Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / སཾཡུཏྟནིཀཱཡ (ཊཱིཀཱ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
༥. སུབྷཱསིཏསུཏྟཝཎྞནཱ
5. Subhāsitasuttavaṇṇanā
༢༡༣. ཨངྒཱིཡནྟི ཧེཏུབྷཱཝེན ཨཱགམབྷཱཝེན ཨཝཡཝབྷཱཝེན ཝཱ ཉཱཡནྟཱིཏི ཨངྒཱནི, ཀཱརཎཱནི, ཨཝཡཝཱ ཝཱཏི ཨཱཧ ‘‘ཨངྒེཧཱིཏི ཀཱརཎེཧི, ཨཝཡཝེཧི ཝཱ’’ཏི། ཝིརཏིཡོ སུབྷཱསིཏཝཱཙཱཡ པུབྦཾ པཏིཊྛིཏཱ ཧོནྟཱིཏི མུསཱཝཱདཱཝེརམཎིཨཱདཡོ ཏསྶཱ ཝིསེསཧེཏཱུཏི ཨཱཧ ‘‘མུསཱཝཱདཱ…པེ॰… ཀཱརཎཱནཱི’’ཏི། ཡསྨཱ ཨརིཡཝོཧཱརཱ ཝིསེསཏོ ཙེཏནཱསབྷཱཝཱ, ཏསྨཱ ཝཙཱིསུཙརིཏསམུདཱཡསྶ སཙྩཝཱཙཱདཡོ ཨངྒབྷཱུཏཱཏི ཨཱཧ ‘‘སཙྩཝཙནཱདཡོ ཙཏྟཱརོ ཨཝཡཝཱ’’ཏི། ནིསྶཀྐཝཙནནྟི ཧེཏུམྷི ནིསྶཀྐཝཙནཾ། ཏེནཱཧ ‘‘སམནུཨཱགཏཱ པཝཏྟཱ’’ཏི། ཝཱཙཱ ཧི ཏཱཡ ཝིརཏིཡཱ སམྨཱ ཨནུརཱུཔཏོ ཨཱགཏཱ པཝཏྟཱཏི ‘‘སམནྣཱགཏཱ’’ཏི ཝུཙྩཏི། ཀརཎཝཙནནྟི སཧཡོགེ ཀརཎཝཙནཾ། ཏེནཱཧ ‘‘ཡུཏྟཱ’’ཏི། སཧཛཱཏཱཔི ཧི ཙེཏནཱ ཡཐཱསམཱདིནྣཱཡ ཝིརཏིཡཱ སམྨཱ ཨནུརཱུཔཏོ ཡུཏྟཱཏི ཝཏྟུཾ ཨརཧཏི།
213. Aṅgīyanti hetubhāvena āgamabhāvena avayavabhāvena vā ñāyantīti aṅgāni, kāraṇāni, avayavā vāti āha ‘‘aṅgehīti kāraṇehi, avayavehi vā’’ti. Viratiyo subhāsitavācāya pubbaṃ patiṭṭhitā hontīti musāvādāveramaṇiādayo tassā visesahetūti āha ‘‘musāvādā…pe… kāraṇānī’’ti. Yasmā ariyavohārā visesato cetanāsabhāvā, tasmā vacīsucaritasamudāyassa saccavācādayo aṅgabhūtāti āha ‘‘saccavacanādayo cattāro avayavā’’ti. Nissakkavacananti hetumhi nissakkavacanaṃ. Tenāha ‘‘samanuāgatā pavattā’’ti. Vācā hi tāya viratiyā sammā anurūpato āgatā pavattāti ‘‘samannāgatā’’ti vuccati. Karaṇavacananti sahayoge karaṇavacanaṃ. Tenāha ‘‘yuttā’’ti. Sahajātāpi hi cetanā yathāsamādinnāya viratiyā sammā anurūpato yuttāti vattuṃ arahati.
སམུལླཔནཝཱཙཱཏི སདྡཝཱཙཱ, སཱ ཝུཙྩཏཱིཏི ཝཱཙཱ ནཱམ། ཝིཉྙཏྟི པན ཝུཙྩཏི ཨེཏཱཡཱཏི ཝཱཙཱ ནཱམ, ཏཐཱ ཝིརཏི ཙེཏནཱཝཱཙཱ། ན སཱ ཨིདྷ ཨདྷིཔྤེཏཱཏི སཱ ཙེཏནཱཝཱཙཱ ཝིཉྙཏྟིཝཱཙཱ ཝིཡ ཨིདྷ ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ ན ཨདྷིཔྤེཏཱ ‘‘སུབྷཱསིཏཱ ཧོཏཱི’’ཏི ཝཙནཏོ། ཏེནཱཧ ‘‘ཨབྷཱསིཏབྦཏོ’’ཏི། སུཊྛུ བྷཱསིཏཱཏི སམྨཱ ཉཱཡེན བྷཱསིཏཱ ཝཙཱིསུཙརིཏབྷཱཝཏོ། ཨཏྠཱཝཧཏནྟི ཧིཏཱཝཧཀཱལཾ པཏི ཨཱཧ། ཀཱརཎསུདྡྷིནྟི ཡོནིསོམནསིཀཱརེན ཀཱརཎཝིསུདྡྷིཾ། དོསཱབྷཱཝནྟི ཨགཏིགམནཱདིདོསཱབྷཱཝཾ། རཱགདོསཱདིཝིནིམུཏྟཉྷི ཏཾ བྷཱསཏོ ཨནུརོདྷཝིརོདྷཝིཝཛྫནཏོ ཨགཏིགམནཾ དཱུརསམུགྒྷཱཊིཏམེཝཱཏི། ཨནུཝཱདཝིམུཏྟཱཏི ཨཔཝཱདཝིརཧིཏཱ། སབྦཱཀཱརསམྤཏྟིཾ དཱིཔེཏི, ཨསཏི ཧི སབྦཱཀཱརསམྤཏིཡཾ ཨནུཝཛྫཏཱཔི།
Samullapanavācāti saddavācā, sā vuccatīti vācā nāma. Viññatti pana vuccati etāyāti vācā nāma, tathā virati cetanāvācā. Na sā idha adhippetāti sā cetanāvācā viññattivācā viya idha imasmiṃ sutte na adhippetā ‘‘subhāsitā hotī’’ti vacanato. Tenāha ‘‘abhāsitabbato’’ti. Suṭṭhu bhāsitāti sammā ñāyena bhāsitā vacīsucaritabhāvato. Atthāvahatanti hitāvahakālaṃ pati āha. Kāraṇasuddhinti yonisomanasikārena kāraṇavisuddhiṃ. Dosābhāvanti agatigamanādidosābhāvaṃ. Rāgadosādivinimuttañhi taṃ bhāsato anurodhavirodhavivajjanato agatigamanaṃ dūrasamugghāṭitamevāti. Anuvādavimuttāti apavādavirahitā. Sabbākārasampattiṃ dīpeti, asati hi sabbākārasampatiyaṃ anuvajjatāpi.
ཀིཉྩཱཔི པུབྦེ དྷམྨཱདྷིཊྛཱནཱ དེསནཱ ཨཱརདྡྷཱ, པུགྒལཛ྄ཛྷཱསཡཏོ པན པུགྒལཱདྷིཊྛཱནཱཡ…པེ॰… ཝཙནམེཏཾ། ཀཱམཉྩེཏྠ ‘‘ཨཉྙཏརནིདྡོསཝཙན’’ནྟི ཨཝིསེསཏོ ཝུཏྟཾ, ‘‘དྷམྨཾཡེཝ བྷཱསཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ པན ཨདྷམྨདོསཱདིརཧིཏཱཡ ཝཱཙཱཡ ཝུཙྩམཱནཏྟཱ ཨིདྷཱཔི སུབྷཱསིཏཱ ཝཱཙཱ ཨདྷིཔྤེཏཱཏི། ‘‘སུབྷཱསིཏཾཡེཝཱ’’ཏི ཨཝདྷཱརཎེན ནིཝཏྟིཏཾ སརཱུཔཏོ དསྶེཏི ‘‘ནོ དུབྦྷཱསིཏ’’ནྟི ཨིམིནཱ། ཏེནཱཧ ‘‘ཏསྶེཝ ཝཱཙངྒསྶ པཊིཔཀྑབྷཱསནནིཝཱརཎ’’ནྟི། པཊིཡོགཱིནིཝཏྟནཏྠོ ཧི ཨེཝ-སདྡོ, ཏེན པིསུཎཝཱཙཱཔཊིཀྑེཔོ དསྶིཏོ། ‘‘སུབྷཱསིཏ’’ནྟི ཝཱ ཨིམིནཱ ཙཏུབྦིདྷཾ ཝཙཱིསུཙརིཏཾ གཧིཏནྟི ‘‘ནོ དུབྦྷཱསིཏནྟི ཨིམིནཱ མིཙྪཱཝཱཙཔྤཧཱནཾ དཱིཔེཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ། སབྦཝཙཱིསུཙརིཏསཱདྷཱརཎཝཙནཉྷི སུབྷཱསིཏནྟི། ཏེན པརབྷེདནཱདིཀཾ ཨསབྦྷཱདིཀཉྩ བོདྷིསཏྟཱནཾ ཝཙནཾ ཨཔིསུཎཱདིཝིསཡནྟི དཊྛབྦཾ། བྷཱསིཏབྦཝཙནལཀྑཎནྟི བྷཱསིཏབྦསྶ ཝཙནསྶ སབྷཱཝལཀྑཎཾ དཱིཔེཏཱིཏི ཨཱནེཏྭཱ སམྦནྡྷོ། ཡདི ཨེཝཾ ནནུ ཨབྷཱསིཏབྦཾ པཋམཾ ཝཏྭཱ བྷཱསིཏབྦཾ པཙྪཱ ཝཏྟབྦཾ ཡཐཱ ‘‘ཝཱམཾ མུཉྩ, དཀྑིཎཾ གཎྷཱ’’ཏི ཨཱཧ ‘‘ཨངྒཔརིདཱིཔནཏྠཾ པནཱ’’ཏིཨཱདི།
Kiñcāpi pubbe dhammādhiṭṭhānā desanā āraddhā, puggalajjhāsayato pana puggalādhiṭṭhānāya…pe… vacanametaṃ. Kāmañcettha ‘‘aññataraniddosavacana’’nti avisesato vuttaṃ, ‘‘dhammaṃyeva bhāsatī’’tiādinā pana adhammadosādirahitāya vācāya vuccamānattā idhāpi subhāsitā vācā adhippetāti. ‘‘Subhāsitaṃyevā’’ti avadhāraṇena nivattitaṃ sarūpato dasseti ‘‘no dubbhāsita’’nti iminā. Tenāha ‘‘tasseva vācaṅgassa paṭipakkhabhāsananivāraṇa’’nti. Paṭiyogīnivattanattho hi eva-saddo, tena pisuṇavācāpaṭikkhepo dassito. ‘‘Subhāsita’’nti vā iminā catubbidhaṃ vacīsucaritaṃ gahitanti ‘‘no dubbhāsitanti iminā micchāvācappahānaṃ dīpetī’’ti vuttaṃ. Sabbavacīsucaritasādhāraṇavacanañhi subhāsitanti. Tena parabhedanādikaṃ asabbhādikañca bodhisattānaṃ vacanaṃ apisuṇādivisayanti daṭṭhabbaṃ. Bhāsitabbavacanalakkhaṇanti bhāsitabbassa vacanassa sabhāvalakkhaṇaṃ dīpetīti ānetvā sambandho. Yadi evaṃ nanu abhāsitabbaṃ paṭhamaṃ vatvā bhāsitabbaṃ pacchā vattabbaṃ yathā ‘‘vāmaṃ muñca, dakkhiṇaṃ gaṇhā’’ti āha ‘‘aṅgaparidīpanatthaṃ panā’’tiādi.
པཋམེནཱཏི ‘‘སུབྷཱསིཏ’’ནྟི པདེན། དྷམྨཏོ ཨནཔེཏནྟི ཨཏྟནོ པརེསཉྩ ཧིཏསུཁཱཝཧདྷམྨཏོ ཨནཔེཏཾ། མནྟཱཝཙནནྟི མནྟཱཡ པཝཏྟེཏབྦཝཙནཾ། པཉྙཝཱ ཨཝིཀིཎྞཝཱཙོ ཧི ན ཙ ཨནཏྠཱཝཧཾ ཝཱཙཾ བྷཱསཏི། ཨིཏརེཧི དྭཱིཧཱིཏི ཏཏིཡཙཏུཏྠཔདེཧི། ‘‘ཨིམེཧི ཁོཏིཨཱདཱིནཱིཏི ཀརཎེ ཨེཏཾ ཨུཔཡོགཝཙན’’ནྟི ཀེཙི། ཏཾ ཝཱཙནྟི ཡཐཱཝུཏྟཾ ཙཏུརངྒིཀཾ། ཡཉྩ ཝཱཙཾ མཉྙནྟཱིཏི སམྦནྡྷོ། ཨཉྙེཏི ཨིཏོ བཱཧིརཀཱ ཉཱཡཝཱདིནོ ཨཀྑརཙིནྟཀཱ ཙ། ‘‘པཊིཉྙཱཧེཏུཨུདཱཧརཎཱུཔནཡནིགམནཱནི ཨཝཡཝཱ ཝཱཀྱསྶཱ’’ཏི ཝདནྟི། ནཱམཱདཱིཧཱིཏི ནཱམཱཁྱཱཏཔདེཧི། ལིངྒཾ ཨིཏྠིལིངྒཱདི ཝཙནཾ ཨེཀཝཙནཱདི། པཋམཱདི ཝིབྷཏྟི ཨཏཱིཏཱདི ཀཱལཾ། ཀཏྟཱ སམྤདཱནཾ ཨཔཱདཱནཾ ཀརཎཾ ཨདྷིཀརཎཾ ཀམྨཉྩ ཀཱརཀཾ། སམྤཏྟཱིཧི སམནྣཱགཏནྟི ཨེཏེ ཨཝཡཝཱདིཀེ སམྤཱདེཏྭཱ ཝུཏྟཾ། ཏཾ པཊིསེདྷེཏཱིཏི ཏཾ ཡཐཱཝུཏྟཝིསེསམྤི ཝཱཙཾ ‘‘ཨིམེཧི ཁོ’’ཏི ཝདནྟོ བྷགཝཱ པཊིསེདྷེཏི། ཁོ-སདྡོ ཧེཏྠ ཨཝདྷཱརཎཏྠོ། ཏེནཱཧ ‘‘ཨཝཡཝཱདཱི’’ཏིཨཱདི། ཡཱ ཀཱཙི ཨསབྷཱཝནིརུཏྟིལཀྑཎཱ། སཱ མིལཀྑུབྷཱསཱ། སཱིཧལ༹ཀེནེཝཱཏི སཱིཧལ༹བྷཱསཱཡ པརིཡཱཔནྣེན ཝཙནེན། ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཾསཱུཏི སཾསཱརེ ཨཏིཝིཡ སཉྫཱཏསཾཝེགཱ ཏནྣིསྶརཎེ ནིནྣཔོཎམཱནསཱ ཧུཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཨུསྶུཀྐཱཔེཏྭཱ མགྒཔཊིཔཱཊིཡཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཾསུ།
Paṭhamenāti ‘‘subhāsita’’nti padena. Dhammato anapetanti attano paresañca hitasukhāvahadhammato anapetaṃ. Mantāvacananti mantāya pavattetabbavacanaṃ. Paññavā avikiṇṇavāco hi na ca anatthāvahaṃ vācaṃ bhāsati. Itarehi dvīhīti tatiyacatutthapadehi. ‘‘Imehi khotiādīnīti karaṇe etaṃ upayogavacana’’nti keci. Taṃ vācanti yathāvuttaṃ caturaṅgikaṃ. Yañca vācaṃ maññantīti sambandho. Aññeti ito bāhirakā ñāyavādino akkharacintakā ca. ‘‘Paṭiññāhetuudāharaṇūpanayanigamanāni avayavā vākyassā’’ti vadanti. Nāmādīhīti nāmākhyātapadehi. Liṅgaṃ itthiliṅgādi vacanaṃ ekavacanādi. Paṭhamādi vibhatti atītādi kālaṃ. Kattā sampadānaṃ apādānaṃ karaṇaṃ adhikaraṇaṃ kammañca kārakaṃ. Sampattīhi samannāgatanti ete avayavādike sampādetvā vuttaṃ. Taṃ paṭisedhetīti taṃ yathāvuttavisesampi vācaṃ ‘‘imehi kho’’ti vadanto bhagavā paṭisedheti. Kho-saddo hettha avadhāraṇattho. Tenāha ‘‘avayavādī’’tiādi. Yā kāci asabhāvaniruttilakkhaṇā. Sā milakkhubhāsā. Sīhaḷakenevāti sīhaḷabhāsāya pariyāpannena vacanena. Arahattaṃ pāpuṇiṃsūti saṃsāre ativiya sañjātasaṃvegā tannissaraṇe ninnapoṇamānasā hutvā vipassanaṃ ussukkāpetvā maggapaṭipāṭiyā arahattaṃ pāpuṇiṃsu.
པཱཏོཝ ཕུལླིཏཀོཀནདནྟི པཱཏོཝ སཾཕུལླཔདུམཾ། བྷིཛྫིཡཏེཏི ནིབྦྷིཛྫིཡཏི ནིབྦྷིགྒོ ཛཱཡཏི། མནུསྶཏྟཾ གཏཱཏི མནུསྶཏྟབྷཱཝཾ ཨུཔགཏཱ།
Pātova phullitakokanadanti pātova saṃphullapadumaṃ. Bhijjiyateti nibbhijjiyati nibbhiggo jāyati. Manussattaṃ gatāti manussattabhāvaṃ upagatā.
བུདྡྷནྟརེཏི བུདྡྷུཔྤཱདནྟརེ དྭིནྣཾ བུདྡྷུཔྤཱདཱནཾ ཨནྟརཱ། ཏདཱ ཧི པཙྩེཀབུདྡྷཱནཾ སཱསནེ, ན བུདྡྷསཱསནེ དིཔྤམཱནེ།
Buddhantareti buddhuppādantare dvinnaṃ buddhuppādānaṃ antarā. Tadā hi paccekabuddhānaṃ sāsane, na buddhasāsane dippamāne.
ཛརཱཡ པརིམདྡིཏནྟི ཡཐཱ ཧཏྠཙརཎཱདིཨངྒཱནི སིཐིལཱནི ཧོནྟི, ཙཀྑཱདཱིནི ཨིནྡྲིཡཱནི སཝིསཡགྒཧཎེ ཨསམཏྠཱནི ཧོནྟི, ཡོབྦནཾ སབྦསོ ཝིགཏཾ, ཀཱཡབལཾ ཨཔགཏཾ, སཏིམཏིདྷིཏིཨཱདཡོ ཝིཔྤཡུཏྟཱ, པུབྦེ ཨཏྟནོ ཨོཝཱདཔཊིཀརཱ པུཏྟདཱརཱདཡོཔི ཨཔསཱདཀཱ, པརེཧི ཝུཊྛཱཔནཱིཡསཾཝེསནཱིཡཏཱ པུནདེཝ བཱལབྷཱཝཔྤཏྟི ཙ ཧོནྟི, ཨེཝཾ ཛརཱཡ སབྦསོ ཝིམདྡིཏཾ། ཨེཏནྟི སརཱིརཾ ཝདཏི། མིལཱཏཚཝིཙམྨནིསྶིཏནྟི ཛིཎྞབྷཱཝེན ཨཔྤམཾསལོཧིཏཏྟཱ མིལཱཏེཧི གཏཡོབྦནེཧི དྷམྨེཧི སནྣིསྶིཏཾ། གྷཱསམཱམིསནྟི གྷཱསབྷཱུཏཾ ཨཱམིསཾ མཙྩུནཱ གིལིཏྭཱ ཝིཡ པཏིཊྛཔེཏབྦཏོ། ཀེསལོམཱདིནཱནཱཀུཎཔཔཱུརིཏཾ། ཏཏོ ཨེཝ ཨསུཙིབྷཱཛནཾ ཨེཏཾ། སབྦཐཱཔི ནིསྶཱརཏཱཡ ཀདལིཀྑནྡྷསམཾ།
Jarāya parimadditanti yathā hatthacaraṇādiaṅgāni sithilāni honti, cakkhādīni indriyāni savisayaggahaṇe asamatthāni honti, yobbanaṃ sabbaso vigataṃ, kāyabalaṃ apagataṃ, satimatidhitiādayo vippayuttā, pubbe attano ovādapaṭikarā puttadārādayopi apasādakā, parehi vuṭṭhāpanīyasaṃvesanīyatā punadeva bālabhāvappatti ca honti, evaṃ jarāya sabbaso vimadditaṃ. Etanti sarīraṃ vadati. Milātachavicammanissitanti jiṇṇabhāvena appamaṃsalohitattā milātehi gatayobbanehi dhammehi sannissitaṃ. Ghāsamāmisanti ghāsabhūtaṃ āmisaṃ maccunā gilitvā viya patiṭṭhapetabbato. Kesalomādinānākuṇapapūritaṃ. Tato eva asucibhājanaṃ etaṃ. Sabbathāpi nissāratāya kadalikkhandhasamaṃ.
ཨནུཙྪཝིཀཱཧཱིཏི སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ ཨནུརཱུཔཱཧི། ན ཏཱཔེཡྻཱཏི ཙིཏྟཉྩ ཀཱཡཉྩ ན ཏཱཔེཡྻ། ཏཱཔནཱ ཙེཏྠ སམྤཏི ཨཱཡཏི ཙ ཝིསཱདནཱ། ན བཱདྷེཡྻཱཏི ‘‘ནཱབྷིབྷཝེཡྻཱ’’ཏི པདསྶ ཨཏྠདསྶནཾ། ཨཔིསུཎཝཱཙཱཝསེནཱཏི སབྦསོ པཧཱིནཔིསུཎཝཱཙཏཱཝསེན། པཱཔཱནཱིཏི ལཱམཀཱནི ནིཀིཊྛཀཱནི། ཏེནཱཧ ‘‘ཨཔྤིཡཱནཱི’’ཏིཨཱདི། ཨནཱདཱཡཱཏི ཨགྒཧེཏྭཱ།
Anucchavikāhīti sammāsambuddhassa anurūpāhi. Na tāpeyyāti cittañca kāyañca na tāpeyya. Tāpanā cettha sampati āyati ca visādanā. Na bādheyyāti ‘‘nābhibhaveyyā’’ti padassa atthadassanaṃ. Apisuṇavācāvasenāti sabbaso pahīnapisuṇavācatāvasena. Pāpānīti lāmakāni nikiṭṭhakāni. Tenāha ‘‘appiyānī’’tiādi. Anādāyāti aggahetvā.
སཱདྷུབྷཱཝེནཱཏི ནིདྡོསམདྷུརབྷཱཝེན། ཨམཏསདིསཱཏི སདིསེ ཏབྦོཧཱརོཏི, ཀཱརཎེ ཝཱཡཾ ཀཱརིཡཝོཧཱརོཏི ཨཱཧ ‘‘ནིབྦཱནཱམཏཔཙྩཡཏྟཱ ཝཱ’’ཏི། པཙྩཡཝསེན ཧི སཱ ཏདཱ དསྶནཔྤཝཏྟི། ཙརིཡཱཏི ཙཱརིཏྟཾ། པོརཱཎཱ ནཱམ པཋམཀཔྤིཀཱ, བུདྡྷཱདཡོ ཝཱ ཨརིཡཱ།
Sādhubhāvenāti niddosamadhurabhāvena. Amatasadisāti sadise tabbohāroti, kāraṇe vāyaṃ kāriyavohāroti āha ‘‘nibbānāmatapaccayattā vā’’ti. Paccayavasena hi sā tadā dassanappavatti. Cariyāti cārittaṃ. Porāṇā nāma paṭhamakappikā, buddhādayo vā ariyā.
པཏིཊྛིཏཱཏི ནིཙྩལབྷཱཝེན ཨཊྛིཾ ཀཏྭཱ པཙྩཡཱཡཏྟབྷཱཝཏོ ཨཝིསཾཝཱདནཀཱ། ཨུབྷཡཐཱ པཊིཔཏྟིཾ ཨཱཧ ‘‘ཨཏྟནོ ཙ པརེསཉྩ ཨཏྠེ པཏིཊྛིཏཱ’’ཏི། ཨཏྠེ དིཊྛདྷམྨིཀསམྤརཱཡིཀཱདིཧིཏེ པཏིཊྛིཏཏྟཱ ཨེཝ དྷམྨེ ཨཝིཧིཾསཱདིདྷམྨེ པཏིཊྛིཏཱ། ཨནུཔརོདྷཀརནྟི ཨེཏེན ཧིཏཔརིཡཱཡོཡཾ ཨཏྠ-སདྡོཏི དསྶེཏི། དྷམྨིཀནྟི དྷམྨཏོ ཨནཔེཏཾ, ཨཏྠདྷམྨཱུཔསཾཧིཏཾ ཝཱ།
Patiṭṭhitāti niccalabhāvena aṭṭhiṃ katvā paccayāyattabhāvato avisaṃvādanakā. Ubhayathā paṭipattiṃ āha ‘‘attano ca paresañca atthe patiṭṭhitā’’ti. Atthe diṭṭhadhammikasamparāyikādihite patiṭṭhitattā eva dhamme avihiṃsādidhamme patiṭṭhitā. Anuparodhakaranti etena hitapariyāyoyaṃ attha-saddoti dasseti. Dhammikanti dhammato anapetaṃ, atthadhammūpasaṃhitaṃ vā.
ནིབྦཱནཔྤཏྟིཡཱཏི ནིབྦཱནཔྤཏྟིཡཏྠཾ། དུཀྑསྶ ཨནྟཀིརིཡཱཡ ཨནྟཀརཎཏྠཾ། ཡསྨཱ བུདྡྷོ ཁེམཱཡ བྷཱསཏི, ཏསྨཱ ཁེམུཔྤཏྟིཧེཏུཡཱ ཁེམཱ, ཏསྨཱ སཱ སབྦཝཱཙཱནཾ ཨུཏྟམཱཏི ཨེཝམྤེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ། མནྟཱཝཙནཝསེནཱཏི སབྦདོསརཧིཏཝསེན།
Nibbānappattiyāti nibbānappattiyatthaṃ. Dukkhassa antakiriyāya antakaraṇatthaṃ. Yasmā buddho khemāya bhāsati, tasmā khemuppattihetuyā khemā, tasmā sā sabbavācānaṃ uttamāti evampettha attho daṭṭhabbo. Mantāvacanavasenāti sabbadosarahitavasena.
སུབྷཱསིཏསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ།
Subhāsitasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ཏིཔིཊཀ (མཱུལ) • Tipiṭaka (Mūla) / སུཏྟཔིཊཀ • Suttapiṭaka / སཾཡུཏྟནིཀཱཡ • Saṃyuttanikāya / ༥. སུབྷཱསིཏསུཏྟཾ • 5. Subhāsitasuttaṃ
ཨཊྛཀཐཱ • Aṭṭhakathā / སུཏྟཔིཊཀ (ཨཊྛཀཐཱ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / སཾཡུཏྟནིཀཱཡ (ཨཊྛཀཐཱ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ༥. སུབྷཱསིཏསུཏྟཝཎྞནཱ • 5. Subhāsitasuttavaṇṇanā