| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
(૨૦) ૫. મહાવગ્ગો
(20) 5. Mahāvaggo
૧. સોતાનુગતસુત્તવણ્ણના
1. Sotānugatasuttavaṇṇanā
૧૯૧. પઞ્ચમસ્સ પઠમે સોતાનુગતાનન્તિ પસાદસોતં ઓદહિત્વા ઞાણસોતેન વવત્થપિતાનં. ચત્તારો આનિસંસા પાટિકઙ્ખાતિ ચત્તારો ગુણાનિસંસા પાટિકઙ્ખિતબ્બા. ઇદં પન ભગવતા અત્થુપ્પત્તિવસેન આરદ્ધં. કતરઅત્થુપ્પત્તિવસેનાતિ? ભિક્ખૂનં ધમ્મસ્સવનાય અનુપસઙ્કમનઅત્થુપ્પત્તિવસેન. પઞ્ચસતા કિર બ્રાહ્મણપબ્બજિતા ‘‘સમ્માસમ્બુદ્ધો લિઙ્ગવચનવિભત્તિપદબ્યઞ્જનાદીહિ કથેન્તો અમ્હેહિ ઞાતમેવ કથેસ્સતિ, અઞ્ઞાતં કિં કથેસ્સતી’’તિ ધમ્મસ્સવનત્થં ન ગચ્છન્તિ. સત્થા તં પવત્તિં સુત્વા તે પક્કોસાપેત્વા ‘‘કસ્મા એવં કરોથ, સક્કચ્ચં ધમ્મં સુણાથ, સક્કચ્ચં ધમ્મં સુણન્તાનઞ્ચ સજ્ઝાયન્તાનઞ્ચ ઇમે એત્તકા આનિસંસા’’તિ દસ્સેન્તો ઇમં દેસનં આરભિ.
191. Pañcamassa paṭhame sotānugatānanti pasādasotaṃ odahitvā ñāṇasotena vavatthapitānaṃ. Cattāro ānisaṃsā pāṭikaṅkhāti cattāro guṇānisaṃsā pāṭikaṅkhitabbā. Idaṃ pana bhagavatā atthuppattivasena āraddhaṃ. Kataraatthuppattivasenāti? Bhikkhūnaṃ dhammassavanāya anupasaṅkamanaatthuppattivasena. Pañcasatā kira brāhmaṇapabbajitā ‘‘sammāsambuddho liṅgavacanavibhattipadabyañjanādīhi kathento amhehi ñātameva kathessati, aññātaṃ kiṃ kathessatī’’ti dhammassavanatthaṃ na gacchanti. Satthā taṃ pavattiṃ sutvā te pakkosāpetvā ‘‘kasmā evaṃ karotha, sakkaccaṃ dhammaṃ suṇātha, sakkaccaṃ dhammaṃ suṇantānañca sajjhāyantānañca ime ettakā ānisaṃsā’’ti dassento imaṃ desanaṃ ārabhi.
તત્થ ધમ્મં પરિયાપુણાતીતિ સુત્તં ગેય્યન્તિઆદિકં નવઙ્ગં સત્થુસાસનભૂતં તન્તિધમ્મં વળઞ્જેતિ. સોતાનુગતા હોન્તીતિ સોતં અનુપ્પત્તા અનુપવિટ્ઠા હોન્તિ. મનસાનુપેક્ખિતાતિ ચિત્તેન ઓલોકિતા. દિટ્ઠિયા સુપ્પટિવિદ્ધાતિ અત્થતો ચ કારણતો ચ પઞ્ઞાય સુટ્ઠુ પટિવિદ્ધા પચ્ચક્ખં કતા. મુટ્ઠસ્સતિ કાલં કુરુમાનોતિ નયિદં બુદ્ધવચનં અનુસ્સરણસતિયા અભાવેન વુત્તં, પુથુજ્જનકાલકિરિયં પન સન્ધાય વુત્તં. પુથુજ્જનો હિ મુટ્ઠસ્સતિ કાલં કરોતિ નામ. ઉપપજ્જતીતિ સુદ્ધસીલે પતિટ્ઠિતો દેવલોકે નિબ્બત્તતિ. ધમ્મપદા પ્લવન્તીતિ અન્તરાભવે નિબ્બત્તમુટ્ઠસ્સતિનો, યેપિ પુબ્બે સજ્ઝાયમૂલિકા વાચાપરિચિતબુદ્ધવચનધમ્મા, તે સબ્બે પસન્ને આદાસે છાયા વિય પ્લવન્તિ, પાકટા હુત્વા પઞ્ઞાયન્તિ. દન્ધો, ભિક્ખવે, સતુપ્પાદોતિ બુદ્ધવચનાનુસ્સરણસતિયા ઉપ્પાદો દન્ધો ગરુ. અથ સો સત્તો ખિપ્પંયેવ વિસેસગામી હોતિ, નિબ્બાનગામી હોતીતિ અત્થો.
Tattha dhammaṃ pariyāpuṇātīti suttaṃ geyyantiādikaṃ navaṅgaṃ satthusāsanabhūtaṃ tantidhammaṃ vaḷañjeti. Sotānugatā hontīti sotaṃ anuppattā anupaviṭṭhā honti. Manasānupekkhitāti cittena olokitā. Diṭṭhiyā suppaṭividdhāti atthato ca kāraṇato ca paññāya suṭṭhu paṭividdhā paccakkhaṃ katā. Muṭṭhassati kālaṃ kurumānoti nayidaṃ buddhavacanaṃ anussaraṇasatiyā abhāvena vuttaṃ, puthujjanakālakiriyaṃ pana sandhāya vuttaṃ. Puthujjano hi muṭṭhassati kālaṃ karoti nāma. Upapajjatīti suddhasīle patiṭṭhito devaloke nibbattati. Dhammapadā plavantīti antarābhave nibbattamuṭṭhassatino, yepi pubbe sajjhāyamūlikā vācāparicitabuddhavacanadhammā, te sabbe pasanne ādāse chāyā viya plavanti, pākaṭā hutvā paññāyanti. Dandho, bhikkhave, satuppādoti buddhavacanānussaraṇasatiyā uppādo dandho garu. Atha so satto khippaṃyeva visesagāmī hoti, nibbānagāmī hotīti attho.
ઇદ્ધિમા ચેતોવસિપ્પત્તોતિ ઇદ્ધિસમ્પન્નો ચિત્તસ્સ વસિભાવપત્તો ખીણાસવો. અયં વા સો ધમ્મવિનયોતિ એત્થ વિભાવનત્થો વા-સદ્દો. યત્થાતિ યસ્મિં ધમ્મવિનયે. બ્રહ્મચરિયં અચરિન્તિ બ્રહ્મચરિયવાસં વસિં. ઇદમ્પિ બુદ્ધવચનં મયા પુબ્બે વળઞ્જિતન્તિ બુદ્ધવચનાનુસ્સરણવસેનેતં વુત્તં. દેવપુત્તોતિ પઞ્ચાલચણ્ડો વિય હત્થકમહાબ્રહ્મા વિય સનઙ્કુમારબ્રહ્મા વિય ચ એકો ધમ્મકથિકદેવપુત્તો. ઓપપાતિકો ઓપપાતિકં સારેતીતિ પઠમં ઉપ્પન્નો દેવપુત્તો પચ્છા ઉપ્પન્નં સારેતિ. સહપંસુકીળિકાતિ એતેન નેસં દીઘરત્તં કતપરિચયભાવં દસ્સેતિ. સમાગચ્છેય્યુન્તિ સાલાય વા રુક્ખમૂલે વા સમ્મુખીભાવં ગચ્છેય્યું. એવં વદેય્યાતિ સાલાય વા રુક્ખમૂલે વા પઠમતરં નિસિન્નો પચ્છા આગતં એવં વદેય્ય. સેસમેત્થ પાળિનયેનેવ વેદિતબ્બં.
Iddhimā cetovasippattoti iddhisampanno cittassa vasibhāvapatto khīṇāsavo. Ayaṃvā so dhammavinayoti ettha vibhāvanattho vā-saddo. Yatthāti yasmiṃ dhammavinaye. Brahmacariyaṃ acarinti brahmacariyavāsaṃ vasiṃ. Idampi buddhavacanaṃ mayā pubbe vaḷañjitanti buddhavacanānussaraṇavasenetaṃ vuttaṃ. Devaputtoti pañcālacaṇḍo viya hatthakamahābrahmā viya sanaṅkumārabrahmā viya ca eko dhammakathikadevaputto. Opapātiko opapātikaṃ sāretīti paṭhamaṃ uppanno devaputto pacchā uppannaṃ sāreti. Sahapaṃsukīḷikāti etena nesaṃ dīgharattaṃ kataparicayabhāvaṃ dasseti. Samāgaccheyyunti sālāya vā rukkhamūle vā sammukhībhāvaṃ gaccheyyuṃ. Evaṃ vadeyyāti sālāya vā rukkhamūle vā paṭhamataraṃ nisinno pacchā āgataṃ evaṃ vadeyya. Sesamettha pāḷinayeneva veditabbaṃ.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya / ૧. સોતાનુગતસુત્તં • 1. Sotānugatasuttaṃ
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ૧. સોતાનુગતસુત્તવણ્ણના • 1. Sotānugatasuttavaṇṇanā
