| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
೫. ಸುಭಾಸಿತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
5. Subhāsitasuttavaṇṇanā
೨೧೩. ಅಙ್ಗೀಯನ್ತಿ ಹೇತುಭಾವೇನ ಆಗಮಭಾವೇನ ಅವಯವಭಾವೇನ ವಾ ಞಾಯನ್ತೀತಿ ಅಙ್ಗಾನಿ, ಕಾರಣಾನಿ, ಅವಯವಾ ವಾತಿ ಆಹ ‘‘ಅಙ್ಗೇಹೀತಿ ಕಾರಣೇಹಿ, ಅವಯವೇಹಿ ವಾ’’ತಿ। ವಿರತಿಯೋ ಸುಭಾಸಿತವಾಚಾಯ ಪುಬ್ಬಂ ಪತಿಟ್ಠಿತಾ ಹೋನ್ತೀತಿ ಮುಸಾವಾದಾವೇರಮಣಿಆದಯೋ ತಸ್ಸಾ ವಿಸೇಸಹೇತೂತಿ ಆಹ ‘‘ಮುಸಾವಾದಾ…ಪೇ॰… ಕಾರಣಾನೀ’’ತಿ। ಯಸ್ಮಾ ಅರಿಯವೋಹಾರಾ ವಿಸೇಸತೋ ಚೇತನಾಸಭಾವಾ, ತಸ್ಮಾ ವಚೀಸುಚರಿತಸಮುದಾಯಸ್ಸ ಸಚ್ಚವಾಚಾದಯೋ ಅಙ್ಗಭೂತಾತಿ ಆಹ ‘‘ಸಚ್ಚವಚನಾದಯೋ ಚತ್ತಾರೋ ಅವಯವಾ’’ತಿ। ನಿಸ್ಸಕ್ಕವಚನನ್ತಿ ಹೇತುಮ್ಹಿ ನಿಸ್ಸಕ್ಕವಚನಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ಸಮನುಆಗತಾ ಪವತ್ತಾ’’ತಿ। ವಾಚಾ ಹಿ ತಾಯ ವಿರತಿಯಾ ಸಮ್ಮಾ ಅನುರೂಪತೋ ಆಗತಾ ಪವತ್ತಾತಿ ‘‘ಸಮನ್ನಾಗತಾ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಕರಣವಚನನ್ತಿ ಸಹಯೋಗೇ ಕರಣವಚನಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ಯುತ್ತಾ’’ತಿ। ಸಹಜಾತಾಪಿ ಹಿ ಚೇತನಾ ಯಥಾಸಮಾದಿನ್ನಾಯ ವಿರತಿಯಾ ಸಮ್ಮಾ ಅನುರೂಪತೋ ಯುತ್ತಾತಿ ವತ್ತುಂ ಅರಹತಿ।
213. Aṅgīyanti hetubhāvena āgamabhāvena avayavabhāvena vā ñāyantīti aṅgāni, kāraṇāni, avayavā vāti āha ‘‘aṅgehīti kāraṇehi, avayavehi vā’’ti. Viratiyo subhāsitavācāya pubbaṃ patiṭṭhitā hontīti musāvādāveramaṇiādayo tassā visesahetūti āha ‘‘musāvādā…pe… kāraṇānī’’ti. Yasmā ariyavohārā visesato cetanāsabhāvā, tasmā vacīsucaritasamudāyassa saccavācādayo aṅgabhūtāti āha ‘‘saccavacanādayo cattāro avayavā’’ti. Nissakkavacananti hetumhi nissakkavacanaṃ. Tenāha ‘‘samanuāgatā pavattā’’ti. Vācā hi tāya viratiyā sammā anurūpato āgatā pavattāti ‘‘samannāgatā’’ti vuccati. Karaṇavacananti sahayoge karaṇavacanaṃ. Tenāha ‘‘yuttā’’ti. Sahajātāpi hi cetanā yathāsamādinnāya viratiyā sammā anurūpato yuttāti vattuṃ arahati.
ಸಮುಲ್ಲಪನವಾಚಾತಿ ಸದ್ದವಾಚಾ, ಸಾ ವುಚ್ಚತೀತಿ ವಾಚಾ ನಾಮ। ವಿಞ್ಞತ್ತಿ ಪನ ವುಚ್ಚತಿ ಏತಾಯಾತಿ ವಾಚಾ ನಾಮ, ತಥಾ ವಿರತಿ ಚೇತನಾವಾಚಾ। ನ ಸಾ ಇಧ ಅಧಿಪ್ಪೇತಾತಿ ಸಾ ಚೇತನಾವಾಚಾ ವಿಞ್ಞತ್ತಿವಾಚಾ ವಿಯ ಇಧ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸುತ್ತೇ ನ ಅಧಿಪ್ಪೇತಾ ‘‘ಸುಭಾಸಿತಾ ಹೋತೀ’’ತಿ ವಚನತೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಅಭಾಸಿತಬ್ಬತೋ’’ತಿ। ಸುಟ್ಠು ಭಾಸಿತಾತಿ ಸಮ್ಮಾ ಞಾಯೇನ ಭಾಸಿತಾ ವಚೀಸುಚರಿತಭಾವತೋ। ಅತ್ಥಾವಹತನ್ತಿ ಹಿತಾವಹಕಾಲಂ ಪತಿ ಆಹ। ಕಾರಣಸುದ್ಧಿನ್ತಿ ಯೋನಿಸೋಮನಸಿಕಾರೇನ ಕಾರಣವಿಸುದ್ಧಿಂ। ದೋಸಾಭಾವನ್ತಿ ಅಗತಿಗಮನಾದಿದೋಸಾಭಾವಂ। ರಾಗದೋಸಾದಿವಿನಿಮುತ್ತಞ್ಹಿ ತಂ ಭಾಸತೋ ಅನುರೋಧವಿರೋಧವಿವಜ್ಜನತೋ ಅಗತಿಗಮನಂ ದೂರಸಮುಗ್ಘಾಟಿತಮೇವಾತಿ। ಅನುವಾದವಿಮುತ್ತಾತಿ ಅಪವಾದವಿರಹಿತಾ। ಸಬ್ಬಾಕಾರಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ದೀಪೇತಿ, ಅಸತಿ ಹಿ ಸಬ್ಬಾಕಾರಸಮ್ಪತಿಯಂ ಅನುವಜ್ಜತಾಪಿ।
Samullapanavācāti saddavācā, sā vuccatīti vācā nāma. Viññatti pana vuccati etāyāti vācā nāma, tathā virati cetanāvācā. Na sā idha adhippetāti sā cetanāvācā viññattivācā viya idha imasmiṃ sutte na adhippetā ‘‘subhāsitā hotī’’ti vacanato. Tenāha ‘‘abhāsitabbato’’ti. Suṭṭhu bhāsitāti sammā ñāyena bhāsitā vacīsucaritabhāvato. Atthāvahatanti hitāvahakālaṃ pati āha. Kāraṇasuddhinti yonisomanasikārena kāraṇavisuddhiṃ. Dosābhāvanti agatigamanādidosābhāvaṃ. Rāgadosādivinimuttañhi taṃ bhāsato anurodhavirodhavivajjanato agatigamanaṃ dūrasamugghāṭitamevāti. Anuvādavimuttāti apavādavirahitā. Sabbākārasampattiṃ dīpeti, asati hi sabbākārasampatiyaṃ anuvajjatāpi.
ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಪುಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮಾಧಿಟ್ಠಾನಾ ದೇಸನಾ ಆರದ್ಧಾ, ಪುಗ್ಗಲಜ್ಝಾಸಯತೋ ಪನ ಪುಗ್ಗಲಾಧಿಟ್ಠಾನಾಯ…ಪೇ॰… ವಚನಮೇತಂ। ಕಾಮಞ್ಚೇತ್ಥ ‘‘ಅಞ್ಞತರನಿದ್ದೋಸವಚನ’’ನ್ತಿ ಅವಿಸೇಸತೋ ವುತ್ತಂ, ‘‘ಧಮ್ಮಂಯೇವ ಭಾಸತೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಪನ ಅಧಮ್ಮದೋಸಾದಿರಹಿತಾಯ ವಾಚಾಯ ವುಚ್ಚಮಾನತ್ತಾ ಇಧಾಪಿ ಸುಭಾಸಿತಾ ವಾಚಾ ಅಧಿಪ್ಪೇತಾತಿ। ‘‘ಸುಭಾಸಿತಂಯೇವಾ’’ತಿ ಅವಧಾರಣೇನ ನಿವತ್ತಿತಂ ಸರೂಪತೋ ದಸ್ಸೇತಿ ‘‘ನೋ ದುಬ್ಭಾಸಿತ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ। ತೇನಾಹ ‘‘ತಸ್ಸೇವ ವಾಚಙ್ಗಸ್ಸ ಪಟಿಪಕ್ಖಭಾಸನನಿವಾರಣ’’ನ್ತಿ। ಪಟಿಯೋಗೀನಿವತ್ತನತ್ಥೋ ಹಿ ಏವ-ಸದ್ದೋ, ತೇನ ಪಿಸುಣವಾಚಾಪಟಿಕ್ಖೇಪೋ ದಸ್ಸಿತೋ। ‘‘ಸುಭಾಸಿತ’’ನ್ತಿ ವಾ ಇಮಿನಾ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ವಚೀಸುಚರಿತಂ ಗಹಿತನ್ತಿ ‘‘ನೋ ದುಬ್ಭಾಸಿತನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಮಿಚ್ಛಾವಾಚಪ್ಪಹಾನಂ ದೀಪೇತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಸಬ್ಬವಚೀಸುಚರಿತಸಾಧಾರಣವಚನಞ್ಹಿ ಸುಭಾಸಿತನ್ತಿ। ತೇನ ಪರಭೇದನಾದಿಕಂ ಅಸಬ್ಭಾದಿಕಞ್ಚ ಬೋಧಿಸತ್ತಾನಂ ವಚನಂ ಅಪಿಸುಣಾದಿವಿಸಯನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಭಾಸಿತಬ್ಬವಚನಲಕ್ಖಣನ್ತಿ ಭಾಸಿತಬ್ಬಸ್ಸ ವಚನಸ್ಸ ಸಭಾವಲಕ್ಖಣಂ ದೀಪೇತೀತಿ ಆನೇತ್ವಾ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಯದಿ ಏವಂ ನನು ಅಭಾಸಿತಬ್ಬಂ ಪಠಮಂ ವತ್ವಾ ಭಾಸಿತಬ್ಬಂ ಪಚ್ಛಾ ವತ್ತಬ್ಬಂ ಯಥಾ ‘‘ವಾಮಂ ಮುಞ್ಚ, ದಕ್ಖಿಣಂ ಗಣ್ಹಾ’’ತಿ ಆಹ ‘‘ಅಙ್ಗಪರಿದೀಪನತ್ಥಂ ಪನಾ’’ತಿಆದಿ।
Kiñcāpi pubbe dhammādhiṭṭhānā desanā āraddhā, puggalajjhāsayato pana puggalādhiṭṭhānāya…pe… vacanametaṃ. Kāmañcettha ‘‘aññataraniddosavacana’’nti avisesato vuttaṃ, ‘‘dhammaṃyeva bhāsatī’’tiādinā pana adhammadosādirahitāya vācāya vuccamānattā idhāpi subhāsitā vācā adhippetāti. ‘‘Subhāsitaṃyevā’’ti avadhāraṇena nivattitaṃ sarūpato dasseti ‘‘no dubbhāsita’’nti iminā. Tenāha ‘‘tasseva vācaṅgassa paṭipakkhabhāsananivāraṇa’’nti. Paṭiyogīnivattanattho hi eva-saddo, tena pisuṇavācāpaṭikkhepo dassito. ‘‘Subhāsita’’nti vā iminā catubbidhaṃ vacīsucaritaṃ gahitanti ‘‘no dubbhāsitanti iminā micchāvācappahānaṃ dīpetī’’ti vuttaṃ. Sabbavacīsucaritasādhāraṇavacanañhi subhāsitanti. Tena parabhedanādikaṃ asabbhādikañca bodhisattānaṃ vacanaṃ apisuṇādivisayanti daṭṭhabbaṃ. Bhāsitabbavacanalakkhaṇanti bhāsitabbassa vacanassa sabhāvalakkhaṇaṃ dīpetīti ānetvā sambandho. Yadi evaṃ nanu abhāsitabbaṃ paṭhamaṃ vatvā bhāsitabbaṃ pacchā vattabbaṃ yathā ‘‘vāmaṃ muñca, dakkhiṇaṃ gaṇhā’’ti āha ‘‘aṅgaparidīpanatthaṃ panā’’tiādi.
ಪಠಮೇನಾತಿ ‘‘ಸುಭಾಸಿತ’’ನ್ತಿ ಪದೇನ। ಧಮ್ಮತೋ ಅನಪೇತನ್ತಿ ಅತ್ತನೋ ಪರೇಸಞ್ಚ ಹಿತಸುಖಾವಹಧಮ್ಮತೋ ಅನಪೇತಂ। ಮನ್ತಾವಚನನ್ತಿ ಮನ್ತಾಯ ಪವತ್ತೇತಬ್ಬವಚನಂ। ಪಞ್ಞವಾ ಅವಿಕಿಣ್ಣವಾಚೋ ಹಿ ನ ಚ ಅನತ್ಥಾವಹಂ ವಾಚಂ ಭಾಸತಿ। ಇತರೇಹಿ ದ್ವೀಹೀತಿ ತತಿಯಚತುತ್ಥಪದೇಹಿ। ‘‘ಇಮೇಹಿ ಖೋತಿಆದೀನೀತಿ ಕರಣೇ ಏತಂ ಉಪಯೋಗವಚನ’’ನ್ತಿ ಕೇಚಿ। ತಂ ವಾಚನ್ತಿ ಯಥಾವುತ್ತಂ ಚತುರಙ್ಗಿಕಂ। ಯಞ್ಚ ವಾಚಂ ಮಞ್ಞನ್ತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಅಞ್ಞೇತಿ ಇತೋ ಬಾಹಿರಕಾ ಞಾಯವಾದಿನೋ ಅಕ್ಖರಚಿನ್ತಕಾ ಚ। ‘‘ಪಟಿಞ್ಞಾಹೇತುಉದಾಹರಣೂಪನಯನಿಗಮನಾನಿ ಅವಯವಾ ವಾಕ್ಯಸ್ಸಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ। ನಾಮಾದೀಹೀತಿ ನಾಮಾಖ್ಯಾತಪದೇಹಿ। ಲಿಙ್ಗಂ ಇತ್ಥಿಲಿಙ್ಗಾದಿ ವಚನಂ ಏಕವಚನಾದಿ। ಪಠಮಾದಿ ವಿಭತ್ತಿ ಅತೀತಾದಿ ಕಾಲಂ। ಕತ್ತಾ ಸಮ್ಪದಾನಂ ಅಪಾದಾನಂ ಕರಣಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಕಮ್ಮಞ್ಚ ಕಾರಕಂ। ಸಮ್ಪತ್ತೀಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತನ್ತಿ ಏತೇ ಅವಯವಾದಿಕೇ ಸಮ್ಪಾದೇತ್ವಾ ವುತ್ತಂ। ತಂ ಪಟಿಸೇಧೇತೀತಿ ತಂ ಯಥಾವುತ್ತವಿಸೇಸಮ್ಪಿ ವಾಚಂ ‘‘ಇಮೇಹಿ ಖೋ’’ತಿ ವದನ್ತೋ ಭಗವಾ ಪಟಿಸೇಧೇತಿ। ಖೋ-ಸದ್ದೋ ಹೇತ್ಥ ಅವಧಾರಣತ್ಥೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಅವಯವಾದೀ’’ತಿಆದಿ। ಯಾ ಕಾಚಿ ಅಸಭಾವನಿರುತ್ತಿಲಕ್ಖಣಾ। ಸಾ ಮಿಲಕ್ಖುಭಾಸಾ। ಸೀಹಳಕೇನೇವಾತಿ ಸೀಹಳಭಾಸಾಯ ಪರಿಯಾಪನ್ನೇನ ವಚನೇನ। ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿಂಸೂತಿ ಸಂಸಾರೇ ಅತಿವಿಯ ಸಞ್ಜಾತಸಂವೇಗಾ ತನ್ನಿಸ್ಸರಣೇ ನಿನ್ನಪೋಣಮಾನಸಾ ಹುತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಉಸ್ಸುಕ್ಕಾಪೇತ್ವಾ ಮಗ್ಗಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿಂಸು।
Paṭhamenāti ‘‘subhāsita’’nti padena. Dhammato anapetanti attano paresañca hitasukhāvahadhammato anapetaṃ. Mantāvacananti mantāya pavattetabbavacanaṃ. Paññavā avikiṇṇavāco hi na ca anatthāvahaṃ vācaṃ bhāsati. Itarehi dvīhīti tatiyacatutthapadehi. ‘‘Imehi khotiādīnīti karaṇe etaṃ upayogavacana’’nti keci. Taṃ vācanti yathāvuttaṃ caturaṅgikaṃ. Yañca vācaṃ maññantīti sambandho. Aññeti ito bāhirakā ñāyavādino akkharacintakā ca. ‘‘Paṭiññāhetuudāharaṇūpanayanigamanāni avayavā vākyassā’’ti vadanti. Nāmādīhīti nāmākhyātapadehi. Liṅgaṃ itthiliṅgādi vacanaṃ ekavacanādi. Paṭhamādi vibhatti atītādi kālaṃ. Kattā sampadānaṃ apādānaṃ karaṇaṃ adhikaraṇaṃ kammañca kārakaṃ. Sampattīhi samannāgatanti ete avayavādike sampādetvā vuttaṃ. Taṃ paṭisedhetīti taṃ yathāvuttavisesampi vācaṃ ‘‘imehi kho’’ti vadanto bhagavā paṭisedheti. Kho-saddo hettha avadhāraṇattho. Tenāha ‘‘avayavādī’’tiādi. Yā kāci asabhāvaniruttilakkhaṇā. Sā milakkhubhāsā. Sīhaḷakenevāti sīhaḷabhāsāya pariyāpannena vacanena. Arahattaṃ pāpuṇiṃsūti saṃsāre ativiya sañjātasaṃvegā tannissaraṇe ninnapoṇamānasā hutvā vipassanaṃ ussukkāpetvā maggapaṭipāṭiyā arahattaṃ pāpuṇiṃsu.
ಪಾತೋವ ಫುಲ್ಲಿತಕೋಕನದನ್ತಿ ಪಾತೋವ ಸಂಫುಲ್ಲಪದುಮಂ। ಭಿಜ್ಜಿಯತೇತಿ ನಿಬ್ಭಿಜ್ಜಿಯತಿ ನಿಬ್ಭಿಗ್ಗೋ ಜಾಯತಿ। ಮನುಸ್ಸತ್ತಂ ಗತಾತಿ ಮನುಸ್ಸತ್ತಭಾವಂ ಉಪಗತಾ।
Pātova phullitakokanadanti pātova saṃphullapadumaṃ. Bhijjiyateti nibbhijjiyati nibbhiggo jāyati. Manussattaṃ gatāti manussattabhāvaṃ upagatā.
ಬುದ್ಧನ್ತರೇತಿ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದನ್ತರೇ ದ್ವಿನ್ನಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದಾನಂ ಅನ್ತರಾ। ತದಾ ಹಿ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಾನಂ ಸಾಸನೇ, ನ ಬುದ್ಧಸಾಸನೇ ದಿಪ್ಪಮಾನೇ।
Buddhantareti buddhuppādantare dvinnaṃ buddhuppādānaṃ antarā. Tadā hi paccekabuddhānaṃ sāsane, na buddhasāsane dippamāne.
ಜರಾಯ ಪರಿಮದ್ದಿತನ್ತಿ ಯಥಾ ಹತ್ಥಚರಣಾದಿಅಙ್ಗಾನಿ ಸಿಥಿಲಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ಚಕ್ಖಾದೀನಿ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಸವಿಸಯಗ್ಗಹಣೇ ಅಸಮತ್ಥಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ಯೋಬ್ಬನಂ ಸಬ್ಬಸೋ ವಿಗತಂ, ಕಾಯಬಲಂ ಅಪಗತಂ, ಸತಿಮತಿಧಿತಿಆದಯೋ ವಿಪ್ಪಯುತ್ತಾ, ಪುಬ್ಬೇ ಅತ್ತನೋ ಓವಾದಪಟಿಕರಾ ಪುತ್ತದಾರಾದಯೋಪಿ ಅಪಸಾದಕಾ, ಪರೇಹಿ ವುಟ್ಠಾಪನೀಯಸಂವೇಸನೀಯತಾ ಪುನದೇವ ಬಾಲಭಾವಪ್ಪತ್ತಿ ಚ ಹೋನ್ತಿ, ಏವಂ ಜರಾಯ ಸಬ್ಬಸೋ ವಿಮದ್ದಿತಂ। ಏತನ್ತಿ ಸರೀರಂ ವದತಿ। ಮಿಲಾತಛವಿಚಮ್ಮನಿಸ್ಸಿತನ್ತಿ ಜಿಣ್ಣಭಾವೇನ ಅಪ್ಪಮಂಸಲೋಹಿತತ್ತಾ ಮಿಲಾತೇಹಿ ಗತಯೋಬ್ಬನೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸನ್ನಿಸ್ಸಿತಂ। ಘಾಸಮಾಮಿಸನ್ತಿ ಘಾಸಭೂತಂ ಆಮಿಸಂ ಮಚ್ಚುನಾ ಗಿಲಿತ್ವಾ ವಿಯ ಪತಿಟ್ಠಪೇತಬ್ಬತೋ। ಕೇಸಲೋಮಾದಿನಾನಾಕುಣಪಪೂರಿತಂ। ತತೋ ಏವ ಅಸುಚಿಭಾಜನಂ ಏತಂ। ಸಬ್ಬಥಾಪಿ ನಿಸ್ಸಾರತಾಯ ಕದಲಿಕ್ಖನ್ಧಸಮಂ।
Jarāya parimadditanti yathā hatthacaraṇādiaṅgāni sithilāni honti, cakkhādīni indriyāni savisayaggahaṇe asamatthāni honti, yobbanaṃ sabbaso vigataṃ, kāyabalaṃ apagataṃ, satimatidhitiādayo vippayuttā, pubbe attano ovādapaṭikarā puttadārādayopi apasādakā, parehi vuṭṭhāpanīyasaṃvesanīyatā punadeva bālabhāvappatti ca honti, evaṃ jarāya sabbaso vimadditaṃ. Etanti sarīraṃ vadati. Milātachavicammanissitanti jiṇṇabhāvena appamaṃsalohitattā milātehi gatayobbanehi dhammehi sannissitaṃ. Ghāsamāmisanti ghāsabhūtaṃ āmisaṃ maccunā gilitvā viya patiṭṭhapetabbato. Kesalomādinānākuṇapapūritaṃ. Tato eva asucibhājanaṃ etaṃ. Sabbathāpi nissāratāya kadalikkhandhasamaṃ.
ಅನುಚ್ಛವಿಕಾಹೀತಿ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಅನುರೂಪಾಹಿ। ನ ತಾಪೇಯ್ಯಾತಿ ಚಿತ್ತಞ್ಚ ಕಾಯಞ್ಚ ನ ತಾಪೇಯ್ಯ। ತಾಪನಾ ಚೇತ್ಥ ಸಮ್ಪತಿ ಆಯತಿ ಚ ವಿಸಾದನಾ। ನ ಬಾಧೇಯ್ಯಾತಿ ‘‘ನಾಭಿಭವೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಪದಸ್ಸ ಅತ್ಥದಸ್ಸನಂ। ಅಪಿಸುಣವಾಚಾವಸೇನಾತಿ ಸಬ್ಬಸೋ ಪಹೀನಪಿಸುಣವಾಚತಾವಸೇನ। ಪಾಪಾನೀತಿ ಲಾಮಕಾನಿ ನಿಕಿಟ್ಠಕಾನಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ಅಪ್ಪಿಯಾನೀ’’ತಿಆದಿ। ಅನಾದಾಯಾತಿ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ।
Anucchavikāhīti sammāsambuddhassa anurūpāhi. Na tāpeyyāti cittañca kāyañca na tāpeyya. Tāpanā cettha sampati āyati ca visādanā. Na bādheyyāti ‘‘nābhibhaveyyā’’ti padassa atthadassanaṃ. Apisuṇavācāvasenāti sabbaso pahīnapisuṇavācatāvasena. Pāpānīti lāmakāni nikiṭṭhakāni. Tenāha ‘‘appiyānī’’tiādi. Anādāyāti aggahetvā.
ಸಾಧುಭಾವೇನಾತಿ ನಿದ್ದೋಸಮಧುರಭಾವೇನ। ಅಮತಸದಿಸಾತಿ ಸದಿಸೇ ತಬ್ಬೋಹಾರೋತಿ, ಕಾರಣೇ ವಾಯಂ ಕಾರಿಯವೋಹಾರೋತಿ ಆಹ ‘‘ನಿಬ್ಬಾನಾಮತಪಚ್ಚಯತ್ತಾ ವಾ’’ತಿ। ಪಚ್ಚಯವಸೇನ ಹಿ ಸಾ ತದಾ ದಸ್ಸನಪ್ಪವತ್ತಿ। ಚರಿಯಾತಿ ಚಾರಿತ್ತಂ। ಪೋರಾಣಾ ನಾಮ ಪಠಮಕಪ್ಪಿಕಾ, ಬುದ್ಧಾದಯೋ ವಾ ಅರಿಯಾ।
Sādhubhāvenāti niddosamadhurabhāvena. Amatasadisāti sadise tabbohāroti, kāraṇe vāyaṃ kāriyavohāroti āha ‘‘nibbānāmatapaccayattā vā’’ti. Paccayavasena hi sā tadā dassanappavatti. Cariyāti cārittaṃ. Porāṇā nāma paṭhamakappikā, buddhādayo vā ariyā.
ಪತಿಟ್ಠಿತಾತಿ ನಿಚ್ಚಲಭಾವೇನ ಅಟ್ಠಿಂ ಕತ್ವಾ ಪಚ್ಚಯಾಯತ್ತಭಾವತೋ ಅವಿಸಂವಾದನಕಾ। ಉಭಯಥಾ ಪಟಿಪತ್ತಿಂ ಆಹ ‘‘ಅತ್ತನೋ ಚ ಪರೇಸಞ್ಚ ಅತ್ಥೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಾ’’ತಿ। ಅತ್ಥೇ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಿಕಸಮ್ಪರಾಯಿಕಾದಿಹಿತೇ ಪತಿಟ್ಠಿತತ್ತಾ ಏವ ಧಮ್ಮೇ ಅವಿಹಿಂಸಾದಿಧಮ್ಮೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಾ। ಅನುಪರೋಧಕರನ್ತಿ ಏತೇನ ಹಿತಪರಿಯಾಯೋಯಂ ಅತ್ಥ-ಸದ್ದೋತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಧಮ್ಮಿಕನ್ತಿ ಧಮ್ಮತೋ ಅನಪೇತಂ, ಅತ್ಥಧಮ್ಮೂಪಸಂಹಿತಂ ವಾ।
Patiṭṭhitāti niccalabhāvena aṭṭhiṃ katvā paccayāyattabhāvato avisaṃvādanakā. Ubhayathā paṭipattiṃ āha ‘‘attano ca paresañca atthe patiṭṭhitā’’ti. Atthe diṭṭhadhammikasamparāyikādihite patiṭṭhitattā eva dhamme avihiṃsādidhamme patiṭṭhitā. Anuparodhakaranti etena hitapariyāyoyaṃ attha-saddoti dasseti. Dhammikanti dhammato anapetaṃ, atthadhammūpasaṃhitaṃ vā.
ನಿಬ್ಬಾನಪ್ಪತ್ತಿಯಾತಿ ನಿಬ್ಬಾನಪ್ಪತ್ತಿಯತ್ಥಂ। ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಅನ್ತಕಿರಿಯಾಯ ಅನ್ತಕರಣತ್ಥಂ। ಯಸ್ಮಾ ಬುದ್ಧೋ ಖೇಮಾಯ ಭಾಸತಿ, ತಸ್ಮಾ ಖೇಮುಪ್ಪತ್ತಿಹೇತುಯಾ ಖೇಮಾ, ತಸ್ಮಾ ಸಾ ಸಬ್ಬವಾಚಾನಂ ಉತ್ತಮಾತಿ ಏವಮ್ಪೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ಮನ್ತಾವಚನವಸೇನಾತಿ ಸಬ್ಬದೋಸರಹಿತವಸೇನ।
Nibbānappattiyāti nibbānappattiyatthaṃ. Dukkhassa antakiriyāya antakaraṇatthaṃ. Yasmā buddho khemāya bhāsati, tasmā khemuppattihetuyā khemā, tasmā sā sabbavācānaṃ uttamāti evampettha attho daṭṭhabbo. Mantāvacanavasenāti sabbadosarahitavasena.
ಸುಭಾಸಿತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Subhāsitasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೫. ಸುಭಾಸಿತಸುತ್ತಂ • 5. Subhāsitasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೫. ಸುಭಾಸಿತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 5. Subhāsitasuttavaṇṇanā
