| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya |
೨. ದುತಿಯಪಣ್ಣಾಸಕಂ
2. Dutiyapaṇṇāsakaṃ
೬. ಮಹಾವಗ್ಗೋ
6. Mahāvaggo
೧. ಸೋಣಸುತ್ತಂ
1. Soṇasuttaṃ
೫೫. 1 ಏವಂ , ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ರಾಜಗಹೇ ವಿಹರತಿ ಗಿಜ್ಝಕೂಟೇ ಪಬ್ಬತೇ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಆಯಸ್ಮಾ ಸೋಣೋ ರಾಜಗಹೇ ವಿಹರತಿ ಸೀತವನಸ್ಮಿಂ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸೋಣಸ್ಸ ರಹೋಗತಸ್ಸ ಪಟಿಸಲ್ಲೀನಸ್ಸ ಏವಂ ಚೇತಸೋ ಪರಿವಿತಕ್ಕೋ ಉದಪಾದಿ – ‘‘ಯೇ ಖೋ ಕೇಚಿ ಭಗವತೋ ಸಾವಕಾ ಆರದ್ಧವೀರಿಯಾ ವಿಹರನ್ತಿ, ಅಹಂ ತೇಸಂ ಅಞ್ಞತರೋ। ಅಥ ಚ ಪನ ಮೇ ನ ಅನುಪಾದಾಯ ಆಸವೇಹಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುಚ್ಚತಿ, ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತಿ ಖೋ ಪನ ಮೇ ಕುಲೇ ಭೋಗಾ, ಸಕ್ಕಾ ಭೋಗಾ ಚ ಭುಞ್ಜಿತುಂ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಚ ಕಾತುಂ। ಯಂನೂನಾಹಂ ಸಿಕ್ಖಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖಾಯ ಹೀನಾಯಾವತ್ತಿತ್ವಾ ಭೋಗೇ ಚ ಭುಞ್ಜೇಯ್ಯಂ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಚ ಕರೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ।
55.2 Evaṃ , me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati gijjhakūṭe pabbate. Tena kho pana samayena āyasmā soṇo rājagahe viharati sītavanasmiṃ. Atha kho āyasmato soṇassa rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘‘ye kho keci bhagavato sāvakā āraddhavīriyā viharanti, ahaṃ tesaṃ aññataro. Atha ca pana me na anupādāya āsavehi cittaṃ vimuccati, saṃvijjanti kho pana me kule bhogā, sakkā bhogā ca bhuñjituṃ puññāni ca kātuṃ. Yaṃnūnāhaṃ sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattitvā bhoge ca bhuñjeyyaṃ puññāni ca kareyya’’nti.
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸೋಣಸ್ಸ ಚೇತಸಾ ಚೇತೋಪರಿವಿತಕ್ಕಮಞ್ಞಾಯ – ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಬಲವಾ ಪುರಿಸೋ ಸಮ್ಮಿಞ್ಜಿತಂ ವಾ ಬಾಹಂ ಪಸಾರೇಯ್ಯ, ಪಸಾರಿತಂ ವಾ ಬಾಹಂ ಸಮ್ಮಿಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಏವಮೇವಂ ಖೋ – ಗಿಜ್ಝಕೂಟೇ ಪಬ್ಬತೇ ಅನ್ತರಹಿತೋ ಸೀತವನೇ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸೋಣಸ್ಸ ಸಮ್ಮುಖೇ ಪಾತುರಹೋಸಿ। ನಿಸೀದಿ ಭಗವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ। ಆಯಸ್ಮಾಪಿ ಖೋ ಸೋಣೋ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಂ ಖೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಸೋಣಂ ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ –
Atha kho bhagavā āyasmato soṇassa cetasā cetoparivitakkamaññāya – seyyathāpi nāma balavā puriso sammiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ sammiñjeyya, evamevaṃ kho – gijjhakūṭe pabbate antarahito sītavane āyasmato soṇassa sammukhe pāturahosi. Nisīdi bhagavā paññatte āsane. Āyasmāpi kho soṇo bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ soṇaṃ bhagavā etadavoca –
‘‘ನನು ತೇ, ಸೋಣ, ರಹೋಗತಸ್ಸ ಪಟಿಸಲ್ಲೀನಸ್ಸ ಏವಂ ಚೇತಸೋ ಪರಿವಿತಕ್ಕೋ ಉದಪಾದಿ – ‘ಯೇ ಖೋ ಕೇಚಿ ಭಗವತೋ ಸಾವಕಾ ಆರದ್ಧವೀರಿಯಾ ವಿಹರನ್ತಿ, ಅಹಂ ತೇಸಂ ಅಞ್ಞತರೋ। ಅಥ ಚ ಪನ ಮೇ ನ ಅನುಪಾದಾಯ ಆಸವೇಹಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುಚ್ಚತಿ, ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತಿ ಖೋ ಪನ ಮೇ ಕುಲೇ ಭೋಗಾ, ಸಕ್ಕಾ ಭೋಗಾ 3 ಚ ಭುಞ್ಜಿತುಂ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಚ ಕಾತುಂ। ಯಂನೂನಾಹಂ ಸಿಕ್ಖಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖಾಯ ಹೀನಾಯಾವತ್ತಿತ್ವಾ ಭೋಗೇ ಚ ಭುಞ್ಜೇಯ್ಯಂ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಚ ಕರೇಯ್ಯ’’’ನ್ತಿ? ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’।
‘‘Nanu te, soṇa, rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘ye kho keci bhagavato sāvakā āraddhavīriyā viharanti, ahaṃ tesaṃ aññataro. Atha ca pana me na anupādāya āsavehi cittaṃ vimuccati, saṃvijjanti kho pana me kule bhogā, sakkā bhogā 4 ca bhuñjituṃ puññāni ca kātuṃ. Yaṃnūnāhaṃ sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattitvā bhoge ca bhuñjeyyaṃ puññāni ca kareyya’’’nti? ‘‘Evaṃ, bhante’’.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಸೋಣ, ಕುಸಲೋ ತ್ವಂ ಪುಬ್ಬೇ ಅಗಾರಿಯಭೂತೋ 5 ವೀಣಾಯ ತನ್ತಿಸ್ಸರೇ’’ತಿ? ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಸೋಣ, ಯದಾ ತೇ ವೀಣಾಯ ತನ್ತಿಯೋ ಅಚ್ಚಾಯತಾ ಹೋನ್ತಿ, ಅಪಿ ನು ತೇ ವೀಣಾ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಸರವತೀ ವಾ ಹೋತಿ ಕಮ್ಮಞ್ಞಾ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, soṇa, kusalo tvaṃ pubbe agāriyabhūto 6 vīṇāya tantissare’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, soṇa, yadā te vīṇāya tantiyo accāyatā honti, api nu te vīṇā tasmiṃ samaye saravatī vā hoti kammaññā vā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಸೋಣ, ಯದಾ ತೇ ವೀಣಾಯ ತನ್ತಿಯೋ ಅತಿಸಿಥಿಲಾ ಹೋನ್ತಿ, ಅಪಿ ನು ತೇ ವೀಣಾ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಸರವತೀ ವಾ ಹೋತಿ ಕಮ್ಮಞ್ಞಾ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, soṇa, yadā te vīṇāya tantiyo atisithilā honti, api nu te vīṇā tasmiṃ samaye saravatī vā hoti kammaññā vā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘ಯದಾ ಪನ ತೇ, ಸೋಣ, ವೀಣಾಯ ತನ್ತಿಯೋ ನ ಅಚ್ಚಾಯತಾ ಹೋನ್ತಿ ನಾತಿಸಿಥಿಲಾ ಸಮೇ ಗುಣೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಾ, ಅಪಿ ನು ತೇ ವೀಣಾ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಸರವತೀ ವಾ ಹೋತಿ ಕಮ್ಮಞ್ಞಾ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’।
‘‘Yadā pana te, soṇa, vīṇāya tantiyo na accāyatā honti nātisithilā same guṇe patiṭṭhitā, api nu te vīṇā tasmiṃ samaye saravatī vā hoti kammaññā vā’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’.
‘‘ಏವಮೇವಂ ಖೋ, ಸೋಣ, ಅಚ್ಚಾರದ್ಧವೀರಿಯಂ ಉದ್ಧಚ್ಚಾಯ ಸಂವತ್ತತಿ, ಅತಿಸಿಥಿಲವೀರಿಯಂ ಕೋಸಜ್ಜಾಯ ಸಂವತ್ತತಿ। ತಸ್ಮಾತಿಹ ತ್ವಂ, ಸೋಣ, ವೀರಿಯಸಮಥಂ ಅಧಿಟ್ಠಹಂ, ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಞ್ಚ ಸಮತಂ ಪಟಿವಿಜ್ಝ, ತತ್ಥ ಚ ನಿಮಿತ್ತಂ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಸೋಣೋ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಸೋಣಂ ಇಮಿನಾ ಓವಾದೇನ ಓವದಿತ್ವಾ – ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಬಲವಾ ಪುರಿಸೋ ಸಮಿಞ್ಜಿತಂ ವಾ ಬಾಹಂ ಪಸಾರೇಯ್ಯ, ಪಸಾರಿತಂ ವಾ ಬಾಹಂ ಸಮಿಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಏವಮೇವಂ ಖೋ – ಸೀತವನೇ ಅನ್ತರಹಿತೋ ಗಿಜ್ಝಕೂಟೇ ಪಬ್ಬತೇ ಪಾತುರಹೋಸಿ।
‘‘Evamevaṃ kho, soṇa, accāraddhavīriyaṃ uddhaccāya saṃvattati, atisithilavīriyaṃ kosajjāya saṃvattati. Tasmātiha tvaṃ, soṇa, vīriyasamathaṃ adhiṭṭhahaṃ, indriyānañca samataṃ paṭivijjha, tattha ca nimittaṃ gaṇhāhī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā soṇo bhagavato paccassosi. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ soṇaṃ iminā ovādena ovaditvā – seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya, evamevaṃ kho – sītavane antarahito gijjhakūṭe pabbate pāturahosi.
ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಸೋಣೋ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ವೀರಿಯಸಮಥಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಸಿ, ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಞ್ಚ ಸಮತಂ ಪಟಿವಿಜ್ಝಿ, ತತ್ಥ ಚ ನಿಮಿತ್ತಂ ಅಗ್ಗಹೇಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಸೋಣೋ ಏಕೋ ವೂಪಕಟ್ಠೋ ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಆತಾಪೀ ಪಹಿತತ್ತೋ ವಿಹರನ್ತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ – ಯಸ್ಸತ್ಥಾಯ ಕುಲಪುತ್ತಾ ಸಮ್ಮದೇವ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಾಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜನ್ತಿ ತದನುತ್ತರಂ – ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಪರಿಯೋಸಾನಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹಾಸಿ। ‘‘ಖೀಣಾ ಜಾತಿ, ವುಸಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಕತಂ ಕರಣೀಯಂ, ನಾಪರಂ ಇತ್ಥತ್ತಾಯಾ’’ತಿ ಅಬ್ಭಞ್ಞಾಸಿ। ಅಞ್ಞತರೋ ಚ ಪನಾಯಸ್ಮಾ ಸೋಣೋ ಅರಹತಂ ಅಹೋಸಿ।
Atha kho āyasmā soṇo aparena samayena vīriyasamathaṃ adhiṭṭhāsi, indriyānañca samataṃ paṭivijjhi, tattha ca nimittaṃ aggahesi. Atha kho āyasmā soṇo eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto viharanto nacirasseva – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anāgāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsi. ‘‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’’ti abbhaññāsi. Aññataro ca panāyasmā soṇo arahataṃ ahosi.
ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸೋಣಸ್ಸ ಅರಹತ್ತಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಯಂನೂನಾಹಂ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮೇಯ್ಯಂ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಸೋಣೋ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಸೋಣೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ –
Atha kho āyasmato soṇassa arahattappattassa etadahosi – ‘‘yaṃnūnāhaṃ yena bhagavā tenupasaṅkameyyaṃ; upasaṅkamitvā bhagavato santike aññaṃ byākareyya’’nti. Atha kho āyasmā soṇo yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā soṇo bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘ಯೋ ಸೋ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖು ಅರಹಂ ಖೀಣಾಸವೋ ವುಸಿತವಾ ಕತಕರಣೀಯೋ ಓಹಿತಭಾರೋ ಅನುಪ್ಪತ್ತಸದತ್ಥೋ ಪರಿಕ್ಖೀಣಭವಸಂಯೋಜನೋ ಸಮ್ಮದಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತೋ, ಸೋ ಛ ಠಾನಾನಿ ಅಧಿಮುತ್ತೋ ಹೋತಿ – ನೇಕ್ಖಮ್ಮಾಧಿಮುತ್ತೋ ಹೋತಿ, ಪವಿವೇಕಾಧಿಮುತ್ತೋ ಹೋತಿ, ಅಬ್ಯಾಪಜ್ಜಾಧಿಮುತ್ತೋ 7 ಹೋತಿ, ತಣ್ಹಾಕ್ಖಯಾಧಿಮುತ್ತೋ ಹೋತಿ, ಉಪಾದಾನಕ್ಖಯಾಧಿಮುತ್ತೋ ಹೋತಿ, ಅಸಮ್ಮೋಹಾಧಿಮುತ್ತೋ ಹೋತಿ।
‘‘Yo so, bhante, bhikkhu arahaṃ khīṇāsavo vusitavā katakaraṇīyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhīṇabhavasaṃyojano sammadaññāvimutto, so cha ṭhānāni adhimutto hoti – nekkhammādhimutto hoti, pavivekādhimutto hoti, abyāpajjādhimutto 8 hoti, taṇhākkhayādhimutto hoti, upādānakkhayādhimutto hoti, asammohādhimutto hoti.
‘‘ಸಿಯಾ ಖೋ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ಇಧೇಕಚ್ಚಸ್ಸ ಆಯಸ್ಮತೋ ಏವಮಸ್ಸ – ‘ಕೇವಲಂಸದ್ಧಾಮತ್ತಕಂ ನೂನ ಅಯಮಾಯಸ್ಮಾ ನಿಸ್ಸಾಯ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಾಧಿಮುತ್ತೋ’ತಿ । ನ ಖೋ ಪನೇತಂ, ಭನ್ತೇ, ಏವಂ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಖೀಣಾಸವೋ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖು ವುಸಿತವಾ ಕತಕರಣೀಯೋ ಕರಣೀಯಂ ಅತ್ತನೋ ಅಸಮನುಪಸ್ಸನ್ತೋ ಕತಸ್ಸ ವಾ ಪಟಿಚಯಂ ಖಯಾ ರಾಗಸ್ಸ ವೀತರಾಗತ್ತಾ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಾಧಿಮುತ್ತೋ ಹೋತಿ, ಖಯಾ ದೋಸಸ್ಸ ವೀತದೋಸತ್ತಾ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಾಧಿಮುತ್ತೋ ಹೋತಿ, ಖಯಾ ಮೋಹಸ್ಸ ವೀತಮೋಹತ್ತಾ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಾಧಿಮುತ್ತೋ ಹೋತಿ।
‘‘Siyā kho pana, bhante, idhekaccassa āyasmato evamassa – ‘kevalaṃsaddhāmattakaṃ nūna ayamāyasmā nissāya nekkhammādhimutto’ti . Na kho panetaṃ, bhante, evaṃ daṭṭhabbaṃ. Khīṇāsavo, bhante, bhikkhu vusitavā katakaraṇīyo karaṇīyaṃ attano asamanupassanto katassa vā paṭicayaṃ khayā rāgassa vītarāgattā nekkhammādhimutto hoti, khayā dosassa vītadosattā nekkhammādhimutto hoti, khayā mohassa vītamohattā nekkhammādhimutto hoti.
‘‘ಸಿಯಾ ಖೋ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ಇಧೇಕಚ್ಚಸ್ಸ ಆಯಸ್ಮತೋ ಏವಮಸ್ಸ – ‘ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕಂ ನೂನ ಅಯಮಾಯಸ್ಮಾ ನಿಕಾಮಯಮಾನೋ ಪವಿವೇಕಾಧಿಮುತ್ತೋ’ತಿ। ನ ಖೋ ಪನೇತಂ, ಭನ್ತೇ, ಏವಂ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಖೀಣಾಸವೋ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖು ವುಸಿತವಾ ಕತಕರಣೀಯೋ ಕರಣೀಯಂ ಅತ್ತನೋ ಅಸಮನುಪಸ್ಸನ್ತೋ ಕತಸ್ಸ ವಾ ಪಟಿಚಯಂ ಖಯಾ ರಾಗಸ್ಸ ವೀತರಾಗತ್ತಾ ಪವಿವೇಕಾಧಿಮುತ್ತೋ ಹೋತಿ, ಖಯಾ ದೋಸಸ್ಸ ವೀತದೋಸತ್ತಾ ಪವಿವೇಕಾಧಿಮುತ್ತೋ ಹೋತಿ, ಖಯಾ ಮೋಹಸ್ಸ ವೀತಮೋಹತ್ತಾ ಪವಿವೇಕಾಧಿಮುತ್ತೋ ಹೋತಿ।
‘‘Siyā kho pana, bhante, idhekaccassa āyasmato evamassa – ‘lābhasakkārasilokaṃ nūna ayamāyasmā nikāmayamāno pavivekādhimutto’ti. Na kho panetaṃ, bhante, evaṃ daṭṭhabbaṃ. Khīṇāsavo, bhante, bhikkhu vusitavā katakaraṇīyo karaṇīyaṃ attano asamanupassanto katassa vā paṭicayaṃ khayā rāgassa vītarāgattā pavivekādhimutto hoti, khayā dosassa vītadosattā pavivekādhimutto hoti, khayā mohassa vītamohattā pavivekādhimutto hoti.
‘‘ಸಿಯಾ ಖೋ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ಇಧೇಕಚ್ಚಸ್ಸ ಆಯಸ್ಮತೋ ಏವಮಸ್ಸ – ‘ಸೀಲಬ್ಬತಪರಾಮಾಸಂ ನೂನ ಅಯಮಾಯಸ್ಮಾ ಸಾರತೋ ಪಚ್ಚಾಗಚ್ಛನ್ತೋ ಅಬ್ಯಾಪಜ್ಜಾಧಿಮುತ್ತೋ’ತಿ। ನ ಖೋ ಪನೇತಂ, ಭನ್ತೇ, ಏವಂ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಖೀಣಾಸವೋ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖು ವುಸಿತವಾ ಕತಕರಣೀಯೋ ಕರಣೀಯಂ ಅತ್ತನೋ ಅಸಮನುಪಸ್ಸನ್ತೋ ಕತಸ್ಸ ವಾ ಪಟಿಚಯಂ ಖಯಾ ರಾಗಸ್ಸ ವೀತರಾಗತ್ತಾ ಅಬ್ಯಾಪಜ್ಜಾಧಿಮುತ್ತೋ ಹೋತಿ, ಖಯಾ ದೋಸಸ್ಸ ವೀತದೋಸತ್ತಾ ಅಬ್ಯಾಪಜ್ಜಾಧಿಮುತ್ತೋ ಹೋತಿ, ಖಯಾ ಮೋಹಸ್ಸ ವೀತಮೋಹತ್ತಾ ಅಬ್ಯಾಪಜ್ಜಾಧಿಮುತ್ತೋ ಹೋತಿ।
‘‘Siyā kho pana, bhante, idhekaccassa āyasmato evamassa – ‘sīlabbataparāmāsaṃ nūna ayamāyasmā sārato paccāgacchanto abyāpajjādhimutto’ti. Na kho panetaṃ, bhante, evaṃ daṭṭhabbaṃ. Khīṇāsavo, bhante, bhikkhu vusitavā katakaraṇīyo karaṇīyaṃ attano asamanupassanto katassa vā paṭicayaṃ khayā rāgassa vītarāgattā abyāpajjādhimutto hoti, khayā dosassa vītadosattā abyāpajjādhimutto hoti, khayā mohassa vītamohattā abyāpajjādhimutto hoti.
‘‘ಖಯಾ ರಾಗಸ್ಸ ವೀತರಾಗತ್ತಾ ತಣ್ಹಾಕ್ಖಯಾಧಿಮುತ್ತೋ ಹೋತಿ, ಖಯಾ ದೋಸಸ್ಸ ವೀತದೋಸತ್ತಾ ತಣ್ಹಾಕ್ಖಯಾಧಿಮುತ್ತೋ ಹೋತಿ, ಖಯಾ ಮೋಹಸ್ಸ ವೀತಮೋಹತ್ತಾ ತಣ್ಹಾಕ್ಖಯಾಧಿಮುತ್ತೋ ಹೋತಿ।
‘‘Khayā rāgassa vītarāgattā taṇhākkhayādhimutto hoti, khayā dosassa vītadosattā taṇhākkhayādhimutto hoti, khayā mohassa vītamohattā taṇhākkhayādhimutto hoti.
‘‘ಖಯಾ ರಾಗಸ್ಸ ವೀತರಾಗತ್ತಾ ಉಪಾದಾನಕ್ಖಯಾಧಿಮುತ್ತೋ ಹೋತಿ, ಖಯಾ ದೋಸಸ್ಸ ವೀತದೋಸತ್ತಾ ಉಪಾದಾನಕ್ಖಯಾಧಿಮುತ್ತೋ ಹೋತಿ, ಖಯಾ ಮೋಹಸ್ಸ ವೀತಮೋಹತ್ತಾ ಉಪಾದಾನಕ್ಖಯಾಧಿಮುತ್ತೋ ಹೋತಿ।
‘‘Khayā rāgassa vītarāgattā upādānakkhayādhimutto hoti, khayā dosassa vītadosattā upādānakkhayādhimutto hoti, khayā mohassa vītamohattā upādānakkhayādhimutto hoti.
‘‘ಖಯಾ ರಾಗಸ್ಸ ವೀತರಾಗತ್ತಾ ಅಸಮ್ಮೋಹಾಧಿಮುತ್ತೋ ಹೋತಿ, ಖಯಾ ದೋಸಸ್ಸ ವೀತದೋಸತ್ತಾ ಅಸಮ್ಮೋಹಾಧಿಮುತ್ತೋ ಹೋತಿ, ಖಯಾ ಮೋಹಸ್ಸ ವೀತಮೋಹತ್ತಾ ಅಸಮ್ಮೋಹಾಧಿಮುತ್ತೋ ಹೋತಿ।
‘‘Khayā rāgassa vītarāgattā asammohādhimutto hoti, khayā dosassa vītadosattā asammohādhimutto hoti, khayā mohassa vītamohattā asammohādhimutto hoti.
‘‘ಏವಂ ಸಮ್ಮಾ ವಿಮುತ್ತಚಿತ್ತಸ್ಸ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಭುಸಾ ಚೇಪಿ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ರೂಪಾ ಚಕ್ಖುಸ್ಸ ಆಪಾಥಂ 9 ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ನೇವಸ್ಸ ಚಿತ್ತಂ ಪರಿಯಾದಿಯನ್ತಿ। ಅಮಿಸ್ಸೀಕತಮೇವಸ್ಸ ಚಿತ್ತಂ ಹೋತಿ ಠಿತಂ ಆನೇಞ್ಜಪ್ಪತ್ತಂ ವಯಞ್ಚಸ್ಸಾನುಪಸ್ಸತಿ । ಭುಸಾ ಚೇಪಿ ಸೋತವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಸದ್ದಾ…ಪೇ॰… ಘಾನವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಗನ್ಧಾ… ಜಿವ್ಹಾವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ರಸಾ… ಕಾಯವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾ… ಮನೋವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಧಮ್ಮಾ ಮನಸ್ಸ ಆಪಾಥಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ನೇವಸ್ಸ ಚಿತ್ತಂ ಪರಿಯಾದಿಯನ್ತಿ। ಅಮಿಸ್ಸೀಕತಮೇವಸ್ಸ ಚಿತ್ತಂ ಹೋತಿ ಠಿತಂ ಆನೇಞ್ಜಪ್ಪತ್ತಂ ವಯಞ್ಚಸ್ಸಾನುಪಸ್ಸತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಸೇಲೋ ಪಬ್ಬತೋ ಅಚ್ಛಿದ್ದೋ ಅಸುಸಿರೋ ಏಕಗ್ಘನೋ। ಅಥ ಪುರತ್ಥಿಮಾಯ ಚೇಪಿ ದಿಸಾಯ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಭುಸಾ ವಾತವುಟ್ಠಿ ನೇವ ನಂ ಸಙ್ಕಮ್ಪೇಯ್ಯ ನ ಸಮ್ಪಕಮ್ಪೇಯ್ಯ ನ ಸಮ್ಪವೇಧೇಯ್ಯ, ಅಥ ಪಚ್ಛಿಮಾಯ ಚೇಪಿ ದಿಸಾಯ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಭುಸಾ ವಾತವುಟ್ಠಿ…ಪೇ॰… ಅಥ ಉತ್ತರಾಯ ಚೇಪಿ ದಿಸಾಯ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಭುಸಾ ವಾತವುಟ್ಠಿ… ಅಥ ದಕ್ಖಿಣಾಯ ಚೇಪಿ ದಿಸಾಯ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಭುಸಾ ವಾತವುಟ್ಠಿ ನೇವ ನಂ ಸಙ್ಕಮ್ಪೇಯ್ಯ ನ ಸಮ್ಪಕಮ್ಪೇಯ್ಯ ನ ಸಮ್ಪವೇಧೇಯ್ಯ; ಏವಮೇವಂ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಏವಂ ಸಮ್ಮಾವಿಮುತ್ತಚಿತ್ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಭುಸಾ ಚೇಪಿ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ರೂಪಾ ಚಕ್ಖುಸ್ಸ ಆಪಾಥಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ನೇವಸ್ಸ ಚಿತ್ತಂ ಪರಿಯಾದಿಯನ್ತಿ। ಅಮಿಸ್ಸೀಕತಮೇವಸ್ಸ ಚಿತ್ತಂ ಹೋತಿ ಠಿತಂ ಆನೇಞ್ಜಪ್ಪತ್ತಂ ವಯಞ್ಚಸ್ಸಾನುಪಸ್ಸತಿ। ಭುಸಾ ಚೇಪಿ ಸೋತವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಸದ್ದಾ…ಪೇ॰… ಘಾನವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಗನ್ಧಾ… ಜಿವ್ಹಾವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ರಸಾ… ಕಾಯವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾ… ಮನೋವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಧಮ್ಮಾ ಮನಸ್ಸ ಆಪಾಥಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ನೇವಸ್ಸ ಚಿತ್ತಂ ಪರಿಯಾದಿಯನ್ತಿ। ಅಮಿಸ್ಸೀಕತಮೇವಸ್ಸ ಚಿತ್ತಂ ಹೋತಿ ಠಿತಂ ಆನೇಞ್ಜಪ್ಪತ್ತಂ ವಯಞ್ಚಸ್ಸಾನುಪಸ್ಸತೀ’’ತಿ।
‘‘Evaṃ sammā vimuttacittassa, bhante, bhikkhuno bhusā cepi cakkhuviññeyyā rūpā cakkhussa āpāthaṃ 10 āgacchanti, nevassa cittaṃ pariyādiyanti. Amissīkatamevassa cittaṃ hoti ṭhitaṃ āneñjappattaṃ vayañcassānupassati . Bhusā cepi sotaviññeyyā saddā…pe… ghānaviññeyyā gandhā… jivhāviññeyyā rasā… kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā… manoviññeyyā dhammā manassa āpāthaṃ āgacchanti, nevassa cittaṃ pariyādiyanti. Amissīkatamevassa cittaṃ hoti ṭhitaṃ āneñjappattaṃ vayañcassānupassati. Seyyathāpi, bhante, selo pabbato acchiddo asusiro ekagghano. Atha puratthimāya cepi disāya āgaccheyya bhusā vātavuṭṭhi neva naṃ saṅkampeyya na sampakampeyya na sampavedheyya, atha pacchimāya cepi disāya āgaccheyya bhusā vātavuṭṭhi…pe… atha uttarāya cepi disāya āgaccheyya bhusā vātavuṭṭhi… atha dakkhiṇāya cepi disāya āgaccheyya bhusā vātavuṭṭhi neva naṃ saṅkampeyya na sampakampeyya na sampavedheyya; evamevaṃ kho, bhante, evaṃ sammāvimuttacittassa bhikkhuno bhusā cepi cakkhuviññeyyā rūpā cakkhussa āpāthaṃ āgacchanti, nevassa cittaṃ pariyādiyanti. Amissīkatamevassa cittaṃ hoti ṭhitaṃ āneñjappattaṃ vayañcassānupassati. Bhusā cepi sotaviññeyyā saddā…pe… ghānaviññeyyā gandhā… jivhāviññeyyā rasā… kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā… manoviññeyyā dhammā manassa āpāthaṃ āgacchanti, nevassa cittaṃ pariyādiyanti. Amissīkatamevassa cittaṃ hoti ṭhitaṃ āneñjappattaṃ vayañcassānupassatī’’ti.
‘‘ನೇಕ್ಖಮ್ಮಂ ಅಧಿಮುತ್ತಸ್ಸ, ಪವಿವೇಕಞ್ಚ ಚೇತಸೋ।
‘‘Nekkhammaṃ adhimuttassa, pavivekañca cetaso;
ಅಬ್ಯಾಪಜ್ಜಾಧಿಮುತ್ತಸ್ಸ, ಉಪಾದಾನಕ್ಖಯಸ್ಸ ಚ॥
Abyāpajjādhimuttassa, upādānakkhayassa ca.
‘‘ತಣ್ಹಾಕ್ಖಯಾಧಿಮುತ್ತಸ್ಸ , ಅಸಮ್ಮೋಹಞ್ಚ ಚೇತಸೋ।
‘‘Taṇhākkhayādhimuttassa , asammohañca cetaso;
ದಿಸ್ವಾ ಆಯತನುಪ್ಪಾದಂ, ಸಮ್ಮಾ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುಚ್ಚತಿ॥
Disvā āyatanuppādaṃ, sammā cittaṃ vimuccati.
‘‘ತಸ್ಸ ಸಮ್ಮಾ ವಿಮುತ್ತಸ್ಸ, ಸನ್ತಚಿತ್ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ।
‘‘Tassa sammā vimuttassa, santacittassa bhikkhuno;
ಕತಸ್ಸ ಪಟಿಚಯೋ ನತ್ಥಿ, ಕರಣೀಯಂ ನ ವಿಜ್ಜತಿ॥
Katassa paṭicayo natthi, karaṇīyaṃ na vijjati.
‘‘ಸೇಲೋ ಯಥಾ ಏಕಗ್ಘನೋ, ವಾತೇನ ನ ಸಮೀರತಿ।
‘‘Selo yathā ekagghano, vātena na samīrati;
ಏವಂ ರೂಪಾ ರಸಾ ಸದ್ದಾ, ಗನ್ಧಾ ಫಸ್ಸಾ ಚ ಕೇವಲಾ॥
Evaṃ rūpā rasā saddā, gandhā phassā ca kevalā.
‘‘ಇಟ್ಠಾ ಧಮ್ಮಾ ಅನಿಟ್ಠಾ ಚ, ನಪ್ಪವೇಧೇನ್ತಿ ತಾದಿನೋ।
‘‘Iṭṭhā dhammā aniṭṭhā ca, nappavedhenti tādino;
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ೧. ಸೋಣಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 1. Soṇasuttavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ೧. ಸೋಣಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 1. Soṇasuttavaṇṇanā
