti ‘‘naḷo’’ti vuccati. Pamattassāti sativossaggena pamādaṃ āpannassa. Bāhirāsassāti bāhiresu āyatanesu āsāvato, kāmesu avītarāgassāti attho. Sīlaṃ samādhi paññā ca, pāripūriṃ na gacchatīti tassa sīlādīnaṃ paṭipakkhasevino lokiyopi tāva sīlādiguṇo pāripūriṃ na gacchati, pageva lokuttaro.

    ತತ್ಥ ಕಾರಣಮಾಹ ‘‘ಯಞ್ಹಿ ಕಿಚ್ಚ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ। ಭಿಕ್ಖುನೋ ಹಿ ಪಬ್ಬಜಿತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಅಪರಿಮಾಣಸೀಲಕ್ಖನ್ಧಗೋಪನಂ ಅರಞ್ಞವಾಸೋ ಧುತಙ್ಗಪರಿಹರಣಂ ಭಾವನಾರಾಮತಾತಿ ಏವಮಾದಿ ಕಿಚ್ಚಂ ನಾಮ। ಯೇಹಿ ಪನ ಇದಂ ಯಥಾವುತ್ತಂ ಅತ್ತನೋ ಕಿಚ್ಚಂ, ತಂ ಅಪವಿದ್ಧಂ ಅಕರಣೇನ ಛಡ್ಡಿತಂ। ಅಕಿಚ್ಚನ್ತಿ ಪತ್ತಮಣ್ಡನಂ ಚೀವರಕಾಯಬನ್ಧನಅಂಸಬದ್ಧಛತ್ತುಪಾಹನತಾಲವಣ್ಟಧಮ್ಮಕರಣಮಣ್ಡನನ್ತಿ ಏವಮಾದಿ ಪರಿಕ್ಖಾರಮಣ್ಡನಂ ಪಚ್ಚಯಬಾಹುಲಿಯನ್ತಿ ಏವಮಾದಿ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅಕಿಚ್ಚಂ ನಾಮ, ತಂ ಕಯಿರತಿ, ತೇಸಂ ಮಾನನಳಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಚರಣೇನ ಉನ್ನಳಾನಂ ಸತಿವೋಸ್ಸಗ್ಗೇನ ಪಮತ್ತಾನಂ ಚತ್ತಾರೋಪಿ ಆಸವಾ ವಡ್ಢನ್ತಿ।

    Tattha kāraṇamāha ‘‘yañhi kicca’’ntiādinā. Bhikkhuno hi pabbajitakālato paṭṭhāya aparimāṇasīlakkhandhagopanaṃ araññavāso dhutaṅgapariharaṇaṃ bhāvanārāmatāti evamādi kiccaṃ nāma. Yehi pana idaṃ yathāvuttaṃ attano kiccaṃ, taṃ apaviddhaṃ akaraṇena chaḍḍitaṃ. Akiccanti pattamaṇḍanaṃ cīvarakāyabandhanaaṃsabaddhachattupāhanatālavaṇṭadhammakaraṇamaṇḍananti evamādi parikkhāramaṇḍanaṃ paccayabāhuliyanti evamādi bhikkhuno akiccaṃ nāma, taṃ kayirati, tesaṃ mānanaḷaṃ ukkhipitvā caraṇena unnaḷānaṃ sativossaggena pamattānaṃ cattāropi āsavā vaḍḍhanti.

    ಯೇಸಂ ಪನ ಪಞ್ಞಾದಿಗುಣೋ ವಡ್ಢತಿ, ತೇ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಯೇಸ’’ನ್ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಸುಸಮಾರದ್ಧಾತಿ ಸುಟ್ಠು ಪಗ್ಗಹಿತಾ। ಕಾಯಗತಾ ಸತೀತಿ, ಕಾಯಾನುಪಸ್ಸನಾಭಾವನಾ। ಅಕಿಚ್ಚಂ ತೇತಿ ತೇ ಏತಂ ಪತ್ತಮಣ್ಡನಾದಿಅಕಿಚ್ಚಂ। ನ ಸೇವನ್ತೀತಿ ನ ಕರೋನ್ತಿ। ಕಿಚ್ಚೇತಿ, ಪಬ್ಬಜಿತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಕತ್ತಬ್ಬೇ ಅಪರಿಮಾಣಸೀಲಕ್ಖನ್ಧಗೋಪನಾದಿಕೇ। ಸಾತಚ್ಚಕಾರಿನೋತಿ ಸತತಕಾರಿನೋ ತೇಸಂ ಸತಿಯಾ ಅವಿಪ್ಪವಾಸೇನ ಸತಾನಂ ಸಾತ್ಥಕಸಮ್ಪಜಞ್ಞಂ, ಸಪ್ಪಾಯಸಮ್ಪಜಞ್ಞಂ, ಗೋಚರಸಮ್ಪಜಞ್ಞಂ, ಅಸಮ್ಮೋಹಸಮ್ಪಜಞ್ಞನ್ತಿ ಚತೂಹಿ ಸಮ್ಪಜಞ್ಞೇಹಿ ಸಮ್ಪಜಾನಾನಂ, ಚತ್ತಾರೋಪಿ ಆಸವಾ ಅತ್ಥಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ ಪರಿಕ್ಖಯಂ ಅಭಾವಂ ಗಚ್ಛನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

    Yesaṃ pana paññādiguṇo vaḍḍhati, te dassetuṃ ‘‘yesa’’ntiādi vuttaṃ. Tattha susamāraddhāti suṭṭhu paggahitā. Kāyagatā satīti, kāyānupassanābhāvanā. Akiccaṃ teti te etaṃ pattamaṇḍanādiakiccaṃ. Na sevantīti na karonti. Kicceti, pabbajitakālato paṭṭhāya kattabbe aparimāṇasīlakkhandhagopanādike. Sātaccakārinoti satatakārino tesaṃ satiyā avippavāsena satānaṃ sātthakasampajaññaṃ, sappāyasampajaññaṃ, gocarasampajaññaṃ, asammohasampajaññanti catūhi sampajaññehi sampajānānaṃ, cattāropi āsavā atthaṃ gacchanti parikkhayaṃ abhāvaṃ gacchantīti attho.

    ಇದಾನಿ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಠಿತಭಿಕ್ಖೂನಂ ಓವಾದಂ ದೇನ್ತೋ ‘‘ಉಜುಮಗ್ಗಮ್ಹೀ’’ತಿ ಗಾಥಮಾಹ। ತತ್ಥ ಉಜುಮಗ್ಗಮ್ಹಿ ಅಕ್ಖಾತೇತಿ ಅನ್ತದ್ವಯಪರಿವಜ್ಜನೇನ ಕಾಯವಙ್ಕಾದಿಪ್ಪಹಾನೇನ ಚ ಉಜುಕೇ ಮಜ್ಝಿಮಪಟಿಪದಾಭೂತೇ ಅರಿಯಮಗ್ಗೇ ಸತ್ಥಾರಾ ಭಾಸಿತೇ। ಗಚ್ಛಥಾತಿ ಪಟಿಪಜ್ಜಥ। ಮಾ ನಿವತ್ತಥಾತಿ ಅನ್ತರಾ ವೋಸಾನಂ ಮಾಪಜ್ಜಥ। ಅತ್ತನಾ ಚೋದಯತ್ತಾನನ್ತಿ ಇಧ ಅತ್ಥಕಾಮೋ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಅಪಾಯಭಯಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಾದಿನಾ ಅತ್ತನಾವ ಅತ್ತಾನಂ ಚೋದೇನ್ತೋ। ನಿಬ್ಬಾನಮಭಿಹಾರಯೇತಿ, ಅತ್ತಾನಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಅಭಿಹರೇಯ್ಯ ಉಪನೇಯ್ಯ, ಯಥಾ ನಂ ಸಚ್ಛಿಕರೋತಿ, ತಥಾ ಪಟಿಪಜ್ಜೇಯ್ಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ।

    Idāni attano santike ṭhitabhikkhūnaṃ ovādaṃ dento ‘‘ujumaggamhī’’ti gāthamāha. Tattha ujumaggamhi akkhāteti antadvayaparivajjanena kāyavaṅkādippahānena ca ujuke majjhimapaṭipadābhūte ariyamagge satthārā bhāsite. Gacchathāti paṭipajjatha. Mā nivattathāti antarā vosānaṃ māpajjatha. Attanā codayattānanti idha atthakāmo kulaputto apāyabhayapaccavekkhaṇādinā attanāva attānaṃ codento. Nibbānamabhihārayeti, attānaṃ nibbānaṃ abhihareyya upaneyya, yathā naṃ sacchikaroti, tathā paṭipajjeyyāti attho.

    ಇದಾನಿ ಮಯಾಪಿ ಏವಮೇವ ಪಟಿಪನ್ನನ್ತಿ, ಅತ್ತನೋ ಪಟಿಪತ್ತಿಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಅಚ್ಚಾರದ್ಧಮ್ಹೀ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಅಚ್ಚಾರದ್ಧಮ್ಹಿ ವೀರಿಯಮ್ಹೀತಿ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಭಾವೇನ್ತೇನ ಮಯಾ ಸಮಾಧಿನಾ ವೀರಿಯಂ ಸಮರಸಂ ಅಕತ್ವಾ ಅತಿವಿಯ ವೀರಿಯೇ ಪಗ್ಗಹಿತೇ। ಅಚ್ಚಾರದ್ಧವೀರಿಯತಾ ಚಸ್ಸ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತಾಯೇವ। ವೀಣೋಪಮಂ ಕರಿತ್ವಾ ಮೇತಿ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸೋಣಸ್ಸ ‘‘ಯೇ ಖೋ ಕೇಚಿ ಭಗವತೋ ಸಾವಕಾ ಆರದ್ಧವೀರಿಯಾ ವಿಹರನ್ತಿ। ಅಹಂ ತೇಸಂ ಅಞ್ಞತರೋ, ಅಥ ಚ ಪನ ಮೇ ನಾನುಪಾದಾಯ ಆಸವೇಹಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುಚ್ಚತಿ, ತಸ್ಮಾಹಂ ವಿಬ್ಭಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿತ್ತೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಸತ್ಥಾ ಇದ್ಧಿಯಾ ತಸ್ಸ ಸಮ್ಮುಖೇ ಅತ್ತಾನಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ‘‘ಕಸ್ಮಾ ತ್ವಂ, ಸೋಣ, ‘ವಿಬ್ಭಮಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಚಿತ್ತಂ ಉಪ್ಪಾದೇಸಿ, ಕುಸಲೋ ತ್ವಂ ಪುಬ್ಬೇ ಅಗಾರಿಯಭೂತೋ ವೀಣಾಯ ತನ್ತಿಸ್ಸರೇ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ತೇನ ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಸೋಣ? ಯದಾ ತೇ ವೀಣಾಯ ತನ್ತಿಯೋ ಅಚ್ಚಾಯತಾ ಹೋನ್ತಿ, ಅಪಿ ನು ತೇ ವೀಣಾ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಸರವತೀ ವಾ ಹೋತಿ ಕಮ್ಮಞ್ಞಾ ವಾತಿ? ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ! ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಸೋಣ, ಯದಾ ತೇ ವೀಣಾಯ ತನ್ತಿಯೋ ಅತಿಸಿಥಿಲಾ ಹೋನ್ತಿ, ಅಪಿ ನು ತೇ ವೀಣಾ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಸರವತೀ ವಾ ಹೋತಿ ಕಮ್ಮಞ್ಞಾ ವಾತಿ? ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಸೋಣ, ಯದಾ ಪನ ತೇ ವೀಣಾಯ ತನ್ತಿಯೋ ನೇವ ಅಚ್ಚಾಯತಾ ಹೋನ್ತಿ, ನಾತಿಸಿಥಿಲಾ ಸಮೇ ಗುಣೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಾ, ಅಪಿ ನು ತೇ ವೀಣಾ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಸರವತೀ ವಾ ಹೋತಿ ಕಮ್ಮಞ್ಞಾ ವಾತಿ? ಏವಂ, ಭನ್ತೇ। ಏವಮೇವ ಖೋ, ಸೋಣ, ಅಚ್ಚಾರದ್ಧವೀರಿಯಂ ಉದ್ಧಚ್ಚಾಯ ಸಂವತ್ತತಿ, ಅತಿಲೀನವೀರಿಯಂ ಕೋಸಜ್ಜಾಯ ಸಂವತ್ತತಿ, ತಸ್ಮಾತಿಹ ತ್ವಂ, ಸೋಣ, ವೀರಿಯಸಮತಂ ಅಧಿಟ್ಠಹ, ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಞ್ಚ ಸಮತಂ ಪಟಿವಿಜ್ಝಾ’’ತಿ ಏವಂ ವೀಣಂ ಉಪಮಂ ಕತ್ವಾ ಪವತ್ತಿತೇನ ವೀಣೋಪಮೋವಾದೇನ ಮಯ್ಹಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ। ತಸ್ಸಾಹಂ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾತಿ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ವಚನಂ ವೀಣೋಪಮೋವಾದಂ ಸುತ್ವಾ ಅನ್ತರಾ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ವಿಬ್ಭಮಿತುಕಾಮತಂ ಪಹಾಯ ಸತ್ಥು ಸಾಸನೇ ರತೋ ಅಭಿರತೋ ವಿಹರಿಂ।

    Idāni mayāpi evameva paṭipannanti, attano paṭipattiṃ dassetuṃ ‘‘accāraddhamhī’’tiādi vuttaṃ. Accāraddhamhi vīriyamhīti vipassanaṃ bhāventena mayā samādhinā vīriyaṃ samarasaṃ akatvā ativiya vīriye paggahite. Accāraddhavīriyatā cassa heṭṭhā vuttāyeva. Vīṇopamaṃ karitvā meti āyasmato soṇassa ‘‘ye kho keci bhagavato sāvakā āraddhavīriyā viharanti. Ahaṃ tesaṃ aññataro, atha ca pana me nānupādāya āsavehi cittaṃ vimuccati, tasmāhaṃ vibbhamissāmī’’ti citte uppanne satthā iddhiyā tassa sammukhe attānaṃ dassetvā ‘‘kasmā tvaṃ, soṇa, ‘vibbhamissāmī’ti cittaṃ uppādesi, kusalo tvaṃ pubbe agāriyabhūto vīṇāya tantissare’’ti pucchitvā tena ‘‘evaṃ, bhante’’ti vutte ‘‘taṃ kiṃ maññasi, soṇa? Yadā te vīṇāya tantiyo accāyatā honti, api nu te vīṇā tasmiṃ samaye saravatī vā hoti kammaññā vāti? No hetaṃ, bhante! Taṃ kiṃ maññasi, soṇa, yadā te vīṇāya tantiyo atisithilā honti, api nu te vīṇā tasmiṃ samaye saravatī vā hoti kammaññā vāti? No hetaṃ, bhante. Taṃ kiṃ maññasi, soṇa, yadā pana te vīṇāya tantiyo neva accāyatā honti, nātisithilā same guṇe patiṭṭhitā, api nu te vīṇā tasmiṃ samaye saravatī vā hoti kammaññā vāti? Evaṃ, bhante. Evameva kho, soṇa, accāraddhavīriyaṃ uddhaccāya saṃvattati, atilīnavīriyaṃ kosajjāya saṃvattati, tasmātiha tvaṃ, soṇa, vīriyasamataṃ adhiṭṭhaha, indriyānañca samataṃ paṭivijjhā’’ti evaṃ vīṇaṃ upamaṃ katvā pavattitena vīṇopamovādena mayhaṃ dhammaṃ desesi. Tassāhaṃ vacanaṃ sutvāti tassa bhagavato vacanaṃ vīṇopamovādaṃ sutvā antarā uppannaṃ vibbhamitukāmataṃ pahāya satthu sāsane rato abhirato vihariṃ.

    ವಿಹರನ್ತೋ ಚ ಸಮಥಂ ಪಟಿಪಾದೇಸಿಂ ವೀರಿಯಸಮತಂ ಯೋಜೇನ್ತೋ ಸದ್ಧಾಪಞ್ಞಾನಂ ವಿಯ ಸಮಾಧಿವೀರಿಯಾನಂ ಸಮರಸತಂ ಉಪ್ಪಾದೇನ್ತೋ ಝಾನಾಧಿಟ್ಠಾನಂ ವಿಪಸ್ಸನಾಸಮಾಧಿಂ ಸಮ್ಪಾದೇಸಿಂ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಉಸ್ಸುಕ್ಕಾಪೇಸಿಂ। ತತ್ಥ ಪಯೋಜನಂ ಆಹ ‘‘ಉತ್ತಮತ್ಥಸ್ಸ ಪತ್ತಿಯಾ’’ತಿ। ಉತ್ತಮತ್ಥಸ್ಸ ಪತ್ತಿಯಾತಿ ಅರಹತ್ತಾಧಿಗಮಾಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ।

    Viharanto ca samathaṃ paṭipādesiṃ vīriyasamataṃ yojento saddhāpaññānaṃ viya samādhivīriyānaṃ samarasataṃ uppādento jhānādhiṭṭhānaṃ vipassanāsamādhiṃ sampādesiṃ vipassanaṃ ussukkāpesiṃ. Tattha payojanaṃ āha ‘‘uttamatthassa pattiyā’’ti. Uttamatthassa pattiyāti arahattādhigamāyāti attho.

    ಇದಾನಿ ಯಥಾ ಪಟಿಪನ್ನಸ್ಸ ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾ ಸಮ್ಪಜ್ಜಿಂಸು, ತಂ ಅಞ್ಞಾಪದೇಸೇನ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇತಿ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾದಿಕೇ ಕಾಮನಿಸ್ಸರಣೇ। ಅಧಿಮುತ್ತಸ್ಸಾತಿ ತತ್ಥ ನಿನ್ನಪೋಣಪಬ್ಭಾರಭಾವೇನ ಯುತ್ತಪ್ಪಯುತ್ತಸ್ಸ, ಪಠಮಂ ತಾವ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಭಿಮುಖೋ ಹುತ್ವಾ ಕಾಮೇ ಪಹಾಯ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಚ ಸೀಲವಿಸೋಧನಂ ಅರಞ್ಞವಾಸೋ ಧುತಙ್ಗಪರಿಹರಣಂ ಭಾವನಾಭಿಯೋಗೋತಿ ಏವಮಾದೀಸು ಅನವಜ್ಜಧಮ್ಮೇಸು ಯುತ್ತಪ್ಪಯುತ್ತಸ್ಸಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪವಿವೇಕಞ್ಚ ಚೇತಸೋತಿ ಚೇತಸೋ ಪವಿವೇಕಞ್ಚ ಅಧಿಮುತ್ತಸ್ಸ ಏವಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಾಧಿಮುತ್ತಸ್ಸ ಸತೋ ಚತುಕ್ಕಪಞ್ಚಕಜ್ಝಾನಾನಂ ನಿಬ್ಬತ್ತನೇನ ವಿವೇಕೇ ಯುತ್ತಸ್ಸ ಪಯುತ್ತಸ್ಸ। ಅಬ್ಯಾಬಜ್ಝಾಧಿಮುತ್ತಸ್ಸಾತಿ ಅಬ್ಯಾಬಜ್ಝೇ ನಿದುಕ್ಖತಾಯ ಅಧಿಮುತ್ತಸ್ಸ ಝಾನಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತ್ವಾ ಸಮಥಸುಖೇ ಯುತ್ತಪ್ಪಯುತ್ತಸ್ಸ। ಉಪಾದಾನಕ್ಖಯಸ್ಸ ಚಾತಿ ಚತುನ್ನಮ್ಪಿ ಉಪಾದಾನಾನಂ ಖಯನ್ತೇ ಅರಹತ್ತೇ ಅಧಿಮುತ್ತಸ್ಸ। ಭುಮ್ಮತ್ಥೇ ಹಿ ಏತಂ ಸಾಮಿವಚನಂ। ತಂ ಯಥಾಧಿಗತಂ ಝಾನಂ ಪಾದಕಂ ಕತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಾಧಿಗಮಾಯ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಅನುಯುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಅತ್ಥೋ।

    Idāni yathā paṭipannassa samathavipassanā sampajjiṃsu, taṃ aññāpadesena dassento ‘‘nekkhamme’’tiādimāha. Tattha nekkhammeti pabbajjādike kāmanissaraṇe. Adhimuttassāti tattha ninnapoṇapabbhārabhāvena yuttappayuttassa, paṭhamaṃ tāva pabbajjābhimukho hutvā kāme pahāya pabbajitvā ca sīlavisodhanaṃ araññavāso dhutaṅgapariharaṇaṃ bhāvanābhiyogoti evamādīsu anavajjadhammesu yuttappayuttassāti attho. Pavivekañca cetasoti cetaso pavivekañca adhimuttassa evaṃ nekkhammādhimuttassa sato catukkapañcakajjhānānaṃ nibbattanena viveke yuttassa payuttassa. Abyābajjhādhimuttassāti abyābajjhe nidukkhatāya adhimuttassa jhānasamāpattiyo nibbattetvā samathasukhe yuttappayuttassa. Upādānakkhayassa cāti catunnampi upādānānaṃ khayante arahatte adhimuttassa. Bhummatthe hi etaṃ sāmivacanaṃ. Taṃ yathādhigataṃ jhānaṃ pādakaṃ katvā arahattādhigamāya vipassanaṃ anuyuñjantassāti attho.

    ತಣ್ಹಕ್ಖಯಾಧಿಮುತ್ತಸ್ಸಾತಿ ತಣ್ಹಾ ಖೀಯತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ತಣ್ಹಕ್ಖಯೋ, ನಿಬ್ಬಾನಂ, ತಸ್ಮಿಂ ಅಧಿಮುತ್ತಸ್ಸ ಉಪಾದಿಂ ಭಯತೋ, ಅನುಪಾದಿಞ್ಚ ಖೇಮತೋ ದಸ್ಸನೇನ ನಿರೋಧೇ ನಿನ್ನಪೋಣಪಬ್ಭಾರಸ್ಸ। ಅಸಮ್ಮೋಹಞ್ಚ ಚೇತಸೋತಿ ಅಸಮ್ಮೋಹಸಮ್ಪಜಞ್ಞವಸೇನ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಅಸಮ್ಮೋಹಪವತ್ತಿಂ ಸಮ್ಮೋಹಸಮುಚ್ಛಿನ್ದನೇನ ವಾ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಅಸಮ್ಮೋಹಭೂತಂ ಅರಿಯಮಗ್ಗಂ ಅಧಿಮುತ್ತಸ್ಸ। ದಿಸ್ವಾ ಆಯತನುಪ್ಪಾದನ್ತಿ ಚಕ್ಖಾದೀನಂ ಆಯತನಾನಂ ಯಥಾಸಕಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಖಣೇ ಖಣೇ ಉಪ್ಪಾದಂ, ತಪ್ಪಟಿಪಕ್ಖತೋ ನಿರೋಧಞ್ಚ ವಿಪಸ್ಸನಾಪಞ್ಞಾಸಹಿತಾಯ ಮಗ್ಗಪಞ್ಞಾಯ ದಿಸ್ವಾ ದಸ್ಸನಹೇತು ಸಮ್ಮಾ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುಚ್ಚತೀತಿ ಸಮ್ಮಾ ಹೇತುನಾ ಞಾಯೇನ ಮಗ್ಗಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಸಬ್ಬಾಸವತೋ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುಚ್ಚತಿ।

    Taṇhakkhayādhimuttassāti taṇhā khīyati etthāti taṇhakkhayo, nibbānaṃ, tasmiṃ adhimuttassa upādiṃ bhayato, anupādiñca khemato dassanena nirodhe ninnapoṇapabbhārassa. Asammohañca cetasoti asammohasampajaññavasena cittassa asammohapavattiṃ sammohasamucchindanena vā cittassa asammohabhūtaṃ ariyamaggaṃ adhimuttassa. Disvā āyatanuppādanti cakkhādīnaṃ āyatanānaṃ yathāsakapaccayehi khaṇe khaṇe uppādaṃ, tappaṭipakkhato nirodhañca vipassanāpaññāsahitāya maggapaññāya disvā dassanahetu sammā cittaṃ vimuccatīti sammā hetunā ñāyena maggapaṭipāṭiyā sabbāsavato cittaṃ vimuccati.

    ‘‘ತಸ್ಸ ಸಮ್ಮಾ ವಿಮುತ್ತಸ್ಸಾ’’ತಿಆದೀಸು ಅಯಂ ಸಙ್ಖೇಪತ್ಥೋ – ತಸ್ಸ ವುತ್ತನಯೇನ ಸಮ್ಮದೇವ ಸಬ್ಬಸಂಕಿಲೇಸತೋ ವಿಮುತ್ತಸ್ಸ, ತತೋ ಏವ ಅಚ್ಚನ್ತುಪಸಮೇನ ಸನ್ತಚಿತ್ತಸ್ಸ ಖೀಣಾಸವಭಿಕ್ಖುನೋ ಕತಸ್ಸ ಕುಸಲಸ್ಸ ಅಕುಸಲಸ್ಸ ವಾ ಉಪಚಯೋ ನತ್ಥಿ ಮಗ್ಗೇನೇವ ಸಮುಗ್ಘಾತಿತತ್ತಾ, ಪರಿಞ್ಞಾದಿಭೇದಂ ಕರಣೀಯಂ ನ ವಿಜ್ಜತಿ ಕತಕಿಚ್ಚತ್ತಾ। ಏವಂ ಭೂತಸ್ಸ ಯಥಾ ಏಕಘನೋ ಸೇಲೋ ಪಬ್ಬತೋ ಪಕತಿವಾತೇನ ನ ಸಮೀರತಿ ನ ಸಂಕಮ್ಪತಿ, ಏವಂ ಇಟ್ಠಾ ಚ ಅನಿಟ್ಠಾ ಚ ರೂಪಾದಯೋ ಆರಮ್ಮಣಧಮ್ಮಾ ತಾದಿನೋ ತಾದಿಭಾವಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಠಿತಂ ಅನೇಜಂ ಪಹೀನಸಬ್ಬಸೋಕತಾಯ ವಿಸಂಯುತ್ತಂ ಚಿತ್ತಂ ನಪ್ಪವೇಧನ್ತಿ ನ ಚಾಲೇನ್ತಿ। ಅಸ್ಸ ಚ ಆರಮ್ಮಣಧಮ್ಮಸ್ಸ ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ ಫಲಸಮಾಪತ್ತಿಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನ್ತೋ ವಯಂ ನಿರೋಧಂ ಖಣೇ ಖಣೇ ಭಿಜ್ಜನಸಭಾವಂ ಅನುಪಸ್ಸತೀತಿ ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ।

    ‘‘Tassa sammā vimuttassā’’tiādīsu ayaṃ saṅkhepattho – tassa vuttanayena sammadeva sabbasaṃkilesato vimuttassa, tato eva accantupasamena santacittassa khīṇāsavabhikkhuno katassa kusalassa akusalassa vā upacayo natthi maggeneva samugghātitattā, pariññādibhedaṃ karaṇīyaṃ na vijjati katakiccattā. Evaṃ bhūtassa yathā ekaghano selo pabbato pakativātena na samīrati na saṃkampati, evaṃ iṭṭhā ca aniṭṭhā ca rūpādayo ārammaṇadhammā tādino tādibhāvappattassa ṭhitaṃ anejaṃ pahīnasabbasokatāya visaṃyuttaṃ cittaṃ nappavedhanti na cālenti. Assa ca ārammaṇadhammassa kālena kālaṃ phalasamāpattiṃ samāpajjitvā vipassanto vayaṃ nirodhaṃ khaṇe khaṇe bhijjanasabhāvaṃ anupassatīti aññaṃ byākāsi.

    ಸೋಣಕೋಳಿವಿಸತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Soṇakoḷivisattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.

    ತೇರಸನಿಪಾತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Terasanipātavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಥೇರಗಾಥಾಪಾಳಿ • Theragāthāpāḷi / ೧. ಸೋಣಕೋಳಿವಿಸತ್ಥೇರಗಾಥಾ • 1. Soṇakoḷivisattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact