| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਉਦਾਨ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Udāna-aṭṭhakathā |
੬. ਸੋਣਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
6. Soṇasuttavaṇṇanā
੪੬. ਛਟ੍ਠੇ ਅવਨ੍ਤੀਸੂਤਿ ਅવਨ੍ਤਿਰਟ੍ਠੇ। ਕੁਰਰਘਰੇਤਿ ਏવਂਨਾਮਕੇ ਨਗਰੇ। ਪવਤ੍ਤੇ ਪਬ੍ਬਤੇਤਿ ਪવਤ੍ਤਨਾਮਕੇ ਪਬ੍ਬਤੇ। ‘‘ਪਪਾਤੇ ਪਬ੍ਬਤੇ’’ਤਿਪਿ ਪਠਨ੍ਤਿ। ਸੋਣੋ ਉਪਾਸਕੋ ਕੁਟਿਕਣ੍ਣੋਤਿ ਨਾਮੇਨ ਸੋਣੋ ਨਾਮ, ਤੀਹਿ ਸਰਣਗਮਨੇਹਿ ਉਪਾਸਕਭਾવਪ੍ਪਟਿવੇਦਨੇਨ ਉਪਾਸਕੋ, ਕੋਟਿਅਗ੍ਘਨਕਸ੍ਸ ਕਣ੍ਣਪਿਲ਼ਨ੍ਧਨਸ੍ਸ ਧਾਰਣੇਨ ‘‘ਕੋਟਿਕਣ੍ਣੋ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਕੁਟਿਕਣ੍ਣੋ’’ਤਿ ਏવਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਤੋ, ਨ ਸੁਖੁਮਾਲਸੋਣੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ । ਅਯਞ੍ਹਿ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਮਹਾਕਚ੍ਚਾਯਨਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍વਾ ਸਾਸਨੇ ਅਭਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋ, ਸਰਣੇਸੁ ਚ ਸੀਲੇਸੁ ਚ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ ਪવਤ੍ਤੇ ਪਬ੍ਬਤੇ ਛਾਯੂਦਕਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ ਠਾਨੇ વਿਹਾਰਂ ਕਾਰੇਤ੍વਾ ਥੇਰਂ ਤਤ੍ਥ વਸਾਪੇਤ੍વਾ ਚਤੂਹਿ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਮਹਾਕਚ੍ਚਾਨਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।
46. Chaṭṭhe avantīsūti avantiraṭṭhe. Kuraraghareti evaṃnāmake nagare. Pavatte pabbateti pavattanāmake pabbate. ‘‘Papāte pabbate’’tipi paṭhanti. Soṇo upāsako kuṭikaṇṇoti nāmena soṇo nāma, tīhi saraṇagamanehi upāsakabhāvappaṭivedanena upāsako, koṭiagghanakassa kaṇṇapiḷandhanassa dhāraṇena ‘‘koṭikaṇṇo’’ti vattabbe ‘‘kuṭikaṇṇo’’ti evaṃ abhiññāto, na sukhumālasoṇoti adhippāyo . Ayañhi āyasmato mahākaccāyanassa santike dhammaṃ sutvā sāsane abhippasanno, saraṇesu ca sīlesu ca patiṭṭhito pavatte pabbate chāyūdakasampanne ṭhāne vihāraṃ kāretvā theraṃ tattha vasāpetvā catūhi paccayehi upaṭṭhāti. Tena vuttaṃ – ‘‘āyasmato mahākaccānassa upaṭṭhāko hotī’’ti.
ਸੋ ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਥੇਰਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਥੇਰੋ ਚਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ। ਤੇਨ ਸਂવੇਗਬਹੁਲੋ ਧਮ੍ਮਚਰਿਯਾਯ ਉਸ੍ਸਾਹਜਾਤੋ વਿਹਰਤਿ। ਸੋ ਏਕਦਾ ਸਤ੍ਥੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ વਾਣਿਜ੍ਜਤ੍ਥਾਯ ਉਜ੍ਜੇਨਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਅਟવਿਯਂ ਸਤ੍ਥੇ ਨਿવਿਟ੍ਠੇ ਰਤ੍ਤਿਯਂ ਜਨਸਮ੍ਬਾਧਭਯੇਨ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਪਕ੍ਕਮ੍ਮ ਨਿਦ੍ਦਂ ਉਪਗਞ੍ਛਿ। ਸਤ੍ਥੋ ਪਚ੍ਚੂਸવੇਲਾਯਂ ਉਟ੍ਠਾਯ ਗਤੋ, ਨ ਏਕੋਪਿ ਸੋਣਂ ਪਬੋਧੇਸਿ, ਸਬ੍ਬੇਪਿ વਿਸਰਿਤ੍વਾ ਅਗਮਂਸੁ। ਸੋ ਪਭਾਤਾਯ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਪਬੁਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਉਟ੍ਠਾਯ ਕਞ੍ਚਿ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥੇਨੇવ ਗਤਮਗ੍ਗਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਸੀਘਂ ਸੀਘਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਏਕਂ વਟਰੁਕ੍ਖਂ ਉਪਗਞ੍ਛਿ। ਤਤ੍ਥ ਅਦ੍ਦਸ ਏਕਂ ਮਹਾਕਾਯਂ વਿਰੂਪਦਸ੍ਸਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਪੁਰਿਸਂ ਅਟ੍ਠਿਤੋ ਮੁਤ੍ਤਾਨਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਂਸਾਨਿ ਸਯਮੇવ ਖਾਦਨ੍ਤਂ, ਦਿਸ੍વਾਨ ‘‘ਕੋਸਿ ਤ੍વ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ। ‘‘ਪੇਤੋਮ੍ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ। ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਏવਂ ਕਰੋਸੀ’’ਤਿ। ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮੇਨਾ’’ਤਿ। ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਤਂ ਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ। ‘‘ਅਹਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਭਾਰੁਕਚ੍ਛਨਗਰવਾਸੀ ਕੂਟવਾਣਿਜੋ ਹੁਤ੍વਾ ਪਰੇਸਂ ਸਨ੍ਤਕਂ વਞ੍ਚੇਤ੍વਾ ਖਾਦਿਂ, ਸਮਣੇ ਚ ਭਿਕ੍ਖਾਯ ਉਪਗਤੇ ‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਮਂਸਂ ਖਾਦਥਾ’ਤਿ ਅਕ੍ਕੋਸਿਂ, ਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਏਤਰਹਿ ਇਮਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨੁਭવਾਮੀ’’ਤਿ। ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਸੋਣੋ ਅਤਿવਿਯ ਸਂવੇਗਂ ਪਟਿਲਭਿ।
So kālena kālaṃ therassa upaṭṭhānaṃ gacchati. Thero cassa dhammaṃ deseti. Tena saṃvegabahulo dhammacariyāya ussāhajāto viharati. So ekadā satthena saddhiṃ vāṇijjatthāya ujjeniṃ gacchanto antarāmagge aṭaviyaṃ satthe niviṭṭhe rattiyaṃ janasambādhabhayena ekamantaṃ apakkamma niddaṃ upagañchi. Sattho paccūsavelāyaṃ uṭṭhāya gato, na ekopi soṇaṃ pabodhesi, sabbepi visaritvā agamaṃsu. So pabhātāya rattiyā pabujjhitvā uṭṭhāya kañci apassanto sattheneva gatamaggaṃ gahetvā sīghaṃ sīghaṃ gacchanto ekaṃ vaṭarukkhaṃ upagañchi. Tattha addasa ekaṃ mahākāyaṃ virūpadassanaṃ gacchantaṃ purisaṃ aṭṭhito muttāni attano maṃsāni sayameva khādantaṃ, disvāna ‘‘kosi tva’’nti pucchi. ‘‘Petomhi, bhante’’ti. ‘‘Kasmā evaṃ karosī’’ti. ‘‘Attano pubbakammenā’’ti. ‘‘Kiṃ pana taṃ kamma’’nti. ‘‘Ahaṃ pubbe bhārukacchanagaravāsī kūṭavāṇijo hutvā paresaṃ santakaṃ vañcetvā khādiṃ, samaṇe ca bhikkhāya upagate ‘tumhākaṃ maṃsaṃ khādathā’ti akkosiṃ, tena kammena etarahi imaṃ dukkhaṃ anubhavāmī’’ti. Taṃ sutvā soṇo ativiya saṃvegaṃ paṭilabhi.
ਤਤੋ ਪਰਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਮੁਖਤੋ ਪਗ੍ਘਰਿਤਕਾਲ਼ਲੋਹਿਤੇ ਦ੍વੇ ਪੇਤਦਾਰਕੇ ਪਸ੍ਸਿਤ੍વਾ ਤਥੇવ ਪੁਚ੍ਛਿ। ਤੇਪਿਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਮ੍ਮਂ ਕਥੇਸੁਂ। ਤੇ ਕਿਰ ਭਾਰੁਕਚ੍ਛਨਗਰੇ ਦਾਰਕਕਾਲੇ ਗਨ੍ਧવਾਣਿਜ੍ਜਾਯ ਜੀવਿਕਂ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਾਤਰਿ ਖੀਣਾਸવੇ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਭੋਜੇਨ੍ਤਿਯਾ ਗੇਹਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਨ੍ਤਕਂ ਕਸ੍ਮਾ ਸਮਣਾਨਂ ਦੇਸਿ, ਤਯਾ ਦਿਨ੍ਨਂ ਭੋਜਨਂ ਭੁਞ੍ਜਨਕਸਮਣਾਨਂ ਮੁਖਤੋ ਕਾਲ਼ਲੋਹਿਤਂ ਪਗ੍ਘਰਤੂ’’ਤਿ ਅਕ੍ਕੋਸਿਂਸੁ। ਤੇ ਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਨਿਰਯੇ ਪਚ੍ਚਿਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸ વਿਪਾਕਾવਸੇਸੇਨ ਪੇਤਯੋਨਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਤਦਾ ਇਮਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨੁਭવਨ੍ਤਿ। ਤਮ੍ਪਿ ਸੁਤ੍વਾ ਸੋਣੋ ਅਤਿવਿਯ ਸਂવੇਗਜਾਤੋ ਅਹੋਸਿ।
Tato paraṃ gacchanto mukhato paggharitakāḷalohite dve petadārake passitvā tatheva pucchi. Tepissa attano kammaṃ kathesuṃ. Te kira bhārukacchanagare dārakakāle gandhavāṇijjāya jīvikaṃ kappentā attano mātari khīṇāsave nimantetvā bhojentiyā gehaṃ gantvā ‘‘amhākaṃ santakaṃ kasmā samaṇānaṃ desi, tayā dinnaṃ bhojanaṃ bhuñjanakasamaṇānaṃ mukhato kāḷalohitaṃ paggharatū’’ti akkosiṃsu. Te tena kammena niraye paccitvā tassa vipākāvasesena petayoniyaṃ nibbattitvā tadā imaṃ dukkhaṃ anubhavanti. Tampi sutvā soṇo ativiya saṃvegajāto ahosi.
ਸੋ ਉਜ੍ਜੇਨਿਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਤਂ ਕਰਣੀਯਂ ਤੀਰੇਤ੍વਾ ਕੁਲਘਰਂ ਪਚ੍ਚਾਗਤੋ ਥੇਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਕਤਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰੋ ਥੇਰਸ੍ਸ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸਿ। ਥੇਰੋਪਿਸ੍ਸ ਪવਤ੍ਤਿਨਿવਤ੍ਤੀਸੁ ਆਦੀਨવਾਨਿਸਂਸੇ વਿਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ। ਸੋ ਥੇਰਂ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਗੇਹਂ ਗਤੋ ਸਾਯਮਾਸਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍વਾ ਸਯਨਂ ਉਪਗਤੋ ਥੋਕਂਯੇવ ਨਿਦ੍ਦਾਯਿਤ੍વਾ ਪਬੁਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਸਯਨਤਲੇ ਨਿਸਜ੍ਜ ਯਥਾਸੁਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਿਤੁਂ ਆਰਦ੍ਧੋ। ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਤੋ, ਤੇ ਚ ਪੇਤਤ੍ਤਭਾવੇ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤੋ ਸਂਸਾਰਦੁਕ੍ਖਂ ਅਤਿવਿਯ ਭਯਾਨਕਂ ਹੁਤ੍વਾ ਉਪਟ੍ਠਾਸਿ, ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਮਿ। ਸੋ વਿਭਾਤਾਯ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਸਰੀਰਪਟਿਜਗ੍ਗਨਂ ਕਤ੍વਾ ਥੇਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਆਰੋਚੇਤ੍વਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਯਾਚਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਅਥ ਖੋ ਸੋਣਸ੍ਸ ਉਪਾਸਕਸ੍ਸ ਕੁਟਿਕਣ੍ਣਸ੍ਸ ਰਹੋਗਤਸ੍ਸ…ਪੇ॰… ਪਬ੍ਬਾਜੇਤੁ ਮਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਯ੍ਯੋ ਮਹਾਕਚ੍ਚਾਨੋ’’ਤਿ।
So ujjeniṃ gantvā taṃ karaṇīyaṃ tīretvā kulagharaṃ paccāgato theraṃ upasaṅkamitvā katapaṭisanthāro therassa tamatthaṃ ārocesi. Theropissa pavattinivattīsu ādīnavānisaṃse vibhāvento dhammaṃ desesi. So theraṃ vanditvā gehaṃ gato sāyamāsaṃ bhuñjitvā sayanaṃ upagato thokaṃyeva niddāyitvā pabujjhitvā sayanatale nisajja yathāsutaṃ dhammaṃ paccavekkhituṃ āraddho. Tassa taṃ dhammaṃ paccavekkhato, te ca petattabhāve anussarato saṃsāradukkhaṃ ativiya bhayānakaṃ hutvā upaṭṭhāsi, pabbajjāya cittaṃ nami. So vibhātāya rattiyā sarīrapaṭijagganaṃ katvā theraṃ upasaṅkamitvā attano ajjhāsayaṃ ārocetvā pabbajjaṃ yāci. Tena vuttaṃ – ‘‘atha kho soṇassa upāsakassa kuṭikaṇṇassa rahogatassa…pe… pabbājetu maṃ, bhante, ayyo mahākaccāno’’ti.
ਤਤ੍ਥ ਯਥਾ ਯਥਾਤਿਆਦੀਨਂ ਪਦਾਨਂ ਅਯਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤ੍ਥੋ – ਯੇਨ ਯੇਨ ਆਕਾਰੇਨ ਅਯ੍ਯੋ ਮਹਾਕਚ੍ਚਾਨੋ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ ਆਚਿਕ੍ਖਤਿ ਪਞ੍ਞਪੇਤਿ ਪਟ੍ਠਪੇਤਿ વਿવਰਤਿ વਿਭਜਤਿ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਰੋਤਿ ਪਕਾਸੇਤਿ, ਤੇਨ ਤੇਨ ਮੇ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਤੋ ਏવਂ ਹੋਤਿ, ਯਦੇਤਂ ਸਿਕ੍ਖਤ੍ਤਯਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਏਕਮ੍ਪਿ ਦਿવਸਂ ਅਕ੍ਖਣ੍ਡਂ ਕਤ੍વਾ ਚਰਿਮਕਚਿਤ੍ਤਂ ਪਾਪੇਤਬ੍ਬਤਾਯ ਏਕਨ੍ਤਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ। ਏਕਦਿવਸਮ੍ਪਿ ਕਿਲੇਸਮਲੇਨ ਅਮਲਿਨਂ ਕਤ੍વਾ ਚਰਿਮਕਚਿਤ੍ਤਂ ਪਾਪੇਤਬ੍ਬਤਾਯ ਏਕਨ੍ਤਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ। ਸਙ੍ਖਲਿਖਿਤਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਸਙ੍ਖਸਦਿਸਂ ਧੋਤਸਙ੍ਖਸਪ੍ਪਟਿਭਾਗਂ ਚਰਿਤਬ੍ਬਂ। ਇਦਂ ਨ ਸੁਕਰਂ ਅਗਾਰਂ ਅਜ੍ਝਾવਸਤਾ ਅਗਾਰਮਜ੍ਝੇ વਸਨ੍ਤੇਨ ਏਕਨ੍ਤ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ…ਪੇ॰… ਚਰਿਤੁਂ ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਕੇਸੇ ਚੇવ ਮਸ੍ਸੂਨਿ ਚ ਓਹਾਰੇਤ੍વਾ વੋਰੋਪੇਤ੍વਾ ਕਾਸਾਯਰਸਪੀਤਤਾਯ ਕਾਸਾਯਾਨਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਨ੍ਤਾਨਂ ਅਨੁਚ੍ਛવਿਕਾਨਿ વਤ੍ਥਾਨਿ ਅਚ੍ਛਾਦੇਤ੍વਾ ਨਿવਾਸੇਤ੍વਾ ਚੇવ ਪਾਰੁਪਿਤ੍વਾ ਚ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜੇਯ੍ਯਂ । ਯਸ੍ਮਾ ਅਗਾਰਸ੍ਸ ਹਿਤਂ ਕਸਿવਾਣਿਜ੍ਜਾਦਿਕਮ੍ਮਂ ਅਗਾਰਿਯਨ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਅਨਗਾਰਿਯਾ ਨਾਮ। ਤਂ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜੇਯ੍ਯਂ ਉਪਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਂ, ਪਟਿਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Tattha yathā yathātiādīnaṃ padānaṃ ayaṃ saṅkhepattho – yena yena ākārena ayyo mahākaccāno dhammaṃ deseti ācikkhati paññapeti paṭṭhapeti vivarati vibhajati uttānīkaroti pakāseti, tena tena me upaparikkhato evaṃ hoti, yadetaṃ sikkhattayabrahmacariyaṃ ekampi divasaṃ akkhaṇḍaṃ katvā carimakacittaṃ pāpetabbatāya ekantaparipuṇṇaṃ. Ekadivasampi kilesamalena amalinaṃ katvā carimakacittaṃ pāpetabbatāya ekantaparisuddhaṃ. Saṅkhalikhitanti likhitasaṅkhasadisaṃ dhotasaṅkhasappaṭibhāgaṃ caritabbaṃ. Idaṃ nasukaraṃ agāraṃ ajjhāvasatā agāramajjhe vasantena ekanta paripuṇṇaṃ…pe… carituṃ yaṃnūnāhaṃ kese ceva massūni ca ohāretvā voropetvā kāsāyarasapītatāya kāsāyāni brahmacariyaṃ carantānaṃ anucchavikāni vatthāni acchādetvā nivāsetvā ceva pārupitvā ca agārasmā nikkhamitvā anagāriyaṃ pabbajeyyaṃ. Yasmā agārassa hitaṃ kasivāṇijjādikammaṃ agāriyanti vuccati, tañca pabbajjāya natthi, tasmā pabbajjā anagāriyā nāma. Taṃ anagāriyaṃ pabbajjaṃ pabbajeyyaṃ upagaccheyyaṃ, paṭipajjeyyanti attho.
ਏવਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਰਹੋવਿਤਕ੍ਕਿਤਂ ਸੋਣੋ ਉਪਾਸਕੋ ਥੇਰਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਤ੍વਾ ਤਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤੁਕਾਮੋ ‘‘ਪਬ੍ਬਾਜੇਤੁ ਮਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਯ੍ਯੋ ਮਹਾਕਚ੍ਚਾਨੋ’’ਤਿ ਆਹ। ਥੇਰੋ ਪਨ ‘‘ਤਾવਸ੍ਸ ਞਾਣਪਰਿਪਾਕਂ ਕਥ’’ਨ੍ਤਿ ਉਪਧਾਰੇਤ੍વਾ ਞਾਣਪਰਿਪਾਕਂ ਆਗਮਯਮਾਨੋ ‘‘ਦੁਕ੍ਕਰਂ ਖੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਛਨ੍ਦਂ ਨਿવਾਰੇਸਿ।
Evaṃ attanā rahovitakkitaṃ soṇo upāsako therassa ārocetvā taṃ paṭipajjitukāmo ‘‘pabbājetu maṃ, bhante, ayyo mahākaccāno’’ti āha. Thero pana ‘‘tāvassa ñāṇaparipākaṃ katha’’nti upadhāretvā ñāṇaparipākaṃ āgamayamāno ‘‘dukkaraṃ kho’’tiādinā pabbajjāchandaṃ nivāresi.
ਤਤ੍ਥ ਏਕਭਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ‘‘ਏਕਭਤ੍ਤਿਕੋ ਹੋਤਿ ਰਤ੍ਤੂਪਰਤੋ વਿਰਤੋ વਿਕਾਲਭੋਜਨਾ’’ਤਿ (ਦੀ॰ ਨਿ॰ ੧.੧੯੪; ਅ॰ ਨਿ॰ ੩.੭੧) ਏવਂ વੁਤ੍ਤਂ વਿਕਾਲਭੋਜਨવਿਰਤਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વਦਤਿ। ਏਕਸੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਅਦੁਤਿਯਸੇਯ੍ਯਂ। ਏਤ੍ਥ ਚ ਸੇਯ੍ਯਾਸੀਸੇਨ ‘‘ਏਕੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਏਕੋ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਏਕੋ ਨਿਸੀਦਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮਹਾਨਿ॰ ੭; ੪੯) ਨਯੇਨ વੁਤ੍ਤੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਇਰਿਯਾਪਥੇਸੁ ਕਾਯવਿવੇਕਂ ਦੀਪੇਤਿ, ਨ ਏਕਾਕਿਨਾ ਹੁਤ੍વਾ ਸਯਨਮਤ੍ਤਂ। ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਮੇਥੁਨવਿਰਤਿਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਸਿਕ੍ਖਤ੍ਤਯਾਨੁਯੋਗਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸਾਸਨਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ વਾ। ਇਙ੍ਘਾਤਿ ਚੋਦਨਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ। ਤਤ੍ਥੇવਾਤਿ ਗੇਹੇਯੇવ। ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸਾਸਨਂ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਾਤਿ ਨਿਚ੍ਚਸੀਲਉਪੋਸਥਸੀਲਾਦਿਭੇਦਂ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਅਟ੍ਠਙ੍ਗਦਸਙ੍ਗਸੀਲਂ, ਤਦਨੁਰੂਪਞ੍ਚ ਸਮਾਧਿਪਞ੍ਞਾਭਾવਨਂ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜ। ਏਤਞ੍ਹਿ ਉਪਾਸਕੇਨ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨਂ ਨਾਮ। ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਕਾਲਯੁਤ੍ਤਂ ਏਕਭਤ੍ਤਂ ਏਕਸੇਯ੍ਯਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ।
Tattha ekabhattanti ‘‘ekabhattiko hoti rattūparato virato vikālabhojanā’’ti (dī. ni. 1.194; a. ni. 3.71) evaṃ vuttaṃ vikālabhojanaviratiṃ sandhāya vadati. Ekaseyyanti adutiyaseyyaṃ. Ettha ca seyyāsīsena ‘‘eko tiṭṭhati, eko gacchati, eko nisīdatī’’tiādinā (mahāni. 7; 49) nayena vuttesu catūsu iriyāpathesu kāyavivekaṃ dīpeti, na ekākinā hutvā sayanamattaṃ. Brahmacariyanti methunaviratibrahmacariyaṃ, sikkhattayānuyogasaṅkhātaṃ sāsanabrahmacariyaṃ vā. Iṅghāti codanatthe nipāto. Tatthevāti geheyeva. Buddhānaṃ sāsanaṃ anuyuñjāti niccasīlauposathasīlādibhedaṃ pañcaṅgaaṭṭhaṅgadasaṅgasīlaṃ, tadanurūpañca samādhipaññābhāvanaṃ anuyuñja. Etañhi upāsakena pubbabhāge anuyuñjitabbaṃ buddhasāsanaṃ nāma. Tenāha – ‘‘kālayuttaṃ ekabhattaṃ ekaseyyaṃ brahmariya’’nti.
ਤਤ੍ਥ ਕਾਲਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸੀਪਞ੍ਚਦਸੀਅਟ੍ਠਮੀਪਾਟਿਹਾਰਿਯਪਕ੍ਖਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਕਾਲੇਨ ਯੁਤ੍ਤਂ, ਯਥਾવੁਤ੍ਤਕਾਲੇ વਾ ਤੁਯ੍ਹਂ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਯੁਤ੍ਤਂ ਪਤਿਰੂਪਂ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਂ, ਨ ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਞਾਣਸ੍ਸ ਅਪਰਿਪਕ੍ਕਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਸ ਕਾਮਾਨਂ ਦੁਪ੍ਪਹਾਨਤਾਯ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਂ ਯੋਗ੍ਯਂ ਕਾਰਾਪੇਤੁਂ વਦਤਿ, ਨ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਛਨ੍ਦਂ ਨਿવਾਰੇਤੁਂ। ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋਤਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਂ ਆਰਮ੍ਭੋ ਉਸ੍ਸਾਹੋ। ਪਟਿਪਸ੍ਸਮ੍ਭੀਤਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਅਪਰਿਪਕ੍ਕਤ੍ਤਾ, ਸਂવੇਗਸ੍ਸ ਚ ਨਾਤਿਤਿਕ੍ਖਭਾવਤੋ વੂਪਸਮਿ। ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਪਟਿਪਸ੍ਸਮ੍ਭਿ, ਥੇਰੇਨ વੁਤ੍ਤવਿਧਿਂ ਪਨ ਅਨੁਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੋ ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਥੇਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪਯਿਰੁਪਾਸਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਾਤਿ। ਤਸ੍ਸ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਦੁਤਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ, ਥੇਰਸ੍ਸ ਚ ਆਰੋਚੇਸਿ। ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਥੇਰੋ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿ। ਤਤਿਯવਾਰੇ ਪਨ ਞਾਣਸ੍ਸ ਪਰਿਪਕ੍ਕਭਾવਂ ਞਤ੍વਾ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਨਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤੁਂ ਕਾਲੋ’’ਤਿ ਥੇਰੋ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ, ਪਬ੍ਬਜਿਤਞ੍ਚ ਤਂ ਤੀਣਿ ਸਂવਚ੍ਛਰਾਨਿ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਗਣਂ ਪਰਿਯੇਸਿਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਸਿ। ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਖੋ ਸੋਣੋ…ਪੇ॰… ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਸੀ’’ਤਿ।
Tattha kālayuttanti cātuddasīpañcadasīaṭṭhamīpāṭihāriyapakkhasaṅkhātena kālena yuttaṃ, yathāvuttakāle vā tuyhaṃ anuyuñjantassa yuttaṃ patirūpaṃ sakkuṇeyyaṃ, na sabbakālaṃ pabbajjāti adhippāyo. Sabbametaṃ ñāṇassa aparipakkattā tassa kāmānaṃ duppahānatāya sammāpaṭipattiyaṃ yogyaṃ kārāpetuṃ vadati, na pabbajjāchandaṃ nivāretuṃ. Pabbajjābhisaṅkhāroti pabbajituṃ ārambho ussāho. Paṭipassambhīti indriyānaṃ aparipakkattā, saṃvegassa ca nātitikkhabhāvato vūpasami. Kiñcāpi paṭipassambhi, therena vuttavidhiṃ pana anutiṭṭhanto kālena kālaṃ theraṃ upasaṅkamitvā payirupāsanto dhammaṃ suṇāti. Tassa vuttanayeneva dutiyaṃ pabbajjāya cittaṃ uppajji, therassa ca ārocesi. Dutiyampi thero paṭikkhipi. Tatiyavāre pana ñāṇassa paripakkabhāvaṃ ñatvā ‘‘idāni naṃ pabbājetuṃ kālo’’ti thero pabbājesi, pabbajitañca taṃ tīṇi saṃvaccharāni atikkamitvā gaṇaṃ pariyesitvā upasampādesi. Taṃ sandhāya vuttaṃ – ‘‘dutiyampi kho soṇo…pe… upasampādesī’’ti.
ਤਤ੍ਥ ਅਪ੍ਪਭਿਕ੍ਖੁਕੋਤਿ ਕਤਿਪਯਭਿਕ੍ਖੁਕੋ। ਤਦਾ ਕਿਰ ਭਿਕ੍ਖੂ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਮਜ੍ਝਿਮਦੇਸੇ ਏવ વਸਿਂਸੁ। ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਕਤਿਪਯਾ ਏવ ਅਹੇਸੁਂ , ਤੇ ਚ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਨਿਗਮੇ ਏਕੋ, ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਦ੍વੇਤਿ ਏવਂ વਿਸੁਂ વਿਸੁਂ વਸਿਂਸੁ। ਕਿਚ੍ਛੇਨਾਤਿ ਦੁਕ੍ਖੇਨ। ਕਸਿਰੇਨਾਤਿ ਆਯਾਸੇਨ। ਤਤੋ ਤਤੋਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਮਾ ਗਾਮਨਿਗਮਾਦਿਤੋ। ਥੇਰੇਨ ਹਿ ਕਤਿਪਯੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਨੇਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਆਨੀਯਮਾਨੇਸੁ ਪੁਬ੍ਬੇ ਆਨੀਤਾ ਕੇਨਚਿਦੇવ ਕਰਣੀਯੇਨ ਪਕ੍ਕਮਿਂਸੁ, ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਾਲਂ ਆਗਮੇਤ੍વਾ ਪੁਨ ਤੇਸੁ ਆਨੀਯਮਾਨੇਸੁ ਇਤਰੇ ਪਕ੍ਕਮਿਂਸੁ। ਏવਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਆਨਯਨੇਨ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ ਚਿਰੇਨੇવ ਅਹੋਸਿ, ਥੇਰੋ ਚ ਤਦਾ ਏਕવਿਹਾਰੀ ਅਹੋਸਿ। ਦਸવਗ੍ਗਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੇਤ੍વਾਤਿ ਤਦਾ ਭਗવਤਾ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਦੇਸੇਪਿ ਦਸવਗ੍ਗੇਨੇવ ਸਙ੍ਘੇਨ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾ। ਇਤੋਨਿਦਾਨਞ੍ਹਿ ਥੇਰੇਨ ਯਾਚਿਤੋ ਪਞ੍ਚવਗ੍ਗੇਨ ਸਙ੍ਘੇਨ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਦੇਸੇ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ ਅਨੁਜਾਨਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਤਿਣ੍ਣਂ વਸ੍ਸਾਨਂ…ਪੇ॰… ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੇਤ੍વਾ’’ਤਿ।
Tattha appabhikkhukoti katipayabhikkhuko. Tadā kira bhikkhū yebhuyyena majjhimadese eva vasiṃsu. Tasmā tattha katipayā eva ahesuṃ , te ca ekasmiṃ nigame eko, ekasmiṃ dveti evaṃ visuṃ visuṃ vasiṃsu. Kicchenāti dukkhena. Kasirenāti āyāsena. Tato tatoti tasmā tasmā gāmanigamādito. Therena hi katipaye bhikkhū ānetvā aññesu ānīyamānesu pubbe ānītā kenacideva karaṇīyena pakkamiṃsu, kiñci kālaṃ āgametvā puna tesu ānīyamānesu itare pakkamiṃsu. Evaṃ punappunaṃ ānayanena sannipāto cireneva ahosi, thero ca tadā ekavihārī ahosi. Dasavaggaṃ bhikkhusaṅghaṃ sannipātetvāti tadā bhagavatā paccantadesepi dasavaggeneva saṅghena upasampadā anuññātā. Itonidānañhi therena yācito pañcavaggena saṅghena paccantadese upasampadaṃ anujāni. Tena vuttaṃ – ‘‘tiṇṇaṃ vassānaṃ…pe… sannipātetvā’’ti.
વਸ੍ਸਂવੁਟ੍ਠਸ੍ਸਾਤਿ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਪਠਮવਸ੍ਸਂ ਉਪਗਨ੍ਤ੍વਾ વੁਸਿਤવਤੋ। ਈਦਿਸੋ ਚ ਈਦਿਸੋ ਚਾਤਿ ਏવਰੂਪੋ ਚ ਏવਰੂਪੋ ਚ, ਏવਰੂਪਾਯ ਨਾਮਕਾਯਰੂਪਕਾਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ, ਏવਰੂਪਾਯ ਧਮ੍ਮਕਾਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋਤਿ ਸੁਤੋਯੇવ ਮੇ ਸੋ ਭਗવਾ। ਨ ਖੋ ਮੇ ਸੋ ਭਗવਾ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਦਿਟ੍ਠੋਤਿ ਏਤੇਨ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸਦ੍ਧਾਯ ਏવਂ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸੋਣੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਦਟ੍ਠੁਕਾਮੋ ਅਹੋਸਿ। ਅਪਰਭਾਗੇ ਪਨ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਂ વਸਿਤ੍વਾ ਪਚ੍ਚੂਸਸਮਯਂ ਅਜ੍ਝਿਟ੍ਠੋ ਸੋਲ਼ਸ ਅਟ੍ਠਕવਗ੍ਗਿਕਾਨਿ ਸਤ੍ਥੁ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਅਟ੍ਠਿਂ ਕਤ੍વਾ ਮਨਸਿ ਕਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬਂ ਚੇਤਸੋ ਸਮਨ੍ਨਾਹਰਿਤ੍વਾ ਅਤ੍ਥਧਮ੍ਮਪ੍ਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਹੁਤ੍વਾ ਭਣਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮੂਪਸਞ੍ਹਿਤਪਾਮੋਜ੍ਜਾਦਿਮੁਖੇਨ ਸਮਾਹਿਤੋ ਸਰਭਞ੍ਞਪਰਿਯੋਸਾਨੇ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਨ੍ਤੋ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ। ਏਤਦਤ੍ਥਮੇવ ਹਿਸ੍ਸ ਭਗવਤਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਂ વਾਸੋ ਆਣਤ੍ਤੋਤਿ વਦਨ੍ਤਿ।
Vassaṃvuṭṭhassāti upasampajjitvā paṭhamavassaṃ upagantvā vusitavato. Īdiso ca īdiso cāti evarūpo ca evarūpo ca, evarūpāya nāmakāyarūpakāyasampattiyā samannāgato, evarūpāya dhammakāyasampattiyā samannāgatoti sutoyeva me so bhagavā. Na kho me so bhagavā sammukhā diṭṭhoti etena puthujjanasaddhāya evaṃ āyasmā soṇo bhagavantaṃ daṭṭhukāmo ahosi. Aparabhāge pana satthārā saddhiṃ ekagandhakuṭiyaṃ vasitvā paccūsasamayaṃ ajjhiṭṭho soḷasa aṭṭhakavaggikāni satthu sammukhā aṭṭhiṃ katvā manasi katvā sabbaṃ cetaso samannāharitvā atthadhammappaṭisaṃvedī hutvā bhaṇanto dhammūpasañhitapāmojjādimukhena samāhito sarabhaññapariyosāne vipassanaṃ paṭṭhapetvā saṅkhāre sammasanto anupubbena arahattaṃ pāpuṇi. Etadatthameva hissa bhagavatā attanā saddhiṃ ekagandhakuṭiyaṃ vāso āṇattoti vadanti.
ਕੇਚਿ ਪਨਾਹੁ – ‘‘ਨ ਖੋ ਮੇ ਸੋ ਭਗવਾ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਦਿਟ੍ਠੋ’’ਤਿ ਇਦਂ ਰੂਪਕਾਯਦਸ੍ਸਨਮੇવ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਆਯਸ੍ਮਾ ਹਿ ਸੋਣੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾવ ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਘਟੇਨ੍ਤੋ વਾਯਮਨ੍ਤੋ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋવ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਹੁਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ‘‘ਉਪਾਸਕਾਪਿ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ, ਕਿਮੇਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਉਪਰਿਮਗ੍ਗਤ੍ਥਾਯ વਿਪਸ੍ਸਨਂ વਡ੍ਢੇਤ੍વਾ ਅਨ੍ਤੋવਸ੍ਸੇਯੇવ ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੋ ਹੁਤ੍વਾ વਿਸੁਦ੍ਧਿਪવਾਰਣਾਯ ਪવਾਰੇਸਿ । ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਦਸ੍ਸਨੇਨ ਹਿ ਭਗવਤੋ ਧਮ੍ਮਕਾਯੋ ਦਿਟ੍ਠੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। વੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ –
Keci panāhu – ‘‘na kho me so bhagavā sammukhā diṭṭho’’ti idaṃ rūpakāyadassanameva sandhāya vuttanti. Āyasmā hi soṇo pabbajitvāva therassa santike kammaṭṭhānaṃ gahetvā ghaṭento vāyamanto anupasampannova sotāpanno hutvā upasampajjitvā ‘‘upāsakāpi sotāpannā honti, ahampi sotāpanno, kimettha citta’’nti uparimaggatthāya vipassanaṃ vaḍḍhetvā antovasseyeva chaḷabhiñño hutvā visuddhipavāraṇāya pavāresi . Ariyasaccadassanena hi bhagavato dhammakāyo diṭṭho nāma hoti. Vuttañhetaṃ –
‘‘ਯੋ ਖੋ, વਕ੍ਕਲਿ, ਧਮ੍ਮਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਸੋ ਮਂ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਯੋ ਮਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਸੋ ਧਮ੍ਮਂ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੩.੮੭)।
‘‘Yo kho, vakkali, dhammaṃ passati, so maṃ passati. Yo maṃ passati, so dhammaṃ passatī’’ti (saṃ. ni. 3.87).
ਤਸ੍ਮਾਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਕਾਯਦਸ੍ਸਨਂ ਪਗੇવ ਸਿਦ੍ਧਂ, ਪવਾਰੇਤ੍વਾ ਪਨ ਰੂਪਕਾਯਂ ਦਟ੍ਠੁਕਾਮੋ ਅਹੋਸੀਤਿ।
Tasmāssa dhammakāyadassanaṃ pageva siddhaṃ, pavāretvā pana rūpakāyaṃ daṭṭhukāmo ahosīti.
‘‘ਸਚੇ ਮਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਅਨੁਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ। ‘‘ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਪਨ ਲਿਖਨ੍ਤਿ। ਤਥਾ ‘‘ਸਾਧੁ ਸਾਧੁ, ਆવੁਸੋ ਸੋਣ, ਗਚ੍ਛ ਤ੍વਂ, ਆવੁਸੋ ਸੋਣਾ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ। ‘‘ਆવੁਸੋ’’ਤਿ ਪਨ ਕੇਸੁਚਿ ਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ ਨਤ੍ਥਿ। ਤਥਾ ‘‘ਏવਮਾવੁਸੋਤਿ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸੋਣੋ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ। ਆવੁਸੋવਾਦੋਯੇવ ਹਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਭਗવਤੋ ਧਰਮਾਨਕਾਲੇ ਆਚਿਣ੍ਣੋ। ਭਗવਨ੍ਤਂ ਪਾਸਾਦਿਕਨ੍ਤਿਆਦੀਨਂ ਪਦਾਨਂ ਅਤ੍ਥੋ ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤੋਯੇવ।
‘‘Sace maṃ upajjhāyo anujānātī’’tipi pāṭho. ‘‘Bhante’’ti pana likhanti. Tathā ‘‘sādhu sādhu, āvuso soṇa, gaccha tvaṃ, āvuso soṇā’’tipi pāṭho. ‘‘Āvuso’’ti pana kesuci potthakesu natthi. Tathā ‘‘evamāvusoti kho āyasmā soṇo’’tipi pāṭho. Āvusovādoyeva hi aññamaññaṃ bhikkhūnaṃ bhagavato dharamānakāle āciṇṇo. Bhagavantaṃ pāsādikantiādīnaṃ padānaṃ attho heṭṭhā vuttoyeva.
ਕਚ੍ਚਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਖਮਨੀਯਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਦਂ ਤੁਯ੍ਹਂ ਚਤੁਚਕ੍ਕਂ ਨવਦ੍વਾਰਂ ਸਰੀਰਯਨ੍ਤਂ ਕਚ੍ਚਿ ਖਮਨੀਯਂ, ਕਿਂ ਸਕ੍ਕਾ ਖਮਿਤੁਂ ਸਹਿਤੁਂ ਪਰਿਹਰਿਤੁਂ, ਕਿਂ ਦੁਕ੍ਖਭਾਰੋ ਨਾਭਿਭવਤਿ। ਕਚ੍ਚਿ ਯਾਪਨੀਯਨ੍ਤਿ ਕਿਂ ਤਂਤਂਕਿਚ੍ਚੇਸੁ ਯਾਪੇਤੁਂ ਗਮੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ, ਨ ਕਞ੍ਚਿ ਅਨ੍ਤਰਾਯਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਕਚ੍ਚਿਸਿ ਅਪ੍ਪਕਿਲਮਥੇਨਾਤਿ ਅਨਾਯਾਸੇਨ ਇਮਂ ਏਤ੍ਤਕਂ ਅਦ੍ਧਾਨਂ ਕਚ੍ਚਿ ਆਗਤੋਸਿ।
Kacci bhikkhu khamanīyanti bhikkhu idaṃ tuyhaṃ catucakkaṃ navadvāraṃ sarīrayantaṃ kacci khamanīyaṃ, kiṃ sakkā khamituṃ sahituṃ pariharituṃ, kiṃ dukkhabhāro nābhibhavati. Kacci yāpanīyanti kiṃ taṃtaṃkiccesu yāpetuṃ gametuṃ sakkā, na kañci antarāyanti dasseti. Kaccisi appakilamathenāti anāyāsena imaṃ ettakaṃ addhānaṃ kacci āgatosi.
ਏਤਦਹੋਸੀਤਿ ਬੁਦ੍ਧਾਚਿਣ੍ਣਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਆਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਏਤਂ ‘‘ਯਸ੍ਸ ਖੋ ਮਂ ਭਗવਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਇਦਾਨਿ વੁਚ੍ਚਮਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤੇ ਆਚਿਣ੍ਣਂ ਅਹੋਸਿ। ਏਕવਿਹਾਰੇਤਿ ਏਕਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਂ। ਗਨ੍ਧਕੁਟਿ ਹਿ ਇਧ વਿਹਾਰੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ। વਤ੍ਥੁਨ੍ਤਿ વਸਿਤੁਂ।
Etadahosīti buddhāciṇṇaṃ anussarantassa āyasmato ānandassa etaṃ ‘‘yassa kho maṃ bhagavā’’tiādinā idāni vuccamānaṃ citte āciṇṇaṃ ahosi. Ekavihāreti ekagandhakuṭiyaṃ. Gandhakuṭi hi idha vihāroti adhippetā. Vatthunti vasituṃ.
ਨਿਸਜ੍ਜਾਯ વੀਤਿਨਾਮੇਤ੍વਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਭਗવਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸੋਣਸ੍ਸ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸਮਾਪਜ੍ਜਨੇ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸਾવਕਸਾਧਾਰਣਾ ਸਬ੍ਬਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਅਨੁਲੋਮਪਟਿਲੋਮਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਬਹੁਦੇવ ਰਤ੍ਤਿਂ…ਪੇ॰… વਿਹਾਰਂ ਪਾવਿਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਆਯਸ੍ਮਾਪਿ ਸੋਣੋ ਭਗવਤੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਞਤ੍વਾ ਤਦਨੁਰੂਪਂ ਸਬ੍ਬਾ ਤਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ‘‘ਬਹੁਦੇવ ਰਤ੍ਤਿਂ…ਪੇ॰… વਿਹਾਰਂ ਪਾવਿਸੀ’’ਤਿ ਕੇਚਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਚ ਭਗવਤਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤੋ ਚੀવਰਂ ਤਿਰੋਕਰਣੀਯਂ ਕਤ੍વਾਪਿ ਭਗવਤੋ ਪਾਦਪਸ੍ਸੇ ਨਿਸਜ੍ਜਾਯ વੀਤਿਨਾਮੇਸਿ। ਅਜ੍ਝੇਸੀਤਿ ਆਣਾਪੇਸਿ। ਪਟਿਭਾਤੁ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਧਮ੍ਮੋ ਭਾਸਿਤੁਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤੁਯ੍ਹਂ ਧਮ੍ਮੋ ਭਾਸਿਤੁਂ ਉਪਟ੍ਠਾਤੁ ਞਾਣਮੁਖੇ ਆਗਚ੍ਛਤੁ, ਯਥਾਸੁਤਂ ਯਥਾਪਰਿਯਤ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਭਣਾਹੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Nisajjāya vītināmetvāti ettha yasmā bhagavā āyasmato soṇassa samāpattisamāpajjane paṭisanthāraṃ karonto sāvakasādhāraṇā sabbā samāpattiyo anulomapaṭilomaṃ samāpajjanto bahudeva rattiṃ…pe… vihāraṃ pāvisi, tasmā āyasmāpi soṇo bhagavato adhippāyaṃ ñatvā tadanurūpaṃ sabbā tā samāpattiyo samāpajjanto ‘‘bahudeva rattiṃ…pe… vihāraṃ pāvisī’’ti keci vadanti. Pavisitvā ca bhagavatā anuññāto cīvaraṃ tirokaraṇīyaṃ katvāpi bhagavato pādapasse nisajjāya vītināmesi. Ajjhesīti āṇāpesi. Paṭibhātu taṃ bhikkhu dhammo bhāsitunti bhikkhu tuyhaṃ dhammo bhāsituṃ upaṭṭhātu ñāṇamukhe āgacchatu, yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ bhaṇāhīti attho.
ਸੋਲ਼ਸ ਅਟ੍ਠਕવਗ੍ਗਿਕਾਨੀਤਿ ਅਟ੍ਠਕવਗ੍ਗਭੂਤਾਨਿ ਕਾਮਸੁਤ੍ਤਾਦੀਨਿ ਸੋਲ਼ਸ ਸੁਤ੍ਤਾਨਿ। ਸਰੇਨ ਅਭਣੀਤਿ ਸੁਤ੍ਤੁਸ੍ਸਾਰਣਸਰੇਨ ਅਭਾਸਿ, ਸਰਭਞ੍ਞવਸੇਨ ਕਥੇਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸਰਭਞ੍ਞਪਰਿਯੋਸਾਨੇਤਿ ਉਸ੍ਸਾਰਣਾવਸਾਨੇ। ਸੁਗ੍ਗਹਿਤਾਨੀਤਿ ਸਮ੍ਮਾ ਉਗ੍ਗਹਿਤਾਨਿ। ਸੁਮਨਸਿਕਤਾਨੀਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਮਨਸਿ ਕਤਾਨਿ। ਏਕਚ੍ਚੋ ਉਗ੍ਗਹਣਕਾਲੇ ਸਮ੍ਮਾ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾਪਿ ਪਚ੍ਛਾ ਸਜ੍ਝਾਯਾਦਿવਸੇਨ ਮਨਸਿ ਕਰਣਕਾਲੇ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਨਿ વਾ ਮਿਚ੍ਛਾ ਰੋਪੇਤਿ, ਪਦਪਚ੍ਛਾਭਟ੍ਠਂ વਾ ਕਰੋਤਿ, ਨ ਏવਮਯਂ। ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਸਮ੍ਮਦੇવ ਯਥੁਗ੍ਗਹਿਤਂ ਮਨਸਿ ਕਤਾਨਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਸੁਮਨਸਿਕਤਾਨੀਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਮਨਸਿ ਕਤਾਨੀ’’ਤਿ। ਸੂਪਧਾਰਿਤਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥਤੋਪਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਉਪਧਾਰਿਤਾਨਿ। ਅਤ੍ਥੇ ਹਿ ਸੁਟ੍ਟੁ ਉਪਧਾਰਿਤੇ ਸਕ੍ਕਾ ਪਾਲ਼ਿਂ ਸਮ੍ਮਾ ਉਸ੍ਸਾਰੇਤੁਂ। ਕਲ੍ਯਾਣਿਯਾਸਿ વਾਚਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋਤਿ ਸਿਥਿਲਧਨਿਤਾਦੀਨਂ ਯਥਾવਿਧਾਨવਚਨੇਨ ਪਰਿਮਣ੍ਡਲਪਦਬ੍ਯਞ੍ਜਨਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾਯ ਪੋਰਿਯਾ વਾਚਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਆਸਿ। વਿਸ੍ਸਟ੍ਠਾਯਾਤਿ વਿਮੁਤ੍ਤਾਯ। ਏਤੇਨਸ੍ਸ વਿਮੁਤ੍ਤવਾਦਿਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਅਨੇਲਗਲ਼ਾਯਾਤਿ ਏਲਾ વੁਚ੍ਚਤਿ ਦੋਸੋ, ਤਂ ਨ ਪਗ੍ਘਰਤੀਤਿ ਅਨੇਲਗਲ਼ਾ, ਤਾਯ ਨਿਦ੍ਦੋਸਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਥ વਾ ਅਨੇਲਗਲ਼ਾਯਾਤਿ ਅਨੇਲਾਯ ਚ ਅਗਲ਼ਾਯ ਚ ਨਿਦ੍ਦੋਸਾਯ ਅਗਲ਼ਿਤਪਦਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਯ, ਅਪਰਿਹੀਨਪਦਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤਥਾ ਹਿ ਨਂ ਭਗવਾ ‘‘ਏਤਦਗ੍ਗਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਮ ਸਾવਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਕਲ੍ਯਾਣવਾਕ੍ਕਰਣਾਨਂ ਯਦਿਦਂ ਸੋਣੋ ਕੁਟਿਕਣ੍ਣੋ’’ਤਿ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੧.੨੦੬) ਏਤਦਗ੍ਗੇ ਠਪੇਸਿ। ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ વਿਞ੍ਞਾਪਨਿਯਾਤਿ ਯਥਾਧਿਪ੍ਪੇਤਂ ਅਤ੍ਥਂ વਿਞ੍ਞਾਪੇਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਾਯ।
Soḷasa aṭṭhakavaggikānīti aṭṭhakavaggabhūtāni kāmasuttādīni soḷasa suttāni. Sarena abhaṇīti suttussāraṇasarena abhāsi, sarabhaññavasena kathesīti attho. Sarabhaññapariyosāneti ussāraṇāvasāne. Suggahitānīti sammā uggahitāni. Sumanasikatānīti suṭṭhu manasi katāni. Ekacco uggahaṇakāle sammā uggahetvāpi pacchā sajjhāyādivasena manasi karaṇakāle byañjanāni vā micchā ropeti, padapacchābhaṭṭhaṃ vā karoti, na evamayaṃ. Iminā pana sammadeva yathuggahitaṃ manasi katāni. Tena vuttaṃ – ‘‘sumanasikatānīti suṭṭhu manasi katānī’’ti. Sūpadhāritānīti atthatopi suṭṭhu upadhāritāni. Atthe hi suṭṭu upadhārite sakkā pāḷiṃ sammā ussāretuṃ. Kalyāṇiyāsi vācāya samannāgatoti sithiladhanitādīnaṃ yathāvidhānavacanena parimaṇḍalapadabyañjanaparipuṇṇāya poriyā vācāya samannāgato āsi. Vissaṭṭhāyāti vimuttāya. Etenassa vimuttavāditaṃ dasseti. Anelagaḷāyāti elā vuccati doso, taṃ na paggharatīti anelagaḷā, tāya niddosāyāti attho. Atha vā anelagaḷāyāti anelāya ca agaḷāya ca niddosāya agaḷitapadabyañjanāya, aparihīnapadabyañjanāyāti attho. Tathā hi naṃ bhagavā ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ kalyāṇavākkaraṇānaṃ yadidaṃ soṇo kuṭikaṇṇo’’ti (a. ni. 1.206) etadagge ṭhapesi. Atthassa viññāpaniyāti yathādhippetaṃ atthaṃ viññāpetuṃ samatthāya.
ਕਤਿવਸ੍ਸੋਤਿ ਸੋ ਕਿਰ ਮਜ੍ਝਿਮવਯਸ੍ਸ ਤਤਿਯਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਠਿਤੋ ਆਕਪ੍ਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ ਪਰੇਸਂ ਚਿਰਤਰਪਬ੍ਬਜਿਤੋ વਿਯ ਖਾਯਤਿ। ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਭਗવਾ ਪੁਚ੍ਛਤੀਤਿ ਕੇਚਿ, ਤਂ ਅਕਾਰਣਂ। ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇ ਸਮਾਧਿਸੁਖਂ ਅਨੁਭવਿਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤੋ, ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਕਸ੍ਮਾ ਪਮਾਦਮਾਪਨ੍ਨੋਤਿ ਪੁਨ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਕਤਿવਸ੍ਸੋਸੀ’’ਤਿ ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ। ਤੇਨੇવਾਹ – ‘‘ਕਿਸ੍ਸ ਪਨ ਤ੍વਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਏવਂ ਚਿਰਂ ਅਕਾਸੀ’’ਤਿ।
Kativassoti so kira majjhimavayassa tatiyakoṭṭhāse ṭhito ākappasampanno ca paresaṃ ciratarapabbajito viya khāyati. Taṃ sandhāya bhagavā pucchatīti keci, taṃ akāraṇaṃ. Evaṃ sante samādhisukhaṃ anubhavituṃ yutto, ettakaṃ kālaṃ kasmā pamādamāpannoti puna anuyuñjituṃ satthā ‘‘kativassosī’’ti taṃ pucchati. Tenevāha – ‘‘kissa pana tvaṃ bhikkhu evaṃ ciraṃ akāsī’’ti.
ਤਤ੍ਥ ਕਿਸ੍ਸਾਤਿ ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ। ਏવਂ ਚਿਰਂ ਅਕਾਸੀਤਿ ਏવਂ ਚਿਰਾਯਿ, ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਏવਂ ਚਿਰਕਾਲਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਅਨੁਪਗਨ੍ਤ੍વਾ ਅਗਾਰਮਜ੍ਝੇ વਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਚਿਰਂ ਦਿਟ੍ਠੋ ਮੇਤਿ ਚਿਰੇਨ ਚਿਰਕਾਲੇਨ ਮਯਾ ਦਿਟ੍ਠੋ। ਕਾਮੇਸੂਤਿ ਕਿਲੇਸਕਾਮੇਸੁ ਚ વਤ੍ਥੁਕਾਮੇਸੁ ਚ। ਆਦੀਨવੋਤਿ ਦੋਸੋ। ਅਪਿ ਚਾਤਿ ਕਾਮੇਸੁ ਆਦੀਨવੇ ਕੇਨਚਿ ਪਕਾਰੇਨ ਦਿਟ੍ਠੇਪਿ ਨ ਤਾવਾਹਂ ਘਰਾવਾਸਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਖਿਂ। ਕਸ੍ਮਾ? ਸਮ੍ਬਾਧੋ ਘਰਾવਾਸੋ ਉਚ੍ਚਾવਚੇਹਿ ਕਿਚ੍ਚਕਰਣੀਯੇਹਿ ਸਮੁਪਬ੍ਯੂਲ਼੍ਹੋ ਅਗਾਰਿਯਭਾવੋ। ਤੇਨੇવਾਹ – ‘‘ਬਹੁਕਿਚ੍ਚੋ ਬਹੁਕਰਣੀਯੋ’’ਤਿ।
Tattha kissāti kiṃ kāraṇā. Evaṃ ciraṃ akāsīti evaṃ cirāyi, kena kāraṇena evaṃ cirakālaṃ pabbajjaṃ anupagantvā agāramajjhe vasīti attho. Ciraṃ diṭṭho meti cirena cirakālena mayā diṭṭho. Kāmesūti kilesakāmesu ca vatthukāmesu ca. Ādīnavoti doso. Api cāti kāmesu ādīnave kenaci pakārena diṭṭhepi na tāvāhaṃ gharāvāsato nikkhamituṃ asakkhiṃ. Kasmā? Sambādho gharāvāso uccāvacehi kiccakaraṇīyehi samupabyūḷho agāriyabhāvo. Tenevāha – ‘‘bahukicco bahukaraṇīyo’’ti.
ਏਤਮਤ੍ਥਂ વਿਦਿਤ੍વਾਤਿ ਕਾਮੇਸੁ ਯਥਾਭੂਤਂ ਆਦੀਨવਦਸ੍ਸਿਨੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਚਿਰਾਯਿਤ੍વਾਪਿ ਨ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤਿ, ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ਪਦੁਮਪਲਾਸੇ ਉਦਕਬਿਨ੍ਦੁ વਿਯ વਿਨਿવਤ੍ਤਤਿਯੇવਾਤਿ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਤੋ વਿਦਿਤ੍વਾ। ਇਮਂ ਉਦਾਨਨ੍ਤਿ ਪવਤ੍ਤਿਂ ਨਿવਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਸਮ੍ਮਦੇવ ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪવਤ੍ਤਿਯਂ ਤਨ੍ਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਚ ਨ ਕਦਾਚਿਪਿ ਰਮਤੀਤਿ ਇਦਮਤ੍ਥਦੀਪਕਂ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ।
Etamatthaṃ viditvāti kāmesu yathābhūtaṃ ādīnavadassino cittaṃ cirāyitvāpi na patiṭṭhāti, aññadatthu padumapalāse udakabindu viya vinivattatiyevāti etamatthaṃ sabbākārato viditvā. Imaṃ udānanti pavattiṃ nivattiñca sammadeva jānanto pavattiyaṃ tannimitte ca na kadācipi ramatīti idamatthadīpakaṃ imaṃ udānaṃ udānesi.
ਤਤ੍ਥ ਦਿਸ੍વਾ ਆਦੀਨવਂ ਲੋਕੇਤਿ ਸਬ੍ਬਸ੍ਮਿਂ ਸਙ੍ਖਾਰਲੋਕੇ ‘‘ਅਨਿਚ੍ਚੋ ਦੁਕ੍ਖੋ વਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਆਦੀਨવਂ ਦੋਸਂ ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਸ੍ਸਿਤ੍વਾ। ਏਤੇਨ વਿਪਸ੍ਸਨਾવਾਰੋ ਕਥਿਤੋ । ਞਤ੍વਾ ਧਮ੍ਮਂ ਨਿਰੁਪਧਿਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬੂਪਧਿਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਤ੍ਤਾ ਨਿਰੁਪਧਿਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਮ੍ਮਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਞਤ੍વਾ ਨਿਸ੍ਸਰਣવਿવੇਕਾਸਙ੍ਖਤਾਮਤਸਭਾવਤੋ ਮਗ੍ਗਞਾਣੇਨ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਿਤ੍વਾ। ‘‘ਦਿਸ੍વਾ ਞਤ੍વਾ’’ਤਿ ਇਮੇਸਂ ਪਦਾਨਂ ‘‘ਸਪ੍ਪਿਂ ਪਿવਿਤ੍વਾ ਬਲਂ ਹੋਤਿ, ਸੀਹਂ ਦਿਸ੍વਾ ਭਯਂ ਹੋਤਿ, ਪਞ੍ਞਾਯ ਦਿਸ੍વਾ ਆਸવਾ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਾ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪੁ॰ ਪ॰ ੨੦੮; ਅ॰ ਨਿ॰ ੯.੪੨-੪੩) વਿਯ ਹੇਤੁਅਤ੍ਥਤਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ। ਅਰਿਯੋ ਨ ਰਮਤੀ ਪਾਪੇਤਿ ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਆਰਕਤ੍ਤਾ ਅਰਿਯੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੋ ਅਣੁਮਤ੍ਤੇਪਿ ਪਾਪੇ ਨ ਰਮਤਿ। ਕਸ੍ਮਾ? ਪਾਪੇ ਨ ਰਮਤੀ ਸੁਚੀਤਿ ਸੁવਿਸੁਦ੍ਧਕਾਯਸਮਾਚਾਰਾਦਿਤਾਯ વਿਸੁਦ੍ਧਪੁਗ੍ਗਲੋ ਰਾਜਹਂਸੋ વਿਯ ਉਕ੍ਕਾਰਟ੍ਠਾਨੇ ਪਾਪੇ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮੇ ਨ ਰਮਤਿ ਨਾਭਿਨਨ੍ਦਤਿ। ‘‘ਪਾਪੋ ਨ ਰਮਤੀ ਸੁਚਿ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ। ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਪਾਪੋ ਪਾਪਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸੁਚਿਂ ਅਨવਜ੍ਜਂ વੋਦਾਨਧਮ੍ਮਂ ਨ ਰਮਤਿ, ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ਗਾਮਸੂਕਰਾਦਯੋ વਿਯ ਉਕ੍ਕਾਰਟ੍ਠਾਨਂ ਅਸੁਚਿਂ ਸਂਕਿਲੇਸਧਮ੍ਮਂਯੇવ ਰਮਤੀਤਿ ਪਟਿਪਕ੍ਖਤੋ ਦੇਸਨਂ ਪਰਿવਤ੍ਤੇਤਿ।
Tattha disvā ādīnavaṃ loketi sabbasmiṃ saṅkhāraloke ‘‘anicco dukkho vipariṇāmadhammo’’tiādinā ādīnavaṃ dosaṃ paññāya passitvā. Etena vipassanāvāro kathito . Ñatvā dhammaṃ nirupadhinti sabbūpadhipaṭinissaggattā nirupadhiṃ nibbānadhammaṃ yathābhūtaṃ ñatvā nissaraṇavivekāsaṅkhatāmatasabhāvato maggañāṇena paṭivijjhitvā. ‘‘Disvā ñatvā’’ti imesaṃ padānaṃ ‘‘sappiṃ pivitvā balaṃ hoti, sīhaṃ disvā bhayaṃ hoti, paññāya disvā āsavā parikkhīṇā hontī’’tiādīsu (pu. pa. 208; a. ni. 9.42-43) viya hetuatthatā daṭṭhabbā. Ariyo na ramatī pāpeti kilesehi ārakattā ariyo sappuriso aṇumattepi pāpe na ramati. Kasmā? Pāpe na ramatī sucīti suvisuddhakāyasamācārāditāya visuddhapuggalo rājahaṃso viya ukkāraṭṭhāne pāpe saṃkiliṭṭhadhamme na ramati nābhinandati. ‘‘Pāpo na ramatī suci’’ntipi pāṭho. Tassattho – pāpo pāpapuggalo suciṃ anavajjaṃ vodānadhammaṃ na ramati, aññadatthu gāmasūkarādayo viya ukkāraṭṭhānaṃ asuciṃ saṃkilesadhammaṃyeva ramatīti paṭipakkhato desanaṃ parivatteti.
ਏવਂ ਭਗવਤਾ ਉਦਾਨੇ ਉਦਾਨਿਤੇ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸੋਣੋ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ વਚਨੇਨ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਦੇਸੇ ਪਞ੍ਚવਗ੍ਗੇਨ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਦਿਪਞ੍ਚવਤ੍ਥੂਨਿ ਯਾਚਿ। ਭਗવਾਪਿ ਤਾਨਿ ਅਨੁਜਾਨੀਤਿ ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਖਨ੍ਧਕੇ (ਮਹਾવ॰ ੨੪੨ ਆਦਯੋ) ਆਗਤਨਯੇਨ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ।
Evaṃ bhagavatā udāne udānite āyasmā soṇo uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ vanditvā attano upajjhāyassa vacanena paccantadese pañcavaggena upasampadādipañcavatthūni yāci. Bhagavāpi tāni anujānīti taṃ sabbaṃ khandhake (mahāva. 242 ādayo) āgatanayena veditabbaṃ.
ਛਟ੍ਠਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Chaṭṭhasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਉਦਾਨਪਾਲ਼ਿ • Udānapāḷi / ੬. ਸੋਣਸੁਤ੍ਤਂ • 6. Soṇasuttaṃ
